Morgunblaðið - 13.10.1970, Qupperneq 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 13. OKTÓBBR 1970

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjó ma rf ulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Rltstjóm og afgreiðsla
Auglýsingar
Áskriftargjald 165,00 kr.
I lausasölu
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjöm Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Ámi Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Sínrii 10-100.
Aðalstræti 6. Simi 22-4-80.
á mánuði innaniands.
10,00 kr. eintakið.
EFNAHAGSVANDI
Á NORÐURLÖNDUM
Frá komu rúmensku forsetahjónanna til Keflavíkurflugvallar í gær.
að er eftirtektarvert, að
Norðurlöndin öll eiga við
u m tals ver ð efnahags vanda-
mál að etja um þessar mund-
ir. Danska þingið siamþykkti
fyrir nokkrum dögum lög um
verðstöðvun til febrúarloka
og Svíar hafa eionig komið á
verðstöðvun hjá sér. Norska
ríkisstjórnin hefur lagt fram
tillögur í norska þinginu um
stórhækkun skatta á ýmis
konar vamingi, aðallega þó
munaðarvörum, svo sem
áfengi og tóbaki, en einnig á
bifreiðum, rafmagnstækjum
og fleiru. Hafa þessar tillögur
þegar leitt til stutts alfsherj-
arverkfalls í landinu.
Þau vandamál, sem þessar
þrjár frændþjóðir okkar eiga
við að etja eru yfirleitt sprott
in af velmegun en ekki þess
konar erfiðleikar, sem íslend-
ingar hafa átt við að stríða
á síðustu árum. Mikill halli
er á utanríkisviðskiptum
Dana og einnig hefur sigið á
ógæfuhliðina í utanríkisvið-
skiptum Svía. Verðlag í þess-
um löndum er orðið mjög
hátt og mun hærra en hér
á laridi. Hilmar Baunsgaard,
forsætiisráðherra Dana, hefur
lýst því yfir, að teniging
laiuna við vísitölu sé úrelt
fyrirkomulag og finna verði
nýjar leiðir í launamálum.
Hann hefur einnig látið í ljós
þá skoðun, að ekki sé fært
að draga úr fjárframlögum til
Heimsókn
¥ eiðtogar kommúnistaríkj-
*** anna í A-Evrópu eru tíðir
gestir á íslandi um þessar
mundir. Fyrir nokkru kom
hingað forsætisráðherra
Búlgaríu með um 45 manna
fýlgdarliði og í gær hafði
Nicolae Ceausescu, forseti
Rúmeníu, nokkurra klukku-
stunda viðdvöl hér á landi.
Hinn rúmeniski kornmún-
istaforingi hefur vakið tals-
verða athygli á undanförnum
árum fyrir sjálfstæða utan-
ríkisstefnu. Rúmenía var eina
ríki Varsjá-rban dalagsins, sem
tók ekki þátit í innirásinni í
Tékkáslóvatkíu í ágúst 1968 og
Ceausescu gagnrýndi þá inn-
rás harðlega þegar í stað.
Undir forystu hans hefur
Rúmenía einnig leitazt við
að taika upp nánari samskipti
við rí'ki V-Evrópu og Banda-
ríkin. Sérstaklega hafa Rúm-
eniar lagt áherzilu á aukin
saimskipti við Frakkland,
enda eru gömul menningar-
tengsl milh þeirra og Frakka.
Rúmenía var lífca fyrsta A-
'Cvrópuríkið, sem Nixon
leimsótti eftir að hann tók
menntamála, heilbrigðismála
og velferðarmála og þess
vegna hljóti óhjákvæmilegar
nýjar byrðar að leggjast á
herðar þeirra, sem nú eru á
bezta starfsaldri.
