Morgunblaðið - 13.01.1970, Page 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGU'R 13. JAN’ÚAR 1870

Útgefandi
Fratnkvæmdastjóri
Ritstjórar
RitstjórnarfuHtríii
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
Áskriftargjald kr. 165.00
I lausasölu
H.f. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Sfmi 10-100.
Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
á mánuði innanlands.
kr. .10.00 eintakið.
JAKVÆÐUR
VIÐSKIPT A J ÖFNUÐUR
u
TIST

IIÆVTMS
Natalya
Gorbanevskaya
Á NÆSTUNNI kem'Ur út í Bírettlaindi
litid Ijóðabók eftir sovézku sikáldkoinunia
Natalya Gorbanevsikaya. Húm hefur fraan
að þessu verið nær ólþekikt á Vestudlömd-
uim. Fyiriir slkemmrmstu var Skýrit friá því að
Natalya hefði veirið handtekim og hemmi
varpað í famigelsi. Saikamgiftirm'ar voru
þessar vemjulegu, íheinini vair 'gefið að
sök að hafa dreift and-sovézkum
óhiróðiri, og ekki farilð út í það niámiar.
Augljóst er 'emgu að síður að Natalya
Gorb'ain©vSkaya hetfuir verið í hópi
þeirira Skálda og miemmtam'ammia, aem
r-eynt hafa a@ llosa sig úr viðjuim ófrieilJsis
og 'kúguiniar, sem rithötfiumdar hafa sæ'tt atf
hál'fu stjórnivaflda í Sovétrílkjumium. Hún
mum og hatfa verið méimm viiniur Harissiu
Damiel, svo og Pavels Litvimov og eftir
hamidtöiku þeirra amnaðiat húm um leymi-
lega útgáfu og dreifimgu á ýmsum
skjölium varðandi réttarhöldin. Þar með
fetaði hún í fótspor Livinovs og Ginz-
burig á umidan honum.
'Gorbamevskaya fæddist 1936 og er
málifræðimigur iað meruntun. Hún hetfur
fenigizlt talisvert við þýðimgar úr slaw-
n'eskum mó'lum. Aðeims niíu ljóða henn-
ar hafa verið birt í Sovétríkj'umum.
Mörg l'jóða hemiraar halfa n'áð til Vestur-
larada etftir ýmsum krókaleiðum, en mér
er ekki kunnuigt um að öraraur h'atfi birzt
hiragað til ©n fimim ljóð í bókinni
„Russia’s Other Poets“ sem kom úit fyrir
röáku ári. Eininig mumu moíklkiur ljóða
heniraar verða í satfni evrópskra sam-
timaljóða sem er í umdirbúrairagi hj'á
Peraguin.
Eftir þeim 1‘jóðum Nataflya Gorbanev-
sikaya, sem ég hef séð virðist ljóst, að
þjóðféla'gsvi'tiunid henmar er ekki aðeina
vakaindi, húin er sterk ag bedzkju og
þj'ánimigu bfliaradin. Óréttlætið sem haifit
er í í'rammii orlka djúpt á hairan, hún
efast stórlega um að frelsi miammisíhugar-
ins eigi sér viðrei'sniair von í Sovétríkj-
unuim. En þrátt fyrir raumsæi henmar,
sem mætti útleggja að raokkru sem svart
sýni Mtiur hún elkki ó afllllt kaldhæðnistleg-
um döprum auigum. Þrátt fyrir ailt hef-
ur hún ©kki misst voniraa. Hér birtist
eitt l'jóða heranar, í eniákri þýðinigu.
Hún segir:
Don’t toueh me, I scream at passieirs-by
who don’t motice me,
curisirag ailien roomis,
I hanig aboult a'lien lobbies.
But who’lll put a vimdow in the wall?
Who’lfl. stretch out a hand to me?
I am roastirag over a slow fire.
