Morgunblaðið - 07.11.1971, Qupperneq 5

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 7. NÓVEMBER 1971
37
Þjóðskjalasafn hefur
hug á sérstakri
gerð ljósrita
A ÞJÓÐSKJALASAFNI ís-
lands er nú mikill áhtigi á
því að fá gerð sérstek ljósrit,
svokallaðar Xerox-myndir,
eftir mikrofilnium, en það
virðist mun ódýrara en venju
leg ljósiuyndun á skjölum,
auk þess sem Xerox-pappír
er miklu þjálli í bækur en
venjulegur ljósmyndapappír.
Athugaði Bjarni Vilhjálms-
son þjóðskjalavörður það í
Kaupmannahöfn nýlega, hver
tök væru á að fá gerð þessi
sérstöku ljósrit og kom í
ljós, að tæknilega er ckkcrt
því til fyrirstöðu.
Þessi mál eru öll á umræðu-
og samningastigi enn sem kom-
ið er, en óhætt er að segja, að
Þjóðskjalasafnið bindur miklar
vonir við þessa ljósritunaraðferð.
Ekki má þó loka augunum fyr-
ir því, að kostnaður við gerð
slíkra ljósrita verður alltaf til-
finnanlegur, einkum ef verulega
verður aukin gerð eftirmynda
af framangreindum skjalagögn-
um, eins og full þörf er á.
Þjóðskjalavörður hefur trú á,
að stjórnvöld sýni þessu þjóð-
þrifamáli fullan stuðning, þó að
fjárveitingavaldiö hafi vissulega
í mörg horn að líta á hverjum
tíma. Auk þess telur þjóðskjala-
vörður það koma fyllilega til
greina að leita til átthagafélaga
og annarra samtaka landsbyggð-
arinnar og vinveittra einstakl-
inga til stuðnings þessu mál-
efni, þvi að notkun áðumefndra
gagna stendur oftast i nánu sam-
bandi við ritun byggðasögu og
mannfræði einstakra héraða.
Vitaskuld yrði þá um leið að
tryggja héraðsskjalasöfnum ljós-
rit af ýmsum nauðsynlegum
gögnum.
Mikil notkun sumra frum-
gagna í Þjóðskjalasafni Islands
marga undanfarna áratugi veld-
ur sívaxandi áhyggjum starfs-
manna safnsins. Margar skjala-
bækur safnsins hafa einnig bor-
izt því í lélegu ástandi, og hef-
ur frá upphafi þurft að umgang-
ast þær með varúð. Þessi of-
notkun á ekki hvað sízt við um
kirkjubækur og manntöl, sem
gestir safnsins leita mikið í.
Um sex ára skeið hefur verið
rekin ágæt skjaiaviðgerðarstofa
í Safnahúsinu undir stjórn Þjóð-
skjalasafns. Forstöðukona henn-
ar hefur lagt sig mjög eftir nýj-
ustu og fullkomnustu tækni i
skjalaviðgerðum, einkum í Eng-
landi. Takmörk eru fyrir því,
hvað viðgerðarstofan kemst yf-
ir og hversu lengi má bæta úr
sköddun handrita. Enn fremur
er það til stórbóta, að Þjóð-
skjalasafn hefur frá því um 1959
„Við sagnabruiminn“
Mál og menning gefur út sögur
og ævintýri frá ýmsum löndum
ÚT er komin á vegum Máls og
menningar bókin Við sagna-
lininninn — sögur og ævintýri
frá ýmsuni lönduni. Hefur Alan
Bouclier, sem endursagði sögurn-
ar og ævintýrin, unnið þessa bók,
ásamt Helga Hálfdanarsyni, sem
annaðist þýðingar, og Barböru
Árnason, sem myndskreytti
hana.
Efni bökarirmar er víðs vegar
að komið. Alan Bouoher segir í
eftirmála, að hann hafi á rúm-
lega tólf árum, er hann vann við
stjórn þátta í skólaútvarpi BBC
safnað slikum sögum úr öliiuim
áttum og látið flytja þær, aðal-
lega í leikritsformi.
Frá Grænlandi er sagan Urðar-
köttur, sem hefur geymzt á
dönsku i ritum Knuds Rasmus-
sens, og írá Vestur-Afríku kem-
ur sagan Hlébarðinn selur sögur.
Frá Grikklandi eru meðal annars
sögur af Odysseifi, og frá Japan
sagan um Mánaprinsessuna, er
Boucher segist hafa fundið af til-
viljun í lítilli bók, sem var hand-
máluð og prentuð á silki í Tókíó
á 19. öld, í enskri þýðingu
ókunns manns.
