Morgunblaðið - 21.08.1970, Blaðsíða 5

MORGUNBLABEÐ, FÖSTUBAGXJR 21. ÁGÚST I97Q
O
Rafmagnsveitu stjóri segir frá
raforkumálum á Austurlandi
VALGARÐ Thoroddsen, raf-
magnsveitustjóri ríkisins, var ný
lega á ferg á Austurlandi í er-
indagerðum Rafmagnsveitna rík
isins. Fréttamaður Morgunblaðs
ins náði tali af honum og spurði
frétta úr þessari för.
Valgarð kvaðst hafa verið í
eins konar „vísitasíuferð" til þess
að rabba við ýmsa af starfsmönn
um Rafmagnsveitnanna og fleiri
um rafmagnsmál fjórðungsins og
um framvindu þeirra fram-
kvæmda, sem yfir standa.
Hann sagði að í sumar væri
unnið að rafvæðingu til 35 býla,
aðallega í Skriðdal, en það væru
um 36 km af háspennulínum á-
aamt spennistöðvum og heimtaug
um. Kostnaður við það verk yrði
um 6,6 millj. kr. Margt væri þó
ógert og aðkallandi í rafmagns-
málum fjórðungsins. Rafmagns-
veiturnar hefðu gert áætlun um
rafvæðingu allra sveitabýla á
landinu upp að 4 km meðallengd
á býii, og að það verk yrði fram
kvæmt á 6 árum, 1970—1975. —
Kostnaður þess verks, varðandi
Austurland eitt, áætlaðist alls 97
millj. kr. eða til jafnaðar 16 millj.
kr. á hvert hinna 6 ára, allt mið
að við núverandi verðlag. Hér
væri um alls 285 býh að ræða af
566 km heildarlengd háspennu-
lína.
Hins vegar minnti Valgarð á
framkvæmd má að vísu nefna
tilraun, en hún hefur gefið það
góðan árangur, að full ástæða
er að prjóna við á þeim vett-
vangi, til viðbótar við hæfilega
stækkun vatnsaflsvirkjunarinnar
í Laxá.
Næsta skref til stækkunar jarð
gufuvirkjunarinnar er að nota þá
kæíitækni, sem notuð er við hlið
stæðar stöðvar t.d. í Nýja Sjá-
landi. Við það fæat mjög aukið
rafmagn úr sama jarðgufumagni,
en dæla þyrfti kælivatni úr Mý
vatni, sem skilar sér aftur i vatn
ið, og fæ ég ekki séð að slíkt
myndi skaða gróður eða dýralíf
í ramhald á bls. 13
Valgarð Thoroddsen
rafmagnsveitustjóri
Stöðvarhúsið í Neskaupstað
dagsins ljós á undanfömum ára-
tugum.
f þessari síðustu áætlun væri
gert ráð fyrir rennslisvirkjun í
fyrsta áfanga, en það þýddi enga
vatnsborðshækkun í fljótinu. —
JÞessi fyrsti áfangi yrði 7600 hest
öfl, og stofnkostnaður þess
áfanga um 180 millj. kr., en í
þeim kostnaði væm innifaldir
ýmsir liðir, sem kæmu síðari á-
föngum til góða Tilheyrandi virkj
Stöðvarbygging Smyrla bjargaárvirkjunar
það atriði, er aft gleymdist, og
það furðu oft, að það þyrfti raf-
magn inn á þessar sveitaveitur
frá hagkvæmum raforkuvirkjun-
um, þ.e. frá vatnsaflsvirkjunum.
Ekki mætti sífellt tjalda til
fárra nátta með dísilstöðvum,
sem að vísu væm ódýrar í stofn-
kostnaði, en hins vegar allt of
dýrar í rekstri, sífellt hækkandi
eldneytiskostnaði, auk margs
konar annars rekstrarkostnaðar
og auk þeirrar hættu, sem nokkr
uninni væri gert ráð fyrir laxa-
stiga upp fossana og mætti vænta
þess, að hún kæmi þannig einnig