Þó þykja ásta'ljóð Natalya talka uim
margt öðruim ljóðum henmar fram, Lík-
■am'leg ást verðuæ eftirsokniairverð
reyraal'a, sem hún flíkir á eiraum stað við
þjámiragar Kristis á krossiiraum. Margt
gefuir okbuir til kyninia að litfa Mfirau, hún
teflir djartft og hún gerir það með því
að hatfa huiganin opiran fyriir þjáninig-
urani.
í ensku útgiáfumini, sem niú er að korna
á maikaðirun er til dæmis eftirfiarandi
Ijóð, verðugt verkefini fyrir góða ljoða-
þýðenduir að snara því á íslenzku:
Arad addinig tears to the sweetnesis
of tbe rain,
celebratirag this saflt of thie eyelashes
with my lips,
I am 'happy. You are happy?
W'alke up,
the stars are still wra-pped
in damp clouds.
Arad in the dairik 'heaveras only
zonies of rain
leave aray sigms
arad iraiquitouis courts haive banished
the morunlight inito distaint exiie.
Þó að fréttir hatfi borizt um hand-
töku sikáldko'niuiniraar, er enn ekki vitað,
'hvern dóm hún fær. Hvort hún verður
serad í útiegð í eiinfhvem atfkima í Sovét-
rikjun'um, eða hvort hún verður eins og
og fleiri úrskurðuð geðveik og lokuð
irani á geðveikrahæ'li.
h.k.
30
Stjórnarfrv. vegna
sj ómannasamninga
ótt endanlegar tölur liggi
ekki fyrir, má nú telja
víst, að vöruskiptaj öfnuður-
inn hafi orðið jákvæður á ár-
inu 1969 og er það í fyrsta
skipti frá árinu 1965. Þessar
upplýsingar komu fram í við-
tali við dr .Jóhannes Nordal,
SeðlabarLkastjóra, sem Mbl.
birti sl. sunnudag. Mun sú
bjartsýni, sem fram kemur í
ummælum Seðlabankastjór-
ans vafalau'st vekja allmikla
eftirtekt.
Dr. Jóhannes Nordal bend-
ir á í þessu viðtali, að gjald-
eyrisstaðan til loka nóvember
hafi batnað um nær 1500
milljónir króna og að gera
megi ráð fyrir, að hún hafi
enn batnað nokkuð í desem-
ber. Til samanburðar má geta
þess, að á fyrstu 11 mánuð-
um ársins 1968 versnaði gjald
eyrisstaðan um rúmar 1700
milljónir króna og um rúmar
2200 milljónir króna á sama
tíma 1967, og er þá miðað við
sarna gengi. Má af þessum
tölum sjá, hve umskiptin til
hins betra hafa orðið mikil á
sl. ári.
Seðlab anka st j ór inn telur
líklegt, að þjóðartekjumar
hafi aukizt lítillega á árinu
1969 eða um 1—2%, og er það
veruleg breyting frá árunum
1967 og 1968, en á þeim árum
lækkuðu þjóðartekjumar
samtals um nær 14%. Dr. Jó-
hannes Nordal segir, að þjóð-
artekjumar hafi ekki aukizt
meira en þetta, þrátt fyrir
mikla aukningu útflutnings-
framleiðslunnar ,vegna þess
F|r. Jóhannes Nordal lét
" einnig í ljósi vemlega
bjartsýni um þróun atvinnu-
mála á hinu nýbyrjaða ári.
Hann kvað margt benda til,
að í undirbúningi væru marg
víslegar nýjar atvinnufram-
kvaemdir, sem líklegar væm
til að skila þjóðarbúinu vem-
legum arði og auka öryggi
þjóðarinnar.
Um framtíðarviðhorfin
sagði dr. Jóhannes Nordal
m.a.: „Það er alltaf erfitt að
spá um framtíðarþróun í
efnahagsmálum í landi, sem
á hag sinn svo mjög undir
duttlungum náttúruaflanna.
