Morgunblaðið - 19.08.1969, Blaðsíða 14

14
MOROUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUB H9. ÁGÚST H969
Útgefandi H.f. Arvákuir, Reykjavík.
Fjoamlcvæmdiaiatjóri Karaildur Sveinsaon.
Hitsífcjóraí Sigurður Bjamiason írá Vigur.
MattMas Jdhannesslen.
Eyjólfur Kcxnráð Jónsson.
Ritsitjómarfu’Iltrúi Þorbjöm GuStounjdsBon.
Eréttaistjóri Björn Jólhamnsson!.
Auglýsiógtaístjóiá Ami'Garðan Krigtinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla Aðalstræti 0. Sími 19-100.
Auglýsingar Aðálstræti 6. Sími 22-4-80.
Asikriftargjald kr. 150.00 á mánuði innanlands.
í lausasiöiu ikr. 10.00 eintakið.
UPPB YGGING
ATVINNULÍFS
1\AG eftir dag og viku eftir
” viku má lesa í stjómar-
andstöðublöðunum árásir á
ríkisstjómina fyrir það, að
atvinna sé nú minni en hún
var fyrir tveimur árum, og
ekki hafi enn tekizt með öllu
að bægja frá því atvinnuleysi,
sem gerði vart við sig á síð-
asta ári, í kjölfar hinna gífur-
legu efnahagsörðugleika, sem
Íslendingar hafa átt við að
stríða.
í sambandi við þessar árás-
ir verður ekki hjá því komizt
að rifja það enn einu sinni
upp, að á tveggja ára tímabili,
frá 1966 ti'l 1968, minnkuðu
gjaldeyristekjur landsmanna
um helminig, en það er meira
áfall á sviði utanríkisvið-
skipta en dunið hefur yfir
nokkra aðra þjóð á þessari
öld, á friðartímum. En nú,
þegar þessi áföll eru að mestu
afstaðin, og fyllsta ástæða er
til að ætla, að aftur birti yfir
í íslenzku efnahags- og at-
vinnulífi, er tilefni til að
varpa fram þessari spurn-
ingu: Á hvern veg annan
hefði verið unnt að bregðast
við þessum miklu erfiðleikum
en gert hefur verið? Væri
fróðlegt að heyra skýringar
stjórnarandstæðinga á þeirra
sjónarmiðum í því efni.
Hvert mannsbam skilur, að
þegar gjaldeyristekjur þjóð-
arinnar minnka um helming,
verður að gera allar viðhlít-
andi ráðstafanir til þess að
beina vinnuafli og fjármagni
að framleiðsluatvinnuvegun-
um til þess að auka tekjumar
að nýju. En jafnframt verður
að draga úr útgjöldum til
margháttaðrar þjónustustarf-
semi, sem að vísu er til þess
fallin að bæta lífsafkomu
manna, en getur ekki verið
undirstaða efnahagslífsins.
Einimitt þetta hafa stjómar-
völd gert að undanfömu,
og árangurinn hefur orðið sá,
að f jármagn hefur á ný leitað
til útfiutningsatvinnuveg-'
anna, sjávarútvegs og iðnað-
ar. Rekstrargmndvöllur þess-
ara atvinnuvega er nú allur
annar en hann var, jafnvel
á mesta blómaskeiðinu, þvi að
þá reyndist erfitt að fá menn
til að skilja nauðsyn þess, að
atvinnufyrirtækin skiluðu
hagnaði, svo að þau gætu
staðið undir áföl'lum, er á
móti blési.
Samhliða eflingu útflutn-
ingsatvinjnuveganna hefur
óhjákvæmilega orðið að
draga úr þjónustustarfsemi
og ýmsum innlendum út-
L
gjöldum. Þetta hefur óneit-
anlega bitnað á byggingar-
iðnaðinum, því að einstakl-
ingarnir hafa ekki haft jafn
mikið fé undir höndum og áð-
ur til þess að ráðast í dýrar
húsbyggingar og lánisfé hefur
verið af skornum skammti,
þar sem nauðsynlegt var að
beina því að útflutningsat-
vinnuvegunum.
Þegar ein fjölskylda tapar
verulegum hluta tekna sinna
og verður að gera ráð fyrir að
nokkum tíma taki að auka
þær að nýju, rifar hún seglin
og leggur ekki út í fjárfest-
ingu á borð við það, sem gert
er í mestu góðærum. Hún
leggur fyrst meginkapp á að
auka tekjumar, en ráðast síð-
an í fjárfestinguna. Nákvæm-
lega þetta hefur verið að ger-
ast í íslenzku þjóðlífi. Bæði
hafa einstaklingarnir orðið að
fara sér hægar í fjárfestingu
til eigin nota, eins og t.d.
