Morgunblaðið - 06.04.1967, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 6. APRÍL 1967.
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: .Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
í lausasölu kr. 7.00 eintakið.
Áskríftargjald kr. 105.00 á mánuði innanlands.
BLAÐAMENNSKA
i
TRUMAN-KENNINGIN 0G
M ARSH ALL-ÁÆT LU NIN
Eftir Paul R. Porfer
(PAUL R. Porter var for-
maður Marshall sendinefnd-
arinnar í Grikklandi. Hana
var aðstoðarframkvæmda-
stjóri Efnahagssamvinnu-
stofnunarinnar 1950—’51.
Hann varð síðar sérstakur
sendifulltrúi í Evrópu á veg-
um Marsh alláætlunari nnar).
Grískur læknir sagði við
mig fyrir nokkru 1 Aþenu:
„Fyrir tuttugu árum var
Trumankenningin það járn-
lunga, sem sá veikum vonum
okkar fyrir fersku lofti. Mars-
halláætlunin kom fótunum
undir hið sterkbyggða og líf-
ræna efnahagslíf, sem við bú-
um við í dag.“
Tyrkneskur embættismað-
ur hafði þetta að segja:
„Trumankenningin og Mars-
halláætlunin eru þær leiðar-
stjömur, sem leitt hafa Banda
ríkin í gegnum mestu og bezt
heppnuðu herferð sögunnar
til tryggingar þjóðum, sem
Bæði sjónarmiðin eru skilj
anleg. Fyrir tuttugu árum
var tilveru gríska ríkisins
ógnað. Landið, sem í fornöld
mótaði heimspekileg, stjórn-
málaleg og menningarleg
undirstöðuatriði nútíma-
menningar, var I upplausn.
Grikkland hafði barizt við
fastista og nazista og "1947
átti þjóðin í baráttu við al-
þjóðlega kommúnismann.
Skæruliðasveitir kommún-
ista höfðu verið skipulagðar
í fullkomið kerfi til skemmd-
arverka og morða um landið
allt. Heilum þorpum var
eytt og skæruliðarnir tóku
opinberlega af lífi bændur og
aðra, sem studdu stjórnina.
Konur og börn voru myrt eða
tekin sem gíslar. Akrarnir
voru ekki plægðir. Dýrmætir
olíugarðar, sem nazistar
höfðu ekki tíma til að eyði-
leggja, voru nú höggnir í eldi
við handa skæruliðum. Hafn-
ir, þjóðvegir og járnbrautir
voru eyðilagðar. Ein stjórn
voru í hættu.“
tók við af annarri og 1947
nálguðust skæruliðarnir
Aþenu. í stuttu máli: Grikk-
land og efnahagslíf þess var
í algerri upplausn.
Á þessum tíma lagði Jósef
Stalín fast að tryknesku
stjórninni, að gefa eftir land-
svæði og slíta samningum
sínum við Vesturveldin.
Stalín krafðist þess, að Tyrk-
land og Sovétríkin ýrðu
„bandamenn" og stjórnuðu
sameiginlega Dardanellasund
inu. Þetta hefði þýtt, að Rúss-
ar hefðu haft frjálsa leið til
að ráðast inn og hernema
Austurlönd nær og síðar Af-
ríku og S-Asíu.
Tyrkland hafði skorinort.
mótmælt þessum kröfum
Stalíns, en landið átti við
efnahags- og hernaðarleg
vandamál að stríða
því að þeirra gamla
bandalagsþjóð, Bretar, neydd
ust nú til að hætta aðstoð við
þá vegna stríðseyðileggingar-
innar heima fyrir. Þarna var
Trumankenningin og Mars-
hall áætlunin svar við hinu
kalda stríði Stalíns.
Verkefnin voru stórbrotin.
1 Grikklandi þurfti að fæða
milljónir hungraðra. Gríska
herinn vantaði vopn og það
þurfti að þjálfa hann að nýju
til þess að hægt væri að veita
skæruliðunum meiri mót-
spyrnu! Endurskipuleggja
þurfti stjórnarkerfi landsins
og nær ein milljón Grikkja,
sem flúið höfðu heimili sín
þurfti að flytja heim aftur og
aðstoða við að byggja að nýju
heimili þeirra og býli. Það
þurfti að endurbyggja vegi og
járnbrautir og hreinsa til í
höfnunum. Spítala og skóla
þurfti að endurbæta og reisa
að nýju.
í Tyrklandi tók nú fyrsta
verkefnið við, þar sem Bret-
ar af efnahagsástæðum gátu
ekki lengur haldið áfram að
styrkja her landsins til að
standast ógnanir Sovétríkj-
anna.
Það tók sex ár — frá 1947
—1953 — að koma efnahags-
lífi í það horf, að þau gætu
staðið á eigin fótum. Þetta
tókst og var þá heildartala
aðstoðar Bandaríkjamanna
við þessi lönd 8.400 milljónir
dollara bæði í efnahaigslegri
og hernaðarlegri aðstoð.