Það er afar gagnlegt fyrir
okkur íslendinga að fylgjast
með þeim efniah'agsvanda,
sem frændþjóðir okkar takast
á við þessa dagana og hver
viðbrögð þeirra verða. Norð-
urlandaþjóðimar, sem og
flestar aðrar Evrópuþjóðir og
raunar einnig þjóðir, sem
byggja aðrar heimsálfur,
standa frammi fyrir verulegri
verðbólguþróun. Margar
þeirra þjóða, sem næstar
okkar eru, búa einnig við það
kerfi, sem hér er ríkjandi, að
launin séu ten-gd vísitölu og
hækki sjálfkrafa. Þessar þjóð
ir standa frammi fyrir þeirri
staðreynd, að launahækkanir
verða meiri en sem nemur
framleiðniaukningu atvinnu-
veganna og leiða því til verð-
hækkana. Það viðfangsefni,
sem við er að etja í íslenzk-
um efmabagsmálum á næstu
vikum er því ekkí séríslenzkt
fyrirbrigði. Það er sama
verkefnið og nágrannaþjóðir
okfcar eru að kljást við, ekki
sízt Danir og Bretar. Þess
vegna eigum við að fylgjast
vel með vandamálum þessara
þjóða og hvaða leiðir þær
velja til þess að ráða bót á
þeim.
Ceausescu
við forsetaembætti í Banda-
ríkjunum. Ceausescu hefur
hvað eftir anmað farið sínar
eigin leiðir í utanríkismálum
og um skeið ríkti töluverður
ótti við, að Rússar mundu
endurtaka leikinn frá Tékkó-
slóvafcíu í Rúmeníu.
Tii þesis hefur ekki komið
og kunma að vera auglj ósar
ástæður fyrir því. Hinni sjálf
stæðu utanríkisstefnu Rúm-
ena hefur nefnilega ekki fylgt
frjáMynd umbótastefna í
inmianlaindsmálum eins og
Dubcek gerði tilraun með í
Tékkós'lóvakíu. Þvert á móti
ríkir í Rúmeníu harðhent
kommúnistastjórn, sem hefur
í engu slakað á klónni. Það
er því engin hætta á, að
stjómarfarið í Rúmeníu smiti
út frá sér en ótfinn við það
befur áreiðanlega ráðið
mestu um innrásina í Tékkó-
slóvakíu.
Heimsóknir þessara tveggja
kommúnistaforingja til ís-
lamds á skömmum tíma
hljóta að vekja nokkra at-
hygli, ekki sízt í ljósi auk-
inna athafna Sovétríkjanna
— Ceausescu
Framhald af hls. 1
andi og 'hiefur tueiimisóikin utianiríik-
iisráðihe'rTa íslanids tál Rúaneníu
sl. vor baft miilkil álhrif í þá átt.
Oktauir er kiunniuigt um þaiu afriek,
sleim þjóð yðiar hieflur uniniiö í efna
'hagisilegri oig félagstogri þróiun
sinini ag við siaimfagmuim yðuæ yf-
ir þaiim áramgri, sieim þjóð yðar
ihiefur náð á þeissuim sviðlum..
Rúimiemslkia þjóðiin hefur eiininig
náð miikliuim áramigTÍ á þesisium
sviðum við uppbyiggimgu nýs
þjóðfélaigs. Þetfca sikiapar alð ajálf-
sögðiu gruinidiv'öll fyrir vaxandi
sannskiptum og samwinmiu þjóða
okikiar á efriialhiaigssviðimiu j afrut
sem á siviði tækmd, víisiiinda og
menmiiiragarmála.
Enida þófct þjó'ðir okkair búi við
ólífct þjóðisfcipiuiiaig og emdia þótt
þær búi í fjiarlæigð hrvor frá ainm-
arri, þá eru saimiskiipti þeirra
byggð á jafnrétti og virðimigu
fyrir sjálfstæðii og fuiUvtetdi ihivor
aniniarrar oig þefctia skapar öll sfcil-
yrði fyrir eflinigu á saimiskiptum
okfcar í framtí'ðiinmi.
Eig vomia, berra fiorsieti, að þér
Bonn, 11. október, NTB.
ERICH Mende, fyrrverandi for-
maður Frjálsa demókrataflokks-
ins í Vestur-Þýzkalandi, spáði
því í viðtali við blaðið Welt Am
Sontag að alis myndu 9 af 27
þingmönnum frjálsra demókrata
yfirgefa flokkinn vegna þess hve
stefnuskrá hans væri orðin
vinstrisinnuð. Núverandi for-
maður flokksins, Walter
Scheel, utanríkisráðherra, sagði
að þetta kæmi ekki til greina,
ekki myndu fleiri fylgja í kjöl-
far þeirra þriggja sem yfirgáfu
flokkinn sl. föstudag og ganga
kristilegum demókrötum á hönd.