íbúðarbyggingar, og á sama
hátt hefur þjóðfélagið í heild
orðið að draga úr fjárfestingu
til þjónustu, en leggja kapp
á að auka tekjumar.
Þau stjómarvöld, sem ekki
hefðu farið að á þann veg,
sem íslenzka ríkisstjórnin hef
ur gert, hefðu bmgðizt mikil-
vægustu þjóðarbagsmunum.
Ef ekki hefðu verið gerðar
ráðstafanir til að efla útflutn-
ingsatvinnuvegina, hefði
stefnt í beinan voða. Þessar
aðgerðir hafa líka borið vem-
legan árangur, og hagur þjóð-
arinnar fer batnandi, þótt
vissulega væri mikil þörf á
því, að nokkur síld veiddist,
því að umtalsverður síldarafli
munidi mjög létta róðurinm.
Hitt er svo annað mál, að
strax og sýnt er, að þær að-
gerðir til að rétta við þjóðar-
hag, sem unnið hefur verið að
nú að undanfömu, muni bera
fullan árangur, er unnt að
auka íbúðabyggingar að nýju
og ýmiss konar aðrar þjón-
ustustarfsemi, sem hefur
dregizt saman síðustu mánuð-
ina, á meðan þjóðin var að ná
fótfestu að nýju í baráttunni
við gjaldeyriserfiðleikana.
Það er mat Morgunblaðs-
ins, að þegar stj ómmálasagan
verður skrifuð á sínum tíma,
verði dómurinn sá, að núver-
andi ríkisstjóm hafi staðið sig
bezt, þegar erfiðleikamir hafi
verið mestir og að betur hafi
til tekizt að greiða fram úr
þeim mi'kla vanda, sem víð
höfum staðið frammi fyrir, en
nokkur hefði getað búizt við
fyrirfram. Blaður stjómar-
ííz mm
~v'oouw'00«W«SS5}a
í SAMBANDI við edOiíffiiarráð-
sbefniunia í París, sem átti að
feoma á firiði milli Norðiur- og
Suð'uir-Víetíiama, heyriist œft
neifnit nafnið Nguyen Thi Biinh.
Hún er antanirfkisráðhenra bylt
ing'airstjónnair S-Víetiniam og
form. saminingainieifhdjar lands
sínis á hinium aðiglerðalitla
friðarfuindi. En þó hún sé —
ásamit Inidir a Gaindhi og Golda
Meir — sú kona, sem hæst
igniæfir í heimisstjórnmiáliuinium,
er flest á hu'ldu um pemsón-
una sjáilfa, og áleitoustu
blaðamönmium hefur efcki tek-
izt að „rekja úr hernini gatrn-
inn'ar“ og fá hania til að segja
frá sj'áfllfri sér. Þeiss vegna
flsallla þeir hania „ináðgát!Uinia“.
— Það sem hér fer á eiftir um
„rá®gátuinia“ er halft eiftár
frönsfeu blaöakoniuinini Suz-
ainne Abbot.
— Frú Binh lifir og Sbaæfar
bafe við elæðu duflræniu og
sjálfsmótsagnia — stjórnvitr-
imigar og sniuiðramar í París
hatfa áranlgunslaiuist reynt að
'gamiga úr Skuigga um hver húm
eiginllega aé. Er hún fynrver-
andi Skæruliði eða leifeimn
Nguyen Thi Binh.
HVER ER FRÚ
stjómnmiáliamaiður? Hvemig er
a'ðstaiða hemmiar við sammimga-
borðið í París. Er maður
hemniar lifandi eða er hún
efefeja? Enginm veit neiitt með
vissu um hama. Og frú Bimfo
er aills ’ akfei viiljug að svara
spurtnimigum. Húin er fuilltrúi
byltimigarflofeksins í Suðiur-
Víetmam og fovifear efeki frá
„]iíniumini“. Ýmsir vestrænir
stjómmláliamenn haifa reyint að
tafea hamia taflfi. og þimiga við
hama utarn fumda. En emgum
þeiinra hiefur orðið neitt
ágemigt.
ÆTLAÐI AÐ VERÐA
LÆKNIR
Hún er öðriurvísi en allt
ammað kvenifóllk. Notiar ekki
andlitsiflairðav vindur bárið í
hmút í hmiakfeamfum. Gengux í
þjóðbúmdmgi lands Síims: svört-
um brófeum og purpunalitum
síðfejól. Það eiraa vestræma í
búiningi hemmar eiru la/kfeskór
og sniðlaius úlpa.
Prú Binlh hetfiur enigan gift-
inigairhriing, en þegar hún tal-
ar um manninm siirun tiefeur
húm um bauigfimguiránn um
leið. Hún á tivö bönni, sem hún
hafiur ekfei séð í miarga món-
uði.
