Morgunblaðið - 25.09.1968, Síða 15

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 25. SEPT. 1968.
15
A
Blaðamaður Morgunblaðsins skrifar frá Bandaríkfunum:
Farið
Humphrey
Madison, Wisconsin,
20. september.
EFTIR INGVA HRAFN
JÓNSSON
KOSNINGABARÁTTAN hér
í Bandaríkjunum er heldur
leiðinleg og er þá vægt tekið
til orða. Frambjóðendurnir
þrír eru gamlir og flest sem
þeir segja er jafngamalt þeim
ef ekki miklu eldra. Ég er nú
búinn að vera hér í viku og
hef reynt að nýta þann tíma
eftir megni til að lesa mér til
og kanna þróunina á stjórn-
málasviðinu hér í sumar og
einnig og kannski ekki sízt
ræða við hinn almenna
bandaríska borgara, sem með
atkvæði sínu mun leggja sinn
skerf til að marka þá stefnu
í þjóðmálum sem hér mun
ríkja næstu fjögur ár og
ákveðin verður 5. nóvember
n.k.
Sl. vetur var með afbriigð-
um viðburðarríkur á stjórn-
málasviðinu hér og ,það var
ekki ósjaldan að maður hugs-
aði með hálfgerðum kvíðboga
til morgundagsins og þeirra
atburða er í skauti hans
lægju. Þetta byrjaði allt sam-
an er McCarthy gaf fyrst kost
á sér og varð að athlægi
allra. Síðan var það Romney,
sem fljótlega sá að sér og
forðaði sér. Þá byrjaði Rocke-
feller að tvístíga og hélt þeim
leik áfram lengi vel unz hann
féll um sjálfan sig. Nýr Nix-
on kom fram á sjónarsviðið
að því «r igamli Nixon hélt
fram. Robert Kennedy tók
loks í sig kjark og lýsti yfir
framboði. Það var þó gamli
refurinn LBJ, sem síðasta
orðið átti, er hann lýsti því
yfir að hann hefði engan
áhuga á að endurnýja leigu-
samninginn um 1600 Pennsyl-
vania Avenue til annarra 4
ára. Nokkrum dögum síðar
er Martin Luther King myrt-
ur og svo Robert Kennedy
tvaimur mánuðum síðan.
Eftir öll þessi umsvif og
alla þessa atburði ákvað síð-
an Repúblíkanaflokkurinn að
bjóða fram notað forsetaefni,
sem að vísu virtist eitthvað
hafa verið flikkað upp á, en
Demókrataflokkurinn klofn-
aði og sendi tvo menn fram,
þá Hubert Humphrey, sem
yerið hefur hálfgerð gólftuska
hjá Johnson sl. 4 ár og fnels-
isvininn og mannréttinda-
frömuðinn frá Alabama,
George Wallace, sem einmitt
í dag náði þeim áfanga að
vera kominn á kjörseðilinn í
50 ríkjum Bandaríkjanna.
Líklega geri ég rangt í því
að tala um þetta í hæðnistón
því að vissulega er hér á ferð
mikið alvörumál, þar sem ógn
unin af framboði Wallace rís
hæst, sem skv. isíðustu skoð-
anakönnun hlaut stuðning
19% kjósenda, Humphrey
31%, Nixon 43% en 7% voru
óákveðnir. Stjórnmálafrétta-
ritarar líta mjög alvarlegum
augum á þessa þróun og þeir
Humphrey og Nixon fara
ekki dult með áhyggjur sín-
ar. Eins og málum er háttað
í dag er allt útlit fyrir að Nix-
on muni fara með sigur af
hólmi í nóvember, en haldi
Wallace áfram að bæta við
sig fylgi í sama mæli og hann
hefur gert eru allar líkur á
að bandaríska þingið muni
kjósa forseta og þá verður erf
itt að spá um úrslit.
stuðningsmönnum þeirra í
Suðurríkjunum, sem hann
hélt fram að margir hverjir
styddu Wallace bak við
Humphrey. Margir segja að
Humphrey kæri sig lítið um
að keppinautur hans sé að
verja hann, vegna þess að
með því komi hálfgert yfir-
burðarbragð á framboð Nix-
ons.
ÚTLITIÐ SVART
Eins og er er útlitið heldur
Wallaoe
HUMPHREY GRAMUR
Klofningurinn á meðal
bandarískra Demókrata er
mjög alvarlegur og á flokkur-
inn mjög í vök að verjast. Á
kosningaferðalögum sínum
undanfarið hefur Humphrey
orðið fyrir aðkasti og aðhróp-
unum á hverjum einasta
áfangastað og það í svo rík-
um mæli að hann fær ekki
lengur dulið grsmju sína. í
gær heimsótti Humphrey
Boston og þar tók Edward
Kennedy á móti honum og
lýsti yfir fullum stuðningi
við hann. Kennedy varð að
hætta ræðu sinni um stund
vegna háværra hrópa mót-
mælenda og hann var sýni-
lega mjög reiður og rauður í
andliti er hann loks gat hald-
ið áfram. Humphrey var enn
reiðari og hann réðst harka-
lega á þau öfl í Bandaríkjun-
um sem standa mest fyrir
mót.mælaaðgerðunum og
sagði: „Aðgerðir ykkar hér
munu vekja viðbjóð allra
Bandaríkjamanna". Kennedy
sagði m.a.: „Öskur og köll eru
engin lausn á þeim erfiðu og
knýjandi vandamálum er
þjóð okkar á nú við að etja“.
