Morgunblaðið - 28.12.1972, Blaðsíða 17

MORGUNBL.AÐIÐ, FIMIVITU’DAGUR 28. DESEMBBR 1972
17
Umræðurnar í brezka þinginu
25. nóv. um landhelgismálið
Sir Aleo Douglas-Home, ut
anríkisráðherra Bretlands
gerði heimsókn lafði Tweeds-
muir til íslands 27. og 28. móv.
sl. að uimræðuefni í Neðri
deild brezka þimgsins hinn 29.
nóv. sl. Morgunblaðið birtir
hér í heild frásögn brezka
blaðsins „The Times“ aí þess
um umræðum, þar sem þær
gefa nokkuð skýra mynd af
viðhorfum í Bretlandi eftir að
síðustu ráðherraviðræðum
iauk. Sir Alec byrjaði mál sitt
þanmig:
— Mér þykir það mjög mið
ur að þurfa að skýra Neðri
deildinni frá því, að viðleitni
okkar reyndist árangurslaus.
Eftir að fyrri viðræður okk
ar fóru fram í júlí, hefur A1
þjóðadómstóliinn kveðið upp
úrskurð til bráðabirgða þesS
efnis, að ísland eigi ekki að
beita ákvæðum sánum gegn
brezkum skipum fyrir utan
12 mílna mörkin ag að við,
eigum að draga úr afla okkar
þannig, að hámarksafli verði
170 þús. tonn á ári. Stefna
okkar er bygrgð á þessum úr-
skurði. í því skyni að komast
að bráðabirgðasamkomulagi
héldurn við því samt sem áður
ekki til streitu að veiða 170
þús. tonn og við voruim reiðu
búnir til þess að taka til
greina hverja sanngjarna tak
mörkunaraðferð.
Tillaga sú, sem lafði Tweeds
muir lagði fyrir islenzk stjórn
arvöld með samþykki brezks
sjóvarútvegs, var byggð á
skýrslu, sem brezkir og ís-
lenzkir embættismenn sömdu
í október. Þar var gert ráð
fyrir samkomulagsramma,
sem var 17—25% fyrir neðan
aílamagn Breta 1971.
Við lögðum til, að % af haf
svæðinu umhverfis ísland
skyldi jafnan vera lokaður
fyrir brezkum skipum. Við
féllumst einnig á fiskivernd-
arsvæði íslendinga og viður-
kenndum, að það kynni að
vera þörf á sérstökuim ráð-
stöfunum fyrir svæði, þari
sem netum er komið fyrir. —
Sjávarútvegur okkar var
einnig reiðubúinn til þess að
gera grein fyrir því, hvernig
fiskifloti okkar yrði samsett
ur i framtíðinni og hve stór
hann yrði.
Við buðumst til þess að
semja miðs vegar innan þeirra
marka, sem embættismennirn
ir lögðu til -— það er að segja
að veiða 163.000 tonn — um
21% fyrir neðan aflamagnið
1971.
SLÆMT FORDÆMI
íslenzka ríkisstjórnin bar
fram tillögu um, að helming-
ur hafsvæðisins umhverfis ís
land skyldi jafnan lokaður.
Þá vildi hún ennfremur, að til
viðfoótar yrðu viðáttumikil
svæði ætluð minni íslenzkum
fiskiskipum eingöngu og krafð
ist þess, að allir verksmiðju-
togarar okkar yrðu útllokaðir
sem aðrir togarar yfir 180
fet að lengd og 750—800 tonn
að stærð. Þetta myndi útiloka
nýjustu skip okkar og verða
mjög slæmt fordæmi. Við töld
um, að heildaráhrifin af þess
um takmörkunum yrðu þau,
að veiði okkar minnkaði um
að minnsta kosti 60—70%.
í því skyni að gera tilraun
til þess að brúa bilið, lögðum
við til aðra frábrugðna leið,
sem fælist í því að draga úr
raunverulegri veiðiásókn um
10% — fjölda þeirra daga,
sem veiðar væru stundaðar —
af brezkum togurum á hinu
umdeilda svæði. Við álitum,
að þetta myndi geta leitt til
25% samdráttar á aflamagn-
inu, þannig að við hefðum ef
til vill fengið 158.000 tonn í
stað 208.000 tonn 1971.
