Morgunblaðið - 10.02.1967, Síða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 10. FEBRÚAR 1967.
Þorsteinn Kjarval, kveðjur
í DAG fer fram bálför Þorsteins
Kjarvals. Hann lézt í hárri elli
fyrir fáum dögum. Með honum
er genginn merkur og sérkenni-
legur maður.
Langt er um liðið frá því að
ég sá hann fyrst á götum Reykja
víkur. Gekk hann oft út sér til
hressingar og reiddi þá stund-
um staf um öxl, en á stafnum
sat stór páfagaukur, sem ræddi
við húsbónda sinn er vel lá á
honum. Var það að vonum að
þetta vakti athygli unglinga í
bænum, og dró Þorsteinn því
oft langan hala stráka á eftir
sér. Hér fór maður, sem batt
bagga sína öðrum hnútum en
samferðamennirnir. Löngu síðar
sagði Þorsteinn mér,' að hann
hefði hent miklu meira gaman
af drengjunum, sem eltu hann,
en páfagauknum.
Eftir að Þorsteinn fluttist úr
bænum bjó hann um mörg ár
vestur í Skutilsfirði gegnt ísa-
fjarðarkaupstað, og það var
ekki fyrr en hann settist hér að
á ný að kunningsskapur og vin-
átta tókst með okkur, Þá undr-
aðist ég mest áhuga hans á nátt-
úrufræðum og ást á öllu, sem
lifir og grær. Athyglisgáfa hans
var óvenju næm, og hann kom
auga á margt í náttúrunni, sem
öðrum er lokuð bók. Fiskar og
fuglar, flugur og köngulær, grjót
og grös vöktu furðu hans og
kærleika. Samtímis þessu var
hann mesti sjór af þjóðsögnum
og kveðskap, og var þetta allt
svo samofið í honum, að oft
var erfitt á að átta sig á hvað
hann taldi veruleika og hvað
hugmyndaflug.
Þorsteinn Kjarval lagði ávalt
þeim málum lið, er hann taldi
til framgangs. Hann var m. a.
einn af stærstu hluthöfum í
Eimskipafélagi íslands um mörg
ár, og þegar hann seldi félag-
inu hlutabréf sín lét hann og
Móðir mín,
Theódóra Ásmundsdóttir
frá Arnarholti,
andaðist að heimili mínu,
Selvogsgrunni 24., 8. þ. m.
Fyrir hönd okkar systkin-
anna.
Guðný Indriðadóttir.
Jarðarför mannsins míns,
föður og tengdaföður okkar,
Guðna Einarssonar,
fyrrverandi kolakaupmanns,
fer fram frá Dómkirkjunni
laugard. 11. þ.m. kl. 10,30. —
Blóm eru vinsamlega afbeð-
in, en þeim sem vildu minnast
hins látna, er vinsamlega bent
á líknarstofnanir.
Sigurásta Guðnadóttir,
Eiríkur H. Guðnason,
Ólafur Guðnason,
Sigurður Benediktsson,
Bryndís Tómasdóttir,
Heiga M. Einarsdóttir.
Þökkum hjartanlega auð-
sýnda samúð við andlát og
jarðarför,
Önnu Kristófersdóttur
frá Mosum,
Hlýhugur og vinsemd Skaft-
fellinga verður okkur ógleym
anleg.
Jón Bjarnason,
börn og tengdabörn.
kona hans, fjármunina renna til
Náttúrufræðafélagsins, Hrafn-
istu og til skógræktar. Veraldar-
auður var fánýti í augum hans.
Nakinn kom ég í þennan heim
og nakinn fer ég úr honum aftur,
sagði Þorsteinn eitt sinn Við
mig.
