Morgunblaðið - 04.03.1972, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 4. MARZ 1972
Ellert B. Schram:
Um séreignarétt og
íbúðarmál
VTÐ iwnræður ujn húsnæðismál
& Alþingi í síðustu viku, vakti
það sérstaka athyg'li, þegar
Harmibail Valdimarsson, Eysteinn
Jónsson og Steingrímur Her-
marmsson lýstu því mjög ein-
dregið yfir, að stefnan í hús-
næðismálum ætti áfram að vera
sú, að sem flestir gætu búið i sín-
um eigin íbúðum. Þessar yflrlýs-
ingar eru því merkilegri, vegna
þass, að með þeim hafna sam-
starfsflokkar Alþýðubandalags-
ins afdráttarlaust þeirri stefnu-
breytingu í húsnæðismálum, sem
tvímælalaust hefur vakað fyrir
bommúnistunum í Alþýðubanda-
laginu.
Þessa ályktun er rétt að skýra
mokkru nánar.
Þeir hópar í þjóðfélaginu hafa
Igerzt æ háværari í seinni tíð,
sem fordæma hin „kapitalisiku“
sjónarmið og telja marxisma og
airæði öreiganna sína paradísar-
heimit. Sjálfsagt er hægt að finna
ómenguðum kapitalisma flest tii
foráttu en hinu er ekki að neita,
að eignarétturinn er einn af
Ihomsteinuim þeirra „gírugu“
sjónarmiða, sem hið frjálsa
hagkerfí byggist á. Ofckur Is-
lendingum hefur a, m. k. til
skamims tíma þótt nokkuð tii
þessa eignaréttar koma og haft
hann í heiðri, þótt ekki væri
nema i orði kveðnu.
Með tilkomu vinstri stjórnar
og áhrif um sósíalista var við því
að búast, að hér yrði breyting á.
Eitt af megineinkiennium sósíal-
ismans er ednmitt andstaða gegn
eignaréttinum, skilningsleysið á
giildi séreignarinnar og virðingar-
leysi fyrir þeirri viðleitni, að
einstaklingamir séu efnahagslega
sjálfstæðír.
Einkaeign íbúðarhúsnæðis er
einn mikilvægasti þáttuir sér-
eignaskipulagsins og það er eng-
in tilviljun að hvergi eru fleiri
íbúðir i einkaeign en einmitt hér
í Reykjavík, eins og Eysteinn
Jónsson tók réttilega fram í máli
sinu á Alþingi. Það hefur verið
grundvalilarstefnuatriði hjá Sjálf-
stæðisflokknum að stuðia að og
hvetja til ibúðareignar aimenn-
ings. Það hefur verið gert með
fyrirgreiðslu l lóðaúthiutun,
byggingaframkvæmdum og lána-
málum. Síðas't en ekki sízt hefur
skattalöggjöfin greitt beirnt og
óbeinit fyrir þessiu tafcmanki.
Vissulegia var ástæða tiil að
óttast, að vinstri stjómin með
sin sósíalísku sjónarmið mundi
leggja til atlögu við séreignarétt-
irm. Sá uggur fékk byr undir
báða vængi, þegar, strax í haust,
lagt var fram stj örnarfruimvarp,
sem gerði ráð fyrir stórhækkuð-
uim erfðafjárskatti, sérstaklega
af fasteignum, Það fruimvarp, ef
að lögum verður, er sannarlega
ekki til þess sniðið, að hvetja
fólk til að byggja yfir sig og sína
afkomendiur.
