Morgunblaðið - 24.03.1971, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 24. MARZ 1971
ÆmmE3m.
Rætt um störf prests-
ins i Kaupmannahöf n
— og fulltrúa tryggingaráðuneytisins
NOKKKAR umræður urðu í
fyrirspurnatíma á Alþingi í
gær um störf íslenzka prests-
ins í Kaupmannahöfn, svo og
um störf sérstaks sendimanns
heilbrigðis- og tryggingaráðu
neytisins á sama stað og
kostnað við þessi störf.
Auður Auðuns, kirkjumála-
ráðherra, upplýsti í umræð-
unurn, að launakostnaður og
útlagður kostnaður vegna
prestsembættisins í Kaup-
mannahöfn á árinu 1970 hefði
numið 671.265 kr. og að nú-
verandi mánaðarlaun prests-
ins væru 4.220 danskar á mán
uði. Eggert G. Þorsteinsson,
tryggingaráðherra, upplýsti
að á árinu 1970 hefði ráðu-
neyti sitt greitt Gísla Frið-
bjamarsyni, sem rekur ís-
lenzkt heimili í Kaupmanna-
höfn, 231.000 kr. fyrir þjón-
ustu við sjúklinga og aðstand
endur þeirra, en Trygginga-
stofnunin hefði endurgreitt
60.000 kr. af þeirri upphæð.
Umræður þessar spunnust út
af fyrirspurn frá Magnúsi Kjart
anssyni una þessi störf í Kaup-
mannahöfn, kostnaði við þau og
samstarf milli aðila.
Auður Auðuns, kirkjumálaráð
herra, minnti á, að með lögum
frá Atþingi á siL ári hefði verið
heimilað að ráða prest til starfa
í Kaupmannahöfn. Áður hafði
Slílk starfsemi farið fram um 6
'ára skeið. Eins og fram hefði
toomið í umræðum, hefði prest-
urinn, auk kirkjulegs starfs, ver
ið til aðstoðar fyrir íslenzka sjúkl
injga og aðstaindendur þeirra í
Kaupmannahöfn, en frá sX
hausti hefði prestinum eirunig
verið falin umsjón húss Jóns
Sigurðssonar. Starfs slns vegna
væri presturinn óhjákvæmilega
í tengslum við sendiráð íslands
i Kaupmannahöfn. Presturinn
fær 4.220 danskar kr. á mánuði
í laun, sagði kirkjiumálaráðherra
oig á árinu 1970 var launakostn-
aður og útlagður kostnaður
671.265 kr.
Eggert G. Þorsteinsson, trygg
iingamállairáðheirra, sagði að sum-
arið 1969 hefði hann látið fara
fram könnun á því, hversu mikil
þörf væri á aðstoð við íslendiniga
í Kaupmannahöfn auk þeirrar
fyrirgreiðsliu og þjónustu, sem
presturinn þar veitti. Þá hefði
iverið athugað, hvort æskilegt
væri að koma á fót gistiheimili
í Kaupmannahöfn fyrir sjúkl-
iniga og aðstandendur þeirra.
Þessa athugun fól ég Gisla Frið-
bjarnarsyni, sem þá var við
önnur störf í Kaupmannahöfn,
sagði ráðherrann, og lieiddi sú
aithugun í ljós þörf á siíkri starf
semi. 1 ársbyrjun 1970, þegar
presturinn í Kaupmannahöfn
var ráðinn til annarra starfa,
Ennilegar þakkir fyrir auð-
sýnda vináttu á 75 ára afmæli
minu 15. marz sl.
Annie Kaernested,
Bauganesi 11.
var Gisli Friðbjamarson ráðinn
til að annast ýmiss konar þjóm,-
ustu og þar á meðal að veita £or
stöðu gististað í Kaupmanna-
höfn. Gísli Friðbjamarson hefur
starfrækt íslenzkt heimili þar síð
an, en ráðuneytið ebki haft neinn
veg og vanda af því eða nokk-
um kostnað. Hins vegar hefur
umsjónarmaður fengið greidd
láig mánaðarlaun frá ráðuneyt-
inu. Ekki er glögg verkaskipt-
ing milli prestsins og Gísla Frið
bjamarsonar, en gistiaðistöðu
hefur Giísli annazt einn. Engin
samskipti eru milli hans og sendi
ráðsins.
