Morgunblaðið - 19.07.1968, Page 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 19. JÚLÍ 1968
Sr. Sigurður Pálsson, vígslubiskup:
„Sjá, ég geri alla hluti nýja"
— einkunnarorð heimsþings Alkirkjuráðsins,
sem nú stendur yfir í Uppsölum
Dr. D.T. Niles frá Ceylon flutti prédikun við setningru þings-
ins, í stað Dr. Martin Luther King.
FJÓRÐA heimsþing Alkirkju-
raðsins (World Council of Chur
ches) er haldið í Uppsala í Sví-
þjóð um þessar mundir. Sækja
þingið 730 fulltrúar frá 232
kirkjudeildum í flestum löndum
heims, auk áheyrnarfulltrúa og
starfsmanna, og eru þingfulltrú-
ar alls yfir tvö þúsund talsins.
Þingið situr frá íslandi séra Sig-
urður Pálsson vígslubiskup auk
síra Kristjáns Búasonar. Hefur
síra Sigurður sent Morgunblað-
inu frásögn þá er hér fer á eftir.
Svokallað Alkirkjuráð hefur
undirbúið þing þetta og kallað
það saman. Alkirkjuráðið er
stofnun, sem er samband flestra
kirkna í heiminum og vinnur að
sambandi þeirra og einingu. Róm
versk-kaþólska kirkjan er þó ut
an þess. Samt sendir hún á þetta
þing 15 fulltrúa í boði Alkirkju
ráðsins og leggur til einn af
ræðumönnum þingsins. Má því
heita að öll kristni eigi hér full-
trúa, meðal þeirra tvö þúsund
kirkjumanna, sem hér eru saman
komnir, ýmist sem fulltrúar, ráð
gjafar, áheyrnarfulltrúar, gestir
og starfsmenn. Vekur það sér-
staka athygli hve mikið er hér
af ungu fólki.
Þingið hófst með guðsþjónustu
í dómkirkjunni. Þinggestir voru
samankomnir í háskólanum og
skrýddust þar. Síðan fóru þeir
i skrúðgöngu til kirkjunnar.
Gengið var í ferfaldri röð og
varð gangan samt geysilöng. Þeg
ar gangan var komin nærri
kirkjutröppum var hún stöðvuð
og stóð kyrr í tíu mínútur. Hit-
inn var 26 stig og varð mörgum
ómótt. Enginn vissi hvernig á
þessu stóð, en það kom í Ijós
að verið var að bíða eftir kon-
unginum. Hann er þekktur fyr-
ir stundvísi og því þótti það
furðulegt að hann skyldi koma
of seint. Eftir messuna kom or-
sökin í ljós. Hafði lögreglan
stöðvað konunginn utan við borg
ina, þar sem lögreglunni hafði
borist skeyti um það, að komið
hefði verið fyrir sprengiefni í
kirkjunni. Leitaði lögreglan í
kirkjunni og lét konung og
kirkjugesti bíða á meðan. Þar
fanmst þó ekkert.
Hélt siðan gangan inn í kirkj-
una og hófst þá mikill hljóðfæra
sláttur um alla kirkjuna, bæði
orgelið og blásturshljóðfæri. Var
leikið þar tónverk, sem samið
var fyrir þetta tækifæri af Dan-
anum Per Nörgaard. Til stóð að
Dr. Martin Luther King prédik
aði, en þegar hann féll frá var
fenginn til þess Dr. D T. Niles
imethodistaprestur frá Ceylon.
Texti hans var Op. 21,5-6, en
þaðan eru tekin einkunnarorð
mótsins, sem eru: „Sjá ég geri
alla hluti nýja“. í messulok var
leikið tónverk, sem sami'ð hafði
verið fyrir heimsþing það, sem
haldið var í Stokkhólmi 1925.
Þessari athöfn allri var sjón-
varpað og er áætlað að um hundr
að milljónir manna hafi horft á.
Geysilegur fjöldi blaðamanna er
mættur hér úr öllum löndum og
hafa þeir stóra bækistöð nálægt
fundarstað.
Engum leyfist að koma inn í
fundarhúsið nema þátttakendum
og starfsliði, til þess að fundar-
hald verði ekki fyrir truflunum
og til þess að öryggi fundarins
sé tryggt. Einnig er sérstök lög-
gæzla umhverfis þingstaðinn.
Fundarhúsið er íþróttahöll sem
lætur lítið yfir sér, en er geysi-
stór eigi að síður. Auk fundar-
salarins eru þar tveir matsalir
svo stórir að þar borða um 1500
manns. Afganginum er ekið á
annan matstað. Menn búa í stúd-
entagörðum víðsvegar um borg-
ina og ganga strætisvagnar milli
staðanna eftir þörfum.
Þátttakendur eru úr öllum
heiminum og því hið ólíkasta
fólk. Sérlega athygli vekur hve
mikill hluti þess er bráð ungt
fólk.