í frumvörpum rikisstjórnar-
innar I skattamálum er haldið
áfram á sömu braut. Þar eru
gerðar tiilögur um verulega
hækkun á fasteignasköttuim og
sú skattaálagning gerð að um-
talsverðum tekjustofni sveitar-
félaga. Þar er ennfremur dregið
úr þýðingu vaxtagreiðslna við
skattafrádrátt og gerð var tiLlaga
um að skattleggja eigin húsa-
leigu. Frá því sáðastnefnda mun
þó horfið, væntaniega fyrir áhrif
skynsamra monna. Fleiri dæmi
mætti nefna, m. a. tillögu nokk-
unra stjómarsinna, um að efla
skyidi bygginigar leiguíbúða á
veguim sveitarfélaga og var ekki
arunað að sjá en það skyldi gert
á kostnað lánsfjár byggingar-
sjóðs. Þeim ráðagerðum hefur
einnig verið afstýrt,
— □ —
Með hliðsjón af öllu þessu,
eru fyrrnefndar yfirlýsingar
áhriifamanna úr röðum stjómar-
sinna á Alþinigi ákaflega þýðing-
armiiklar. Þær eru í rauninni af-
dráttarlaus fordæming á lausn-
arorði sósíalismans á þessu sviði.
Ástæðulaust ef að efast um
að hugur fylgi máli. En orðum
skulu þá fylgja efndir.
Ef menin vilja sbuðla að þyi,
að aiimenningur eignist eigin
Ibúðir, þá þarf löggjöfin og þá
sérstaklega skabtaiöggjöfin að
fcoma til bjálpar og hún má etoki
loka þeirn Leiðum, sietm rauinveru-
leiga hafa hiingað tiil gert ifóiki
kleiift að byggja og eignast smair
eigin íbúðir, Vaxtagreiðsiur upp
að vissu hámarki eiga tvíimsela-
laust að vera frádráittafbærar till
skatts. Lánamál, vaxtabyrði og
visitöiubindingu þarf að endur-
skoða og lagfæra, skattailöggjöf-
in þarf að vera til hvatningair og
fasteignaskatta ætti beinlínis að
leggja niður á eigin ííbúðum af
einhverri lágmarksstærð.
— □ —
Byggingarmál, öfiun fjár tíl
húsnæðislána, samibýlishættir og
skiþulag íbúðarhverfa verða
sjálfsagt til endurskoðunar urn
fyriirsjáanlega framtíð. Á þeim
málum, sem öðrum mannileguim
viðfangsefnum, fæst aldrei enid-
anieg lausn. Hinu verða menr. að
átta sig á, að jafn hversdagstegiir
hlutir og veraldlegir, sem hér
hafa verið gerðir að umtalsefni,
eru einmitt þeir hlutir, sem
Skipta máLi í stjórnmálunium.
Hlutverk stjórnmáiaumanna og
flokka er að siniða þjöðfélagið og
löggjöf þess að vilja fólksiins.
1 húsnæðismálum er sá vilji
yfirgnæfandi, sem hneigist að
eigin íibúðaireign. Þann vilja ber
að virða í raun.
Eru Getraunir að lítilsvirða
embættismenn ríkisins
Hver er raunveruleg ástæða fyrir óttanum?
1 dagblöðunum hinn 16. febrú
ar sl. birtist svargrein Get-
rauna við grein K.S. varðandi
tímamismunun félaga á sölu get
raunauseðla.
Grein þessi er vægast sagt
mjög furðuleg og koma þar eng
ar skýringar fram á gjörðum
Getrauna né heldur, að neinn
vilji sé hjá þeim til þess að ná
einhverri viðeigandi lausn til
handa hinum ýmsu félögum á
þessu fjárhagslega og þýðingar
mtkla máli iþróttanna í heild,
þvt það eru ekki eingöngu félög
tn heldur einnig íþróttasjóður
og Í.S.l. o.fl. sem tapa stórum
tekjum vegna minnkandi sölu
getraunaseðlanna, nei, heldur
senda þeir bara frá sér ábyrgð-
arlaust emdemis stagl, sem eng-
um hefði getað dottið í hug að
væri svar ábyrgs aðila.
