Morgunblaðið - 29.09.1970, Qupperneq 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 29. SEPT. 1970
Ný tímaáætlun SVR
tekur gildi
Nýir brottfarartímar á
öllum leiðum
NÝ LEIÐABÓK tekur gildi h.já
strætisvögnum Reykjavíkur 1.
október og fellur þá úr gildi
leiðabók sú sem notuð liefur ver
ið frá því nýja leiðakerfi SVR
var tekið í notkun 11. apríl sl.
Upphaflega tímaáætlunin hefur
reynzt of þröng á ýmsum leið-
um vagnanna, þannig að torvelt
hefur verið að fyigja henni, en
með hinni nýju áætlun er leit-
azt við að bæta úr þessu. Nýja
tímaáætlunin hefur í för með sér
nýja brottfarartíma á öllum leið
um og auk þess fækkar ferðum
á sumum leiðum úr fjórum nið-
ur í þrjár á klukkutimann.
Nýja leiðabókin er prentuð í
brúnum lit til aðgreiningar frá
þeirri sem notuð liefur verið
frani til þessa. Fyrsta október
ganga einnig í gildi hjá SVR
tvær breytingar, sem báðar
rniða að því að auðvelda vagn
stjórum SVR að halda tímaáætl
un og flýta fyrir farþegum
Fyrri reglan er sú að strætis-
vagnarnir staðnæmast því að-
eins á viðkomustað að farþegi
á viðkomandi viðkomustað gefi
merki þegar vagninn nálgast
með því að rétta greinilega fram
hönd. Hin breytingin er sú að
eftirleiðis verða aðeins seld 200
kr. farmiðaspjöld með 30 mið
um, í stað farmiðaspjalda á 100
kr. með 15 miðum.
í gær boðaði forstjóri SVR,
Eiríkur Ásgeirsson til blaða-
mannafundar og kynnti hina
nýju tímaáætlun.
Sagði Eirikur að fyrsta end-
urskoðun á tímaáætlun strætis-
vagnanna hef ði nú farið f ram og
nýja leiðabókin væri afleiðing
þeirrar endurskoðunar, en gera
mætti ráð fyrir að tímaáætlun
strætisvagnanna verði breytt eitt
hvað árlega eftir því sem reynsla
eða þróun borgarinnar gæfi til-
efni til. Sagði forstjórinn að
sjálfum akstursleiðunum verði
lítið breytt, svo að ekki þykir
þörf að gefa út nýtt kort af leiða
kerfinu, en helztu breytingarnar
eru nokkur stytting á leið 2 og
hringleiðum 8 og 9. Einnig gat
hann þess að undanfarið hefðu
verið farnar fjórar ferðir á klst.
á níu af leiðum SVR og leiddi
það af sér að ef gott skiptisam-
band var milli tveggja af þess-
um leiðum í einhverri ferð, þá
mátti yfirleitt gera ráð fyrir þvi
á öllum ferðum. Nú verða hins
vegar þrjár ferðir á klst. á nokkr
um af þessum leiðum en fjórar
á öðrum og leiðir af því að skipti
samband milli slíkra leiða verð-
ur misgott eftir þvi hvenær á
klukkutímanum ferðast er. Bú
ast má við að þetta ástand hald-
izt fram til næsta vors, en þá
er ráðgert að 10 nýir strætisvagn
ar verði komnir í notkun í borg-
inni.
Helztu breytingar sem verða
á leiðum og akstri strætisvagna
Reykjavíkur eru þessar:
Leið 1. Lækjartorg — Norð-
urmýri: Á daginn verða farnar
sex ferðir á klukkustund eins og
nú, en á kvöldin þrjár ferðir í
stað fjögurra nú.
Leið 2. Grandi — Vogar: Vagn
stjórar hafa of knappan tima til
að aka leiðina nú. Verður hún
því stytt með því að aka Gnoð-
arvog í vesturátt frá Langholts-
vegi að Álfheimum í stað þess
að nú er ekið um Gnoðarvog,
Skeiðarvog, Sólheima og Áli-
heima. Á daginn verða farnar
sex ferðir á klst. i stað fimm áð-
ur, en á kvöldin fjórar ferðir á
klst. eins og nú.
Leið 3. Nes — Háaleiti: Tíma-
áætlun verður rýmkuð þannig,
að vagnarnir geti verið stund-
visari en undanfarið. Er m.a.
gert ráð fyrir tímajöfnun á Mela
braut. Vagnakostur leyfir hins
vegar ekki að svo stöddu að
farnar verði fleiri ferðir á klst.
en nú er.
