Morgunblaðið - 13.01.1970, Qupperneq 11

MOBGfUNBLAÐIÐ, MŒW'UDAÖU'R l!3. JANÚAR 1070
11
Styrjöldin í Bi-
afra og aðdrag-
andi hennar
Odamegrwn O jukwu
leiðtogi Biafra.
FRÉTTUM ber ekki saman um
ástandið í Biafra, en svo virð-
ist þó sem Nígeríuher hafi tek-
izt að brjóta niður skipulagða
vöm hersveita Biafra og hertaka
báðar borgimar, sem eftir stóðn
í hönðum Biafrahers, Owerri og
Orlu. Hvað nú tekur við hjá
Biafrabúum veit enginn, en hætt
er við að þrautir þeirra og þján
ingar séu enn ekki úr sögunni.
Hundrað þúsunda, ef ekki millj-
ónir, hafa fiúið inn í frumskóg-
inn, og þaðan verður vafalaust
haldið áfram einhverjum skæra
heraaði gegn stjómarher Níger-
íu þrátt fyrir sult og lélegan
vopnabúnað.
Styrjaldin milli Biafra og Níig
eríu hefuir staðið frá 7. júlí 1967
þegair hersveitir Nígeríu réðwst
inn í Biafra. Frá uippjhafi hef-
ur aðst.aða Biafra verið mjög
erfið, þvi Biafrabúar áttu við
ofurefli að etja; vom fljótlega
einanigraðir frá uimihekninium og
alBur aðflutniin/gluir vista og vopma
®vo til stöðvaður. Hersveitium
Nígeríu bánuist hins vegar næg-
ar birgðir vapna frá Bretlanidd
og Sovétrík j uimuim, og gátu þær
sent herþotuir síiniar yfiir þétt-
býli í Biafra að vild, því eniginin
flúigher vair þar til varnar.
Versti óviiniuar Biafra vair
hu-n grið, og biitnaði það aðalieiga
ó börnium, sem létuist í þúsiuinda-
tali úr suilti og kwashiakor, eða
skorti á eggjahvítuefnL Enginn
veit með viisisu hve margir Bi-
afrabúar urðu styrjöldinni og af
leiðingum hennar að bráð, em
gizkað er á að um tvser milijón-
ir manma hafi láitið lífið, lang-
flestir þeinra vegna miatarskorta
Sagt er að niú fyrirfinnist varla
í Biiafra böm inman sex áTa ald-
utis, þau haifi fltest dáið úr hiuingri.
Aðdragandinn
Nú þegar EBflion tendböiflðiinigi
hefur skorað á Biaflraibúa að
ieggja ndður vopn og gefast upp
fyrir ÍTKnirásairherniuim, er rétt að
rifja aðeins upp tildrög styrjald-
arinnar, sem sitaðið beflur í 30
mánuði rúm'a Aðdraigandamn
imó raumar rekja hedlia öld aflt-
ur í tíimanim, eða tii þess er
Bretar voru að leggj a umdir sig
laindsvaeði það í Vestur-Afrífcui,
sem sí-ðar varð Nígería. Á svæði
þessu búa um 300 ættflofckar
og þjóðdr, og eru fjórar þjóð-
anma þar ráðamdi en tii þeirra
teljast um 60% ibúamma. bess-
ar fjórar þjóðir eru Fuila-ni og
Hausa í Norður-Nígeriu, Yoruiba
1 Vestur -Nígeríu, og Ibo í Auist-
ux-Nígerki eða Biafra.
Þessar fjórar þjóðir í Nígeiríu
wiu ósfcildiair. Ntorðairiirnieiniriirinmr
eru aðkommir frá Arabaiöndiuim
og flestir Múlhameðstrúar. Yor-
u.ba-rnir eru hluiti fjöfmonmrar
þjóðar, sem efcumig býr í ná-
granma-rikjuimuim Daihomey, Togo
og Ghana. Um íbóa er mimnia
vitað, en taJiið að þeir hafi búið
í AuBtur-Nígeríu í margar aki-
ir.