Þessari grein getrauna
skyldu samt forráðamenn félag-
anna úti á lanösbyggðinni ekki
kasta frá sér án þess að athuga
hana vel því hún er svo sérstak
lega vel gerð ábending til
þeirra um það, að standa vel á
verði og vaka yfir hagsmunum
félaganna innan samtaka sér-
sambanda þeirra gagnvart reyk
víska iþróttavaldinu.
Athugið til dæmis fyrirsiátt
greinarhöfundar er hann í grein
sinni talar um jafnrétti Reykvík
tnga til að láta innsigla get-
raunaseðla sína. Þar segir:
„Tæplega eru einstaklingar á
Reykjavikursvæðinu með minni
rétt en þeir, sem fjær Reykja-
vík búa.“ Gerir þessi forsvars-
maður Getrauna sér það ekki
Ijóst um hvað er verið að tala?
Sér hann ekki aðstöðumismun
Reykvíkinga og félaganna úti á
landi, með möguleikana á þvi
að skila uppgjörum fyrir hinn
tiiskilda tíma Getrauna? Skilur
greinarhöfundurinn ekki, að
Reykvíkingar þurfa, til þess að
gera, ekki annað en skreppa yf
ir götu til að skila sínum seðl-
um, hvernig sem veður er, en
hín félögin eiga allt sitt komið
undir veðurfarinu? Það er ekki
að furða á þvl, að þessi greinar
höfundur skuli fara fram á
jafnrátti við utanbæjarfélögin
með að láta innsigla seðlaupp-
gjðr þegar það skeði, að eitt
Reykjavíkurfélaganna, fyrir
stuttu síðan, mátti ekki vera að
því að koma uppgjöri sínu frá
sér upp í Iþróttamiðstöð fyrir
tilskilinn innskilunartíma Get-
rauna, og varð því af hæsta
viinningsmöguleika í þeirri leik-
viku, þar sem þar var einn seð
ffl, sem á voru 11 rétt svör, en
dæmdist ógildur, sem of seint
innkominn. Það er ekki að
furða þótt greinarhöfundur fari
fram á „jafnrétti" þegar svona
langt er að fara með Getrauna
seðlauppgjörln.
Greinarhöfundur segir í
grein sinni, að „KS nánast þjóf
kennir Getraunir." Hvergi er
hægt í grein okkar að sjá slíkt.
Þar er talað um að pafcki sá, sem
við sendum og hafði á sér inn-
sigli bæjarfógeta, hafi verið rif
inn upp’ tekið úr honum upp-
gjör en seðlamir sendir til
baka sem ógildir. Nú langar
okkur til að spyrja greinarhöf-
und: Bar ekki Getraunum þeg-
ar pakkinn barst of seint og var
dæmdur ógildur, að senda KS
pakkann til baka í því ástandi,
sem hann var er hann barst Get
rauruum, það er óopnaðan?
Ef við nú athugum hér aðra
mismunun landsmanna, hvað út-
fyllingu getraunaseðla snertir,
þá kemur okkur í hug eitt mik-
ilvægt atriði, sem er það, að í
dagblöðum birtist í miðri viku
stigatafla þeirra félaga, sem
þátt taka í lelkjum, sem á get-
raunaseðlunum eru. Þessi blöð
berast ekki hingað fyrr en á
fimmtudag eða föstudag, en sam
kvæmt kröfu Getrauna með inn
skilun uppgjörs, þá getum við
ekki leyft okkar viðskiptamönn
um að notfæra sér þessar upp-
HÁSKÓLAKNIR í Osló, Björg-
vin og Þrándheimi buðu nýiega
heim forstöðumanni Örnefna-
stofnunar Þjóðminjasafns, Þór-
halli Viimundarsyni prófessor,
tll að halda fyrirlestra um ís-
lenzk örnefnl og örnefnarann-
sóknir sínar,
Fyririestrar voru fluttlr á veg-
um norræousitofnana þessara há •
lýsingar. Þá vaknar sú spurn-
ing, eiga Reykjavíkurfélögin að
hafa einnig þennan möguleika
fram yfir félögta, sem starfa ut-
an Reykjavíkursvæðistas?