Það var ekki að sjá að orð
þeirra hefðu hið mipnsta að
segja, nema síður væri.
Þetta hefur nú gengið svo
langt að Nixon hefur tekið
hanzkan upp fyrir Hump-
hrey og hann sagði í ræðu í
vikunni að Humphrey væri
heiðarlegur og góður maður
og honum bæri virðing allra
Bandaríkjamanna. í sömu
ræðu beindi Nixon orðum
sínum til Humphrey og
stuðningsmanna hans í öðru
tilefni, er hann ráðlagði
þeim að gæta vel að sér og
svart fyrir Humphrey svo að
ekki sé sterkara til orða tek-
ið. Humphrey, sem er hinn
mætasti maður, líður mest fyr
ir stefnu Johnsons forseta í
Vietnam, sem hann hefur
stutt og orðið að styðja hing-
að til. Sú vinnukonuímynd
sem Humphrey hefur fengið
á sig er óverðskulduð, en
kannski skiljanleg, er litið er
á það að hann hefur í 4 ár
staðið í skugga mjög voldugs
forseta í embætti sem engin
völd ber. Johnson hefur enn
algerlega í hendi sér töglin og
hagldirnar innan Demókrata-
flokksins og meðan hann er
fórseti er hæpið að Humphrey
eða nokkur annar Demó-
krati muni voga sér að gagn-
rýna hann eða ganga í ber-
högg við þá stefnu sem hann
hefur markað. Johnson er
maður stoltur og hann ætlar
sér sinn kafla í mannkynssög-
unni. Stuðningsmenn Hump-
hreys hvetja hann óspart og
ákaft til að slí-ta öllum tengsl
um við Johnson og margir
halda því fram að það hafi
hann þegar gsrt. Sé það rétt
er Humphrey annaðhvort
spegilmynd Johnsons, eða
hann hefur enn ekki talið
tímabært að kasta grímunni
og koma fram sem Humbert
Horatio Humphrey forseta-
efni Demókrata í stað Hump-
hreys varaforseta. Flestir
tslja hið síðarnefnda réttu
skýringuna.
FYLGI WALLACE
í dag eru aðeins 7 vikur til
kosninga, en þessar sjö vikur
eiga áreiðanlega eftir að
verða viðburðarríkar ef að
líkum lætur og ýmislegt eftir
að ganga á. Athygli manna
mun þó að öllum líkindum
aðallega beinast að George
Wallace og baráttu hans. Ég
ler persónulega agndofa yfir
því mikla fylgi sem Wallace
virðist hafa. Sl. vetur má
segja að næstum því hver ein
asti stúdent hér í Madison og
þeir voru 33 þús., hafi stutt
Eugene McCarthy. í vikunni
hef ég rætt við 20 og spurt þá
hvaða frambjóðenda þeir
styðji. 2 voru með Humphrey,
11 rosð Nixon og 7 með Wall-
ace. Allir þessir stúdentar
sögðust hafa stutt og margir
starfað fyrir McCarthy sl.
Nixon
vetur. Þegar ég spurði hvað
orsakaði þessa miklu hugar-
farsbreytingu sögðu þeir í
raun og veru alls ekki vita
hvað þeir ættu að gera eins
og málum væri háttað og
teldu þeir Wallaoe hæfastan
til að bjarga bandarísku þjóð
félagi frá gereyðingunni sem
hinir frambjóðendurnir ann-
ars myndu leiða yfir hana,
hver sem úrslitin yrðu. Þegar
maður lítur á stefnu Wallace
og stuðningsmenn hans fer
ósjálfrátt hrollur um mann.
Negrahatarar, Gyðingahatar-
ar, hægrisinnaðir öfgamenn
og þeirra líkar flykkjast um
Wallace hvar sem hann fer
og orga eins og Villimenn við
hvert slagorð sem hann kast-
ar fram. Samtök eins og Kuk
Klux Klan, Hvítra manna
ráðið, John Birch Society
styðja Wallace, og styrkja
kosningasjóð hans með stór-
um fjárfúlgum. Wallace er á
móti öllu sem stjórnin hefur
gert eða berst fyrir og vin-
sælasta ræðusetningin hans
er eitthvað á þessa leið: ,yÞeir
eru búnir að troða öllum þeim
óþverra sem hægt er að
troða niður í kok okkar og
þeir hafa bara ekki meiri
óþverra til“. Þessu fylgju
ætíð ógurleg öskur aðdáenda
hans. Stjórnmálafréttaritarar
segja fylgi Wallace sé langt
frá því að ná hámarki og
þeir eru ósparir á viðvaranir
til bandarískra kjósenda um
afleiðingarnar sem stuðning-
ur þrírra við Wallace kann að
hafa í för með sér. Það er
samt ekki annað að sjá en að
fylgi Wallace fari dagvaxandi
og skuggi hans grúfir æ
dekkri yfir þjóðinni. Látum
þetta nægja í bili, en í næstu
viku mun ég fjalla meira um
hinn nýja, eða gamla Nixon.
Edward Kennedy og kona hans fagna Humphrey og frú við komuna til Boston í sl. viku.