Leið 4. Hagar — Sund: Á þess
ari leið er aðeins að ræða um
breytingu á brottfarartímum.
Leið 5. Skerjafjörður — Lang
arás. Endastöð leiðarinnar, sem
nú er við olíustöð Skeljungs í
Skerjafirði verður færð á Skelja
nes við Bauganes. Vagnar aka
því Bauganes að endastöðinni en
Skeljanes og Einarsnes frá henni.
Leið 6. Lækjartorg — Soga-
mýri: Tímaáætlun leiðarinnar
verður rýmkuð og gert ráð fyr-
ir tímajöfnun á Langagerði.
Leið 7. Lækjartorg — Bústað-
ir: Vegna breytinga á áætlunum
leiða 2, 3 og 6, sem áður er get-
ið, er óhjákvæmilegt að fækka
að svo stöddu vögnum á nokkr-
um leiðum, þar sem álag er
minna. Á leið 7 verða þvi farnar
þrjár ferðir á klst. á daginn í
stað fjögurra nú og tvær ferðir
á klst. á kvöldin í stað þriggja
nú.
Leiðir 8 og 9. Hægri og vinstri
hringleið: Af sömu ástæðu og á
leið 7 verða farnar þrjár ferðir
á klst. á daginn í stað fjögurra
nú. Á kvöldin verða þó farnar
þrjár ferðir á klst. eins og nú
er. Nauðsynlegt er að stytta
hringleiðirnar nokkuð og verð-
ur það gert þannig, að í stað
íslandsþátturinn
olli vonbrigðum
NÝLEGA var sýndur í finnska
sjónvarpinu 40 mínútna íslands-
þáttur, sem norska sjónvarpið lét
gera. Nefnist þátturinn „Frásögn
frá íslandi" 1 dómi um þáttinn,
sem birtist í finnska blaðinu
Iluvudstadsbladet kveðst Ann-
Britt Almquist hafa orðið fyrir
miklum vonbrigðum með það,
hvemig stjómendur þáttarins
kusu að kynna fsland, sem hún
segir mikla þörf á að kynna, þar
sem lítið sjáist yfirleitt frá ís-
landi í sjónvarpinu í Finnlandi.
í greiniwm segir Almquist, að
aðaláherzlain hafi verið lögð á að
sýna áhorfendum fram á að ís-
lendinigair búi eíklki í hellum og
að þeir borði kartöflur, kjöt og
sósu en eklki aðeins fisik. í skuigg-
ann hefðu hins vegar horfið þau
atrdði, sem hún hefði kosið að
fræðast meiira um, t. d. að þriðj-
ungur íslendinga sé í Alþýðusam
bandi íslands, að verkföll séu
miklu tíðari og standi lengur en
á hinum Norðurlöndunum, að
flestir karlair hafi tvö störf og
konur vi-nni úti, að ledklhúsin séu
vel sótt og íslendingar bókelskir.
Stjórnendur þáttairins^ hefðu
reynt að gleypa allt ísland á
þessum 40 mínútum í stað þess
að gera þáttinin s/kemmtilegri
með viðtölum o. fl.
Síðari hiluti þáttarins var þó
viðtal við Laxness, sem Almquist
þótti heJdur langdregið framan
af, en gefa í lokiin _ skemimtilega
mynd af sfkáldiimi. Á utndan söng
Guðrún Tómasdóttir lög við Ijóð
Laxness — en Almquist hefði
kosið að heyra þau á eftir.
Segir Almquist ísland svo oft
hafa orðið útundan í sjónvarpinu
og því hefði verið mikill skaði
að þessi sjónvarpsþáttur skyldá
ekki vera skemmtiiegri.
þess að nú er eklð um Dalbraut,
Brúnaveg, Austnrbrún, Draga-
veg og Kambsveg, verður ekið
um Kleppsveg norðan við Laug-
arás.
Leið 10. Hlemmur — Selás:
Farnar verða f jórar ferðir á klst.
á daginn eins og nú, en á kvöld-
in tvær ferðir á klst. í stað
þriggja nú.
Leið 11. Hlemmur — Breið-
holt: Nauðsynlegt er að rýmka
tímaáætlun vagna á þessari leið.
Verður þvi að óbreyttum vagna-
kosti að fara þrjár ferðir á klst.
á daginn í stað fjögurra nú og
tvær ferðir á klst. á kvöldin í
stað þriggja nú. Er gert ráð fyr-
ir tímajöfnun á Arnarbakka.
„The Tum of the Screw.
