Morgunblaðið - 06.04.1967, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 6. APRÍL 1967.
5
(Eftirfarandi grein birtist
í Observer 2. apríl sl.)
MJÖG athygilsverð sýning
á fornminjum frá Bratta-
hlíð á Grænlandi verður
opnuð í Þjóðminjasafninu
í Kaupmannahöfn í júní-
mánuði n.k. Verður þetta
fyrsta almenna yfirlitssýn-
ingin á minjum og beinum,
sem fundizt hafa við forn-
leifauppgröft í Eystri- og
Vestribyggð á Grænlandi
síðustu 70 árin. Á meðal
sýningargripa eru 130
beinagreindur, sem grafn-
ar voru upp við Þjóðhild-
arkirkju í Brattahlíð. —
Kunnur fornleifafræðingur
danskur, dr. Jörgen Meld-
gaard, álítur, að meðal
þeirra séu jarðneskar leif-
ar Eiríks rauða og Leifs
heppna sonar hans. Þjóð-
hildur var kona Eiríks
rauða og snerist snemma
til kristinnar trúar.
Dr. Melgaard er ekki reiðu-
búinn að benda á hverjar séu
líkamsleifar þeirra feðga, þar
eð þeir voru greftraðir sam-
kvæmt kristnuim sið og eigur
P 't: }*Z ■ .............
< ■ ‘ -
Miðaldaklæðnaður með evrópsku sniði frá 1500, sem fannst á líkum greftruðum
kistna við Herjólfsneskirkju árið 1921.
HSBI
án lik-
Fundnar líkamsleifar Eiríks
rauða og Leifs heppna?
Sýning d íornminjum frd Eystri- og
Vestri- byggð d Grænlandi í Khöfn
þeirra ekki lagðar við hlið
þeirra ,eins og tíðkaðist við
greftrun fornmanna fyrir
kristnitöku. En fornar sögur
greina frá því, að þeir voru
gneftraðir við Þjóðhildar-
kirkju og efnarannsóknir á
beinunum sýna, að þau eru
9 alda gömuil.
Sumar minjarnar munu
vekja athygilsverðar spum-
ingar viðvikjandi fyrstu
byggð norrænna manna á
Grænlandi. Hversu náið var
samband þeirra við Amer-
íku? Hvenær leystist byggð-
in upp? Hvert fóm frum-
byggjarnir?
Eiríks saga rauða segir
þannig fré landafundi Leifs
heppna: „Lætr Leifr í haf ok
er lengi úti ok hittir á lönd
þau, er hann vissi áðr enga
ván til. Vóru þar hveitiakrar
sjálfsánir ok vínviðr vax-
Að sögn fræðimanna var
einhverjum ókunnum hluta
amerísku strandlengjunnar
gefið nafnið Vínland.
Einn munanna á sýning-
unni í Kaupmannahöfn er
gljákolsmoli. Gljákol finnast
á Sandnesi á V-GrænlandL
Það er efnafræðilega skylt
einungis við gljákolalög í
Newport á Rhode Island.
Annar er örvaroddur úr
kvartsi, sem fannst í nánd
við byggð Þorfinnst Karlsefn-
is á Grænlandi, en hann sigldi
til Vínlands með Leifi
heppna. Dr. Meidgaard hefur
gengið úr skugga um, að
örvaoddur þessi erupprunninn
fná Indíánum í Ameríku,
ekki Eskimóum. Þorfinnur
Karlsefni barðist við skræl-
ingja á Vínlandi. Þeim lýsir
Biriks saga rauða á þann veg:
„Þeir váru svartir menn og
illilegir og höfðu illt hár á
höfði. Þeir váru mjök eygð-
ir og breiðir í kinnum.“
Mikilvægasti sýningargrip-
urinn er máske klæðnaður
frá miðöldum, sem fannst ár-
ið 1921 á Herjólfsnesi í nánd
við Góðrarvonarhöfða. Er
klæðnaður þessi bezt varð-
veittur þeirra sýnishorna mið
aldafatnaðar, sem enn hefur
fundizt.
Fatasniðið sýnir, að eitt-
hvert samband hlýtur að
hafa verið á mitli Grænlands
og Evrópu um 1500, þótt síð-
ustu öruggu heimiidirnar
um landnemana þar séu 80
árum eldri Árið 1578 lenti
enski landkönnuðurinn Mart-
in Frobisher á vesturströnd-
inni en sá enga norræna
menn.
Ástæðurnar fyrir hvarfd
þeirra eru ýmist álitnar hung
ursneyð (loftslag á Græn-
landi var mun heitara á mið-
öldum en það er nú), eða ár-
ásir Eskimóa, eða sjúkdómar.
Nokkrir fræðimenn, þ. á. m.
Helge Ingstad, sem unnið hef-
ur að uppgreftri á víkinga-
slóðum á Nýfundnaiandi, álít-
ur, að þeir hafi flutt þang-
að búferlum.
Djakarta, 5. apríl AP.
• Utanrikisráðuneyti Indónesíu
hefur tilkynnt, að þremur ræðis
mannaskrifstofium landsins er-
lendis verði lokað á næstunni,
þar sem ekki sé fyrir hendi fé
til reksturs þeirra. Skrifstofurn-
ar eru í Danmörku, Súdan og
Mali. Talið er að fram, að þetta
sé ekki gert gert af pólitískum
ástæður.