Alls eru í bókinni 22 sögur og
ævintýri og af myndskreytingum
eru nokkrar í litum.
Prentsmiðjan Hólar hf. prent-
aði textann en Grafík hf. prént-
aði litmyndir og kápu. Bókin er
bundin í Hólabókbandi.
Ennfremur hefur Mál og
menning gefið út nýja pappírs-
kilju. Eru það frásagnir banda-
riskra hermanna úr Víetnam-
striðinu eftir Mark Lane. Bókin
er 140 bls. að stærð, prentuð í
prentsmiðjunni Hólar hf. Kápu
gerði Þröstur Magnússon. Bókin
er þýdd af félögum í SÍNE-deild-
inni i Os'ló og gefin út að tilhlut-
an SÍNE. Hún nefnist á frum-
málinu: „Conversations with
Amerieans.“
Sagnfræðingar
stofna félag
ÍSLENZKIR sagnfræðingar hafa
stofnað með sér Sagnfræðingafé-
lag íslands og var formaður fé-
lagsins kjörinn dr. Björn Þor-
stcinsson.
Á stofnfundinum, 30. . septem-
ber sl. voru félaginu sett lög og
segir í fyrstu grein, að félagið
heiti Sagnfræðingafélag íslands.
Félagar géta orðið: Kandídatar og
meistarar í sagnfræði eða aðrir
með sambærilegar gráður í
þeirri grein. BA menn með 3 stig
í sagnfræði og aðrir með sam-
bærilega sagnfræðimenntun. Þá
getur aðalfundur og inntöku-
nefnd samþykkt frekari aðild ein
staklinga að félaginu og voru á
stofnfundi samþykktir stofnend-
ur er taldir vöru uppfylla kröf
ur, sem gera verði til háskóla-
menntaðra sagnfræðinga.
Markmið félagsins er efling ís
lenzkra sagnfræðirannsókna og
sögukennslu, samstarf þeirra,
laginu að gæta hagsmuna þeirra,
eftir því sem við verður komið.
Þá ber SFÍ að vinna að samstarfi
íslenzkra sagnfræðinga við fræði
félaga sína erlendis og samtök
þeirra
Fyrsta verkefni félagsins var
að annast móttöku norrænna
sagnfræðinga er hingað komu ný
lega til að vinna að byggðasögu
rannsóknum. Á aðalfundi voru
ko9nar ýmsar starfsnefndir er
undirbúa eiga fundi í vetur um
ýmis sagnfræðileg efni, einkum
þó er varðar sögukennslu og gerð
kennslubóka. Stjórn félagsins er
þannig skipuð: Formaður dr.
Björn Þorsteinsson, varaform.
Jón Guðnason, ritari Ólafur R.
Einarsson, gjaldkeri Guðlaugur
Guðmundsson og meðstjórnandi
Helgi Þorláksson. Mun félagið
halda fundi nær mánaðarlega i
vetur.
(Fréttatilkynning).
komið sér upp vélrituðum ein-
tökum meirihluta aðalmanntala
safnsins. Hin síðustu ár haía
verið gerðar ljósmyndir af
nokkrum hluta prestsþjónustu-
bóka í safninu. Má þar nefna
t.d. aflar prestsþjónustubækur
úr Reykjavík, Hafnarfirði, Vest-
mannaeyjum, Neskaupstað (þ.e.
hinu gamla Skorrastaðarpresta-
kalli) og Seyðisfirði (Dverga-
steinsprestakaJli) auk aUmargra
annarra kirkjubóka héðan og
þaðan. Þá er til nokkurt slang-
ur eftirrita af fornum og máð-
um kirkjubókum. Enn er þó
hvergi nærri nóg að gert að ljós-
myndun kirkjubóka, enda er
hún mjög dýr með þeim aðferð-
um, sem við eigum aðgang að
hér á landi.
Neituðu sér um máltíð
— og gáfu í Pakistansöfnunina
HINN 28. október kom á skrif-1
stofu okkar séra Einar Guðna-
son, sóknarprestur og afhenti
okkur kr. 70.000,— til Pakistan-
hjálpar kirkjunnar.
Cooch Behar flóttamannabúð-
anna, sem reknar eru af
tLúherska heimssambandiini* í
Indlandi.
Nemendur í Reykholtsskóla
neituðu sér um hádegisverð í
heila viku og létu það er sparað-
ist renna til söfnunarinnar. Einn-
iig söfnuðu þau nokkurri upp-
hæð í nágreninin'u undir eftirliti
skólastjóra sins.
Hjálpar.stofnun kirkjummar
mun láta þessa upphæð, ásamt
öðru söfnunarfé, renna til
LESIÐ