Morgunblaðið - 01.02.1967, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 1. FKBRÚAR 1967.
Prófessor Guðmundur
Thoroddsen, áttræður
1 DAG er Guðmundur Thorodd-
sen prófessor áttræður. Hann
fæddist á ísafirði, o.g voru for-
eldar hans gáfu- og merkislhjón-
in Skúli Thoroddsen sýslumaður,
ritstjóri og aiþingismaður, og
kona hans, Theodóra Friðrikka,
dóttir Guðmundar prófasts á
Breiðabókstað á Skógarströnd
Einarssonar. Þórður læknir
Thoroddsen, sem lengi var lækn-
ir í 2. læknishéraði og sat í
Keflavík, var föðurbróðir Guð-
mundar, en foreldrar þeirra
bræðra voru Jón sýslumaður og
sfcáld Thoroddsen og kona han3,
Kristín Ólína Þorvaldsdóttir um-
boðsmanns í Hrappsey Sivert-
sen. Þórður var faðir Péturs
læknis í Norðfjarðadhéraði.
Hinar ágætu ættir, sem að
próf. Thoroddsen standa, verða
efcki raktar lengra hér, en í þeim
ber mikið á sýslumönnum, sfcáld
um og læknum. Má vera, að það
hafi nokkru valdið um námsval
Guðmundar að umgangast og
kynnast þessum ágætu læknum.
Próf Thoroddsen lauk em-
bættisprófi í læknisfræði með
hárri einkunn frá Kaupmann-
hafnarhásfcóla árið 1911 og var
síðan við framlhaldsnám á ýms-
um sjúkrahúsum í Danmörku
1911-1920, að tveimur árum
undanskildum, er hann var hér-
aðslæknir á HúsaivSk. Að námi
loknu kom hann heim til fs-
lands og hóf læknisstörf hér {
Reykjavík. Hann hlaut viður-
kenningu sem sérfræðingur 1
handlækningum 1923.
Hann varð fyrst kennari við
Hásfcóla íslands í forföllum
Guðmundar Magnússonar próf-
essors árið 1922, dósent í al-
mennri sjúkdómsfræði og réttar-
læknisfræði 1923-1926, en slkip-
aður prófessor í handlæfcnis-
fræði og yfirsetufræði árið 1924.
Hann var refctor Háskóla fslands
1926-1927. Hann var yfirlæfcnir
við handlæknisdeild og fæðingar
deild Landspítalans frá stofnun
hans 1930, þar til hann lét af
þeim störfum árið 1952. Por-
stöðumaður Ljósmæðraskóla ís-
lands var hann 1931-1948.
Hann var prófdómari við
læknapróf og ljósmæðrapróf frá
því hann hætti störfum við
Landspítalann og þar til á síð-
asta ári. Ýmsum öðrum störfum
gegndi hann í þágu mannúðar-
og líknarmála. Það var gæfa
próf. Thoroddsens að fá hér
strax störf, sem hæfðu þeirri
• ágætu framhaldsmenntun, er
hann hafði aflað sér, en ekki var
það síður til góðs og blessunar
landi og lýð, að fá að njóta hans
ágætu kennsluhæfileika, læfcnis-
listar og skipuiagsbæfni við
mótun og uppbyggingu hins nýja
Landspítala. Brautryðjendastarf-
ið er oftast erfitt og sjaldan
metið - að verðleikum. Guð-
mundur Thoroddsen hefir alla
tíð verið dáður og virtur af
sjúklingum og samstarfsfólki.
Allir fundu glöggt hæfileika
hans og mannfcærleika.
Hann stjórnaði aldrei með
offorsi eða valdi, heldur af festu,
mildi, hlýfcug og sbörungsskap.
Hjá honum og með honum var
gott að vinna. Hann var af-
burðakennari, sem kunni fræð-
in til hlítar og var einfcar lagið
að miðla öðrum af þekfcingu
sinni á skýran, eftirminnilegan
og oft hnittinn hátt.
Á þeim áratugum, sem próf
Thoroddsen vinnur ævistarf
sitt, gátu skurðlæfcnar efeki tak-
markað þekkingu og aðgerðir
við ákveðið svæði eða kerfi lík-
amans, svo sem nú þyfcir hlýða
með síaukinni og síþrengdri sér-
fræðimenntun og vinnu. Hann
hlaut því alhliða menntun og
þjálfun og reyndist brátt nokk-
urn veginn jafnvígur á flestar
þær skurðaðgerðir, sem fram-
kvæmanlegar voru á þeim tíma.