Síðan gerði ráðherrann nokkra
grein lyrir störfum Gisla Frið-
bjarnarsonar, hvað hann hefði
veitt mörgum sjúkJingum og að
standendum þeirra fyrirgreiðsiu
á tilteknu timabUi og sagði, að
1 húsi þvi sem hann hefði til um
ráða í Kaupmannahöfn, væri
hægt að hýsa 6—8 gesti og kost
aði herbergið 25 kr. danskar
fyrir einstaklinig en 40 kr. fyrir
hjón. Ráðherrann sagði, að sendi
manni tryggingaráðuneytisins
hefði verið sagt upp starfi frá 1.
september 1970, þegar prests-
embættið var lögfest, en hins
vegar hefði verið ákveðið að
halda þessari starfsemi áfram
um óákveðinn tima, þegar ljóst
þótti, að ekki væri hægt að gera
meðferð sjúlklinga að embættis-
skyldu prestsins í Kaupmanna-
höfn. Loks skýrði ráðherrann frá
því að árlegur kostnaður á árinu
1970 við þessa starfsemi hefði
verið 231.064 kr. en Trygginga-
stofnunin hefði endurgreitt
60.000 kr. af þeirri upphæð.
Magnús Kjartansson sagði, að
þama væri eitthvað dálítið ein-
kennilegt á seyði. Auður Auðuns
hefði forðazt að ræða um sam-
skipti milli þessara aðila og heild
arkostnaður við prestsembættið
væri talinn lægri en hann teldi
sig hafa örugga vissu um, en
sínar upplýsingar bentu til þess,
að kostnaðurinn væri tæplega
1100 þús. kr. á s.l. ári. Auk þess
rntin presturinn hafa farið fram
á hæklkun vegna umsjónar með
Húsi Jóns Sigurðssonar. Ekbert
samstarf virðist vera milli sendi
imanns Tryg g ÍTtgaráilu n eytis Lrus
og íslenzka sendiráðsins í Kaup
mannahöfn. Þetta er alveg furðu
leg yfirlýsing af hendi ráðherr-
ans. Þá kom það einnig fram í
svari ráðherrans að það væri
heldiur ekki um samstarf að ræða
milli prestsins og sendimanns
Tryggingaráðuneytisins. Þetta er
fráleitt ástand, sem nær engri
átt. Ríkisstjómin hefur starfis-
menn í Kaupmannahöfn, sem
ekki geta unnið saman. Hvers
konar endaleysa er þetta? Ég
vil benda á, að sendimaður trygg
ingaráðuneytisins gegnir kaup-
sýSlustörfum í Kaupmannahöfn.
Hver er vinnutími hans fyrir
ráðuneytið? Ég tel að fyrir-
greiðsla sjúkliniga eigi að vera
í hönduim sendiráða á hverjum
stað.
Auður Auðuns, kirkjumálaráð
herra, sagðist ekki hafa rætt um
samstarf prestsins og sendi-
manns tryggingaráðuneytisins
einfaldlega vegna þess, að hiún
hefði ekki haft undir höndum
upplýsingar um það. Vegna þeirr
ar koístnaðartölu, sem þingmað-
urinn hefði nefnt, sagði kirkju-
málaráðherra, að í þeirri tölu
mundi væntanlega vera ferða-
kostnaður tveggja presta, fjö.1-
skyldna þeirra og flutningskostn
aður á búslóð þeirra milli landa.
Þá sagði hún, að þegar prests-
embættið í Kaupmannahöfn var
lögfest, hefði beinlinis verið geng
ið út frá því, að presturinn
befi ýmiisa konair fyrirgreiðSlur
við sjúMiniga og aðstandendiur
þeirra með höndum. Þá drap
kirkjiuimálaráðherra á þá hiug-
miynd, að islenzkar húsmæður í
Kaupmannahöfn tækju höndum
samian um að vinina ýmiss konar
þjónustustarfsemi við íslenzka
sjúklinga á sjúkrahúsunum þar.
