Morgunblaðið - 11.06.1968, Side 17

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 11. JÚNÍ 196«
1»
„Það þarf ekki að skapa
goðsögn um bróiur minn"
Minningarræða Edwards Kenne
dys um bróður sinn Roberl
Öldungadeildarþingmaðurinn Edward Kennedy flytur minn-
ingarræðuna um bróður sinn Robert í kirkju heilags Patriks
sl. laugardag.
New York 8. júní. AP.
VIÐ útför Roberts Kennedys
sl. laugardag flutti bróðir
hans Edward Kennedy minn-
ingarræðu, þar sem hann
hyllti líf hans og störf. Fer
ræða þessi hér á eftir.
„Fyrir hönd frú Robert
Kennedy, barna hennar, for-
eldra og systra hans langar
mig til að tjá ykkur, sem í dag
takið þátt í sorg okkar hér í
dómkirkjunni og um heim
allan, tilfinningar okkar. Við
elskuðum hann sem bróður,
föður og son. Frá honum erfð-
um við áhrifin sem foreldrar
hans, bræður og systur „Joe,
Kathleen og Jack“ höfðu á
hann. Hann veitti okkur styrk
á erfiðum stundum, vizku á
óvissutímum og gladdist með
okkur á hamingjustundum.
Hann stóð altaf vfð hlið okkar.
Það er ekki auðvelt að
skýra ást með orðum, né held
ur trúmennsku, traust eða
gleði, en hann var þetta allt.
Lífsgleði hans var ótakmörk-
uð og hann naut lífsins inni-
lega. Fyrir nokkrum árum rit
aði Robert Kennedy nokkur
orð um föður sinn og þau orð
lýsa bert tilfinningum okkar
í garð hans. Hann sagði um
föður sinn: „Allt saman er
þetta ást. Ekki sú ást sem svo
fjálglega er lýst í vinsælum
tímaritum heldur sú ást sem
byggist á hlýju, virðingu,
reglu, hvatningu og stuðningi.
Þetta var okkur ólýsanlegur
styrkur, vegna þess að raun-
veruleg ást er óeigingjörn og
inniheldur fórnir og gjafir og
við gátum ekki annað en auðg
azt af henni.“
„Með þessu öllu reyndi
hann að vekja með okkur
þjóðfélagslega samvizku. Það
þurfti að rétta það sem rangt
var. Það var þurfandi fólk
sem þurfti á hjálp að halda
og við höfum ábyrgð gagn-
vart þeim og landi okkar.
Það var okkar hamingja og
gæfa að fæðast í Bandaríkjun-
um við beztu hugsanlegu að-
stæður og þess vegna höfum
við skyldum að gegna gagn-
vart þeim er minna hafa“.
„Þetta var það sem Robert
Kennedy hlaut í vöggugjöf.
Okkur skilur hann eftir það
sem hann gerði og barðist fyr
ir. 1 ræðu sem hann flutti
imgu fólki í Suður Afríku
fyrir nokkru, skýrði hann það
bezt og vil ég lesa ykkur það.
„Það er misrétti í okkar
heimi, þrælahald, dráp og
hungur. Ríkisstjórnir kúga
þegna sína og milljónir þjást
í fátækt meðan þjóðir auðg-
ast og auðæfum er ausið í her
virki um heim allan. Þessi
illu öfl eru mannanna verk. I
þeim endurspeglast hve ófull-
komin mannréttindin eru,
hversu ónóg tilfinninganæmi
mannanna er og skortur á
skilningi í garð þeirra er þjást.
Ef til vill getum við munað þó
ekki sé nema stutta stund, að
þeir sem lifa með okkur eru
bræður okkar og lifa sama
lífi. Þeir eins og vfð sækjast
aðeins eftir tækifæri til að
lifa tilgangssömu og hamingju
ríku lífi og njóta þeirrar full-
nægju er þeim er unnt.