Jafnframt hefur ræðismanna-
skrifsbofu Indónesíu í Kanton
verið lokað — og tveimur kín-
verskum ræðismannsskrifstofum
í Indónesíu, í Medan í Norður
Súmatra og Makassar á Suður-
Celebes.
Kuala Lumpur, 5. apríl AP.
• Níu manna leitarfiokkur
leitar nú bandaríska auðkýfings
ins, Jims Thompsons, sem hvarf
26. marz sl. í hálendinu Camer-
on. Opinberir aðilar hafa gefizt
upp við að leita hans, en leitar-
flokkurinn fyrrgreindi, sem er
undir stjórn kaupsýslumanns í
Kuala Lumpur, Yip Wah See
að nafni, fer eftir fyrirsögn mið-
ils, sem telur víst, að Thompson
sé enn á lífi. Tompson þessi er
kunnur af viðurnefninu „Silki
kóngurinn frá Thaiilandi", því
að hann átti mikinn þátt i að
endurreisa silkiðnað Thailands.
STáKSTEINAR
Öheillavofan
Stjórnarandstæðingar hafa, ednSI
og þeim ber, gert sitt ýtrasta tSÍ
að benda á einhverjar þær leið-j
ir í efnahagsmálum, sem betur
mættu duga en stefna núver-j
andi stjórnar — viðreisnarstefn-
an. Hafa þeir verið gæfu-
snauðir í þessum efnum sem
fleirum — og virðist sú óheilla-
vofa, sem vinstri stjórnin magn.
aði yfir þá, ekki enn vera reiðu-
búin að kveðja.
Sá mikli misskilningur hefur
að öllum jafnaði ráðið bæði tali
og skrifum stjómarandstæðinga,
að stjórnarandstaða sé fólgin r
því að vera á móti einu og öllu
— góðu jafnt sem illu — ef það
má rekja til þeirra, sem með
stjórnina fara. Hefur þessi mis-
skilningur leitt bæði kommún-
ista og Framsókn út í hinar
mestu ógöngur, þannig að skyn-
samir áheyrendur eða lesendur
hafa æ ofan í æ staðið þá að
algjörum markleysum. T.d. vita
allir, sem vilja vita, að hagur
almennings hefur sáfeiUt farið
batnandi — og er nú mun betrl
en nokkurn tima áður. Menn
þurfa ekki annað, þeir sem hafa
aldur og þroska til, en líta í eig-
in barm. En um leið veit fólk,
að núverandi fbrystumenn þjóð- .
arinnar eru staðráðnir í því, að
láta hér ekki staðar numið, held
ur sækja markvíst lengra fram
og tryggja fólkinu til sjávar og
sveita áfram beztu lífskjör, sem
kostur er. í þeirri sókn hafa
úrræðalausir nöldurseggir, sem
fengið hafa sín tækifæri — en
brugðizt, litlu hlutverki að
gegna.
Bardttuflokkar
verðbólgunnar
Fyrir utan hatramma fcarátta
gegn gjaldeyrisvarasjóði þ jóð i
innar, sem við verðfall útf utu-
ingsafurðanna á sl. ári hefur
sýnt mikilvægi sitt, hafa Fram-
sóknarmenn og kommúnistar
bölsótast yfir því, að útlánastarf
semi bankanna hafi verið svo
þröngur stakkur skorinn, a5 allt
athafnalíf landsmann væri i hin
um verstu kröggum. Hver skyldl
svo vera sannleikurinn um þró-
un útlána?
Skv. hinni nýútkomnu árs-
skýrslu Seðlabankans, voru út-
lán á árinu 1966 ekki minnk-
uð — heldur a u k i n um sam-
tals 1370 milljónir króna; það
sama hafði gerzt á árinu 1965.
Alls nam aukning útlána þessl
tvö ár um 2800 milljónum króna
— eða um 41%. 1 skýrslu bank-
ans er á það bent, að svo mikil
aukning hafi raunar haft
óheppileg áhrif á jafnvægi efna
hagslífsins. Hver hefðu þá orð-
ið áhrrf enn meiri aukningar?
Hverjar hefðu orðið afleiðing-
arnar, ef farið hefði verið að
kröfum stjórnarandstæðinga?
Það hefði orðið til þess að auka
hverskyns spákaupmennsku og
„valda enn meiri þenslu og jafn
vægisleysi á peningamarkaðin-
um“ Slík eru ráð þeirra. Þeir
þykjast berjast gegn verðbólgu
— en eru í reynd baráttuflokk-
ar verðbólgunnar.
„Framapot“ Austra
Austri nokkur „Þjóðviljans"
hefur bersýnilega verið mjög
miður sín, þegar hann gekk frá
pistli sínum fyrir blaðið í gær.
Er skemmst frá því að segja,
að þar virðist handaflið eitt hafa
ráðið — en andinn verið viðs
fjarri. Er þar svo aumlega á
haldið og sumt í svo algjörri
mótsögn við staðreyndir sögunn-
ar, að ástæðulaust er að elta
ólar við. — Hitt vekur athygli,
að svo skuli vera af „Austra"
dregið. Því mun hins vegar
valda „persónulegur metnaður"
og „framapot", en þátttakan i
hinu harðskeytta framboðsstríði,
sem enn er háð innan Alþýðu-
bandalagsins, er sögð lýjandi.