Samt sem áður var íslenzka
stjórnin ekki tilbúin til þess
að fallast á þessa takmörkun
araðferð á veiði okkar og kom
ekki fram með neinn valkost.
Lafðí Tweedsmuir bauðst
til þess að framlengja dvöl
sína, en íslenzka stjórnin áleit
ekki, að takast myndi að þoka
málum áleiðis á þessu stigi.
Ég vona engu að síður, að þeg
ar hún hefur kannað síðustu
tillögur okkar nánar, þá muni
hún viðurkenna, að þær full-
nægi bæði kröfum hennar um
fiskvernd og forréttindi
strandríkisins. Eftir sem áð-
ur myndi þessi leið tryggja
fiskimönnum okkar lífsaf-
komu sína.
Hvað okkur snertir, þá er-
um við reiðubúnir til þess að
halda áfram samningum hve
nær sem er. Á meðan höldum
við áfram málarekstri okkar
fyrir Alþjóðadómstólnum.
Samtimis því sem þessar
samningaviðræður fóru fram,
héldum við áfram að vera í
sambandi við stjórn Þýzka
sambandslýðveldisins.
FRÁLEITAR
Crosland, þingmaður fyrir
Verkamannaflokkinn í Grims
by, sagði: — Þetta er dapur-
leg skýrsla fyrir Grimsby og
alla aðra fiskibæi. Það er ljóst
af þessari skýrslu, að íslenzku
tillögurnar eru fráleitar og
ekki til þess ætlazt, að þær
séu teknar alvarlega. Það er
íslendingum að kenna og
þeim einum, að það siitnaði
upp úr viðræðunum.
Hafði lafði Tweedsmuir, þeg
ar hún sneri heim aft/ur, orðið
vör við minnsta vott um það
hjá íslenzku stjórninni, að hjá
henni ríkti nokkur alvarlegur
vilji á því að halda áfram
samniingaviðræðum í vetur?
Úr því að brezkir fiskimenn
veiða á þessum hafsvæðum í
fullkomnu samræmi við al-
þjóðalög og niðurstöður al
þjóðadómstólsins, hyggst
(brezka) stjórnin efla, eftir
því sem nauðsyn krefur, her-
skipaflotann á þessu svæði,
sérstaklega í því skyni að
koma í veg fyrir, að verið sé
að hrjá brezku fiskiskipin,
sökum þess að einhvem tim
an,n kemu-r að því, að mörg
mannslíf glatast, ef haldið
Sir Alec Douglas-Home
verður áfram að hrjá brezk
skip með sama hætti og við-
gengizt hefur.
Hyggst brezka stjórnin gera
íslenzku stjórninni það ljóst,
að ábyrgðin hvílir á íslending-
um einum, ef líf brezkra
manna eiga eftir að fara for-
görðum fyrir það, að íslenzk
um höfnum er lokað?
Getur utanrikisráðherrann
skýrt okkur frekar frá því,
við hvað er átt með blaða-
fregnum um viðbrögð vestur-
þýzkra stjórnvalda?
Sir A. Douglas-Honie: —
Lafði Tweedsmuir hélt af á-
settu ráði opnum möguleikum
á frekari viðræðum, sökum
þess að allir skilja, hve alvar
legar afleiðingar yrðu fyrir
sjávarútveginn af þorska-
stríði.
Ég mun fá tækifæri til þess
að ræða við íslenzka utanríkis
ráðherrann á fundi utanríkis-
ráðherra Atlantshafsbanda-
lagsins í næstu viku. En laifði
Tweedsmuir var vondauf um.
er hún sneri heirn, að viðræð
um yrði haldið áfram, svo að
það þjónaði nokkrum tilgangi.
Skip flotans verða látin
taka sér stöðu, eins og beðið
hefur verið um. Ábyrgðina á
manntjóni og öðru tjóni ber
íslenzka ríkisstjómin.