, Áður en Bretar lögðlu Níigeríu
u-ndir sig á síðari hluita 19. ald-
air voru líltil saimskipiti með þess-
u-m þjóðuim, og eklki t’ókst Bret-
uan að sameina þjóðirmar eftir
að þeir máðu yfirráðlum í land-
fciiu, Gefck þar á ýmisu þar til
Hoks að Bret-ar áfcváðu að s-kipta
1-an-dinu í þrjá hliuta, Norður-,
Vesttur- og Auistur-Nígeríu árið
1954, og voru héruðin þrjú gerð
að ríkjas-ambaimdi. Síðar var svo
Vestur-Nígieríu skipt í tvö rfki,
Vestur- og Miðvestur-Nigeríu.
Fyrstu stjórn-
irnar
Bretar veitltu Nígeriu sjálf-
stæði í október 1960, og var þá
ráð fyrir því gert að laimdið yrði
áfram ríkjasamband með sam-
eiginlegri samibamdsistjóm 1 Lag
os, en stjómk hvers ríkis hefðu
öll ráð varðaimdi immainhéraðsmál.
Efcki tókst nýjiu sa-mbands-
stjórnlinná uindir forsœti sir Abu-
bakair Tafaiwa Bal-ewa betur en
Bretuim að sameima þjóðirnar,
og í jamúiar 1966 var gerð bylt-
img í landinu og sir Abulbafcar
drepinn. Stóðu forimgjar í hern
um að byltiimgiunni sem gerð
var 15. jarnúar. Tveimur dögum
seimma tókst Aguiiyd-Iromsd hers-
höfðingj a að bæla ndður býlt-
imguma, e-n harnn var þá æðsti for
imgi Níge-ríuibers og aslttaður frá
Austur-Nígeriu, eða Biafra.
Eftir byitinguma reyndi Iromsi
herahöfðimgi á ný að sameina
þjóðir Nígeríiu, og rmeðai amm-
ars með því að afmema sambands
ríkið og saimeima rfkin fjögur í
eitit. Hófluist þá m-iklar óeiirðir
í Norður-Nígeríu, sem leiddu til
fjöldamorða á fbóuim, sem þar
hötfðu setzt að.
Vegma duigmaðar og memntun-
ar höfðiu íbóar víða ko-mizt í
valdastöður í Norður- og Vest-
ur-Nígeríu, og olli þe-tta mi&álli
öfund þarlendra, ekki sízt £ norð
u-rhéruðunum. Smemma á árinu
1966 hófiu norðanmemm svo ofl-
sóknir gegn fbóuim í bor-gunum
Kanu og Kadunta, og stóðú þær
ofsóknir til hannsts. Er taJ'ið að
-morðainm'enn hafi á þessum tfcna
m-jrrt 30 þúsund íbóa. Þeir sem
eftir voru, fLýðu h-efcn tffl fyrri
heimkymma sinma í Austur-Ní.g-
eríu þar sem hé r aðsist j ór i-nn,
Odumegwu Ojulkwu þárverandi
ofursti tók fagnandi á móti
þeim.
Emn var gerð bylting í Nígeriu
29. júnd 1966, og var Yafculbu
Gowon nú-veraodi forseti Nígeriu
leiðtogi byltingarmanima. Var
Iromsi h.ershöfðinigjia steypt af
stóli og hann tekirnn aif lifi Etft-
ir að Gowom hafði náð völdum
í Nígeríu viddi hann reyna að
sameima rJkin fjögur í eiitt, eims
og fyrirrenmari hans. Ojukwu
ofursti vantreysti atjórninmi í
Lagos, og ba-rðist gagm samieim-
imgunmi, og þegar ekki náðiuist
Yakubu Gowon leiðtogi Nígeríu.
samnimgar mi'lii harns og Gow-
oms um framtíð Au®tur-Nigier,u,
lýsti Ojuikwu því yfir 30. maí
1967 að héraðið segði sig úr
temgsiliuan við Nígerfci ag væri
sjál'flstætt riki Hlaut þetta nýja
iríki maifnið Biafra efltir sam-
nefmdum flóa við ströndina. Var
llamdsvæði þetta um 75 þúsund
ferkí-lómetnar og þax bjulggu ulm
14 millljómir.
