Morgunblaðið - 08.03.1972, Page 13

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUÐAGUR 8. MARZ 1972
13
Þrengir hag f jölmargra sveitarfélaga
— og liefur hinar alvariegustu
afleidingar fyrir sum þeirra
Endurskoðun á tekjustofnum
og verkefnum sveitarfélaganna
nauðsynleg í samráði við þau
rmeiiriMuta toeilbrigðis- og félags-
Á FT N'Ðf efrl detldstr Alþingis
1 gær var 2. umræða tim frum-
varp rikisstjórnarmnar uin
tekjustofna svátarfélaga. Full-
trúar Sjálfstæðisflokksins i heil-
brigðis- o* félagsmáJanefnd
lögðu til, að frumvarpinn yrði
vísað frá, en lagt á eftir gild-
andl löffiim. Sagði Auðnr Auð-
uns m.a. í J»vl sambandi: „Við
teljum, að iwidirbiininsl þessa
frtunvarps sé mjög ábótavant.
I>;ið muni ef að lögum verður
þrengja mjög hag fjöimaxgra
sveitarfélaga eg hafa jafnvel hin
ar alvarlegustu afleiðingar f.yrir
ýms þelrra, endurskoðun verk-
efnaskiptingar hefur akki átt sér
stað og skattbyrði rnun þyngj-
ast á öllum þorra gjaldenda, þeg
ar frumvarpið er skoðað i tengrsl
um við stjórnarfrumvarpið um
tekjnskatt og eignarskatt.
Við leggjum þvi tfl, að fmm-
varpinu verfft vísaö frá, en skip-
uð verði nefnd til endurskoðun-
ar á tek.justofnaJögriinum, sem
i eigi atik annarra sæti fiilltrti-
ar frá Sambandi ísl. sveitarfé-
iaga og þingrnefndum verði gef-
inn kostnr á að fylgjast með
endiirskoðuninni, sem fari fram
samtímis enditrskoðun á lögum
um tekjiiskatt og eignarskatt, og
störf þeirra nefnda, sem að end-
urskoðninimri vinna, verIK sam-
ræmd.“
I'ASTKKrNA VIATIfl
H.FIKK Vf) UM lð—2®%
Björn Júnsson (SFV) fram-
söguTnaðuT meiriíilwta heilbrigð-
is- ®g félagsmálanefndar sagði
það í upphafi sins máls, að rik-
isstjórnin kyrmi ekki ráð tii þess
að auka útgjoM fjárlaga, em
létta jafnframt heiidarskatt-
byrffli eína.taklÍH.ganna. Hann
sagði, að niðursrððtir forstöðu-
manfns hagrannsóknardéil'dar
Fram'kvæmdastO’fnunarinnar
sýndu, að ekki vaeri um um+a'.s-
verðan muin heildarsikattbyrðar-
innar að raeða, þannig að ekki
hafi verið nauðsynlegt að breyta
skattkerfimi til þess að fu-il-
nægja tekjuþörf ríkissjóðs. I>á
sagði hann, að heildarskattbyrði
bei.nna skatta vrði veru’.ega
minmi. Að lokum tók h-an n fram,
að í þessum samanburði væri
ekki gert ráð fjrrir þeirri skatta-
laakkun, serai lögfest var á sl.
vork
Þá sagði ai þingiamaðu rin n, að
með hirm nýja skattakerfi væri
stígið spor í þá
átt að einfalda
sanjskipti ríkis
og sveitarféilaga.
Haim sagðí það
mjðg fjarri
isaaaní, að með
Iriniuim nýjœ iðg
um væri sveitar
féiögunu.m skor-
inn of þröngur
stakkur miðað við framkvæmda-
þörf þeirra, enda hefði við und-
irbúning skattafrumvarpanna
verið gengið út frá þvi, að sveit-
arfélögin næðu samsvarandi tekj
UM'. Þó viðurkenn-di hann, að
efcki væri sannað, að hjá S'um-
«■ sveitarfélöguim næðu endar
viiðunandi sarnan.
: Alþin gis.maðurinn rakti síðan
einstakar breytingartiMögTar
málanefndar og taldí m.a. þá
breytingU' mikilsverða, að fallið
skyldi frá skattþrepunum, en
þess í stað tekið upp fast 10%
útsvair á allar brúttótekjur með
heimild til 11% útsvarsáaagning-
ar, en hins vegar heimiiaður per
sóniufrádráttur á móti 7 þús. kr.