Þessi sameiginlegu trúar-
bönd, þessi bönd sameiginlegs
takmarks hljóta að kenna okk
ur eitthvað. Við hljótum vissu
lega að geta að lokum lært að
líta á þá sem umhverfis okkur
eru sem samborgara, og vissu-
lega getum við byrjað að brúa
djúpin á milli okkar og enn
á ný verða bræður ag sam-
borgarar í hjörtum okkar.
Svar okkar er að treysta á
æzkuna, á hugarfar hennar og
viljastyrk, á gæði ímyndunar-
afls hennar og hugrekki yfir
smánjennsku, á ævintýraþrá
hennar en ekki aðger’ðarleysi.
Grimmd og hindranir, þessar-
ar plánetu örra breytinga, vík
ur ekki fyrir úreltum kredd-
um og útjöskuðum slagyrðum.
Þær láta ekki undan þeim er
ríghalda í nútíma, sem þegar
er liðinn, né þeim er kjósa
heldur ímyndað öryggi fram
yfir þær hættur og geðshrær-
ingu sem allar framfarir hafa
í för með sér. Við lifum í
heimi gerbyltinga og núver-
andi kynslóð hefur orðið að
axla meiri ábyrgð en nokkur
önnur kynslóð sem uppi hefur
verið.
Sumir halda að gerðir eins
manns eða einnar konu fái
engu orkað gegn öllum hinum
gífurlega fjölda illra afla í
þessum heimi. Þrátt fyrir
þetta hafa mörg mikilvægustu
augnablik og aðgerðir heims-
sögunnar runnið undan rifj-
um eins manns. Ungur munk-
ur hóf endurbætur mótmæl-
enda. Ungur hershöfðingi
byggði heimsveldi frá Make-
dóníu að takmörkum jarðar
og ung kona frelsaði Frakk-
land. Það var ungur ítali sem
uppgötvaði hinn nýja heim og
Thomas Jefferson var 32 ára
þegar hann lýsti því yfir að
allir menn væru skapaðir jafn
ir.
Þessir menn mörkuðu heim
inn og þa’ð getum við líka.
Fáir munu búa yfir því ofur
afli að geta breytt sjálfri
mannkynssögunni, en sérhvert
okkar getur breytt lítillega at
burðarásinni og þegar allt
hefur verið lagt saman hefur
saga þessarar kynslóðar verið
skráð. Þessar aðgerðir trúar
og hugrekkis móta heiminn. í
hvert skipti sem maður berst
fyrir hugsjón, eða berst fyrir
endurbótum fyrir aðra, eða
leggst gegn óréttlæti sáir hann
vonarsæði og þegar milljón-
um slíkra er sáð frá ólíkum
miðstöðvum orku og hugrekk
is myndast sá straumur sem
einn getur vellt um jafnvel
hinum voldugustu veggjum
kúgunar og mótspyrnu.
Fáir eru viljugir til áð virða
að vettugi andspyrnu sam-
borgara sinna, gagnrýni sam-
starfsmanna sinna og gremju
þjóðfélagsins. Siðfræðilegt
hugrekki er sjaldgæfara en
hugrekki í orustu eða miklar
gáfur. Samt er það mikilvæg-
asti eiginleiki þeirra er sækj-
ast eftir að breyta þessum
heimi er svo m'jö(g stneifeiist á
móti slíku og ég hef trú á því
að þeir úr þessari kynslóð
sem búa yfir hugrekki til að
taka þátt í siðgæðisstríðinu
muni hitta sína líka hvar á
jörðu sem er.
Þeir gæfusömu á meðal vor
freistast Cil þess að tro'ða hina
auðveldu og líku stigi persónu
legrar metnaðargirndar og
fjárhagslegs öryggi er liggja
fyrir þeim er njóta sérrétt-
inda menntunar, en það er
ekki slík braut er framundan
okkur liggur. Við lifum, hvort
sem okkur líkar betur eða
ver á tímum hættu og óvissu,
en þessir tímar eru einnig
móttsgRilegri fyrir sköpunar-
gáfu mannanna en nokkru
sinni fyrr í sögunni. Öll mun-
um við einhverntíman verða
dæmd og eftir því sem árin
líða munum við dæma okkur
sjálf, hvað við höfum lagt af
mörkum til sköpunar nýs þjóð
félags og hversu hugsjónir
okkar og markmið hafa mót-
að það framlag.
