Morgunblaðið - 31.07.1969, Side 10

r
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 31. JÚLÍ 1969
r 10

GUNNAR
HELGASON
• Skattar
og framkvœmdir
MEÐ batnandi efnahag og auknum
tæknilegum framförum hafa kröfur
borgaranna til betri og aukinnar
þjónustu af hálfu opinberra stofn-
ana farið vaxandi ár frá ári. Þetta
er á margan hátt eðlilegt. Við gerum
kröfur til aukinna þæginda og þegar
tekið er tillit til þess, að fólk
greiðir stóran hluta af tekjum sinum
til sameiginlegra þarfa vill það að
sjálfsögðu fá sem mest fyrir pen-
inga sína.
Hér á landi hefur raunverulega
þurft að byggja allt frá grunni á
síðustu áratugum. Þegar á það er
litið má furðulegt teljast og
erlendum mönnum litt skiljanlegt,
hvað þjóðinni hefur tekizt í upp-
byggingarstarfinu, sem sannar vel
dugnað hennar og framsýni. Og 1
dag búa Islendingar við meiri þæg-
indi og betri lífskjör, en flestar
aðrar þjóðir, þrátt fyrir stundar-
erfiðleika, sem yfir þjóðina hafa
komið á þessari öld, eins og svo
of áður, og við höfum kynnzt vel
síðustu árin.
Ljóst er þó. að ýmsar framkvæmd
ir til almennings heilla hafa dreg-
izt meira en æskilegt hefði verið
og margt er enn eftir ógert, sem
þyrfti að hrinda í framkvæmd, en
skort hefur fjármagn til.
Þegar við borgararnir gerum
kröfu til borgaryfirvalda, að þau
láti gera þetta og hitt, þá erum
við um leið og gera kröfu til sjálfra
okkar því að við greiðum fram-
kvæmdirnar með þeim sköttum og
skyldum, sem á okkur eru lagðar.
Það væri lítill vandi hjá borgar-
stjórn ! framkvæmdamálum ef hún
hefði ótakmarkaða sjóði til að ausa
af án þess að ofgera greiðslugetu
einstaklinga og fyrirtækja með of
þungri skattabyrði. Vandi borgar-
yfirvalda er fyrst og fremst sá, að
stilla álögunum í hóf og nýta það
fé, sem borgararnir greiða til sinna
sameiginlegu þarfa sem allra
bezt.
Þetta hafa borgaryfirvöldin í
Reykjavík leitazt við að gera þó
sjálfsagt megi finna að framkvæmd
ýmissa verka, sem borgaryfirvöld
hafa látið framkvæma á undanförn-
um árum, er það Ijóst, og viður-
kennt af flestum, að risaátak hefur
verið gert á mörgum sviðum í
Reykjavík til hagsbóta fyrir íbúana.
Ég mun í þessari grein minni
minnast lítillega á þrjú mjög þýð-
ingarmikil þjónustufyrirtæki i borg-
inni en þau eru: Rafmagnsveitan,
Hitaveitan og Vatnsveitan. Rekstur
þessara fyrirtækja snertir mjög allt
daglegt líf borgarbúa og það svo,
að ef rekstur eins þeirra fer veru-
lega úr skorðum getur skapazt
neyðarástand í borginni á skömm-
um tíma. Má þv! með sanni segja.
að við borgarbúar eigum mikið und-
ir góðum og öruggum rekstri þess-
ara fyrirtækja.
* Rafmagnsveitan
Mörgum okkar sem erum á
miðjum aldri og þaðan af yngri
finnst rafmagnið svo sjálfsagt, eins
og það hafi alltaf verið til, líkt og
andrúmsloftið og bregður fyrst í
bfún, ef straumurinn rofnar af ein-
hverjum ástæðum og við sitjum
skyndilega í myrkri og kulda. En
þegar þess er gætt að Rafmagns-
veita Reykjavíkur er aðeins 48-ára
gömul, þá er það Ijóst, að mikill
hluti borgaranna man þá tíma, er
borgarbúar voru án þessara þæg—
inda.