Eggert G. Þorsteinsson, trygg-
Lngamáilaráðherra, sagði að nú-
verandi mánaðarlaun sendimanns
tryggingaráðuneytisins í Kaup-
mannahöfn væru engin. Hins
vegar fengi hann greitt í sam-
ræmi við þau störf sem hann
iinnti af höndurn fyrir íslenzka
sjúklinga í Kaupmannahöfn.
Varðandi samstarfsleysi Gisila
Friðbjamarsonar við sendiráðið
og prestinn, kvaðst hann hafa
viljað leggja áherzlu á það i orð
um sínum, að Gísli Friðbjarnar-
son væri ekki í beinum tengs.1-
um við sendiráðið. Fyrir mér
vakti það eitt, að starfsemiin héld
ist áfram, en ekki hver gegndi
hemni, sagði ráðherrann að lok-
um.
Birgir Kjaran:
SKAMMSÝNIR OG
SMÁMUN AS AMIR
— í náttúruverndarmáliim
NOKKRAR uinræður urðu
í Sameinuðu þingi í gær í
fyrirspurnatíma um friðun
Eldborgar við Drottningu í
Gullbringusýslu. Það var
Eysteinn Jónsson, sem
spurðist fyrir um málið en
í svari Gylfa Þ. Gíslason-
ar kom fram, að nokkrir
erfiðleikar hafa verið á því
að fá fram upplýsingar um
kostnað, sem af friðlýsingu
Eldborgar mundu leiða.
Kom til allskarpra orða-
hnippinga milli mennta-
málaráðherra og þing-
mannsins í þessu sam-
bandi.
Birgir Kjaran mimiti á, að
Eldborg við Drobtningu væri
ein af þremiur eldborgum í
landinu af þessari >teg.,en stík
air eldborgir eru ekki þekktar
utan Lslands. Varðaindi kositn-
að við friðlýsinguna, sagði
Birgir Kjairain, að augljóst
væri, að eigendur miundu
aldrei gera mjög háar fjár-
kröfur í þvx saimbaindi. Birgir
Kjaran sagði, að við íslend-
ingar hefðum verið skamm-
sýnir og smám'unasamir í
niáttúruvemdarmálum okkar
og hlutur okkar í þeissum efn-
um lægi langt að baM öðrum
þjóðum.
Læknaskortur og f jöldi
útskrifaðra lækna
STENDUR læknaskortur í
dreifbýli í samhandi við það,
að læknadeildin útskrifi of
fáa lækna? Eysteiixn Jónsson
sagði í fyrirspurnatíma á Al-
Vandamál
H j úkrunarskólans
— persónulegs eðlis
GYLFI Þ. Gíslason, menntamála-
ráðherra, sagði á Alþingi í gær
að vandamál Hjúkrunarskólans
væru „persónulegs eðlis og lytu
að stjórnunarvandamálum skól-
ans“, eins og ráðherrann komst
að orði.
Menntamálaráðherra ræddi
þetta máil er Þórarinin Þórairins-
son beindi till hainis fyrirspuim
um það og sagði að landlæknir,
sem er form&ðuir skólaniefndar
skóíianis hefði sent sér ítarlega
skýrslu um málið allt. Ég mun
vinnia aið þvi af vefllvillja að fá
iaiuisn á þessu máli, sagði ráð-
herranin, m.a. með viðræðum við
skóllainieflnd, skóiastjóra og kenm-
ara — eklki sízt kennara og taka
þær viðræðuir upp, þegar þing-
öninum er lokið.
Þórarinn Þórarinsson sagði, að
það lægi í augiuim uppi, hver
vandinn væri, húsnæði væri nóg,
fjárveitinig væri nóg en kenmair-
ar fengj ust ekki. Þegar þetta
tiggur fyrir ætti lausniim að vera
auðveid.
þiixgi í gær, að hann væari
sannfærður um, að lækma-
skorturinn í dreifbýlmu
mundi ekki lagast nema fleiri
læknar yrðu útskrifaðir á ári
hverju.