Ef Mende hefur hins vegar rétt
fyrir sér, hefur stjómin misst
meirihluta sinn á þingi.
við landið og í liandin'U á síð-
ustu mánuðum. En hver sem
tilgangur þess'ara ríkja er, þá
er ljóst, að íslendingar vilja
hafa góð samskipti við allar
þjóðir, hvaða stjórnarfyrir-
komulag, sem þar ríkir. Við
íslendingar höfum átt mikil
viðskipti við A-Evrópuríkin á
undanfömum árum og þeim
viðskiptum viljum við halda
áfram og auka eftir því sem
kosfur er og hagkvæmt þykir.
öðlizt tækifæri, áður en langur
tlími líðuir, til Iþesis að hieimsækj'a
Rúmemiíu oig kiynmiaist lífi oig starfi
rúimieinisibu þjóðariraniar oig þeárri
ósik Rúmiemia 'aið lifa í friði og í
vimiáitfcu við ísilemzfciu þjó'ðdmia og
allar þjóðir hieiimis.
Má éig ieyfa mér að biðjia yður,
hemar miíndr oig frúr, að
lyfta glösum mielð mér fyrir vin-
áfctiu i-úmemslkiu og ísiemzku þjóð-
arinmiar og fyrir framtíðargiemgi
ísiiemizkiu þjóðarinmiar. Má éig
edminiig biðjia yðiur að lyffca glös-
um yðar fyrir forsetia íslamds og
klomu hamls oig fyrir ölluim þeim,
siem hér eru viðsifcaddir.
★
H'eimsókin rúmiemefaa forsetamis
til ísilands í gær viair sfcutt en
formleg. Hamm er freimiur láigur
vexti mieð gráslegið hár. Hainrn er
rúmieigia fimmtuiguir og virðiisit
freimiur hlédræigur miaður, sem
efakd sýnár á sér r'iik svipibrigði.
Connieiiu Mamieseu, utamiríkisráð-
herra Rúmiemíu, seim einmig er
heimsfaummiuir stjórmimiálamiaður,
m.a. fyrrverandii fómseti Allahierj-
ariþinigs SiamieimiuJðu þjóðamma,
virtisit ólíikiur homiuim. Hamm er
í útvarpsræðu á sunniudaginin,
sagði Willy Bramdt, faamslari, að
istjórnin væri ekki veikari í sessi
þótt hún 'hefði misst þessa þrjá
þinigimienm, en þar með hefur húm
eíklki mieima sex sæta meirihluta
á þiniginu. Brandt útilokaði um
leið möguiei'ka á nýjuma kosn-
inigum fyrir árið 1973. Brandt
saigði m. a.: — Ég vil efcfci reymia
aið igera minmia úr þessuim at-
buirði en efini stamda til, em
menn v&rða að gera sér alveg
Ijóst að staða stjórniarinnar ec
ðforeytt.
Nökfcrir stjó.mmiálamienin hafa
varpað fram hugmyndinmi um
saimstarf frjálsra demjótorata og
sósíaiista, en því hefur verið
neitað foarðlega að niokfciuð slífct
kæmi til igreina. Milkið uppþot
ríkir í herbúðum frjál'sra demó-
farata, eins og gefur að skilja, ag
Ihafa floklksimenm farið hörðum
orðum um þá þrjá, sem yfirgáfu
flöfakinin.
Walter Sclheel, utanríkisráð-
'herra, sagði á sumirnuidagsfcvöM,
að hanin væri sannfærðuir um að
efafci myndu fleiri frjálsir demó-
itoratar yfirgefa flokfcinm, hvorki
fyrir né eftir fylk iskos n i nga rniar
í Hesse. Þó er óttazit að kosm-
inigaósigur í Hesse, gæti haft í
för rnieð sér að fieiri frjálslyndir
í þjóðlþiniginiu yfirgæfu fl'okkinm,
og að atjórnin missti þammig
mnieirihluta á þingi.
hávaximin miaðuir og viar brosleiit-
ur oig mdikiu óþvimigiaðri. — Mam-
esou er yragsti ráðfoerrairm í
stjiórm máinmi, saigðii rúmiensfai for-
setinm á tnöppum Biessaataðia við
brottförinia þaðan brosmildiari em.
