Morgunblaðið - 27.11.1968, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 27. NÓV. 1968
15
Kynnum ungu kynslóðinni að-
dragandann að stofnun NATO
og starf þess, segir Matthías A. Mathíesen, alþingismaður
í viðtali um störf Þingmannasambands Atlantshafsþjóða
FYRIR skömmu lauk í
Bríissel aðalfundi Þing-
mannasambands Atlants-
hafsþjóðanna og sóttu
fund þann að þessu sinni
fjórir íslenzkir alþingis-
menn, þeir Matthías Á.
Mathiesen, Friðjón Þórð-
arson, Benedikt Gröndal
og Einar Ágústsson.
Fundur þingmannasam-
bandsins hefur vakið tölu-
verða athygli hér á landi,
að þessu sinni, vegna til-
lögu, sem þar kom fram
um aðstoð við ísland,
vegna cfnahagserfiðleika
íslendinga. Matthías Á.
Mathiesen, alþm, var for-
maður Þingmannasam-
bandsins sl. starfsár og var
hann í forsæti á fundinum
í Briissel á dögunum. —
Blaðamaður Morgunblaðs-
ins átti viðtal við hann
fyrir skömmu um Þing-
mannasambandið, starf-
semi þess og fundinn í
Briissel.
„Þimgmannasambandið er
frjáls samtök þingmanna At-
lantshafsþjóðanna" segir
Matthías Á. Mathiesen „og
hlutverk þess er fynst og
fremst að fjalla um þau mál-
efni, sem varða Atlantshafs-
bandalagið. Þingmannasam-
bandið var stofnað árið 1954.
Það ræðir málefni Atlants-
hafsbandalagsins og Atlants-
hafsþjóðanna og sendir fasta-
ráði Atliantshafsbandalagsins
samþykktir sínar og tillögur.
Þingmannasambandið er þýð-
ingarmikil stofnun, ekki sízt
vegna þess, að þar koma sam-
an ti'l fundar, fulltrúar þjóð-
þinga hinna ýmsu Atlants-
hafsþjóða, sem hver á sínu
þjóðþingi hafa áhrif á af-
stöðu viðkomandi ríkja til
Atlantshafsbandalagsins og
samstarfsins innan þess.“
— Hve lengi hefur þú átt
sæti í stjórn samtakanna?
— Ég sótti fundi Þing-
mannasambandsins í fyrsta
skipti árið 1963 og var þá
kjörinn í stjórn samtakanna,
þegar Jóhann Hafstein róð-
herra lét af störfum í henni,
en hann hafði verið fulltrúi
fslands þar í nokkur ár. S.l.
haust var ég ko3inn formaður
samtakanna, en formaðurinn
er kosinn frá hverju aðildar-
ríkjanna til skiptis, eitt ár í
senn.
— í hverju er starf for-
manns Þingmannasambandsins
fyrst og fremst fólgið?
— Starfið er fyrsit og fremst
fólgið í því að fylgjast með
störfum þeirra nefnda, sem
starfa á vegum Þingmanna-
sambandsins milli aðalfunda
og leggja fram skýr^lur sínar
á þeim. í öðru lagi er for-
maður Þingmannasambands-
ins ásamt framkvæmdastjóra
þess, tengiliður samtakanna
við þjóðþing aðildarríkjanna,
svo og við Atlantshafsbanda-
lagið, auk þess sem formann
inum ber að fylgjast með
störfum skrifstofu samtak
anna og starfsliðs þeirra. Á
þessu ári voru skrifstofurnar
fluttar frá París til Brussel
og þá tók einnig við störfum
nýr framkvæmdastjóri Þing-
mannasambandsins Philippe
Deshormes og féll það í minn
hlut að fylgjast með þessum
breytingum fyrir hönd Þing-
mannasambandsins.
Auk þess heldur Þing-
mannasambandið stjórnar-
fundi tvisvar á ári og var
lannar í Washington en hinn
í Brussel og einnig gefst ár-
lega tækifæri ti'l þess að
fylgjast með varnarundirbún
ingi Atlantshafsbandalagsins
og varnarsamstarfi aðildar-
ríkja þess. Loks fellur það í
hlut formanns Þingmannasam-
bandsins að flytja skýrslu á
aðalfundi og stjórna honum.
— Hvaða málefni fjallaðir
þú aðallega um í setningar-
ræðu þinni á aðalfundi Þing-
mannasambandsins nú?