Engu að síður virðist mér
hægt að benda á sterkar líkur
fyrir því, að framleiðsla muni
fara jafnt og þétt vaxandi á
þessu ári og atvinnuástand
batna, þótt ekki megi reikna
að atvinnuvegimir hafi enn
verið undir áhrifum áfall-
anna 1967 og 1968. Hafi þetta
m.a. komið fram í minnkandi
framkvæmdum, sem dregið
hafi verulega úr tekjum bygg
ingariðnaðarins. Sagði Seðla-
bankastjórinn í viðtalinu við
Mbl., að í rauninni mætti líta
á árið 1969 sem ár afturbata
í afkomu og rekstri fyrir-
tækja og eðlilegt sé, að það
taki nokkurn tíma, að þeim
vaxi þróttur til nýrra átaka
og framkvæmda.
í viðtalinu kemur fram, að
efnahagsþróunin á árinu 1969
hafi orðið nokkuð betri en
ráð var fyrir gert. Ástæðurn-
ar em fyrst og fremst tvær.
í fyrsta lagi hefur aukning
útflutningsverðmætis orðið
meiri en búizt var við, þrátt
fyrir hinar léliegu síidveiðar,
og í öðru lagi hafi þjónustu-
jöfnuðurinn batnað verulega.
Lækkun innflutnings hefur
hins vegar orðið mjög ná-
lægt því, sem reiknað hafði
verið með.
Það kemur glögglega fram
í viðtalinu við dr. Jóhannes
Nordal, að þróunin á árinu
1969 hefur verið þjóðinni
hagstæð. Nauðsynlegt er þó
að undirstrika, að samanþurð
urinn við árin 1967 og 1968 er
svo hagstæður, sem raun ber
vitni um, vegna þess hve
áföllin urðu mikil á þeirn ár-
um. Þau áföll hafa engan veg
inn unnizt upp á árinu 1969,
en taflinu hefur verið snúið
við. Ný sókn er hafin.
með því, að sú þróun verði
mjög ör. Fjárhagslegur grund
völlur fyrir aukinni fjárfest-
ingu hefur tvímælalaust skap
azt með því, sem áunnizt hef-
ur í efnahagsmálum á árinu
1969. Það, sem mest veltur nú
á, er, að auknar framkvæmd-
ir beinizt að arðbærri fjár-
festingu, er geti tryggt áfram
haldandi aukningu þjóðar-
framleiðslunnar“.
Vissulega hljóta landsmenn
að fagna því. að nú er aftur
farið að birta til í efnahags-
og atvinnumálum þjóðarinn-
ar. En um leið er nauðsynlegt
að gleyma ekki atburðum síð-
ustu ára. Af þeirri reynslu
verðum við að læra og flýta
okkur hægt í þetta sinn. Síg-
andi lukka er bezt. Þess ber
að minnast á næstu mánuð-
um.
í GÆR lagði ríkisstjórnin
fyrir Alþingi frv. um að
kostnaðarhlutdeild, sem ekki
kemur til hlutaskipta eða
aflaverðlauna verði lækkuð
úr 17% í 11%. Er frv. þetta
í samræmi við yfirlýsingu
ríkisstjórnarinnar er fiskverð
var ákveðið og sjómanna-
samningar tókust. í greinar-
gerð frv. segir:
„Svo sem kuinirauigt er, tenigd-
uBt kjarasaimiraimigair sjómiaininia og
útivagsmammia tfiislkivieir'ðlsáikvörðum
að þessu sinmii mieð þeim hætiti,
að sjóm/emm ódkiuðu eraduirsikoð-
uiraair á kostmiaðairliiilujtdieiilid fisk-
kauiperada samkvæmt lögum nir.
79 1968, en gerðlu jiatfinÆram/t
samminigislkriöfur tiil útvegismiamma,
sem að því ieytd máttu staoðiaist
sem varalkir'ötfur. Að sjáltfsögðu
’gait rílkiiisistjórmiin ekfci tekilð atf-
stöðu til máfliaileitumiar þessarar
tfytnr em atfstaða binis miáflisaðiilamis
lægli fyrir oig Ijósit jtrð'i, hvort
það gæti oirðájð til lauismiar á kjara
UM 30 Vesitmannaeyjabátar eru
nú byrjaðlir vetrarvertíð og eru
þeir ýmist með net, línu eða
troll. Óvenjumargir bátar eiru
byrjaðir nú þegar á netum og heí
ur afli þeirra verið mjög mús-
jafn. Með degi hverjum fjölgax
dieilumirai, svo að vertíð þyrtfti
eklki að stöðvast atf þeim sök-
uim.