að gagni fyrir fiskirækt í Lagar-
fljóti. Nokkrar byrjunarviðræður
hefðu farið fram um vatns- og
landsréttindi til virkjunarinnar,
umfram þau réttindi, sem þegar
væm í eigu ríkisins, og lofuðu
þær viðræður góðu um samkomu
lag. Aukning raforkunotkunar á
Austurlandi væri mikil, t.d. væri
hún 20% á fyrstu 6 mánuðum
þessa áris miðað við sama tíma í
fyrra. Það væri því full þörf á
aukinni vatmsaflsvirkjun á svæð
inu. Þó væri rétt að hafa það
í huga, að víða væri fjárfestinga-
þörf hér á landi, enda þótt fjár-
festing til Lagarfljótsvirkjunar
væri brýn og fjárhagslega hag-
kvæm.
— En hvað um störu áætlunina
um Austurlandsvirkjun þar sem
gert er ráð fyrir að flytja af-
rennslið af hálendinu frá Norður
landi til Austurlands?
Það mál er ekki á vegum Raf-
magnsveitna ríkisins og um það
vil ég ekkert segja.
En hvað um deilurnar fyrir
norðan um Laxárvirkjun og nátt
úruvernd, og línu frá Laxárvirkj
un til Austurlands?
Rafmagnsveitur ríkisins eru
ekki aðili að Laxárvirkjun, að-
eins kaupandi að raforku hennar
vegna annarra staða en Akureyr
ar. Á þessu svæði er mjög mikil
börf á aukinni raforku, bæði
vegna hins þróttmikla iðnaðar á
Akureyri, sem er í stöðugum
vexti, svo og engu síður vegna
vaxainidi þarfa aninans srbaðiar á
Norðurlandi. Hér er um sameig-
inlegt hagsmunamál Akureyrar
og annarra héraða á Norðurlandi
að ræða, og að vissu leyti má
einnig segja að náttúruvernd sé
einnig sameiginlegt hagsmunamál
beggja aðila.
Ef mér leyfist að leggja hér
orð í belg, vil ég mdnnast þess
myndarlega framtaks Laxárvirkj
unar á sínum tíma að ráðast í
fyrstu jarðgufuvirkjun landsins
við Námaskarð. Þá virkjimar-
um sinnum hefði orðið á stöðv-
un rekstrar vegna flutningserfið
leika eldneytisins af ýmsum sök
um, verkfalla, hafíss o. fl. Enn
kæmi það hagnýta atriði til að
nota innlenda orkugjafa. Að vísu
væru dísilstöðvar oft hagkvæmar
sem vara- og toppstöðvar og
mætti í þedm efnum minnast dísil
stöðvannn í Neskaupstað, Seyð-
isfirði og víðar, sem yrðu áfram
hagnýttar sem slíkar, þótt aukin
vatnsorka yrði virkjuð á Austur-
landi.
Valgarð minntist í því sam-
bandi á dísilstöðina í Neskaup-
stað, sem nýlega hefði verið end
urbætt að vélum og engu síður
að ytra útliti og umhverfi og
væri óhætt að segja að hún
væri nú bæjarprýði fyrir kaup-
staðinn. — Rafmafnsveiturnar
legðu ríka áherzlu á þokkalegt
útlit mannvirkja sinna, þótt við
urkenna yrði, að um sinn væri
pottur brotinn í þessum efnum
sums staðar á svæðum Rafmagns
veitnanna. Fréttamaður spurði
hvað liði margumræddri Lagar-
fossvirkjun. Valgarð upplýsti að
ýmsir liðir, sem kæmu síðari á-
ætlun um þessa virkjun í áföng
um, en margar aðrar hefðu séð
EFTIR TVÖ ÁR
MEÐ TVÖ FALLEG LÖG:
,,Ég einskis barn er"
„Ég mun aldrei framai
eiska neinn"
M-MjÉMptótw

NY HLJOMPLATA:

KOMIN AFTUR A HLJOMPLOTU