Það yrði of langt mál, ef ég færi
að rekja þróun virkjunarfram-
kvæmda á vegum Rafmagnsveit-
unnar frá því að gamla Elliðaárstöð-
in var tekin í notkun 1921. En Raf-
magnsveitunni hefur tekizt síðan að
sjá vaxandi borg fyrir nægilegri raf-
orku með virkjun Sogsins en á
síðara stígi þeirra virkjunarfram-
kvæmda varð rikið þar aðili að,
með tilkomu Irafoss-stöðvarinnar,
byggingu varastöðvar við Elliðaárn-
ar, og nú í ágúst er áætlað að
rafmagn frá Búrfellsvirkjuninni
'komi inn í veitukerfið, en sú virkj-
un mun tryggja Reykvíkingum
nóga raforku um langan tíma.
Hjá Rafmagnsveitunni vinna nú
280 manns, bæði fastráðið starfs-
fólk og lausráðið. Auk þess 40 til
50 manns hjá verktökum, sem
vinna emstök verk fyrir Rafmagns-
veituna eftir útboðum. Því hafa á
fjórða hundrað manns atvinnu á
vegum fyrirtækisins, þar af nokkur
hópur skólafólks, sem hefur þar
sumarvinnu.
Til framkvæmda á þessu ári er
áætlað, að Rafmagnsveitan verji
133,1 milljónum á orkusvæðinu, þar
af 110,7 millj. í Reykjavík. Er þessu
fé varið til aukningar og breytinga
auk viðhalds.
• Helztu
framkvœmdir
Helztu framkvæmdum Raf-
magnsveitunnar í ár má skipa í fimm
aðalþætti.
1. Varanleg kerfi í nýbygginga-
hverfum, sem komast í notkun
á árinu.
2. Ýmsar endurbætur, einkum götu-
lýsingu, sem fylgja gangstéttar-
gerð.
3. Almennar endurbætur kerfisins
(gildari jarðstrengir, fjölgun og
stækkun dreifistöðva, breyting úr
220 í 380 V., jarðstrengir í stað
loftlína).
4. Bráðabirgðarlínur í nýbygginga-
hverfum, þar sem byggingar-
framkvæmdir eru að hefjast.
5. Endurbætur aðveitukerfisins og
hækkun dreifispennu úr 6 í 10
kv.
Helztu lagnir dreifistrengja 10 kv.
verða í Breiðholti, Fossvogi, Bæj-
arhálsi og Höfðabakka, auk teng-
ingar nýrra dreifistöðva víða í kerf-
inu. Haldið verður áfram lagningu
notendastrengja í nýbyggingahverf-
um, svo sem Fossvogi, Breiðholti
og einnig í nágranna sveitarfélögun-
ENDURBÆTUR OG
GANGSTÉTTAGERÐ
Eins og undanfarin ár verða þess-
ar framkvæmdir mjög viðamiklar og
eru það aðallega nýlagnir og end-
urbætur á notenda- og götuljósa-
kerfinu.
Helztu framkvæmdir verða á eftir-
töldum stöðum: Brekkustíg, Selja-
vegi og Sólvallagötu, einnig á
Kambsvegi, Hjallavegi og nágrenni,
en þar verða lagðir jarð-
strengir í stað gamalla loftlína. Götu
lýsing verður auk þess endurbætt
og eru stærstu verkefnin þessi:
Austurbrún, Bólstaðahlíð, Holta-
vegur og Nesvegur. Undir þennan
lið falla framkvæmdir, sem fylgja
óhjákvæmilega gatnagerð þó að
gangstéttir séu ekki gerðar strax
t. d. götulýsing á Bústaðavegi,
Réttarholtsvegi og Kleppsvegi.
ALMENNAR ENDURBÆTUR
Gildari strengir verða m. a. lagðir
i Laugaveginn, Ingólfsstræti og
Grettisgötu. Á nokkrum stöðum
verður breytt um spennu úr 220 V.
í 380 V.
Stækkun og fjölgun dreifistöðva
verður víða i kerfinu og er þá jafn-
framt spennu breytt úr 220 V. í
380 V.
Helztu framkvæmdir við bráða-
birgðarlínur vegna byggingafram-
kvæmda verða i Ártúnshöfða, Foss-
vogi austurhluta og nokkrum stöð-
um öðrum.