Fé það, sem hann og kona
hans afhentu mér til skógræktar
árrð 1952, var notað til þess að
gróðursetja skóg í uns 20 hekt-
ara lands á Stálpastöðum í
Skorradal, og þar er nú fallegur
ungskógur að vaxa upp. Kom
Þorsteinn stundum með mér til
að skoða trén sín, og innilegri
gleði hef ég ekki séð í augum
manns en þegar hann var að
gæla við trén. Með þessari gjöf
sinni hefur Þorsteinn Kjarval
reist sér óbrotgjarnari minnis-
varða en flestir fslendingar, og
væri óskandi að það mætti ræt-
ast á honum, sem sagan hermir
um hinn mikla höfðingja mongól
anna. Kublai Kahn, er var
mesti skógræktarmaður síns tíma
og heimtaði að lénsmenn sínir
plöntuðu skógi, hvar sem þess
var kostur. Sagt var að á hverju
vori kæmi andi hans fram í
nýútsprungnum blöðum trjánna
til að litast um og sjá framfar-
irnar.
Hinsta ósk Þorsteins Kjarvals
var sú, að ösku hans yrði stráð
í skóginn hans í Skorradal. En
svo eru nú lög lands og kirkju
orðin ströng, að menn geta ekki
ráðstafað sínum eigin öskuhnefa
að vild sinni. Væri því vel, ef
andi hans gæti tekið sér bústað
í sígrænum skógi í Skorradal,
úr því að ekki er unnt að verða
við hinztu óskinni.
Hákon Bjarnason.
ÞAÐ bar til dag nokkurn fyrir
rúmum fjórtán árum, að aldrað-
ur maður kom inn til mín þar
sem ég sat við skrifborð mitt I
kjallara Þjóðminjasafnsins, en
þar voru þá skrifstofur Náttúru-
gripasafnsins. Ég bar vissulega
kennsl á manninn, hann gleymd
ist ekki auðveldlega þeim, sem
Innilegar þakkir fyrir auð-
sýnda samúð við andlát og
jarðarför móður minnar og
tengdamóður,
Dórotheu Tómasdóttur.
Ingimar Hallgrímsson,
Jóhanna Ólafsdóttir.
öllum þeim mörgu, sem
sýndu okkur samúð og vin-
arhug við andlát og jarðar-
för okkar kæra sonar, bróður,
mágs og frænda,
Sigurgeirs Geirssonar,
Hamrahlíð 31,
færum við alúðarfyllstu þakk
ir. Sér í lagi viljum við
þakka félögum hans í Flug-
björgunarsveitinni fyrir
hversu hlýlega þeir hafa
heiðrað minningu hans.
Helga Sigurgeirsdóttir
Geir Páisson,
Ólafur Geirsson,
Páll Geirsson,
Erla Geirsdóttir,
Björn Bjarnason,
Adda Geirsdóttir,
Benedikt Sigvaldason,
Helga, Geir og
Halldóra.
einhverntíma höfðu hitt hann,
en ekki grunaði mig, hvert er-
indi hann ætti við mig. Hann
kastaði á mig kveðju og spurði
formálalaust hvort Náttúrufræði
félagið væri ékki fjárþurfi. Sem
þáverandi formaður þess gat ég
ekki annað en svarað spurning-
unni játandi. Víst var okkur
þörf fjár bæði til útgáfu Nátt-
úrufræðingsins og annarar
fræðslustarfsemi. Án þess að
segja orð tók gesturinn að tína
upp úr vasa sínum fimmhundr-
uð króna seðla, og leggja á borð
ið, einn eftir annan. Hann fór
sér hægt að þessu og mér virt-
ist þetta aldrei ætla að taka
enda. Nxutíu urðu þeir alls seðl-
arnir, sem han lagði á borðið
Svo sagði hann: „Ég átti nokkra
aura, sko, sem urðu að krón-
um, og ég hef alltaf haldið upp á
Náttúrufræðinginn.“ Kvaddi og
fór.
Þetta rifjaðist upp fyrir mér
er ég frétti lát Þorsteins Kjar-
vals, en sá var maðurinn, er
færði Náttúrufræðifélaginu hina
höfðinglegu gjöf, fjörutíu og
fimm þúsund krónur, sem voru
álitleg upphæð fyrir fjórtán ár-
um. Og það segir sína sögu, að
upphæðin sú var rúmlega þús-
undföld árslaun gefandans er
hann fyrst réðst í vinnumennsku.