áður.
Veginia heiimsókniar rúmiensfaa
forsefcams tái íslanids voiru eiminiig
hiimigað faominir miairgir rúmeimsk.ir
fréfcfcamiemin mieð sérsfcakri fluig-
vé'l, siern iemit hafði inoktoru á uind-
an. Þ'eissir memin voru á leið vest-
ur til Bamidlaríkjiaminia til þess að
fylgjiaist mieð 'heiimisióikm Ceaur
sasouis forsefca þamiglað.
— í>jóðarskömm
Framhald af bls, 1
Sæmstou bóifamieinmtaafcadiemí-
uinmi hefur foorizt sim'slfaeyti frá
Solzhiemdfcsym þar sem hiamm þakk-
ar sýnidigm foieiður og kveðisit ráð-
gera að toomia sjólfur til Stokk-
'hólms og veita Nóbelsverðlaun-
urnium viðtöfau þeigar þau verða
afhemit 10. dieisiemfoier. Sfaýrði dr.
Karl Ragniar Gierow, fram-
tovæmdastjóri afaadiemíuminiar frá
þesisu í Stokkíbóimá á suinmuidiaig.
í sifaeyti siínu sieigir Solzhenitsym
afð harnin líti á verðlaiumiaveitimg-
uina seim viðuxifaemmiimigu á spv-
ézkuim bclfamiemmitiuim oig erfiðri
slöigu þei’rra.
Dr. Girow tjáði sæmiskiu frébfca-
sfcofuinini TT að búast mæitfcr við
SolzJhemiifcsym til Sfcokikfoiólms 10.
deisemfoer, þótt hainm hafi að vísu
slegiið þainin varniagla í sifaeyti
sírnu að sieg'jast aiðeims „ráðigera"
a® faoimia. Bernti hanm á, að enm
væri eklki fuill ljóst hivort Siolzfo'e-
niitsyn be-fði fenigið heiimild yfir-
valda tiil að flara úr larndi.
Erlemiddr fréttamiemin í Sovét-
ríkijiuinium hafia reyrnfc atð fá við-
töl við nýja Nóbelsskáldið frá
því að tilkymint var um veitimig-
uma í fyrri vdlfau. Á siummiuidiag
tófast loikis fjóruim frótitiamiöniniuim
að hafa upp á divaiarstiaö Solahie-
nitis'yns, en hainm dvelist í íbúð
fiðiluteifciarainis Msitiislavs Roistro-
povich um 28 kílómetra fyrir
vestian Moisifavu. Sjálfur er Rastro
poviclh staddiur í Lomdom. Frófcba-
meminiirniir fjórir — fcveir ítalir,
Sviisis'ieindiiwgur og Biamidiaríkijia-
m alSu.r — foöfðiu þó ekfai áramigiur
sam erfiði, iþví Solzlhenitsyn vildi
ekfaert vilð þiá ræðla. „Ég giet ekfc-
ert saigt,“ sagiðd sfaáldið. „Þið vit-
fð að ég er -geefcur hér ag get
emiguim taoðdð imm.“ Bemfcu frétba-
meniniiriniir ihomiuim á, að uimihieiim-
’urinin vildi gjiarmiam frá bomiu*n
foleyra, og .S'varað'i Solzhiemiitsyn.
þá -aðieiimis: „Ég skil það vel, ein ég
get e-fakiert saigt. Aflsiakið mig ag
verilð þið sæliir.“ Að því búnu
gefak Solzhenitsyn inm í íbúðliinia
og loifaaði útidyrumiuim. Höfðu
frétitamiemmirniir eytt þremiuir dög-
um í að hafa upp á Nóbelsskáld-
iiniu, og tók vi-ðfcaifð aiöeima 20 sefc-
úirudur.
Mende segir níu
yfirgefa Frjálsa
demókrataflokkinn