Morgunblaðið - 02.08.1968, Qupperneq 10

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 2. ÁGÚST 1968

• ■

.. • • ••••’•••• ••:•
Frá Raufarhöfn til Kópa-
skers liggur þjóðvegurinn um
Melrakkasléttu, og er vega-
lengdin milli staðanna rúml.
50 kílómetrar Sléttan er lág,
en Leirhafnarfjöll ganga fram
á hana vestanvert, vegurinn
er greiðfær og auðfarinn.
Langt er á milli bæja, sem
yfirleitt eru nálægt strönd-
inni og standa við vötn eða
lón, sem þar eru. Nyrztu odd-
ar Melrakkasléttu eru jafn-
framt nyrztu tangar landsins,
Rifstangi og Hraunhafnar-
tangi, sem nær lengra í norð-
ur. Við Blikalónsdal skiptist
sléttan, og er vestari hl-uti
hennar nefndur Vestur-Slétt-
an en eystri hlutinn Austur-
Slétta. Bændur á Sléttu stunda
að mestu sauðfjárbúskap og
eru góð beitarlönd á Slétt-
unni. Æðardúnstekja er stund
uð frá mörgum bæjum og frá
flestum þeirra er gengið á
reka.
Undanfarin sumur hefur
talsvert verið um að vera á
Raufarhöfn á síldarvertíð, þar
eru margar söltunarstöðvar
og síldarbræðsla rekin af Síld
arverksmiðjum ríkisins. Það,
sem af er þessu sumri hefur
lítið af síld borizt þar á land
Þorsteinn Þorsteinsson frá Daðastöð'um kemur úr heyskap á N úpsmýri undir Axamúpi, sem
sést í baksýn. Hann sagði, að eina ráðið fyrir bændur þar um slóðir væri að heyja útengi í
eins ríkum mæli og frekast væri unnt.
urinn og stundum kemur tóf-
an í heimsókn. Minkurinn
virðist jafnvel fremur færast
í aukana hér um slóðir og
gerir oft mikinn usla í varp-
inu.
Við svo búið kveð ég bænd
urna á Ásmundarstöðum og
óska þsim alls hins bezta,
enda þótt útlitið virðist ekki
sem bezt.
Bærinn Leirhöfn, sem er á
Vestur-Sléttu í um 15 kíló-
metra fjarlægð frá Kópaskeri
stendur undir Leirhafnarfjöll
um, rétt ofan við Leirhafnar
vatn, þar eru stærstu tún á
þessum slóðum. Og er talið.
að þar sé eitt stærsta sauð-
fjárbú á landinu í eign eins
'bónda. Neðan við vatnið og
nær sjó eru nokkur býli, ég ek
þangað og alveg niður að sjó.
Stanza þar við naust, en trilla
iligguir undan ströndinini. Þarna
er verkstæði og tvær ungar
telpur voru að leik í gömlum
bílum, sem standa þar og virð
ast bíða þess eins að verða
ryðinu að bráð. Ég ræði að-
eins við telpurnar, en brátt
kemur út á hlaðið við ný-
byggt hús húsmóðirin á bæn-
um. Við tökum tal saman. Bær
inn nefnist Nýhöfn II og er
Jón Aðalbjörnsson og Lárus Jóhannsson við hlaðna bíla sína,
en þeir vom að koma frá Litla Hóli í Eyjafirði og á leið til
Þórshafnar. Töldu þeir, að ferðin tæki þá um 8 tíma í allt,
og sögðu, að vegirnir væru verstir í Aðaldalnum. Alls voru
4 bílar í heyflutningum úr Eyjafirði í Þistilfjörð þennan dag.
— En þið hafið þó rekann.
— Hann dugar skammt,
blessaður vertu, bændur hér
um slóðir hafa flestir snúið
sér að rekanum í grasleys-
inu og framboðið á girðingar
staurum hefur aukizt í sam-
ræmi við það og eftirspurn-
in ekki meiri en áður. Það
hefur verið hægt að fá 25
krónur fyrir staurinn. Það
rak ekki mikið í vetur, enda
- ekið frá Raufarhöfn að Grímsstöðum á Fjöllum
Sigurður Halldórsson og Björn Halldórsson frá Valþjófsstöðum
1 Presthólahreppi voru að k«ma frá því að slá í tjörmum rétt
norðan við bæinn. Þeir töldu, að einungis örfáir blettir á
túninu yrðu slegmir. (Ljósim. Mlbl: BjöB).
og kom fyrsta síldin þangað
ti'l bræðsiíu uim síðustu heigi.
Bærinn byggist í suður inn eft
ir firðinum en þar hafa ris-
ið nokkur íbúðarhús á blóma-
skeiði bæjarins undanfarið,
þegar mikið síldarmagn barst
þar á land. Á liðnum vetri
var minna um vinnu en áður