Því fór fjarri að Náttúrufræði-
félagið væri eina menningarfé-
lagið, sem Þorsteinn Kjarval
styrkti með fjárframlögum.
Hann kunni í mörg horn að líta
í þeim efnum. Satt er það, að
nokkrir aurar hans urðu að krón
uwi, en það hefur fleiri hent áa
þess að þeir hafi fundið hjá sér
hvöt til þess að hlúa að menn-
ingarviðleitni. List er að græða
fé, en stórum torlærðari listin
að kunna að eyða því, og í þeirri
list var Þorsteinn Kjarval, se?n
í öðru, sjálflæirður. Hlýhugur
hans til Náttúrufræðifélagsins
og Ferðafélagsins, sem hann
einnig gaf fé, átti raunar eðli-
legar rætur í ást hans á landinu
og náttúru þess. Hann hafði
yndi af náttúruskoðun og ferða-
lögum og var því tíður þátttak-
andi í ferðalögum á vegum þess
ara félaga. Teinréttur og með
reisn, sem athygli hlaut að
vekja, fór hann um fjöll langt
fram á níræðisaldur, hugaði að
grösum og steinum og gáði tii
fugla loftsins. Oft heimsótti
hann okkur í Náttúrugripasafn-
inu, hýr og hressilegur, ætíð
aufúsugestur. Heyrnardeyfa
háði honum nokkuð, en þó virt-
ist sem hann heyrði flest það
sem hann kaarði sig um að
heyra.
Hvíld er góð gömlum jálki
með Löngubrekku að baki
Hið íslenzka Náttúrufræði-
félag minnist heiðursfélaga sín*
með virðingu og þökk.
Sigurður Þórarinsson.
Þórunn Sæmundsdóttir frá
Nikulásarhúsum — Minning
VIÐ, sem höfum fæðst og alizt
upp á fyrri hluta tuttugustu ald-
arinnar, svo að ekki sé talað um
þá, er fyrst sáu dagsins ljós um
miðbik hennar eða eftir það,
tala og hugsa um síðustu öld,
eins og gráa forneskju.
Hinar miklu framfarir í lífi
manna, bæði andlegu og efna-
legu, síðustu áratugina gera það
að verkum, að fjarlægðir í tím-
anum eru nú miklu meiri en áð-
ur. Áður fyrr voru framfarir á
milli alda lítið meiri en nú milli
áratuga. Þeim fækkar nú óðum
er muna síðustu öld. Það fólk,
er hóf lífsstarf sitt um síðustu
aldamót, þ.e. var þá orðið full-
tíða fólk, hefir gjarnan í nútíma-
máli verið nefnt aldamótafólk.
Það er komið inn í tunguna
sem heiðursheiti á þeim, er hófu
hina nýju öld, tuttugustu öldina
með manndómi og stórhug. í
sögu og minningu íslenzku þjóð-
arinnar mun þetta fólk hljóta
sérstakan heiðurssess. Það er því
ekki að bera í bakkafullan læk-
inn, þótt þeirra sé minnst, er nú
hverfa brott eftir langt og mikils
vert lífsstarf.
Sá grunnur, er íslenzkt þjóð-
líf stendur á í dag, er byggður
af þessu fólki, öðrum fremur.
Það varð þess hlutskipti með
lífi þess og starfi, „að velta í
rústir og byggja á ný“. Við sem
nú lifum, njótum þeirra ávaxta,
sem þá var sáð til, í menningu
og uppbyggingu landsins. Það
hefir heldur ekki verið sparað
að minnast þeirra er fremstir
stóðu í þessu mikilsverða starfi
og er það vel.
Orðstír hinna, sem engu síður
lögðu fram sinn skerf í hljóðlátu
starfi og þjónustu í þágu þess-
inn hár, 92 ár og heilsan farin.