— Það voru fyrst og fremst
þrjú atriði, sem ég gerði að
umtalsefni í setningarræðu
minni. í fyrsta lagi samstarf-
ið mi'lli ríkja Norður Amer-
íku og Evrópuríkjanna, í
öðru lagi sambúðin milli aust
urs og vesturs og í þriðja
lagi þátttaka unga fólksins
í starfsemi Atlantshafsbanda-
lagsins og samstarfi Atlants-
hafsþjóðanna. f þessu sam
bandi vil ég geta þess, að frá
sagnir fréttastofnana hér af
ræðu minni hafa ekki verið
fyllilega nákvæmar, þannig
var t.d. sagt frá því í frétt-
um útvarpsins, að ég hefði
sagt í þessari ræðu að „at-
burðirnir í Tékkóslóvakíu
hlytu að hafa haft jákvæð á-
hrif á Atlantshafsbandalag
ið“. Þetta er að sjálfsögðu
mjög brengluð þýðing á um-
mælum mínum, eins og g'lögg
lega kemur í l'jós, þegar hand
ri'tið af ræðunni er athugað,
en um þetta sagði ég m.a.:
„Innrásin í Tékkóslóvakíu
hefur að sjálfsögðu sýnt öll-
um Evrópuríkjum að hættan
á árás frá kommúnistaríkjun
um er enn fyrir hendi og það
er nauðsynlegt fyrir þá sem
vilja búa við frið að gera sér
lands, eru falendingum velvilj-
aðir og þekkja til íslenzkra
málefna. Þegar þeir 'lásu í
blöðum um hin sérstöku
vandamál sem við íslending-
ar eigum nú við að stríða
vegna aflabrests og verðfalls
á útflutningsafurðum okkar
erlendis, fluttu þeir þessa til
Matthías Á. Mathiesen alþm. flytur setningarræðu sína, £Jem formaður Þingmannasambands-
ins í Briissel. Við hlið hans sitja Manlio Brosio framkvæmdastjóri Atlantshafsbandalagsins og
Philippe Deshomes, framkvæmdastjóri þingmannasambandsins.
grein fyrir þessari staðreynd
og grípa til nauðsynlegra ráð
stafana til varnar. Þetta
var vissulega tilgangur
þeirra, sém stofnuðu Atlants-
hafsbandalagið og í kjölfar
þess var varnarkerfi banda-
lagsríkjanna eflt svo sem
kostur var. Samt sem áður
verðum við í ljósi atburðanna
í Tékkóslóvakíu að taka til
gaumgæfilegrar athugunar
hver afstaða okkar til Sovét-
ríkjanna og anmarra ríkja^ í
Austur Evrópu á að vera. Ég
tel að tálvonir margra okk-
ar um bætta sambúð þessara
ríkja hafi nú brugðizit. Að
þessu leyti hefur Tékkósló-
vakía verið okkur hollur lær
dórnur".
Þetta sagði ég um áhrif
innrásarinnar í Tékkóslóvak-
íu á starfsemi Atlantshafs-
bandalagsríkjanna og sézt af
þessu að frásagnir fréttastofn
ana hafa ekki verið réttar.
— Tillagan um aðstoð við
fsland hefur vakið veru'lega
athygli hér á landi.
— Já, þessi tillaga var
flutt í stjórnmálanefndinni af
þremur þingmönnum frá Bret
landi, Þýzkalandi og Kanada
sem allir hafa komið til fs-
lögu með skírskotun til ann-
arrar greinar Atlantshafssátt
málans, þar sem kveðið er á
um samstarf Atlantshafsþjóð
anna, m.a. á sviði efnahags-
mála. Tillagan var samþykkt
á þinginu, en ég 'legg áherzlu
á, að hún er eingöngu áskor-
un á Atlantshafsráðið um, að
það beiti áhrifum sínum við
ríkisstjórnir meðlimaríkjanna
um mögulega aðstoð fslandi
til handa. Það ber því engan
veginn að líta svo á, að ein-
hver ákvörðun hafi verið tek
in um slíka aðstoð okkur til
handa. Ég tel, að tillagan
lýsi velvilja í okkar garð.
Slík aðstoð kynni e.t.v. fyrst
og frermst að véra fólgin í
því, að aðildarríki Atlants-
hafsbandalagsins beittu áhrif
um sínum, þar sem hagsmun-
ir ís'iands eru í veði.
Ég hef orðið var við það
hjá einstökum aðilum, að
þessi tillaga er túlkuð sem
einhver ölmusa við ísland.
Þetta er auðvitað fráleitt.
Eins og ég sagði áðan lýsir
tillagan fyrst og fremst vel-
vilja í garð okkar og auk
þess ber að taka fratn að At-
lantshafsbandalagið er meira
en varnarbandaiag og ekki
má gleyma því, að á tímum
vinstri stjórnarinnar var ein
mitt leitað til þessara þjóða
um aðstoð.