Hún var 18 áira þagar síð-
ari heimsistyrjöldininii lau'k.
Japamar voru siigiraðfir og refen
ir frá Víetmam.
„Ég var bráðheppin", segir
hún. „Ég var vel merantuð og
h-afði lært frön-dk.u. Mig lang-
aði til að verða læfcnir og
hj-álpa fátæfea fólkirau heima.
En við áttum efefcent tíJL For-
eldnair mínir gátu efldfei heitið
rífe fyrr stríðið, en faðir minn
hafði verið í góðri opimlberri
stöðiu.
Eftir stríðið höfðu enigir úr
mifelu að spiia. En við höfð-
um aragar áhyggjur atf því,
vegraa þess að við vissuim að
'landið mundi verða frjáist og
enigiran þurfa að sveflita. Svo
komu Frafckamrair, og faðir
minn var hamdtekimn hvað
efitir airaraað".
Fjölskyldan varð að flýja,
og Binh varð ein eftir í Sai-
gon. Húni varð niú að leggja
laeikniaislkólahuigmymidina á hilll-
uma og gerði-st kienmiairi.
„Ég fékk aðeims illa laun-
aða bamraalklemiraar'aistöðu. En ég
i-as og lærði á kvöldim og von-
aði að mér yrði eitithvað tii“.
PYNTINGAR
Næstu sex árdin tók frú
Binh þátt í kröfuigönigum og
mótmælum gegn Frökkum.
Hún var orðinn 24 ára er
Frakfcar hamdtófeu haina og
dæmdu haraa í fjögumra ára
fangelsi.
„Þó að ég sýradi Víetnam
hollustu, lá við að ég færi að
hata míraa eigim þjóð. Það
voru til Víetraamiar, sem létu
hafa sig til að pyndia fólk fyr-
ir Frafefca, til þesis að fá peira-
iraga fyrir það“.
Svo kom Dien Bien Phu og
FraHdkarrair uirðu að hatfa sig
á burt frá Víetmam. Þegiar frú
Binh v-ar ilátin laius voru bræð
ur heran-ar og systur hortfin —
hún hefuir efeki séð 'þau síðan.
„Þairanig laiuk fjölskyldulítfi
öfekiair", eegir hún.
Árið 1954 giftist hún
„matrani sem ég hatfði þekfet
l-erígi. Árið sem við kyirant-
u-m-st var eiraa árið, sem við
höfurn eiginflega verið sanraan.
Ég hef aldrei átt heimili með
manini miínuim og bömum“,
segir hún.
Tíminin ieið og frú Bfinh og
fólk heraraar varð sífelilit ó-
áraægðara með stjónnimiála)-
ástiaradið í laoradinu. Og iraú fór
hún að 'h-aifa sig í frarrami á ný
— hún sfcjórtniaði toröfugöngu
igegn Diem forseta ag frú Nhiu,
isystur hans. Lokls v-afoð hún að
flýja tfrá Saigon út í sveit. Þar
ei-gniaðist hún eon og fjórum
árum síðar dótbur.
Framhald á bls. 16
andstæðinga um, að það sé
sök ríkisstjórnarinnar, að
ekki sé eins mikið fjármagn
til ráðstöfunar í mnrgháttuð-
um tilgangi og á mesta vel-
gengnistímanum, er hins veg-
ar ekki svaravert.
FISKIRÆKT
Á HUGI á fiskirækt í ám og
vötnum eykst stöðugt hér
á landi. Einstaklin-gar, samtök
þeirra og opinberir aðilar
hafa komið fiskiræktarstöðv-
um á fót. Ávöxtinn af starfi
þeirra má þegar sjá í mörg-
um íslenzkum vötnum og ám.
Margir hafa af því miklar
áhyggjur, að úthafsveiði lax-
ins kunni að sp-illa fyrir laxa-
gengd í okkar ár. Danir ganga
þjóða lengst í úthafsveiði á
laxi bæði norður af Dan-
mörku og við Græruland. Rætt
hefur verið um, að settar
skyldu alþjóðlegar reglur um
úthafsveiði á laxi til verndar
stofnum hans. Ýmsdr spá því,
að það verði nokkuð harð-
'sótt að fá slíkar reglur sam-
þykktar. Einkum vegna þess,
að hjá fæstum iðnaðarþjóð-
anna ganga laxar í ár og fljót.
Þar hafa úrgangsefni og
óþrifnaður spillt öllu vatna-
lífi.
ísland er eitt af örfáum
Evrópúlöndum, þar sem enn-
þá er unnt að veiða fisk í ám,
sem óspilltar eru af umhverf-
inu. Hér er því góður grund-
völlur til fiskiræktar. Að
hernii er bæði gagn og
ánægja, sem hvorki má spiilla
með rányrkju né óþrifnaði.