á hjón, 5 þúa. kr. á einstakling
og 1 þús. kr. fyrir hvert barn.
Sagði alþin gismaður inn í þvi
sambandi, að skattþrepin, eins
og þau eru í fruimvarpinu, hefðu
komið illa út í einstökum tilfell-
um og haft í för með sér óeðii-
lega þunga skattlagningu á viss
tekjubiJ.
Alþinigismaðuirinn sagði, að
tekjuauikninigin frá 1970 til 1971
hefði orðið meiri en búizt hafði
verið við, sennilega miITi 22% og
23%. f»á taldi hann, að fast-
eignamatið yrði haekkað um
milli 10 og 20% við álagningu
fasteignagjalda.
HAXDAHÓF
Auðiir Auðuns (S) framsögu-
maður 1. minnihluta heilbrígðis-
og félagsmálanefndar sagði í
upphafi, að hún ásamt Oddi Ói-
afssyni Iegði tíl, að frmmvarp-
iraui yrði vísað frá.
Þingrnaðurinn vék að þvi, að
samkvæmt lögum ættu sveitar-
félögin að afgreiða fjárhagsáætl
anir sinar fyrir áramót, en það
hefðu þau ekki
getað, þar sem
ekkert var vitað
itm tekjuöÆIusfj
þeirra. Þá hefðu
f járlög verfð a.í-
gneiAí með
nærri heimings-
hætekun á út-
gjaldaliðum, en
tekjuhlið þeirra að verude'gu
lieyti verið byggð á frumvörp-
unum. sem fleygt hefði veriðinn
í þingið á síðustu dögunum fyr-
ir jól, en. enginn hefði þá vitað,
hvernig endanlega yrðu afgreidtí.
Þingmaðurinn ræddi nokkuð
undirbúining frumvarpanna, sem:
værí ámælisverður og ástæða til
að bera saman aðferðir núver-
andi og fyrrverandi ríkisstjórra-
ar að þessu léyti. Sérs.takle'ga
vítti þingmaðurinn þó það at-
hæfi rikisstjórnarfnnar að hafa
ekki samráð við Samband ísl.
sveitarfélaga og landshlutasam-
tök sveitarfélaganna um endur-
skoðun tekjustofnalaganna. Síð-
an rakti þingmaðurínn. einstök
atriði og sýn-di fram á það handa
hðf, sem ráðið heíðl við imðtr-
búning tekjuistofnafruimivarps-inis
og við alla afgreiðslu þess á Al-
þingí, þegar það hefði dregizt
frá riegi til dags hjá fulltrúum
stjórnarflokkanna i heilbrigðis-
og félagsmálanefnd að koma sér
saman um endanlegar breyting-
artillögur við frumvarpið og
komið upp ágreiningur þeirra á
mi'lli á fundum nefndarinnar.
Kvaðst þingmaðurinn hyggja, að
þær aðfarir samstarfsfilokka
væru einsdæmi og gæfu þær sína
mynd af stjórnarsamstarfimi.
Alþinigismaðu rinn sagði, að
þegar heilbrigðés- og félagsmália-
nefnd fór að ræða frumvarpið,
hefði verið farið fram á það, að
nefndin fengi þé útrei'kniiniga,
sem nefndin, er samdi frumvarp-
ið, heffft stuðzt við. Þvl hefði ver-
ið eytt og talið, að þeir myndu
ekki koma að gagrai, Hiras vegar
hefðu nefndarmenn fengið í
hendur töflur, gerðar aí Hag-
rannsóknardeild Framkvæmda-
stofinunariranar, þar sem gerður
hefði verið samanburðiuir á tekj-
um sveitarfélaganna samkvæmt
núgildandl lögum og sam'kvæmt
frumvarpinu. Útreikningarnir
væru annars vegar fyrir landið
i heild, en hins vegar fyrir
Reykjaviik. Að henni undaraskil-
iinrai lægju því ekki fyrir neinar
viðblítandi upplýsingar um aí-
leiðingar frumvarpsins, ef að lög
um yrðuv fyrir bán einstötou sveif
arféiög í landinu.
Hiras vegaar sagði alþingismað-
urinra, að Samband ísl. sveitar-
félaga hefði látið gera athugun
á affieiðiragum frumvarpsiras fyr-
ir kaupstaðina og nokkur hrepps
féJög, og sýndi hún mikla tekju-
skerðingu ýmissa sveitarfélaga.