— Hvað var það sem fyrst
og fremst mótaði störf þessa
fundar Þingmannasambands-
ins?
— Störf þessa fundar mót-
uðust fyrst og fremst af því,
að á næsta ári eru 20 ár lið-
in frá því, að Atlantshafs-
bandalagið var stofnað og
margir líta á þau tímamót
sem kaflaskipti í samstarfi At
lantshafsþjóðanna. í öðru
lagi mótuðust störf fundar-
ins mjög af innrásinni í Tékkó
slóvakíu og breyttum viðhorf
um í Evrópu af þeim sökum
og í þriðja lagi var mjög fjall
að um framtíðarsamstarf
bandalags þjóðanna.
— Hvaða hag telur þú ís-
land hafa af þátttöku í þessu
starfi innan Þingmannasam-
bandsins?
— Ég tel að við höfum tví-
mælataust hag af því að skipt
ast á skoðunum við þing-
menn annarra landa um mál-
efni Atlantshafsbandalagsins
og kynna þeim íálenzk mál-
efni og íslenzk sjónarmið.
Ég lít svo á, að mikiivægi
Þingmannasambands Atlants-
hafsþjóðanna fari vaxandi á
næstunni, þegar ný kynslóð,
kemur inn í þjóðþing
aðildarríkjanna, sem kynnt-
ist ekki af eigin raun
þeim atburðum, sem leiddu
til stofnunar Atlants-
hafsbandalagsins og hafa mót
að starfsemi þess síðan. Ein-
mitt vegna þessa mikilvægis
þingmannasambandsins í fram
tíðinni og þeirrar nauðsynj-
ar að unga kynslóðin í að-
ildarríkjum Atlantshafsbanda-
lagsins geri sér fyllilega
grein fyrir, hvers vegna það
var stofnað og hvers vegna
það starfar, benti ég á það í
setningaræðu minni á fund-
inum, að nauðsynlegt væri að
endurskoða upplýsinga- og
fræðrflustarfsemi Atlantshafs
bandalagsins með þessi sér-
stöku viðhorf í huga.
FRUMÞÆTTIR
SIÐFRÆÐINNAR
Ný bók um vandamál mannlegs lífs
BÓKAVERZLUN Sigfúsar Ey-
mundssonar hefur nýlega sent
frá sér bók, sem fjallar á alþýð-
legan hátt um vandamál mann-
legs lífs og mannlegrar hegð-
unar. Nefnist hún Frumþæiir sið-
fræðinnar. Höfundurinn er norsk
ur háskólakennari. Johan B. Hyg
en, en Jóhann Hannesson pró-
fessor hefur snúið bókinni á ís-
lenzku.
í formála fyrir bókinni kveðst
höfundurinn hafa skrifað hana
á þeirri forsendu, „að það hljóti
að vera mögulegt að ræða sið-
fræðileg viðfangsefni þvers yfir
landamæri lífsskoðana.“ Er og
auðséð, að höfundurinn gerir sér
far um að láta hvergi bindast
um skör fram af fræðilegum
kennisetningum, þó að hann virð
ist hafa þær fullkomlega á valdi
sínu. Hann fjallar um hin marg-
þættu grundvallaratriði persónu
legs og andlegs farnaðar í nú-
tímasamfélagi af manneskjuleg-
um skilningi, og þannig hefur
honum tekizt að setja fram sið-
fræði, sem ekki er á alltof af-
mörkuðum grundvelli. Á tímum
mikils glundroða og öryggisleysis
í lífsskoðun manna getur það
varðað miklu að halda siðferðileg
um línum hreinum," segir höf-
undurinn.
En „siðferðileg þekking opn-
ast aðeins þeim, sem er einlægur
í leit sinni“, og hverjum slíkum
manni hlýtur þessi bók að vera
kærkomin. Hún tekur ekki að-
eins til meðferðar hin almennu
undirstöðuatriði siðfræðinnar,
heldur ræðir hún einnig mörg hin
alvarlegustu vandamál daglegs
nútímalífs, svo sem áfengisnautn,
neyzlu deyfilyfja, fóstureyðing-
ar o.s.frv.
Þessi bók, Frumþættir siðfræð
innar, hefur tvenns konar til-
gang. Hún snýr sér að fólki, sem
telur sig hafa þörf á siðfræði-
legum leiðbeiningum, og í annan
stað er henni ætlað að vera hag-
Vramhald á bls. 12