Morgunblaðið - 19.07.1968, Side 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FOSTUDAGUR 10. JÚLÍ 1968
Útgefandi Hf Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Sigurður Bjarnason frá Vigur
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúl Þorbiörn Guðmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjóm og afgreiðsla Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
Askriftargjald kr 120.00 á mánuði innaniands.
1 lausasölu. Kr. 7.00 eintakið.
ÖFLUGUR
A TVINNUREKSTUR
Særðir verða oft að ganga langar leiðir af vígstöðvunum til
þess að geta notið nauðsyniegrar aðhlynningar.
TVTú þegar miklir erfiðleikar
steðja að íslenzkum at-
vinnuvegum, gera menn sér
betri grein fyrir því en áður,
hve þýðingarmikið það er,
að atvinnufyrirtækin séu
fjárhagslega traust og efna-
hagur þeirra svo góður, að
þau geti mætt skakkaföllum
og haldið upp þróttmiklu at-
vinnulífi, þótt eitthvað blási
á móti.
Sú skoðun virðist því mið-
ur hafa verið landlæg hér,
að óeðlilegt væri að fyrirtæki
högnuðust verulega, jafnvel í
sérstökum góðærum. Þeir
sem rekið hafa fyrirtæki sín
þannig, að þau hafa hagnazt
verulega, hafa mátt búast við
árásum, rógi og öfundarsöng,
og því duglegri sem athafna-
menn hafa verið við að
byggja upp öflugan atvinnu-
rekstur, þeim mun líklegra
hefur verið, að þeir yrðu of-
sóttir af lítilsigldum sálum.
Auðvitað skilur hver mað-
ur, er hann leiðir að því hug-
ann, að það er hagur hvers
einasta þjóðfélagsborgara, að
atvinnufyrirtækin standi á
traustum grunni og hafi yfir
að ráða fjármagni til að koma
við tækninýjungum og fyllstu
hagkvæmni. Þess vegna er
það röng stefna og sízt lík-
leg til að bæta hag launþega
er til lengdar lætur að ganga
svo nærri atvinnuvegunum,
að þeir berjist í bökkum og
geti ekki hagnýtt þau tæki-
færi, sem bjóðast til hag-
kvæmasta reksturs.
Þegar uppgripin urðu á
síldveiðunum, lögðu menn
ofurkapp á að færa þá auð-
legð, sem þar skapaðist, um
allt þjóðlífið og bæta kjör
allra landsmanna. Þetta var
auðvitað sjálfsagt að vissu
marki, en nú er komið á dag-
inn, að of nærri útveginum
hefur verið gengið. Heppi-
legra hefði verið að heimila
honum að halda meiri hluta
tekna sinna, ýmist beint hjá
fyrirtækjunum sjálfum eða
með stofnun verðjöfnunar-
sjóðs, sem tiltækur hefði ver-
ið til að jafna verð fiskafurð-
anna, þegar það féll á erlend-
um mörkuðum. En úr því að
þeirri stefnu ekki var fylgt
er líka ljóst, að landslýður
allur verður að axla þær
byrðar, sem nú eru lagðar
á útflutningsframleiðsluna,
og raunar allt atvinnulíf
landsmanna.
HLÁLEGT
TLfförgum finnst það að von-
um hlálegt, að viðskipta
málaráðherra okkar og ráðu-
neytisstjóri í viðskiptamála-
ráðuneytinu skyldu telja sig
knúða til þess að óska eftir
því við stjórnarvöld í Rúss-
landi, að þau hyrfu frá fyrir
ætlunum sínum um frjáls við
skipti milli íslands og Rúss-
lands og héldu áfram viðskipt
um á vöruskiptagrundvelli,
en eins og kunnugt er, hafa
kommúnistaríkin að undan-
förnu verið að átta sig á því,
að þau högnuðust ekki á
vöruskiptaverzlun þeirri, sem
þau kröfðust í viðskiptum
við aðra, heldur einangruðust
frá eðlilegum heimsviðskipt-
um.