Þeitta fyrirfcomulag var efcki
sízt nauðsynlegt hér í obkar fá-
menni. Þess háttar vinna er
vandasöm, krefst áræðis og fjöl-
hæfni, en hvetur jafnframt til
dáða. Hann bomst brátt í mikið
álit sem skurðlæknir og náði
ágætum árangri við hinar ýmsu
aðgerðir, en einna beztum þó við
skurðaðgerðir vegna maga- og
skeifugarnarsára, árangri, sem
er með því bezta, er þefcktist á
þeim tíma. Hann var og mjög
farsæll og nærfærinn fæðingar-
læknir.
Ég held, að mörgum hafi
fundiat próf. Thoroddsen láta af
störfum full snemma. Vissulega
hafði hann til þess unnið að
draga sig í hlé frá annasömu
starfi og ströngum vinnudegi, en
óneitanlega er æsfcilegt, að þjóð
in njóti sem lengst hæfileika
'þeirra manna, sem á langri og
viðburðaríkri starfsævi hafa afl
að sér mikillar þekkingar og dýr
mætrar reynslu og eru enn í
fulltf fjöri, þegar lögfcoðnu ald-
ursmarki er náð. Hér kom líka
fljótt í ljós, að próf. Thrroddsen
kunni þessari breytingu ekki
alls fcostar vel, og tók hann bví
fcrátt að sér ýmis læknisstörf og
gegnir sumum þeirra ennþú með
mifcilli prýði.
Próf. Thoroddsen hefur ávallt
fylgzt vel með nýjungum í lækn
isfræði og hefur ritað fjölda
greina í innlend og erlend iæKna
rit um sérgrein sína auk ýmissa
annarra ritge'rða í tímaritum og
safnritum. Pormaður Læfcna-
félags fslands var hann um
skeið og eins í stjórn Rauða
Kross fslands. Hann er félagi í
Vísindafélagi fslendinga. Hann
hefur um áratuga skeið verið í
ritstjóijn norrænna læknatíma-
rita og var 9 ár í ritstjórn
Læknablaðsins. Fyrir þessi marg
þættu störf hefur próf. Thorodd
sen hlötið margs fconar viður-
kenningu auk innlendra og or-
lendra heiðursmerkja. Hann er
heiðursfélagi Svenska Lakare-
sállskapets og Sfcurðlæfcnafélags
íslands.
1 vinahópi er Guðmundur
Thoroddsen hrókur alls fagnað-
ar, ræðinn og sfcemmtilegur,
enda skarpgreindur, fjölfróður
og gæddur flágætum persónu-
töfrum. Á árshátíðum lækna hef
ur hann oft skemmt með söng
og lestri frumsaminna ljóða um
starfsbræður sina, en hann er
prýðilega hagmæltur.
Guðmundur Thoroddsen er
tvíkvæntur. Var flyrri kona
hans Regína Benediktsdóttir,
prófasts á Grenjaðarstöðum
Kristjánssonar. Lézt hún á bezta
aldri frá sex börnum þeirra. Síð
ari bona hans var Siglín Guð-
mundsdóttir frá Brekfcum í Mýr
dal, og andaðist hún á síðast-
liðnu ári. Eignuðust þau einn
son. Heimili þeirra hefur ve> ið
til fyrirmyndar í hvívetna og
ævinlega gott þar að koma.
Þjóð vor stendur í mikilli
þafcfcarskuld við próf. Thoroda-
sen. Hann hefur skilað mikiu og
farsælu starfi, á mörgum svið-
um starfli brautryðjandans,
Hann gerði aldrei neinar kröfur
sér til handa. í kyrrþey og yfir-
lætisleysi vann hann af þekk-
ingu, einbei'tni og fórnfýsi við
að líkna og lækna; hann sýnJi
vasfcleik, manndóm og dreng-
lund í hvívetna. Hann er og
verður sómi stéttar sinnar.
Um leið og ég færi honum ai-
úðarfcveðjur og beztu hamingju-
og árnaðaróskir frá mér persónu
lega og frá Skurðlæfcnafélagi fs
lands, á ég þá ósfc bezta landi
og lýð, að sem flestir iðkendur
læknislistar megi feta í fótspor
þessa óeigingjarna, athafnasama
og grandvara manns.
Hjalti Þórarinsson.