Styrjöldin hefsi
Gowon forseti Nigeríu neitaði
að fa-llast á sjáUstæðisyfirljýs-
imgu Biafra og tók að draiga sam
an lið við landamærin. Smáveg-
is árekstrar urðu þar næetu vik
urmar, en 7. júllí gerði Nigerfci-
her innráis í Biafra.
Erfiitt var að fylgjast með vdg
stöðunni í Biaifra dag frá deigi
því fréttum bar sjaJdmast sam-
am. Þó var Ijóst strax í upphaifi
að Biafriaher var illa vopnusn
búiinn og fáimemmur, en her Níg-
eríu vel þjáifaður og búimn nýj-
u®tu vopnum frá Bretlandi
Seinma fékk svo Niger'fciíher her
þotur og fallbyssur frá Sovét-
rikjiumum og brymvagma frá Bret
llandi. Tókst Nigeriuiher ffljótlega
að rná haímarborgum Biaflra otg
einaimgra Landið frá umheimdn-
uon, svo -aðlfLútniimgar þanigað
urðu mjög erfiðir. Eina leiðin
var rmeð fluigvéíLuina til Uli-fkig-
vaJlar, en sá vöLliur er aðeins
ein fliugbra-ut gerð úr kaflia þjóð
Vegarims iruflll Onitsha og Ow-
erri.
Eftir því sem leið á styrjöld-
ima minn.kaði Landsvæði Biafra.
Vörðust þó hermenn Biaflra
hetjulega m-eðam þeir átlu skot
í byssur símar. Víða um landið
var komið upp smá vopmasmiðj
um, þar sem smiðaðaff voru jarð
spremgjur gegm skriðdrekum ag
brynvögmuim eða litlar eldflLauiga-
spremgjur, en skotflæri í hamd-
vopn sín urðu henniemnimir að
fá með ftugvéliuim að mætiurLaigi
Tókst það misjaflnJiega og oft
Xögð-u Biaframemn till orrusitiu
vopmaðir siveðjiuim eiimuim, alger-
lega skiotfærailauisir.
Sultur
Þráfct fyrir harða bardaga var
maimnflail í ber Biafra ekkd ýkja
mikið. Þegar Nígeríiuiher sótiti
fram hurfu hermemin Biaifra inm
í frumskóginn og héldu þaðan
áfraon h srnaðar aöge rðum með
því að ráðast á flliutnimigaiesiti-r
innrásarliiðisinis og Leita faimga í
birgðastöðvum hams. Verra var
ástamdið hjá óbreyttium bongjur-
um, sem urðu að leita á máðir
hjáiparstoflmainia ki'rkjunniair og
Raiuðia kross-ins tid að hafa oflami
í sig. Rauði krosisinn hóí hjálp-
arfliug frá eyj'umni Femando Po
og frá Cotonoiu í Ðahamey, em
alþj óðasaim tok kirkjuamar frá
eynnd Sao Tome. Gekk þetta
hjálparfl'ug veL í fyrstu, oig í
fyrravor voru hjáLparsitafmanim
ar vongóðar um að takast maetti
að stöðva humiguTdauðaimn í Bi-
afra. >á gerðist það að ein af
fiugvéliuim Rauða krossins var
skotin niður á leið ti'l Uli-fkng-
vallar í júníbyr jum, og leiddi
það tM þetss að Rauði krossimn
hætti öLliu hjálparf'iuigi Síðan
hafla kirkjusamtökin verið ein
Framhald á bls. 21
Frá matargjafastöð í Biafra.