Fyrsti fundur var haldinn kl.
4 e.h. Þá var þingið sett og veitt-
ar upplýsingar um þinghaldið.
Um kvöldið var annar fundur
þar sem flutt vöru ávörp og
loks kvöldbænir.
Auk þingsins er mikið um að
vera í borginni. Hér eru sýning
ar og samkomur, tónleikar og um
ræðufundir og er fundarmönn-
um gefinn kostur á öllu þessu.
Er það svo mikið, að nóg væri
að gera að sinna því, þó ekki
væri mætt á þinginu. Allt þetta
verður að fara framhjá þeim sem
þingið sitja, af því að þinghald-
ið stendur frá kl. níu að morgni
til kl. tíu að kvöldi, meðtveggja
tíma matarhléi um hádegið. Hlé
þatta kemur ekki að gagni fyrir
þingmenn, þar sem þingstaður-
inn er svo afsíðis í borginni, að
tími er ónýtur til annars en
milliferða.
Hin 5. júlí hófst fundur kl. 9
og flutti þá metropolitaninn Ign
atius frá Lakatia erindi um meg-
inefni þingsins: „Sjá ég geri alla
hluti nýja.“ Erindið var afburða
snjallt og vel til þess fallið að
kveikja þann eldmóð sem við á.
Síðan flutti Dr. W.A Visser't
Hooft fyrrverandi framkvæmda-
stjóri erindi um ábyrgð þings-
ins. Það var einnig frábært er-
indi og mjög gagnleg fræðsla.
Þá voru teknar fyrir lagabreyt-
ingar, upptaka nýrra kirkna í
samtökin og fleira. Loks fluttu
ýmsir erindi um horfur og vanda
mál sinna landa. Voru þau öll
mjög upplýsandi, einkum vegna
þess að flytjendur þekktu öfl
málefni sjálfir og því urðu upp-
lýsingar þeirra miklu ferskari
en aðrir hefðu getað gert þær.
6. júlí hófst dagurinn með
biblíulestri um kjörorð þingsins.
Síðan fluttu ávörp sendimenn
frá ýmsum kirkjum, sem enn
hafa ekki gerst félagar í Al-
kirkjuráðinu. Sérstaklega var
gerður góður rómur að máli full-
trúa Rómversk-kaiþólsku kirkj-
unnar. Hann lýsti því yfir, að
þó sú kirkja væri ekki formlega
gengin í þessi samtök, væru þau
í sama anda og Vatikan-þingið
og þessvegna væri kirkja hans
fús til allrar samvinnu um hvert
það mál, sem ekki snerti þau
mál, sem enn eru formlega óleyst
en myndu fljólega leysast. Taldi
hann æskilegt og áríðandi að all
ar kirkjur heims legigðu fram
sameiginlegt sjónarmið varðandi
hin aðkallandi vandamál nútím-
ans og beittu sér allar sem ein
fyrir framgangi þess. Hann sagði
m.a.: „í augum okkar Rómversk
kaþólskra manna, er sameining
allra kirkna í eina, ekki sama og
það að ein kirkja sigri allar hin-
ar, heldur að Kristur sigri sundr
ungu vora. Einingin eflist jafn
ótt og oss skil’st að allir þurfum
við að læra hver af öðrum. Róm-
versku kirkjunnar eina ósk er
sú, að nánari tengsl við heims-
ráð kirknanna haldist, því hún
lítur á það sem stofnun er sé af
guðlegum uppruna.
Um kvöldið talaði forseti Zam
biu Kenneth Kaunda. Hann tal-
aði mjög vel og skýrt. Bæði mál
hans og hugsun greip áheyrend-
ur mjög sterkum tökum. Hann
lýsti vandamálum Afríku frá
sínu sjónarmiði. Taldi hann að
hinar auðugu þjóðir gerðu allt
of lítið af því að hjálpa hinum
fátæku. Sagði hann að ástand-
ið hjá þjóðunum, sem hefðu ný-
lega fengið sjálfstæði væn nú
verra en áður. „Þá ráku yfir-
þjóðirnar verksmiðjur sínar hér
og við höfðum vinnu við þær“,
sagði hann. „Nú fara þeir, þeg-
ar þeir telja ekki nógu hag-
kvæmt að reka þær. Til þess að
missa ekki reksturinn 1 verðum
við að kaupa þær eða leigja og
reka þær sjálfir. Við verðum að
taka fé til þess að láni og lánin
eru of dýr, svo að við förum nið-
ur á við fjárhagslega meðhverju
ári.“ Taldi hann ástandið vera al
varlegt, að hætta væri á að Afr-
íka yrði nýtt Viet Nam ef ekki
bærist fljót og mikil hjálp.
Á eftir honum talaði brezk
kona Lady Jackson (Barbára
Ward) sem er þjóðhagfræðingur.