Þar mætti sérstaklega benda á
ýmsa útgerðarstaði, þar sem mik
il og fjiárfrek verkefni væiru
framundan, svo sem hafnargerð-
ir, gatna- og holræsaframkvæmd
ir, að ógleymdum úrbótum um-
hverfis fiskvinnslustöðvar, sem
áætláð væri að kostuðu 500 til
750 mililj. kr. samtala. Það væri
Ijóst, að þrátt fyrir þær breyt
ingar, sem nú væru fyrirhugað-
ar á frumvarpinu til rýmkunar
á tekjuöfliuin sveitarfélaganna,
yrðu ýmis þeirra hart úti. Sum
af þeim nasðu jafnvel ekki end-
uirn saman miðað við nauðsyndeg
útgjöad og þeim væri sniðinn svo
þröngur stakkur, að þau gætu
ekki ráðizt í æskilegar nýjar
framkvæmdir og þjónustu við
íbúana. Þannig framkvæmdi rík-
isstjórnira m.a. loforðin um að
auka sjálfsforraeði byggðarfag-
anna.
MEST A
MI»M XOHTHUI R
Þinigmaðurinn sagðí, að ef sú'
hlið vasri skoðuð, sem snerí að
gjaldþegraurauim, værf heildar-
myndira ekki sérlega ánægjuleg,
þegar Hn mitela, íyrirhugaða
skattheiraœta ríkisiras værf jafra-
framt höfð í hiuga. Útsvar af
brúttótekjum þýddi áJagniragu á
allar tekjur niðiuir í botra, en frá-
dráttarliðÍT í burtu felídir, eiras
og vaxtagreið8.1uT, sem hvildu
þungt á mörgum og þá fyrst Dg
fremst unigu, fólki, sem væri. að
brj'ótast í að eigraast eigið hús-
næði, svo og 50% frádlráttur af
vinnutekjiuim giftra kveraraa. Þótt
á móti kæmi lætekaður útsvars-
stlgi, 10% með toeimild tö hækk-
unar í 11% og nokkur frádrátt-
ur á álagt útsvar, yrói tekju-
skatturim.n; svo hár, 44% af skatt-
skvldu m tekj'um yfir 75 þús. kr_,
að skattbyrði gjaldþegnanna
mundi hækka hiutfallslega veru-
lega frá því. sem nú er. Hún
myndi mest aukast hlutfa'.lslega
á miðlun.gstekjum, sem væru
þeer tekjur, sem, aílur þorri fólks
hefði.
Þingmaðurinn riíjaði upp, að
Jóhanra Hafstein og Magnús
Jónisson hefðu á sínum tíma flutt
frumvarp til laga um lækkun
skatta á fjölskyldufólki, skatt-
frelsi á lágtekjaim, skattfríðindi
o.fl. 2. gr. þess frv. hefði hljóðað
svo: „Skat.tskyiduim tekjum
hjóna skal skipta til helminga
og skattur reiknaður af hvorurn
hellmmgi um sig.“ Sagðí þing-
maðurinn, að það væri gamalt
umiræðuefni, hverraig réttlátast
væn skipað skattamálum hjóna.
Þessi tillaga hefði mikla kosti og
væri sá mestur, að með henni
væri viðurkennt, að heimilisstörf
in væru jafn mikils virði og störf
in utan heimilxsins, tavort seœ
þeim' gegndi karl eða korna.
I '.KKI GÆTT AÐ
AFIÆEMHGTIÍÍXnM
Eggert G. Þorsteinseow (A),
framsögumaður 2. minnihluta.
sagði að rfkisstjórndn hefði, þeg-
ar húra tök við vötdum, samið
langara loforðsldata, þar sem ÖI3-
um landsmönnum hefði verið
lofað ðllu, en frumvarp þetta
sýndi hvemi.g efndimar væru.
Sagði þingmaðurinn, að adiur
mála-tilbúraaður þessa frumvarps
hefði verið með þeim hætti, að
til fádæma mætti telja, og exn.-
kenndist meira af kappi em för-
sjá. Svo virtist, sem það hafi um
of setið í fyTÍrrúmi að flytja
breytingartillögur við gildandí
skattalög til ríkis og sveitarfé
laga — breytiraganna vegraa, en
ekki að sama skapi gætt að,
hverjar afleiðimgar umræddar
breytiragar myndu hafa.
Meginstefna skatfafrurnvarp-
anna miðaði að því sem heild
að þyragja bein®
skatta á megrn
þorra aJlra
gjaddþegraa þjóð
ariranar, og
hefðv í þvi sam-
bandi talan 7®—
80% gjaldenda
verið nefnd.