Við höfum staðið i sam-
bandi við þýzku ríkisstjórnina
allan tímann, sem þessar við
ræður hafa staðið yfir. Ég
myndi óska eftir lengri fyrir-
vara, áður en ég svara spurn-
ingunni um viðhorf Þjóðverja.
Wall, þingmaður fyrir
íhaldsflokkinn í Haltemprice:
— Það er Bretland, sem kom-
ið hefur með tilslakanir i
hvert skipti. Vill utanríkisráð
herrann gera það ljóst, að við
eigum engar tilslakanir eftir
til þess að veita.
Vill hann einnig gera það
ljóst, að ef frekari vandræð-
um er valdið, þá muni flotinn
koma á vettvang með sína
vernd og að sú vernd verði
veitt í samráði við vestur-
þýzku stjómina?
Sir A. Douglas-Home: —
Já, ég fæ ekki séð, hvernig við
getum gert frekari tilslakan-
ir. Við viljum samkomulág, ef
það er með nokkru móti
kleift, sökum þess að mögu-
leiki á þorskastríði er hörmu-
legur.
Við höfum gert íslenzku rík
isstjórninni það ljóst, að flot
inn verði að vernda sjómenn
okkar, ef þeir verði ekki látn
ir í friði.
James Johnson, þingmaður
fyrir Verkamannaflokkinn i
Hull: — Við allir, sem erum
fulltrúar fiskibæjanna, horf-
umst hér í augu við ofboðs-
legt vandamál. Ef það er nokk
ur möguleiki á því að halda
viðræðunum áfram, þá væri
það ekki viturlegt að senda
herskip inn fyrir landhelgis-
mörkin.
Á hinn bóginn verðum við
að horfast í augu við þetta: Ef
islenzki sjávarútvegsráðherr-
ann og kommúnistískir félag
ar hans þrir i isl. stjórninni,
sem er skipuð sjö mönnum,
gera alla möguleika á viðræð
um i framtíðinni tilgangs-
lausa, verður Sir. A. Douglas-
Home að skýra okkur frá allri
andstöðu og segja, að hann
muni ekki hika við að senda
skip á vettvang til verndar
skipum, skipstjórum og háset
um, sem kunna að lenda í
vandræðum.
Sir A. Douglas-Home: —
Við höfum löglegan rétt til
fiskveiða. Við munum vernda
fiskimenn okkar, ef þeir
verða ekki látnir algjörlega í
friði.
Laurance Reed, þingrmaðnr
fyrir íhaldsflokkinn í Bolton:
— Sá skoðanahópur er fjöl-
mennur í heiminum, sem styð
ur það álit, að landgrunnið og
hafið yfir því beri að telja
sem eina lifræna heild, ein-
mitt vegna þess að olia hefur
fundizt þar.
Sir A. Douglas-Home: —
Ef það á að verða breyting á
hafréttarreglunum, þá er
bezt að bíða eftir hafréttar-
ráðstefnunni 1973 í stað þess
að grípa til einhliða ráðstaf-
ana.
í efri deild brezka þingsins
las lafði Tweedsmuir einnig
skýrslu þá, sem greint var frá
hér í upphafi. Þar sagði Hoy
lávarður: — Sá orðrómur er
á kreiki, að íslenzka stjórnin
vilji ekki draga samningavið
ræður um of á langinn. Er
nokkuð, sem bendir til þess,
að samningaviðræður kunni
að byrja að nýju miklu fyrr,
en gert var ráð fyrir, þegar
lafði Tweedsmuir fór frá
Reykjavík?
Lafði Tweedsmuir: — Samn
ingaviðræðum var ekki slitið.
íslenzka stjórnin sagðist
myndu athuga lokatilboð olck
ar frekar, hugsanlega í tengsl
um við eitthvað annað. Þess
vegna vonumst við til þess,
að hún muni hafa samband
við okkur, þegar hún hefur í-
hugað lokatilboðið betur.
Ég vona, að svo lengi sem
um frestun viðræðna er að
ræða, þá verði fiskiskip okk-
ar látin í friði.
(Þýtt úr The Times 30. nóv.
síðastliðinn).