Gylfi Þ. Gislason vair á önd-
verðri Skoðun og iais upp ítartega
skýrslu, sem gerð hiafði verið
um fjölda útiskriifaðra lætona og
spá xxm hanin á næstu árurn og
samanburð við Danmörk. Taldi
ráðherrann einsýnt, að vanda-
málið væri annars staðar en hjá
læknadefldinini.
Eysteinn Jónsson benti á, að
aðstæður væru aðrar hér en í
Danmörtku og taldi nauðsynilegt
að skoða málið í því ljósi, að
læknar nýttust ekki jafn vel hér
og í Dainmörku vegna hirtna
dreifðu byggða.
Gylfi Þ. Gísiason kvaðst geta
fallizt á það, að þinigmaðurimin
hefði nokkuð ti'l sínis máls og
eðlilegt væri að skoða máilið
betur í þessu Ijósi.
Almannatryggingafrv. til umræðu:
Stjórnarandstæðingar
gagnrýna gildistöku
sem er 1. janúar 1972
I fyrradag var haldið áfram 1.
unxræðu í efri deild Alþingis
um frumvarp ríkisstjórnar-
innar um almannatryggingar.
Aður en fundi var frestað kl.
rúmlega 16, í fyrradag höfðu
tveir þingmenn stjórnarand-
stæðinga talað, þeir Einar
Ágústsson og Björn Jónsson.
Báðir gagnrýndu þeir frum-
varpið harðlega, bæði gildis-
tökuákvæði þess, sem gerir
ráð fyrir, að efni frumvarps-
ins komi til framkvæmda 1.
janúar 1972 og ýmsa aðra
þætti þess og töldu, að með
því væri ríkisstjórnin að gefa
út ávísun á reikning þeirrar
ríkisstjórnar, sem við mundi
taka að kosningum loknuin
og enginn vissi hver yrði.
Einar Ágústsson sagði, að skv.
frv. ættu ýmsar teguindir trygg-
inigabóta að hækka verulega og
að því leyti væri það spor í
rétta áitt. Sá gailli er hins vegar
á frumvarpinu, sagði þingmað-
urinn, að það á ekki að koma
til framlkvæmda fyrr en 1. janú-
ar 1972. Þangað til eiga eMillaun-
in að vera óbreytt kr. 4900 á
mánuði og afflffiifeyrisþegar verða
að bera bótalaust þær verð-
hækkanir, sem kunna að verða á
þessu tíimabili. Hinn 1. sept.
njk. lýkur verðstöðvun og tæp-
lega ganiga þau timaimót spor-
laust yfir. Við heyrðum Ólaf
Bjömsson lýsa því fyrir nokkru
hvað líkfegt væri að þá nnundi
gierásit. Ég hýgg, að þá geti eiitt-
hvað saxazt á þá kjarabót, sem
nú er verið að lofla giamla fólk-
inu. Ég tei það helLdur ódýr
brögð að kasta fraim sffiku fruim-
vairpi tveknur vikuim áður en
þingi á að ljúka. Þessi rikis-
sitjórn ætllar ekkert fjáimagn að
útvega í þessu Skyni. Hún legg-
ur hins vegar fram tillögixr
um bætur, sem eiga að koma til
framkvæmda, þegar hún er flar-
in fxiá. Það er alveg út í hött að
ákveða hverjar bætumar eiiga að
verða etftir 9 rnánuði og þrátt
f jrir boðaða heilidarendurskoðun
á tryggingakerfinu eru breyt-
ingamar ekki mikilar.
Eiinar Ágústsson sagði, að dvöl
á elliheimifli kostaði hjón 250 þús.
krónur á ári. Þótt hjón fái hæstu
greiðsiur skv. frumvarpiinu vanit-
ar samt sem áður 100 þúsund
krónur upp á að eiliílmmin nægi
fyrir ellihe imilfedvöl. En það
verðuir að steflna að því að þau
nægi fyrir Slíkum kostnaðl
Björn Jónsson sagði, að stund-
um væiri sagt, að hér værí
hvorki til stéttaskiptimg né fá-
Franxhald á bls. 17