Framtfðin tilheyrir ekki
þeim er ánægðir eru með nú-
tímann og afskiptalausir gagn-
vart vandamálum svo og sam-
borgurum sínum, litlir og ótta
slegnir gagnvárt nýjum hug-
myndum og djörfum verkefn-
um eru. Nei framtíðin mun
fremur tilheyra þeim er geta
sameinað rök, hugrekki og
framsýni í persónulegu fram-
lagi til hugsjóna óg hinna
miklu stofnana bandarísks
þjóðfélags.
Það kann að vera að fram-
tíðin liggi utan sjóndeildar-
hrings okkar, en hún er ekki
algerlega utan okkar áhrifa.
Hún er sköpunarhvöt Banda-
ríkjanna og það voru okkar
eigin störf sem sameinuðu þau
rök og meginreglur er ákveða
örlög okkar, en ekki forlögin,
náttúran éða hinar ómótstæði-
legu flóðbylgjur mannkyns-
sögunnar. í þessu felst stolt
og jafnvel hroki, en einnig
reynsla og sannleikur. En það
er áðeins þannig sem við get-
um lifað okkar lífi“.
„Þannig lifði Robert Kenne
dy. Það er óþarfi að mynda
goðsögn um bróður minn eða
gera hann meiri I dauðanum
en hann var í lifenda lífi. Við
minnumst hans aðeins sem
góðs og heiðarlegs manns, sem
skynjaði það sem rangt var
og reyndi að leiðrétta þa’ð,
sem sá þjáningar og reyndi að
lækna þær, sem sá stríð og
reyndi að koma í veg fyrir
það. Við sem elskuðum hann
og sem fylgjum honum til
hinztu hvíldar í dag, biðjum
þess að það sem hann var
okkur og það sem hann ósk-
aði öðrum til handa megi ein-
hverntíman verða að veru-
leika allra sem þennan heim
byggja.
Hann sagði oft í þessu landi
við þá sem snertu hann eða
reyndu að snerta hann.
„Sumir sjá hlutina eins og
þeir eru og segja af hverju.
Ég sé hluti sem aldrei voru og
spyr afhverju ekki“.
í LEIT AÐ NYJUM
eftir Robert
EFTIRFARANDI grein,
sem birstist hér í lauslegri þýð
ingu, yar eftirmáli við Bók Ro-
berts Kennedy „ í leit að nýj-
um heimi“, Bókin var tileink-
uð „börnum mínum og börnum
ykkar.“
EF við förum fljúgandi yfir
Evrópu í áttina til Afríku eða
Asíu er innan fárra stunda far
ið yfir höf og lönd, sem hafa
mótað sögu mannkynsins. Á fá
einum mínútum rekjum við slóð
mannkynsins í þúaundir ára.
Við fljúgum yfir vígvelli þar
sem milljónir manna börðust
og féllu fyrir ævalöngu. Við
greinum engin landamæri,
hvorki hyldýpi né háir múrar
aðskilja þjóðirnar: við blasir
aðeins náttúran og verk mann
ist sameigínlegt átak mannsins
til að auðga líf sitt.
Hvarvetna færir ný og auk-
in tækni og bættar samgömg
ur menn og þjóðir nær hver
annarri. Vaxandi tengsl og sam
F. Kennedy
skipti nema á brott fordómja og
blekkingar, sem eru undirrót
óréttlætis, haturs og stýrjalda.
Aðeins þröngsýnir einstakling
ar halda enn fast við þá myrku
og eyðandi hjátrú, að heimur-
inn sé innan sjáanlegra marka
heimsmynd þeirra endar við
næsta fljót, almenn mannúð
hans einskorðast við þá sem
búa í næsta nágrenni hans og
deila sömu skoðunum og hafa
sama hörundslit.