Greinarhöfiundur virðist líða
af einhverju ofnæmi fyrir inn-
sigli á uppgjörssendtagum félag
anna til Getrauna. Hann tínir
upp í grein sinni hvern hugsan
legan mátann af öðrum til af-
brota. Finnst honum, að ef til
vill séu slíkar hugsanir uppi
hjá bæjarfógeta eða sýslu-
mannsskrifstofum landsins svo
þess vegna sé þeim ekki trú-
andi til að innsigla uppgjörs-
sendingar félaganna fyrir hin*
tilskilda tima Getrauna? Eða er
orsökin til vantraustsins á dóms
vald ríkisins etaver önnur og
þá hver?
Við álí'tum að aliur þessi
hræðslusvipur á andliti gretaar
höfundar geti horfið aftur og
hann orðið taugalega rólegur,
ef áfram yrði haldið með að
láta innsigla allar uppgjörs-
sendingar félaganna og um leið,
þá útilokcist þessar glæpastarf-
semisáhyggjur hans, sem hann
er að velta fyrir sér í grein
sinni.
Þegar bæjarfógeta- eða sýslu
mannsskrifstofa innsiglar upp-
gjörssendingu þá er um leið rit
að á pakkann klukkustund og
dagsetning þegar innsigli er
sett á, það eitt ætti að vera Get
raunum sönnun þess, að pakk-
anum hefur verið lokað fyrir til
skilinn tíma. Síðan mætti einnig,
til að fyrirbyggja svindl eða
möguieika á þvi að fá seðlum
skðla, i Osló 22. f. m., í Björgvin
24. og Þrándheimi 28. s. m. Auk
þess hafði forstöðumaðurinn
semínaræfingu með kerunurum
og stúdentum Björgvtajarhá-
skóla um tiltekin vandamál narr-
ænara og germanskra örnefna -
raonsókna.
(Frá Örnefnastofniun
Þj óðminj asatas).
skipt, fá á pakkann tímasetm-
ingu og dagstimpil viðkomandi
pósthúss á viðkomandi stað,
þegar pakkanum er skilað þang
að, og ef sá tímastimpill sýnir
einnig, að pakkinn hafi borizt
pósthúsinu fyrir htan tilskilda
tíma, þá ætti ekki að vera var-
hugavert fyrir Getraunir að
taka pakkann giidan.
Það hefur heyrzt, og er satt,
að Getraunir hafi boðið Vest-
mannaeyingum og Akureyring
um að hafa hjá sér umboðs-
mann, sem á að taka á móti
seðlauppgjöri á þeim stöðum.
Þannig skapast þá þessum stöð-
um aðstaða til sölu getrauna-
seðla og nýtingar sölutíma að
sama skapi og Reykvíktag-
ar hafa. Það er rétt, að íbúa-
tala þessara bæjarfélaga er há
og sölumöguleikar getrauna-
seðla hljóta að vera þar mikl-
ir, svo ekki er nema gott eitt
að segja um þetta boð Getrauina.
Hvers vegna eiga önnur byggð-
arlög landsins ekki sama rétt
til úrlausnar i þessu máli? Eða
finnst Getraununum að þau eigi
Moakvu, 29. febrúar, NTB.
VFIRVÖLD í Lettlandi hafa nú
svarað hinu umdeilda bréfi, sem
sautján lettneskir kommúnistar
sendu kommúnistaflokkum Vest-
ur-Evrópu, þar sem þeir sökuðu
sovézk yfirvöld um að reyna að
gera Lettland rússneskt, eyði-
leggja lettneska menningu og
beita íbúa baltnesku ríkjanna yf-
irleitt ýmiss konar misrétti. Bréf
þetta var á sínum tíma birt í
sænska dagblaðinu „Dagens Ny-
heter“ og vakti mikla athygli.