Og hvað hefur áunnizt?
Ríkisstjórnir, sem voru að
falli komnar voru styrktar og
verkalýðsfélögin fengu mjög
aukin ítök. Nýtt húsnæði,
skólar og spítalar hafa verið
tekin í notkun. Bæði spítalar
og skólar eru nú starfræktir
á mörgum afskekktum stöð-
um þar sem engir voru fyrir.
Samgöngur eru komnar í gott
lag, bæði á landi og í lofti.
Iðnaðurinn ýtir nú undir raf-
væðingu landsins og nú er
rafkerfi komið um allt Grikk
land og Tyrkland, til hundruð
þorpa þar sem áður voru olíu
ljós.
Árangurinn, sem náðzt
hefur vakið aðdáun og traust
alls heimsins á þessum tveim
ur löndum. Góður mæli-
kvarði á traust það ,sem bor-
ið er til þessara landa, er
hversu auðveldlega þeim
hefur gengið að laða til sín
erlent fjármagn á síðari ár-
um. Verið er að nýta náttúru-
auðæfi með námugreftri og
bauxite er þegar orðið mikil-
vægt í útflutningi Grikkja.
Og stórstígar framfarir hafa
orðið í landbúnaði beggja
landanna með nýrri tækni og
aðferðum.
Yfirgangur alþjóðlega
kommúnismans var stöðvaður
í þessum tveimur löndum.
Tilgangur Truman kenning-
arinnar var, svo notuð séu
hennar eigin orð, að: „..
standa gegn öllum kúgunar-
tilraunum vopnaðs minni-
hluta eða utanaðkomandi
afla ..... og gera þjóðum
kleift að ráða örlögum sín-
um á sinn eiginn hátt.“
(Frá bandarísku upplýs-
ingaþjónustunni).
TIMANS
Morgunblaðið vakti í fyrra-
dag athygli á því að Tím-
inn hefði stungið undir stól
grein frá fyrrverandi ritstjóra
blaðsins, Jónasi Þorbergssyni,
Iþar sem hann ræðir um
starfsreglur útvarpsins og
(þáttinn „Þjóðlíf“. Þar segir
Jónas Þorbergsson m.a.:
„Ég rita þessar fáu lánur
af því tilefni, að nýlega hef-
ur orðið allharður árekstur í
'útvarpsráði og í blöðum út
alf útvarpslþættinum „ÞjóðMf“
sem leiddi til þess að þátt-
urinn var með öllu f'elildur
niður. Það gerðist að um-
sjónarmaður þessa þáttar
kvaddi til nokkra lækna ti)l
að ræða um opinberar fram-
kvæmdir í heilbrigðismálum,
einikum sjúkrahús, byggingar
sjúkrahúsa, búnað þeirra og
vinnuaðstöðu lækna. Þetta er
vitaskuld mjög viðkvæmt
mál, og mátti búast við að
fram kæmu ádeilur á heil-
brigðismálastjórnina, eigi að
eins þá, er nú fer með völd
heldur og fyrri stjórnir. Virð
ist U'msjónarmanninum hafa
íáðzt að kveðja til annan
höfuðaðila málsins, sjálfan
heilbrigðismálaráðherra eða
annan þann rnann, er ráð-
Jjerra kynni að velja til þess
að sitja fyrir svörum“.
Fyrrverandi útvarpsstjóri
rekur siíðan hve þýðingarmik
áð það sé að gæta reglna út-
varpsins um sfeoðanafrelsi og
fýllstu óhllutdrægná og rifjar
upp ákvæði þessa efnis úr
lllögum ríkiisútvarpsins..
í gær birti Tíminn raunar
grein Jónasar Þorbergssonar,
en reynir að fela hana eins
rækilega og unnt er. Þeim
mun meira er aftur á móti
gert úr annari grein, sem
endar á þessum orðum:
„Það er því fjarstæða hjá
Morgunblaðinu og Afþýðu-
blaðinu, að heilbrigðismála-
stjórninni hafi ekki verið
boðið að vera með í þættin-
um. Væri þessum blöðum
sæmst að hætta lygum sínum
í sambandi við þetta mál, þar
eð skömm þeirra er þegar að
dómi alþjóðar orðin ærin.“
Leynir sér ekki, að Tíminn
er þarna að svara grein Jón-
asar Þorbergssonar, fyrrver-
andi ritstjóra Tímans, og
vandar honum ekki kveðj-
urnar. Er hann ekki nefndur
neitt minna en lygari fyrir
|það að rita hógværa grein
um viðkvæmt mál og skýra
cétt frá málavöxtum.
KLíku Eysteins Jónssonar í
Framsóknarflokknum finnst
þannig sýnilega ekki meiri
'Éötæða til að sýna þessum
fyrrverandi forystumanni í
Framsóknarflökknum sæmi-
lega kurteisi, en þeim þótti
til að kjósa Þorstein á Vatns-
leysu í miðstjórn flofeksins.