Þegar fyrir lá í yfirmiafmd
VerðllagBiriáðs sjávarúitvegisiiiras, að
hæikkum fiistavierðls gat or'ðið svo
mikil, að rekistrarigiruiradvöllfliur út
glerðaírimmiar þyrifiti ekfci að skierð
ast óbætfifllega, þótit komið yirði í
þestsiu tilfliiti að raoktoru til móits
við sjómenm., niáðiist saimikomuil'ag
m'iilli fiuihtrúa sjómianinia og út-
vegismjamma á þeim grumd'velli,
sem frumvarpið igeæir ráð fyrir.
Við endantega aflgtreiðisiu miális-
inis í ytfinraeifirad, Mt æiítaisstjóenndn
fcomia fram efltkifariaodi ytfirflýs-
iragu:
„I sambamdi við átovörtðum
fiiSkveæðls og nýja fcjiairasiammiiiraga
milli sjómararaa og útvegsmammia
bafla báðdir saimmiimigisiaðdliar ósfcað
þess, að lögum um náðistatfiamir í
sj’ávairiútvegi vegmia breytiragar
geragis ísltemzfcrar fcrórau rar. 79
31. des. 1968 veæði breytt á þaran
veg, að kastraaðiarlMutdeifld, isem
keirauir efcki tdll biuitaiskipta eða
þedm bátum í Eyjuim, sem hefja
róðra, en alls miuirau verða gerð
ir þaðan út 70—80 bátar í vetur.
Afli á línu heíur verið flrá 4—
9 toran í róðri og í trolB. hetfur
verið reytiragsiaifli.
11% sbr. 3. gr. fymriraetfiradra laga.
í íramibaldi af þassiu lýsir rik-
isistjórnim því ytfir, að búm mium
laggj'a flrium/vairp um þetta etfni
fyrir Alþiragi, er það kemur sam
an 12. þ.m.“
Er Arumvarp þetta hér mieð
'lagt firaim í samiræimi vilð ytfir-
lýsimigu þessa.“
Bridge
ÁKVEÐIÐ hefir verið að Evrópu
meistaæamótið í bridge fyrir ár
ið 1970 fari fram í Portúgal á
tímabilinu 19.—30. otat. Keppt
verður á hinum heimstfræga bað
stað Estorifl og er umdirbúningur
af hálfu gestgjafamna þegar hatf
inn.
Heiimsmeistarakeppmiin í bridge
tfer að þessu sirani fram á tíma-
biliirau 15. júní—4. júílí 1970 og
veíður taeppt í Stokklhólmi. Eft
irtaldir hatfa rétt til að senda lið
til keppninnar:
Italía (núv. beimsmeistarar)
N orðlur-Ameríka
Suður-Ameríka
Asía
Noregur (sem fulltr. Evrópu,
en líiðið vairð mr. 2 í síðustu
Ewiópulkeppmi niæsit á eftiir
Ítalíu).
Hugsanflegt er að lið frá Ástra
líu og Nýja-Sjálandi fái rétt til
þátttöku í sveitakeppmiiimiiL
Særastaa bridgesambamdið
istendur fyirir beimismeistara-
keppnii þesisiari, en eiranig verður
keppt í tvímeraraings- og tvemnd
artaeppni. Þeir, sem álhuga hatfa
á að tatoa þátt í keppniruná eða
fara þangað sem áhorfendur eiga
að tifllkynina edgi síðar en 31. jan.
njk. till Tnaveller AB, Box 40120,
Stotakhókrai 40.
Bjartsýni um þróun atvinnumála
afllaverðlauraa, læíklki úr 17% í
Góður afli
í Eyjum