Fljótt á litið kann mönn-
um að virðast hagkvæmt fyr
ir okkur íslendinga, að vöru-
skiptaverzlun við Rússa
verði haldið áfram, en það
er þó meira en hæpið, þegar
betur er að gáð. Þegar við
heimtum vöruskiptaverzlun á
sama tíma og Rússar vilja
hverfa frá henni, setjum við
okkur fyrirfram í varnar-
stöðu í væntanlegum samn-
ingum. Við fáum viðsemjend
um okkar trompin á hendur.
Ástandið verður ekki ósvip
að því, sem áður var í við-
skiptum við önnur kommún-
istalönd, þegar við bönnuð-
um innflutning fjölda vöru-
tegunda frá öðrum löndum
en þeim, þannig að þeir, sem
þar sömdu við okkur, gátu
sett verðið nánast það sem
þeim sýndist, því að ekki var
um samkeppni að ræða og
íslenzkir innflytjendur urðu
að kaupa vöruna við þeim
kjörum, sem seljendurnir
skömmtuðu. Þegar þessum
viðskiptaháttum var hætt,
kom í ljós hve gífurlegum
fjárhæðum við höfðum tapað
á þessum viðskiptum, þar sem
oft voru fluttar inn rándýrar
og lélegar vörur.
Nú hafa Rússar því miður
mjög sterka samningsað-
stöðu, vegna þess veikleika
okkar að neita frjálsum við-
skiptum. Bætir það vissulega
ekki ástandið í útflutnings-
málum okkar, þótt menn
haldi e.t.v. fljótt á litið að
með þessum aðgerðum sé
tryggður útflutningur fiskaf-
urða á hagstæðu verðlagi.
Vonandi rætist þó sæmi-
lega úr þessu, og vera má að
viðskiptamálaráðherra hafi
tekizt að fá einhverjar trygg-
ingar sovézkra ráðamanna
fyrir því, að aflsmun-
ar verði ekki neytt, þegar að
samningaborði kemur.
Hörmungar þær, sem stríðið
hefur fært yfir íbúa Biafra,
eru hroðalegri en orð fá lýst.
Sérfræðingar hjálparstofnana
telja, að fyrir lok ágústmánað-
ar muni um það bil 2 milljón-
ir manna deyja úr hungurs-
neyð í Biafra, nema íbúarnir
fái 20 sinnum meiri aðstoð en
þeim berst nú.
Þetta er síðasta álit fulltrúa
aiþjóðanefndar Rauða krossins,
Alheimskirkjuráðsins, „The Ox
ford Committee for Famine Reli
ef“, sem er brezk hjálparstofn-
un, og Caritas, sem er rómversk
kaþólsk hjálparstofnun. Full
trúar þessara stofnana hafa ný
lega hitzt í Biafra til þess að
íhuga færar leiðir til þess að
flytja vistir og aðrar nauð-
þurftir til hins þjáða fólks i
landinu.
Aðstoð er á leið til Biafra,
en meginvandamálið er í því
fólgið, hvernig unnt sé að koma
sem mestu magni inn í
landið á sem skemmstum tíma.
Talið er að í lök júlímánaðar
muni hafa borizt að meðaltali
40 tonn af proteinríkri fæðu
daglega til Biafra með þeim
flugvélum, sem annast þessa
flutninga nú. Sérfræðingar
hjálparstofnana segja, að dag-
lega þurfi um 1100 tonn af
þessari fæðu til þess að stöðva
hina háu dánartölu í landinu.
Fulltrúar alþjóðanefndar
Rauða krossins í Biafra hafa
hvorki fengið matvæli né
hjúkrunargögn síðasta mánuð.
Þeir dreifa nú birgðum sínum
til 700 flóttamannabúða. Á
fyrstu átta mánuðum borgara-
styrjaldarinnar frá því í júlí
1967 þar til í marz 1968 bár-
ust þeim 18 tonn af hjúkrun-
argögnum til þess að sinna
meira en 100.000 sjúkratilfell-
um. Síðan var það á tímabil-
inu frá því í apríl fram í maí,
að Rauði krossinn flutti inn
100 tonn af vistum, sem Barna-
sjóður Sameinuðu þjóðanna lét
í té, og 35 tonn af hjúkrunar-
gögnum, en þau ha/fa verið hin
einu í sjúkrahúsum Biafra und-
anfarna tvo mánuði.