Þeim finnst támabært að
hreinsað sé til og völdin feng-
in mönnum eins og Tómasi
Árnasyni, Sigríði Thorlacius
og Kristni Finnbogasyni.
En hvernig er það annars.
Er það rétt, sem heyrzt hef-
ur að Þorsteinn á Vatnsleysu
sé ekfei sá eini af „gömlu
mönnunum“, sem sparkað
hafi verið við miðstjórnar-
feosningar í Framsóknar-
fil'okknum, hreinsunin hafi
líka tekið til Jafeöbs Frí-
mannssonar og Björns Guð-
munds9onar? Því svarar Tím
inn væntanlega.
SVIPIR
FORNALDAR
1 kappræðufundi Heimdall-
ar og Félags ungra jafn-
aðarmanna boðuðu ungir Al-
þýðuflokksmenn það, að
þjóðnýtingu ætti að auka hér
á iandi, þeir töluðu þar sér-
stafelega um olíufélögin og öll
tryggingarfélögin, sem fyrsta
Skref í hinni nýju þjóðnýt-
ingu, sem þeir telja að stefna
beri að hér á landi.
Höfðu þeir raunar mörg
orð um það, að feenningar
Karl Marx væru nú feomnar
á annað hundrað ára og mik-
ið gott hefði af þeim hliotizt.
E.t.v. hafa þeir haft í huga
Austur-Evrópuríkin, Kína
eðaKúbu!
Annars er það nærri því,
eins og að heyra Karl Marx
sjálfan tala úr gröf sinni,
þegar menn, sem ungir eru
að árum, byrja að boða hér á
ný afturhald sósíalismans og
kreddukenningar hans.
Nofekrar umræður urðu
líka um almannatryggingar
og gerðu hinir ungu jafnaðar-
menn ítrekaðar tilraunir til
að sannfæra sig og aðra um
það, að jafnaðarmenn hefðu
fundið upp aimannatrygging
arnar.
Birgir ísleifur Gunnarsson
svaraði vel þessum firrum.
Hann benti á, að ljóst væri
að meiri þörf væri fyrir ai-
mannatryggingar, þar sem
mikill sósíalismi væri og
kynni það að vera skýringin
á því, að jafnaðarmenn
tengja almannatryggingar við
sÓ9Íalisma. Hann benti á, að
Sjálfstæðiisistefnan legði meg-
in kapp á það, að sem allra
flestir yrðu fjárhagslega sjálí
stæðir og gætu notið þess ör-
yggis, sem samfara væri nokk
urri eignamyndun. Jafnaðar-
menn legðu hinsvegar áherzlu
á það, að eignaraðild fjár-
magnsins væri í höndum rík-
isins, en það hlypi síðan und-
ir bagga hvenær sem á bját-
aði hjá borgurunum.
Auðvitað er það hrein bá-
'bilja, að almannatryggingar
séu í andstöðu við Sjálfstæð-
isstefnuna, þvert á móti vilja
Sjálfstæðismenn styrkja vel
þá sem styrks eru þurfi, en
þeir gera sér grein fyrir því,
að því aðeins er unnt að halda
uppi öflugum aknannatrygg-
ingum að atvinnulífið geti
unddr þeim staðið, og séreigna
Skipulagið hefur sannað, að
það ber langt af sósíallisman-
um.
í ríki sósíalisma er verð-
mætasköpunin miklu minni
en í rífei frjálsræðis og at-
hafna. Þess vegna er sósíal-
iistaríkið í öllu til'liti ver fært
um að sjá borgurunum far-
borða, þar á meðad er þar
minna til framlaga á sviði
trygginga.
Annars var það mjög
ánægjulegt, að hinir ungu
menn úr þessum tveimur
flökkum skyldu leiða saman
hesta sína svo skýrar iægi
fýrir, hvað á milli ber. Og
nú vita menn það, að þeir
sem eru að fá aukin áhrif í
Alþýðufilökknum, ætla sér að
hverfa til baka til þjóðnýt-
ingarstefnunnar og hafa þeg-
ar boðað þjóðnýtingu fyrir-
tækja, sem þúsundir einstafel-
inga eru beinir eignaraðiiar
að í dag: þessa eign vilja hin-
ir ungu jafnaðarmenn taka
af eigendunum og færa yfir
tiil pólitísikra áhrifamanna,
enda gera þeir sér ljósa grein
fyrir valdi því, sem fýLgir
yfirráðum yfir atvinnultífinu,
og fóru ekki dult með það.
Samkvæmt kenningum
ungu jafnaðarmannanna á
þannig að stórauka hið póili-
tíska vald í landinu og færa
áhrif frá fólkinu yfir táll póli-
tískra spekúlanta. En almenn
'ingur, fólkið á Íslandi, á eftir
að svara því hvort það vill
tfeta í þessi fótspor eða byggja
upp heilbrigt og sterkt lýð-
ræðisþjóðfé'lag á íslandi.