Fullri andlegri heilsu hélt hún
þó, þangað til hún átti þrjár
stundir ólifaðar. Slíkur var
Framhald á bls. 23
Innilegar þakkir fyrir aug-
sýnda samúð við andlát og
jarðarför sonar míns, föður
okkar, tengdaföður, afa og
bróður,
Sigurðar Sigurjónssonar,
framreiðslumanns.
Hólmfriöur Halldórsdóttir
Páll G. Sigurðsson,
Daði Sigurðsson,
Sigurður Sigurðsson,
Halldór Sigurðsson,
Hulda Sigurvinsdóttir,
Hóimfríður Halldórsdóttir
og systkini hins látna.
arar uppbyggingar, hefir síður
verið haldið á lofti og er það
einnig mannlegt. Þau störf, sem
þannig eru unnin, vekja minni
athygli samferðamanna og
þeirra er á eftir koma. En þau
eru þó engu síður mikilvæg og
nauðsynleg til þess að árangur
af starfi forystumannanna komi
fram. Forysta er aðeins brodd-
ur þess vaxtar er býr með þjóð-
inni. Hún sjálf er aðalatriðið,
kjarninn.
Kona sú, er vinir og vanda-
menn kveðja með hryggð og
gleði í dag, er ein af þessum
kjarna. Hún var úr þéttasta
hluta kjarnans, vegna þess að
hún æðraðist aldrei og brást
aldrei, á hverju sem gekk. Störf
sín, hver sem þau voru, leysti
hún af hendi með þeim hætti,
að til sóma var hverjum alda-
mótamanni. í dag er allt önnur
tízka uppi. Þórunn Sæmunds-
dóttir er kvödd með hryggð,
vegna þess að það er eðli manna
að hryggjast, er þeir sjá á bak
þeim er þeir elska. Og Þórunn
var elskuð af öllum þeim er
hana þekktu og höfðu verið sam-
vistum við hana. Ljúfmennska
hennar og kærleikur til allra
þeirra er hún umgekkst, gerði
það að verkum, að vegur henn-
ar var með óvenjulegum hætti.
Hún sneri við orðum postulans:
„Það góða, sem ég vil, það gjöri
ég ekki, en það illa, sem ég vil
ekki, það gjöri ég.“
Það góða, sem hún vildi, það
gerði hún, en það illa, sem hún
vildi ekki, gerði hún heldur
ekki. Þetta geta allir vottað,
sem hana þekktu. Og þetta er í
rauninni næg minningarorð um
hana, því hversu margir eru
þeir, sem slíkan bautastein skilja
að baki?
Þórunn er einnig kvödd með
gleði, því aldur hennar var orð-
Jóhonno Rósa
Steíónsdóttír
F. 10.2. 1933 — D. 20.1. 1967.
1 DAG hefði þessi elskulega
vinkona mín orðið 34 ára, en
maðurinn með ljáinn sá fyrir að
svo varð akki.
Enginn má sköpum renna.
Rósa var sí kvik og létt og
við eigum svo bágt með að trúa
því að hún sé farin frá okkur
fyrir fullt og allt.
Hvar sem hún kom fylgdl
henni lífsgleði, sem hún miðlaði
okkur vinum sínum takmarka-
laust, enda þótt líkamshreysti
hennar væri mjög takmörkuð
síðan árin og bar það þvl
gleggst merki hve mikilli sál-
arró hún hafði yfir að ráða.
Þótt okkar kynni hafi ekki ver
ið svo ýkja löng, þá finnst mér
ég standa í óbætanlegri þakkar-
skuld við hana. Ég get aðeina
beðið almáttugan Guð að fylgj-
ast með og vera vörn ástvina
hennar sem misstu hana svo
fljótt og langt um aldur fram.
Hún fölnaði bliknaði fagra
rósin mín,
því frostið var napurt.
Hún hneigði tU foldar hin
blíðu blöðin sín
við banastríð dapurt.
En Guð í dauðanum hneigði
sér að hjarta
og himindýrð ljómaði um
krónuna bjarta.
Sof rós mín í ró, í djúpri ró.
Stella Símonardóttir.