Á fundi sérfræðinganna, sem
áður er greint frá, létu þeir
það álit í ljós, að hver íbúi Bi-
afra þyrfti 100 grömm af pro-
teinfæðu á dag í sex mánuði,
ef stöðva ætti hungursneyðina,
en alla þessa fæðu yrði að
flytja inn til landsins. Talið er
að um 11 milljónir rúmlega 12
milljóna Biaframanna séu illa
komnir af næringarskorti,
þannig að þeir þurfa 1100 tonn
af vistum á dag. Heildarkostn-
aður við flutning vistanna til
landsins og við kaup á matvæl-
um eins og t.d. skreið, þurr-
mjólk, salti, súpudufti og pro-
teinríkum blöndum er talinn
munu nema rúmlega 1000 millj-
ónum íslenzkra króna á mán-
uði.
¥ ¥ ¥
En sérfræðingunum og hinu
þjáða fólki í Biafra virðast all
ar bjargir bannaðar vegna
stjórnmálaþrætunnar, sem er
upphaf ófriðarins. Og enn er
ekki hafinn stórfelldur vista-
flutningur til Biafra heldur not
azt við fáar flugvélar, sem
flytja Lítið magn í einu. Sam-
bandsstjórnin í Lágos segist
að vísu munu leyfa flutning til
Biafra á landi, ef erindrekar
hennar fiá að fara höndum um
birgðirnar, áður en þær komast
til skila, hins vegar líti hún
illu auga auknar filugferðir með
vistir til landsins, en eins og
áður er sagt ræður sambands-
stjórnin lofthelgi landsins. Bi-
aframenn eru jafn óðfúsir í að
flytja vistir inn til Landsins,
en sjónarmið þeirra eru alger-
lega andstæð sjónarmiðum Lag
os-stjórnarinnar.
SÍÐARI GREIIM
Stjórnin í Lagos óttast, að í
vistunum kunni að leynast skot
vopn og handsprengjur, en hún
hefur og haldið fram þeirri
fremur ósannfærandi röksemd
að flugveilir Biafra séu e'kki
gerðir fyrir þungaflutninga
(telja verður reynsluna undan
farið hafa sýnt annað). Einn-
ig er talið, að sambandsstjórn-
in óttist aukinn sjáLfstæðis-
vilja Biaframanna, ef vistir eru
fluttar til landsins frá hlut-
iauisu landi.
Ojukwu, ofursti, og hana
menn halda því fram, að her
sambandsstjórnarinnar kynni
að spilla vistunum og nota þær
til eigin þarfa, ef þeir færu
höndum um þær, og þeir virð-
ast hafa sannanir fyrir því, að
þetta hafi gerzt á einum stað
við víglínuna. Þeir telja einn-
ig, að Nígeríumenn muni eitra
fæðuna, og svo hafa þeir full-
yrt, að Nígeríumenn hafi
hvorki nóg af bílum, bílstjór-
um eða olíu til þess að
flytja vistirnar og stórfljót
landsins séu ekki fær slíkum
farartækjum, þes3i síðustu rök
virðast út í bláinn. Eins og
raunar, að láta þá skoðun
skera úr, að með því að viður-
kenna flutninga á landi gætfu
þeir eftir, af því, að þá yrði
ekkert flutt í lofti.
¥ ¥ ¥
Hrylliiegar afieiðingar stríðs
ins verða ógnþrungnari með
hverjum deginum og hungurs-
neyðin leggur æ fileiri að velli.
En hver er lausn vandans?
Myndin sýnir eitt fórnarlamb deilunnar um aðflutninga til
Biafra. 3000 börn deyja þar úr næringarskorti á hverjum sól-
arhring.