og í sumar hefur verið dauft
yfir atvinnulífi í bænum. Á
Raufarhöfn bjuggu árið 1967
471 maður.
Þegar ekið er frá Raufar-
höfn til Kópaskers líður ekki
á löngu, áður en komið er að
Ásmundarstöðum, en þar eru
tveir bæir, sem standa rétt
við hafið í Ásmundarstaða-
vík. en aðeins vegurinn skilur
túnið frá fjörunni. Bæirnir
standa rétt við. þjóðveginn og
tún þeirra eru á milli hafs
og Ásmundarstaðavatns. Ég
nam staðar við vestari bæinn
og hitti húsfreyju í hlaði og
spurðist frétta, hún benti mér
á túnið, sem er illilega kalið,
en þó ekki gult, vegna þess
að arfinn hefur tekið sér ból-
festu í kalsárunum. Hún sagði
mér, að bóndi sinn væri að
kljúfa rekavið úti við strönd-
ina skammt frá bænum og hélt
ég þangað.
Þar sem sést í 'Hraunhafnar
tangann og Atlantshafið tek-
ur við af landinu og teygir
sig svo langt, sem augað eyg-
ir, voru bændurnir á Ásmund
arstöðum, Sverrir Sigurðsson
og Skafti Jónsson, að kljúfa
við ásamt tveimur ungum pilt
höfði mér, og spurði, hvort
það væri ekki skemmtilegt að
fást við gráa rekadrumbana.
— Þú ættir að takast á við
ís fyrir landi í tæpa þrjá
mánuði, við kljúfum nú tré
frá árinu 1966, en þá rak hér
mikið.
nýjasta húsið í Leirhafnar-
torfunni, þar býr Guðmundur
Kristinsson, sem rekur verk-
stæði þarna^ Húsfreyjan er
kona hans, Ásta Friðleifsdótt
ir, ættuð úr Reykjavík. Hún
segir mér, að maður sinn sé í
róðri undir Rauðunúpum.
— Hvernig aflast? spyr ég.
— Það er dauft núna, ég
fer stundum með honum, seg
ir Ásta, og við fáum jafnvel
ekki meira en 18 fiska í
róðri, en á síðasta sumri veidd
ist oft meira en tonn í róðri.
Núna veiðist vart til matar.
— Annars eru allir bænd-
ur hér um slóðir í Eyjafirði
í dag að binda hey. Þú sérð
túnið hérna í kringum húsið,
en það er líklega bezti blett-
urinn hérna um slóðir.
Grastó sást á stökum stað
teygja sig upp úr arfanum,
sem mest bar á.
— Eru bændurnir þá að
heyja fyrir sjálfa sig í Eyja-
firðinum í dag?
— Nei, þeir eru fyrst og
fremst að afla sér tekna, að
vísu hafa þeir í hyggju að
kaupa eitthvað af heyi þaðan
en einkum mun það^ verða
keypt af Suðurlandi. Ég hefði
aldrei trúað því að óreyndu.
hversu harðir bændurnir eru
af sér, þegar eins illa árar
og nú. Þeir eru alls ekki á
því að láta í minni pokann,
heldur ætla þeir, að bjarga
sér eins og frekast er kostur,
Uppi á Hólsfjöllum voru þeir Guðmundur Þorsteinsson í Víðidal, Bragi Benediktsson á Gríms
stöðum, Sveinn Vilhjálmsson í Möðrudal og Sigurður Leósson í Hólsseli að hirða grálauf og
lyng, sem slegið er með dráttarvél, enda þótt landið sé fremur óslétt.
um. Þeir munduðu skaftlang-
ar sleggjur og þær bar við
himin, áður en þær skullu
með smell á fleygnum, það
brakaði í viðnum og gult sár-
ið blasti við. Ég gekk til
þeirra, hálfhræddur við kríu-
hópinn, sem flokkaði sig yfir
sleggju sjálfur, segir annar
piltanna. Ég biðst undan og
beini máli mínu til bændanna
með spurningum um búskapar
horfur.
— Eins og þú hefur sjálfur
séð, segja þeir, er túnið lítið
annað en kal og arfi, þar
verður ekki heyjuð tugga á
þessu sumri. Við ræktuðum,
eins og fleiri hér um slóðir,
tún vestur undir Leirhafnar-
fjöllum (í um 30 km fjarlægð)
en þar er ástandið jafnvel
enn verra. Nei, við munum
ekki stunda heyskap í sumar,
það verður að kaupa heyið
að sunnan eða skerða bústofn
in, líklega gerum við hvort
tveggja.
— Og eru ekki önnur hlunn
indi?
— Æðarvarp er hér nokk-
urt úti i Ásmundarstaðaeyju
og í hólmanum í vatninu, en
þar er einnig blölvaður mink-
TUNIN LITIÐ ANNAÐ EN ARFIOG KAL