Hún sagði það rétt vera að illa
gengi í hinum nýfrjálsu löndum.
En hún minnti á að þó hjálpin
dygði ekki, væri hún þó nokk-
urs virði. Sem dæmi nefndi húh
að fyrir tveimur árum var héraði
einu á Indlandi gefin vélakostur
til landbúnaðar og fengnirmenn
með til að nota vélarnar. Eft-
ir tvö ár er árangurinn sá, að
uppskera þessa héraðs hefur
fimm hundruð faldast. Sagði hún
að víða hefði svipuð saga gerst,
en meira þyrfti til en svona hjálp
á ýmsum stöðum, hjálpin yrði að
ná yfir allt. Síðan sagði hún á
þetssa leið:
„Hin þjóðernislega einanigrun
verður að hverfa, bæði í fjár-
hagslegum og félagslegum efnum
Þessi þróun hefnr forsögu, sem
nauðsynlegt er að gera sér grein
fyrir. Það er ekki hið margend-
urtekna að hinir ríku njóti
ávaxta af erfiði sínu og hinir fá-
tæku af ábyrgðarleysi sinu og
,leti. Heldur er skýringin fólgin
í áhrifum iðnaðarlandanna á þró
un heimsefnahagsmálanna frá
upphafi iðnvæðingarinnar. Jafn
vel þó að efnahagur þróunar-
landanna hafi, hin síðari ár, eflst
meira en áður og sumstaðar
hraðar en í iðnaðarlöndunum
flestum, þá eru enn erfiðleikar
óleystir, sem stafa frá nýlendu-
tímabili þeirra. Þróunarlöndin
eru enn aðallega hráefna fram-
leiðendur. Þau eru háð því að
flytja út eina eða fáar vöruteg-
undir. Þau vantar enn þá fjöl-
breytni í landbúnaði og iðnaði,
í menntun og starfsgreinum, sem
nauðsynlegar eru fyrir efnahags
lega viðreisn. Hinsvegax vitum
við að skilyrðin fyrir að efla
framleiðsluna hafa aukizt með
nýjum aðfer’ðum. Það er nú ekk-
ert vafamál að hægt er að veita
öllum jarðarbúum viðunanlegt
framfæri, ef við aðeins viljum.
Hlutverk hinna þróuðu landa er
að endurskoða viðskiptahátt sínn
þannig að tryggja megi stöðugt
verðlag hráefna þróunarland-
anna og annarra vörutegunda,
sem þau geta flutt út og auð-
velda þannig útflutning þeirra.“
„Vandamálið er (jkki fólgið í
því að semja áætlanir, heldur í
að fá þær framkvæmdar. Með
skattalöggjöf með öflugum
launa- og stéttasamtökum, haía
hin þróuðu lönd náð geysilegum
árangri. Það sem nú þarf að
gera er að beita samskonar að-
ferðum við alþjóðlega áætlun.
Tillagan um að þróuðu löndin
gefi eitt prósent af brúttótekj-
um sínum til þróunarlandanna
er fyrsta skrefið til aðþjóðlegr-
ar skattskyldu. Miklu lengra er
gengið þegar um hernað er að
ræða og oft í verzlun, einnig oft
þegar örlæti almennings kemur
til í samskotum vegna óvenju-
legra vandræða. Skyldur þær
og skipanir, sem oss hafa gagn-
að vel, eru látnar enda, þegar
kemur að „útlendingunum."
„Getum við látið okkur nægja
þvílíkt fyrirkomulag? Spurning
sú, ssm Kristur leggur fyrir oss,
er ekki sú hvað við höfum rætt
og ráðslagað, hún er um það,
hvað við höfum framkvæmt til
að metta hungraða. Aðeins nýir
viðskiptahættir, sem byggðir eru
á siðferðilegum rökum, geta kom
ið til leiðar jöfnuði milli ríkra
og fátækra þjóða heimsins, í
stað hinna ósamræmdu viðskipta
hátta, sem byggðir eru á hagnað
arsjónarmiðum einum.“
Aðeins er rakinn hér hluti af
erindi Lady Jackson, en það
vakti mikla eftirtekt og umræð-
ur manna á meðal.
Einn skuggi hvílir yfir þing-
inu. Hann er sá að gríska kirkj-
an taldi sér ekki fært að senda
hingað fulltrúa vegna afskipta
Svía af stjórnarháttum lands
þeirra og móttöku þeirra á grísk
um mönnum, sem hér hafa verið
á ferð. Töldu þeir hvorki sæmd
sinni né persónulegu öryggi
borgið í Svíþjóð, nema veitt væri
einhver trygging, og því er eng-
inn þeirra hér.
SUMARBÚSTAÐA
Síra Signrður Pálsson ví^slu biskup (þriðji frá hægri) situr þarna við hlið fulltrúa frá bapt-
istakirkjunni í Ungverjalandi.