AÐVEITUKERFI
l Reykjavik verða helztu fram-
kvæmdir við aðveitukerfið þessar:
Frá aðveitustöð 5. við Elliðaár
verða lagðir strengir í Elliðaár-
Heill stdrfyrirtækja borgar-
innar varðar hvern borgarbúa
hólma og tengdir gömlu jarðstrengj-
unum í Smáíbúðahverfi, og er áætl-
að að breyta spennu á um 10
dreifistöðvum í þvi hverfi i II. kv.
Byggingarframkvæmdum við að-
veitustöð 5 verður lokið á árinu.
I gömlu Elliðaárstöðinni verður
endurnýjaður rafbúnaður í 6 kv.
tengivirki, en þangað er áætlað að
flytja alla 6 kv. strengi, sem nú
eru tengdir í Varastöðina.
ÁRBÆJARSTllFLA
Ákveðið hefur verið að endur-
bæta Árbæjarstífluna m. a. til að
gera hana öruggari gagnvart flóð-
um Framkvæmdir eru að hefjast.
Var verkið boðið út og mun kosta
um 1.8 millj.
Þá hefur Rafmagnsveitan tekið á
ný við rekstri vatnsaflsstöðvarinn-
ar við Elliðaár, svo og umsjón með
stíflum og öðrum mannvirkjum við
Elliðaár að undanskilinni Varastöð-
inni, útvirki og aðalspennistöð,
sem er í eigu Landsvirkjunar. Unn-
ið er að undirbúningi að rekstri
Elliðaárstöðvar, þ. á. m. áætlun um
gerð nýrrar pípu. Stöðugar meng-
unarmælingar fara fram í ánum, og
unnið er að rannsókn á Elliðavatns-
stíflu, með endurbætur eða nýja
stíflugerð í huga.
Rafmagnsveitan mun taka að sér
rekstur hinnar nýju Búrfellslinu
fyrir Landsvirkjun og er verið að
undirbúa þá vinnu.
• Hitaveitan
Hitaveita Reykjavíkur er tví-
mælalaust eitt það fyrirtækja hér
á landi, sem sparað hefur þjóðinni
mestan gjaldeyri, og skapað Reyk-
vikingum stóraukin þægindi og
lækkað hitunarkostnað þeirra að
miklum mun.
Olíuverð hefur farið stórlega
hækkandi á heimsmarkaðinum á sl.
árum, auk þess sem gengislækk-
anirnar hafa hækkað það verulega,
svo að olíukynding er nú dýr, og
þó að hitaveitugjöld hafi hækkað
nokkuð, er talið, að upphitun húsa
með hitaveitu sé nú um 40% ódýr-
ari heldur en upphitun með olíu.
Áætltíf hefur verið, að Hitaveitan
hafi sparað Reykvíkingum á þriðja
hundrað milljónir á s.l. ári, og
þjóðinni sennilega annað eins eða
meira í gjaldeyri. Hvað þessar upp-
hæðir eru orðnar háar, ef árlegur
sparnaður væri lagður saman frá
því að Hitaveitan hóf starfsemi sína
í árslok 1943, læt ég ósagt, en
það eru ekki hundruð milljóna held-
ur þúsundir.
Standa Reykvíkingar og þjóðin
öll þvi í mikilli þakkarskuld við
þá framsýnu menn, sem hrintu
hitaveitunni í framkvæmd, en
jarðvarmi var þá lítt nýttur
í heiminum og misjafnlega spáð
fyrir þessum framkvæmdum.
* Stóraukning
hitaveitunnar
¥
Hitaveitan byggði fyrst á heita-
vatninu frá Reykjum, en með til-
komu stórvirkra djúpbora hefur
tekizt að fá ótrúlega mikið heitt
vatn í borgarlandinu, og hinar vel
heppnuðu boranir við Elliðaár, sem
nú standa yfir, gefa vonir til þess,
að nægilegt vatnsmagn fáist á
Reykjavíkursvæðinu til þess að hita
upp öll hús, sem nú er búið i hér
i borginni. Og stefnt er að því í
framkvæmdaáætlun Hitaveitunnar,
Framliald á bls. 16

*wm