Málgagn lettneska kommún-
istaflokkstas, „Sovetslkaja Lat-
via“ segir nú, að bréfið hafi ver-
ið skrifað af sósíaldemókratísik-
um ainidikommúnistum, lettnesk-
um útlögum í Stokkhólmi og þeir
hafi verið keyptir til þess af
ban-darísku leyniþjónustunmi CIA.
í fostudagsútgáfu „Sovetskaja
Latvia“, sem barst til Moskvu í
dag, eru birtar ýmsar tölur og
skýrslur, þar sem vísað er á bug
öllum staðhæfmgum um að íbú-
ar þessara landsvæða séu neydd
ir til að samlagast Rússum eða
reynt að gera lönd þeirra rúss-
nesk.
Þá segir ennfremur: „Það var
hta óþékkta andlkommúníska út-
varpssitöð „Útvarp frelsi“, aem
fyrst sagði þessa æsifregn. En
að líða vegna smæðar sinnar?
Þessi háttur satti einnig að gilda
í öðrurn byggðarlögum, af til
hans yrði gripið, því þá yrðu
öll félög landstas með siama sölu
tímamöguleika.
Þessar hér tvær framan-
gretadiu 'hugmyindir ætti stjórn.
Getrauna að athuga, ef hún hef
ur áhuga á því að skapa rétt-
læti og jafnrétti til handa félög
unum utan Reykjavíkur, í stað
þess að blána upp af loftleysi í
sínum eigin hrokapoka.
Það er hreint ekki vanþörf á
því, að félögta úti á landsbyggð
inni láti heyra frá sér hugmynd
ir og álit á þessu máli og eins
hitt, að þjappa sér bebur saman
og vinna sameigtalega að mái-
efnum slnum innan hinna ýmsu
sérsambanda sinna, svo hlutur
þeirra verði ekki fyrir borð bor
inn af þeim aðilum íþróttanna í
Reykjavík, sem telja sig sjálf-
kjöma til að stjórna íþróttamái-
um landsbyggðarinnar, etas og
grein Getrauna virðist bera með
sér.
Knattspyrnufélag Sigluf jarðar.
það var fljótséð, að þama vair
ekki anmað á ferðiruni em venju-
legar falsanir. Engtan sikipti sér
heldur neitt af þessu í fymstu,
en svo sáum við okkur til furðu
að svo traust dagblað seirn „Dag-
enis Nyheter", hafði bitið á agnr
ið — „Dagens Nyheter", sem kem
ur út í Svíþjóð, laindi, sem við
eigum við góð vtaa- og nágramirua
tengsl."
Og „Sovetsikaja Latvia“ heldur
áfram: „Vissulega er svo að sjá,
sem ritstjórnta sjálf efist um
sanmlei'ksgildið, en þó birti blaðið
þessar grófu falsanir. Rithöfund-
arnir eru 17 ónafngreindir Lett-
ar, sem sagðir eru rétttrúaðir
marx-lenínistar. Þeir segjast hafa
upplifað borgaraleg íangelsi í
Lettlaindi, barizt gegn fasisma og
fyrir því að korna á sovézku
valdi í lýðveldmu — og efla það,
Þetta eru prýðisgóð meðmæli. En
þessir 17 kommúniistar eru bara
tilbúningur einm. Hefði „Dagena
Nyheter" birt allt bréfið hefði
engtan verið í vafa um það. í
bréfinu er aragrúi staðreyndia,
sem sýna hversu lítið höfundainn-
ir þekkja einföldustu landfræði-
Iegu og sagnifræðilegu atriði £
Lettlandi," segir flokfesmálgajgini-
ið „Sovetskaja Latvía“ að lofc-
uim.
Hélt fyrirlestra í
Noregi um örnefni
Svar við bréfi
- lettnesku kommúnistanna