Skozka óperan
KOMA Skozku óparumiair hingað
til lands nú í vikunni gefur mér
tiliefni tiil að setja á blað nokkur
orð um það hversu mikið merk-
isár árið 1970 er í sögu brezkrar
óperu, og um brezka ópetru al-
memnt. í ár eru sem sagt tuttugu
og fimm ár liðin síðain tveir
merkisatbunðir í sögu hemniair
urðu. Hinn fyrri er frumsýning-
iin á fyrstu óperu Benjamins
Brittens, Peter Grimes í Sadl-
ers Weillis ópenunni, en hún fór
fram 9. júná 1945, hinn atbuirður-
inn er að David Webster, sem nú
er Sir David, vair slkdpaður for-
stjóri Covent Garden óperumnair
sem ákveðið hafði verið að boma
á fót að stríði löknu.
Báðir þessir atburðir mörkuðu
tímamót og höfðu meiri áhrif en
jafnvel hina bjar'tsýnustu gat
órað fyrir.
ópera sem viðurkennd var sem
meistaraverik, þ .e. Dido og
Æneas eftir Purcell, en jafnvel
sú ópera lá rykfullin frá því að
hún vair frumflutt af nemendium
kveniniaslkóila nókkuirs í Ohelsea.
sem Puroell bafði samið hana
fyirir, árið 1689, þar til hún var
tekin til flutnings af nemendum
The Royal Coilege of Music í
London árið 1895.
Alit þetta gjörbreyttisf þegar
Peter Grimas var frumflutt. All-
ir voru á einu máli um að hér
væri meistaraverk á feirðinini, og
Britten tryggði sér með henni
sess sem eitt af fromstu óperu-
tónskáldum samtíðarinnair. Enda
varð rauinin sú að á næstu þrem
fjórum árum var óperan tefcin
til flutnings af öllum helztu
óperuhúsuim heims. Og Britten
var fljótur að sanrna að hann vair
Sviðsmynd úr „Albert Berring“.
Þjóðleg brezk ópera hafðd al'lt-
af átt erfitt uppdiréttar. Mörg
brezk tónská'ld höfðu samið
óperur, Standford, Deliuis, Ethel
Smyth, Collingwood, Vaughan
Williams svo nökkur séu nefnd,
en engu þeirra hafði tekázt að ná
verulegum hljómgrunni hjá
brezku þjóðinni. Fram að síðasta
Stríði var það aðeins ein brezk
Vilja
staðgreiðslu-
kerfi skatta
EFTIRFARANDI samþykkt var
gerð á félagsfundi í Félagi járn-
iðnaðarmanna vegna ummæla
fjármálaráðherra á aðalfundi
Sambands sveitarfélaga, sem
haldinn var í september, um að
enn muni dragast að staðgreiðslu
kerfi skatta verði tekið upp:
„Félagsfundur í Félagi járn-
iðnaðarmanna, haldinn 24. sept.
1970, samþykkir að beina því
eindregið til stjórnvalda að lög-
gjöf um staðgreiðslu sbatta verði
sem fyrst samþykbt og látin
koma til framkvæmda.
Félag járniðnaðarmanna tel-
ur að staðgi'eiðislukerfi skatta
sé sénstaklega nauðsynlegt hér-
lendis, vegna mismunandi heild-
artekna launþega frá árd til árs.“
(Fréttatilkynning frá Félagi
j árniðnaðarmanna).
ekki einnar-óperu-tónisikáld. —
Strax árið 1946 er The Rape of
Lucrecia frumfluitt í Glynde-
borne óperunni, 1947 Albeirt Herr
ing í Sadlers Wells, og svo kom
hver óperain á fætur annarri frá
honum. Sem sagt, brezik ópera
hafði komizt á laindabréfið ef svo
má segja.
Það að hafa edgmaizt óperutón-
skáld á heimsmælikvarða, var
ómetanlegt fyrir brezikia óperu.
En ekki var það minnia áríðandi,
að brezk yfirvöld höfðu ákveðið
að tími væri til komiiinm að gera
alvarlegt átak hemni tiil fram-
dráttar. Fyrir síðaista stríð voru
í Bretlandd tveir óperuflokkar
sem miáli skiptu, Sadiers Wells
óperan og The Royai Cairl Rosa
Opera Company. Aulk þess var
svo í Covent Gairden það sem
kallað var „Intermational Sea-
sons“ einu sinni til tvisviair á ári,
en þessar „Initernationial Sea-
sons“ (hiöfðu Iti® að seigja fyrir
brezka óperu eða brezka sömgv-
ara. En nú var álkveðið að setja
á stofn brezka óperu í Covent
Garden. Sam byrjum var Daivid
Webster skipaður forstjóri (hinn-
ar nýju óperu. Og hanin stjórn-
aði benni, ekki aðeins Qxim fynstu
og erfiðustu árin, heldur í tutt-
ugu og fimm ár. Þafð var fýrtsí
síðastliðið vor aið hiamn dró sig
í hllé. Undir stjóm hans hefur
hið nýja „company" þxx>skazt svo,
að það er nú táldð með himim
fremstu í heiffni.