Uofcs sagði
Eggert,. að meg-
instefna Ajþýðuflokksins I
skattamálum væri sú, að launa-
fólk greiddi ekki tekjuskatt eða
útsvar af þeim tekjum, sem
nauðeynlegar væru. til veraj ulegs
lífsframfæris. Með fram'kíwrmum
fruimvörpium teldi Alþýðuflokk-
urinn þetta ekki tryggt, nema síð
ur værí.
Gerði hann að tiMögu sinni að
frumvarpinu yrði visað aftur til
rikisstjómarinnar til framhalds-
endurskoðunar. EndanJeg af-
staða Alþýðuflokksins sagði
hanra að myndi ráðast af því,
hverja afgreiðwlu. þessar tillögimr
STÓHÆKKUIV
FASTEIGIVAS.KATTS'
VABHUGAVER®
Oddur Ólafsson (S) sagðí, að
frumvarpið, sem varðaði toag og
afkomu sveitarféiaga, kæmi til
með að eiga dlrjúgan þátt í að
móta nánasta umtoverfi einstakl-
in'gsins. Nútíminn krefðist mik-
ils af sveitarfélögunum svo sem
fegurra umhverfis, og ýmsa »8-
stöðu fyrir ibúa, svo sem heiil-
brigðisaðfetöðu. All.t legðist þett»
með auknum þunga á sveitarfé-
liögin.
Fl-uimvarp þetta varðaði því'
alla þjóðina, en því miður væri
það stórgallað og littf úit fyrfr
að það- mundi valda míklium sam-
drætti i umbótum ag fram-
kvæmdum á næsta ári. í með-
förum þiragsins sagði hanra, að
frumvarpið hefði tekið mikdum
breytin.gum ára þess þó að ráða
bót á þessari stórfeliid'U' mismnMri-
un á afkomurarai.
Vitað værf, að mörg toinína
smærri s-veitarfélaga högmiuðust
á samþykkt þessa frumvarps, «w
þau sveítarféiög, þar sem mrife-
ili meirihJiuti landsmanna byggi,
bæru skarðan hlut frá toostði.
Hörrmriegust yrði þó útkomaan
hjá sumum útgerða r plássmra.UBim.
suður með sjó, þar sem öjr upp-
bvggirag færi fram og fjiárfrefe-
ar umfoætur á aðstöðu og aðtoúð
væru nauðisyralegar á raæstu ár-
n.
SLíkar refsiaðgerðír vasrœ
óhei I faværa Legar og yrði ekki séð
hvaða tilganigi þser þjórauAu.
Þá ræddi þingmaðurinn imto
fastei-graaskattinn og sagði, að
við Isleradingar
hefðum þá sér-
stöðu að 8@—
m% afi fjöl-
skylduim setrtu
eigið húsnæði.
Þetta fólk hefðí
orðið að leggja
toart að sér að
afla sér þes», ew
því hefði verfð
nmætt með því að hafa fasteigana-
skatta' r lágmarkí og að toafa
vextr frádráttarbæra. Nú ætti
toiras vegar að f jórfalda fasteigna
skattinn og vextir yrðu ekki frá-
dráttarbærir. Líklega væri hér
um hreina stefnubreytingu að
ræða í þeim tilgaragi að minnka
áhuga fóJ.ks fyrir myndun væn-
fegrar eignar.
Sjálfstæðis f lofeku riran vaoi
þeirrar steoð>uraar. að hæfíleg't
íbúiðarh'úsnæði skyldi eteki ska.tt-
Iágt, nema sem. allra minamst.
Faisteignas-kattar skuli vera þjón
ustuskattar til sveitarfélags og
vera í algjöru lágmarki.
Nú þegar sú breytira.g vær’i
Framh. á bJs. 71
Rýmingorsola í 4 doga
Gam og barnafatnaður. Aðeins vönduð vara.
Gerið góð kaup.
BERGLINÐ,
Laugavegi 17.
Ilnglinpmeistaranót Reykjavíkur
verður halddð helgiraa 11. og 12 marz í Hamragili. Stór-
svig 11. og sviig 12. Nafnakall er lcl. 1 eJb. og feeppní hefst
Jtl. 2 e.h. báða dagana.
Þátt.tökutílkynningar hrmgist í form. skiðad. IR. sírani
8496C. eða afhendist við útdrá.tt númera fimmtudaginra
9 marz kt 8 e.h. í iR-búsínu við Túnigotu.
Stjárn skíóad. &R.