PRÓFESSOR Guðmundur Thor-
oddsen er i dag, 1. fehrúar, átt-
ræður. Han-n gerðist kennari við
læfcnadeild Háskóla íslands 1922,
fyrst sem dósent, en eíðar sem
próflessor í handlæfcnisfræði, og
gegndi því staorfi ásamt yfir-
liæfcnisstarfi við hand'Iæfcnis-
deiild Landspítalans, þar til hann
ba'ðst lauisnar vegna aildurs árið
1952.
Ég var í hópi hinna síðustti
Iæfcnakandidata, sem próflessor
Guðmundur útskrifaði frá ilæfena
deildinni. Þótti okfcur ekki sjá
nein ellimörk á honuim, hvorki
í læknisstarfi né feennslunni og
skildum því sízt, hvers vegna
hann viildi hætta störfuim, þegar
hann var aðeins 05 ára igamall,
Kennsla prófessors Guðmund-
ar var sérstafeilega lifandi og góð,
honum var óvenju lagið að
krydda fyrirlestra sína með simá
söguim úr eigin læknisreynslu,
þannig að okkur stúdentunuim
urðu il'jósilifiandi og minnisstæð
þau atriði, sem hann ræddi uim.
Mátti heita, að hvað sem um var
rætt gat prófessor Guðmundur
miðlað af eigin reynslu, því a‘ð
hann hafði orðið að fást við flest
innan handlæknisfræðinnar,
sem fyrir 'korn hér á 'landi allt
frá hinum smæstu til hinna
stærstu og fl'ófenustu aðgerða,
þar eð ekki var orðin eins mikiil
sérhæfni í læknisfræðinni, sér-
staklega á fyrri starfsárum hans,
eins og niú er.
í daglegri uimgengni við sjúkl-
ingiana igátum við og lært mikið
af framkomu prófessorsins, hann
var ætíð l'jiúfmannlegur, tillits-
samur og traustvekjandi við
sj'úklingana, þótt hann væri ekfei
ail'ltaf miargmáll. Vfð lœrðum,
hvernig greina skyMi aðalatrið-
in, sem varðaði handlœknis-
fræðina, frá því sem minna máli
skipti flyirir hana.
Síðan próflessor Guðmiundur
hætti störfum sem prófessor og
yfirlækniir hef ég haft tæfcifaeri
til að kynnast honum miklu
meir en áður, þar eð hann hefm
starfað sem ráðgefandi læknir í
sfcurðlækningum við Klepps>-
spítalann og reynzt okkur mjöig
hollráður. Jafnframt hefur hann
gegnt prófdómaraistörfum viS
læknadeild Hásfcóla fslands þar
til á síðasta ári, að hann sag'ðist
ekki viflj.a gegna þeim stiörfum
lengur, þar eð heyrn hans væri
ekki nógu skörp til að flylgjast
með hvíslingum stúdenta og
Framhald á bls. 17
r
Utgerðarmenn
Frystihús á Suðurnesjum óskar eftir bát í viðskipti
í vetur. Leiga getur komið til greina, eða að gera
út að helming. Óska einnig eftir bát til dragnóta-
eða humarveiða á sumri komanda. Er einnig kaup-
andi að fiski. Nánari upplýsingar gefa Björgvin Ól-
afsson sjávarútvegsdeild SÍS eða Guðlaugur Aðal-
steinsson, sími 19, Vogum.
Forstöðukona óskast
Leikskóli Selfoss óskar eftir forstöðukonu frá 1. júní
til 1. september. Umsóknir ásamt meðmælum send-
ist til skrifstofu Selfosshrepps, Eyrarvegi 8.
Nánapi upplýsingar gefur frú Guðrún Brynjólfs-
dóttir í síma 1332, Selfossi.
Leikskólanefndin.
Til leigu. óskast
iðnaðarhúsnæði ca. 100 ferm. með innkeyrslu-
dyrum. — Sími á verzlunartíma, 13896.
Byggngarfélag verkamanna, Reykjavík
Til sölu
þriggja herbergja íbúð í IV. byggingarflokki. —
Þeir félagsmenn, sem neyta vilja forkaupsréttar,
sendi umsóknir sínar í skrifstofu félagsins Stór-
holti 16, fyrir kl. 12 á hádegi 8. febrúar nk.
STJÓRNIN.
Sparið
peningana
yðar
r *
Alnavörumarkaðurinn
Lis tamannaskálan um.
VORÐUR
FUS AKURIYRI
KLÚBBUR UNGA FÓLKSINS í Sjálfstæði^húsinu í kvöld.
Hljómsveit Ingimars Eydals leikur fyrir dansi. *
Jón Gunnlaugsson skemmtir
Allir í klúbbinn í kvöld.
STJÓRNIN.