Svipað markmið.
Hver þjóð hefur mismunandi
vanda við að glíma og mismun
andi takmörk, sem saga og
reynsla hennar hefur búið
henni. En þegar ég ræði við
ungt fólk, víðs vegar í heim-
iruum, undrast ég ekki
yfir því hve margt er ólíkt með
okkiur, heldur einimitt yfir því
hversu lífsskoðanir þeirra og
markmiðum svipar saman, ósk-
um og vonum, áhyggjum, fram-
tíðardraumum.
HEIMI
f Bandaríkjunum er ríkjandi
kynþáttamisrétti, í Suður Afr-
íku er kynþáttaaðskilnaður,
þrældómur í fjöllum Perú,
fólk sveltur heilu hungri á göt
um Indlands, menntamenn eru
fangelsaðir í Rússlandi, þús-
undir eru líflátnir í Indonesíu,
fjármunum er bruðlað í her-
búnað í flestum löndum. Mein
in eru af ýmsum toga, en þau
eru fyrst oig fremst vienk mann
anna sjálfra. Þau birta okkur
ófullkomið réttlæti, ónóga
mannlega samkennd, og skynj
un okkar á þjáningum og kjör
um náungans er mjög ábóta-
vant: þau sýna vanmátt okkar
til að nota þekkinguna í þágu
annarra. Og umfram allt kalla
þau á samvizku okkar, á
gremju, og á sameiginlegt átak
til að vinna bug á þjáningum
meðbræðra okkar bæði heima
og heiman.
Svar okkar er von heimsins:
við verðum að treysta ungu
kynsllóðimni, efeki aðeins á
ákveðnu skeiði ævinnar, held-
ur hugarstyrk hennar, vilja-
þreki: við verðum að treysta
því að hún gangi með sigur af
hólmi yfir hugleysinu, ævin-
týraþráin yfir þægindahneigð-
inni. Grimmd og misrétti á
þessari hverfulu jörð verður
ekki útrýmt með úreltum kredd
um og þvældum slagorðum. Þeir
menn, sem halda sér dauða-
haldi í nútíðina sem þegar er
liðin, munu ekki verða til að
bægja brott miskunnarleysinu,
þeir sem kjósa blekkingu ör-
yggis í stað þeirrar hættu, sem
fylgir jafnvel friðsamlegustu
framförum. Við lifum í heimi
umróts og á þessa kynisllóð
heima og heiman hefur ver-
ið lögð þyngri byrði ábyrgðar
en á nokkra aðra kynslóð, sem
hefur verið uppi áður.
ítalskur heimspekingur sagði:
„Efefeert er erfiðara viðfangB,
ekkert er háskalegra né óviss-
ara til árangurs en taka merk-
ið upp og boða breytt viðhorf,
nýja tilhögun." Þetta hefur orð
ið hlutskipti okkar kynslóðar,
og leiðin er stráð mörgum
háska.
Háskinn við getuleysið.
Fyrst og fremst kemur til ef-
inn og hættan um eigin getu,
sú meinloka, að það sé ekkert
sem einn maður og ein kona
geta áorkað gegn afli þess illa
í heiminum gegn eymd, fá-
fræði, órétti og ofbeldi. Samt
hafa margar áhrifamestu hreyf
ingar í heiminum þær sem
berjast fyrir frjálsri hugsun
og athöfraum verið vaktar
með starfi eins manns. Ungur
munkur hóf upp raust sína og
til varð Mótmælendahreyfing-
in, ungur hershöfðingi færði
út heimsveldi frá Makedoníu
til endimarka jarðarinnar, ung
kona endurheimti fyrri landa-
mæri Frakklands. Ungur ítalsk
ur landkönnuður fann Nýja
heiminn og Thomas Jefferson
Framhalid á blis. 19