Þessiir tveir atburðir er ég nú
hef rætt, höfðu ómetamleg áhrif
til góðs fyrir brezka óperu. Sönn
un þess er, að svo til öll brezk
tónskáld sem eitthvað kveður áð
hafa fetað í fótspor Brittens og
samið óperur. Hvaða þýðingu
stofnun Covent Garden óperunn-
ar hafði, má bezt sjá á því hversu
mangir sömgvarar brezikir og frá
samveldiislöndunum, hafa gegn
um hana hlotið heiimsifræigð. —
Nægir í því sambandi að nefn-a
nöfn eins og Joan Sutherland,
Sir Geraint Evans. Josephime
Veasey, Charles Graig, Peter
Glossop. Gwynet Jomes og David
Langdon, og eru þá langt frá all-
ir upp taildir. Em milklu meira
virði er fraimi einstakra tón-
skálda og söngvara er 'hinn mjög
aulkini almenni áhugi á Úperu sem
maðui' verður var við. Sönmun
þessa er hversu rnijög Sadlers
WeBs óperunmi hefur vaxið ás-
megin í vimsiámlegri samkeppni
við stóra bróður í Covent Gard-
en. Þar munu nú til dæmis, að
því er gaignrýnendur seigja, vera
fluttar Waignier-sýnimgair sem
fyl'lilega eru saimbærdlegar við
það bezta sem gei'ist í hirnum
stærri óperuhúsum Evrópu. Ekki
mimnd sönnun þeissa eru óperu-
flokkarniir sem risið hafa upp ut-
an Lundúna. Verðugur ful'ltrúi
þessairra floikka er Slkozka óper-
an sem heiimsæikiir nú Þjóðleik-
húsið og sýnir tvær af óperum
Brittens, Albert Herring og The
Tum of the Screw.
Aðeims átta ár eru liðdn síðan
Skozlkia óperan vair stofnsett. Á
þessum fáu árum hefur hún unn-
ið sMkt þrieikvirki, að hún er nú
talin með beztu óperum álfumn-
ar. Það er hreint furðiulegt aið sjá
ihvað þeir hafa gert. Þeir hafa
flutt fjölda af hinum þeklktari
óperum og óperettum, en auk
þess bafa þeir flutt vei'k sem
ekki alla j’afna eru talin við
byrjemda hæfi svo sem PeBeas
og Melisiaimde eftir Debussy, The
Ralkes Progress eftir Straivinisky,
Othellio og Falstaiff eftir Verdi,
Peter Grimes eftir Britten og
Elegy for Young Lovers eftir
Henze svo niokkrar séu taldar.
Auk þesis verða þeir á næsta ári
búnir að setja allan Nitfiumga-
hringinn á sivið, og er það í
fynsta skipti sem slilkt er gent í
Bretland utan Lundúma.
Ópeirurnar tvær eftir Britten
sem Skozka óperan filytur hér
eru mjög ólíkar. Albert Herring
er gamamópera í beztu merkimgu
þess orðs. Efnið er svo fiáránlegt,
en uim leið svo hilægilegt, að það
er dauður maður sem e'kki
sflcemmtir sér yfir því. Þess er
vert að geta hér, að þegar ópera
þessi var sýnd í Konungliega
ledikhúsimu í Kau pmannalhöf n
gerði hún stormandi lukku og
var það ef til viil efcki sizt vegna
þess, að Eimar Kristjánsson var
slíkt aifbragð í titil'hliutverkiinu að
enn er um það talað í Bammörku.
Siðast í vor hitti ég úti í Prag
danstean gagnrýnanda sem spuröi
mig eftir Eimari, og sagðiSt ald.r-
ei geta glieymt honum siem Al'bert
Herriinig. Efnd The Turn Of the
Screw er alvarlegt og á köfllum
afllt að því óhugmanlegt, en bæði
músikallskt og seniskt er óperan
óvenjulega sterk og imiteið lista-
verlk.
Það eru Ijúfir vindar sem bera
Skozku ópeirunma(r hér að strörnd-
um. Veri hún veillkiomin.
Þorsteinn Hannesson.