Alþýðublaðið - 14.08.1958, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 14. ágúst 1958
wmm'. /ilþýSublaSill
31
I Alþýöublabiö
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Helgi Sæmundsson.
Fréttastjóri: Sigvaldi Hjálmarsson.
Auglýsingast j óri: Emilía Samúelsdóttir.
Ritstj órnarsímar: 1 49 0 1 og 149 02.
Auglýsingasími: 1 4 9 0 6 JIŒ
Afgreiðslusími: 1 4 9 0 0
Aðsetur: Alþýðuhúsið
Prentsmiðja Alþýðublaðsins. Hverfisgötu 8—10.
i — ✓
Nýr áfangi
ÞESSA dagana er að koma á markaðinn fyrsta fram-
leiðslan af íslenzku. sementi. Þjóðin hlýtur að fagna þessum
merka áfanga- í atvinnusögunni. Langt er síðan menn
ræddu fyrst um þá möguleika, að á fslandi miætti framleiða
sement, og nú er sá draumur orðinn að veruleika. Margt
hefur veriði rætt og ritað í seinni tíð um stóriðju á íslandi.
Auðlindir landsins eru ekki margbreytilegar, þegar sjónum
sleppir, en orka er geysimikil í ám og jörðu, og í krafti
þessarar. orku hafa nú risið hér upp tvær stórverksmiðjur
á síðustu tímlum, áburðarverksmiðja og sementsverksmiðja.
Báðar bera þær framtaki þjóðarinnar órækt vitni. Þær
sanna, að þótt þjóðin sé fámenn og landið stórt og lítt
unnið, má vínna hér mikil afrek á sviði framkvæmda og
atvinnu, ef einhugur ríkir og allir leggjast á eitt.
íslenzka sementið, sem nú dreifist úm byggðir lands-
ins og byggt verður úr framvegis, er því annað og
meira en venjuleg vara: það er tákn framfaravilja þjóð-
arinnar, sönnun á dirfsku hennar við að takast á við
mikil verkefni og stór. Á síðustu .árum hefur þjóðin
orðið að byggja mikið. Um einstök atriði má að vísu
deila, en ekki þann kjarna málsins, að fyrir fáum ára-
tugttm var hér á Iandi fátt um byggingar og verklegar
framkvæmdir, sem stóðust samanburð við framtak
annarra þjóða á þessum vettvangi. En eftir að þjóðin
raknaði úr kútnum og tók að miða framtak sitt og ný-
byggingar við stærri verkefni og varanlegri, hefur hér
orðið stórkostleg breyting. Þótt flytja yrði inn allveru-
Iegan hluta byggingarefnis, hefur þjóðin byggt upp heila
bæi, verksmiðjur, fiskiðjuver, brýr og vegi. Þetta hefur
kostað mikið í dýrmætúm gjaldeyri, en þörfin var mikil,
og því var eltki hikað við framkvæmdir.
Þess vegna fagnar þjóðin þessum nýja áfanga- Enn eru
mikil verkefni óleyst. íslenzka sementið rrvun stuðla að
lausn þessara verkefna. Þegar nýbyggingar taka að rísa
frá grunni úr framleiðslu hinnar nýju verksmiðju á Akra-
nesi, verður þar vissulega „hugsjón greypt í stein“, eins
og skáldið kvað. >
...
Sami áróðufinn
i
BLÖÐ stjórnarandstæðinga eru enn að ala á ýmsum
miður heppilegum tortryggnisanda í landhelgismálinu.
Eins og berlega kemur fram í Vísi í gær, er hér einungis
um áróður og sundriungartilraun að ræða, en umhyggjan
fyrir sjálfu málinu er af skornum skammti. Vart hefðu
jnenn trúað því áður, að stjórnarandstæðingar notuðu þetta
mál til þess eins að blása í áróðurslúðurinn. Allir sann-
gjarnir menn viðurkenna, að nú var þess full þörf, að öll
þjóðin stæði saman. En Mörgunblaðið og Vísir meta sjáan-
iega meira að reyna að koma höggi á andstæðinga en vinna
að góðri og heilsteyptri lausn málsins.
Meðan blöð stjórnarandstæðinga ræða málið af slíku
ábyrgðarleysi, verða þau að láta sér skiljast, að varla er
nokkur von tii þess, að þau séu tekin alvarlega.
Gardfnubúðin
DANSKUR LÆKNIR, dr.
Lipschitz Binem að nafni, vek
ur um þessar mundir mikla at-
hygli fyrir uppgötvun, sem.
hann hefur gert. Hann hefur
um margra ára skeið brotið
heilann um einhverja lausn á
þeim vanda sem það skapar
v. arðandi samskipti þjóða og
einstaklinga á milli að mælt er
á ólíkar tungur í heiminum. Og
lausn -h'an? er ?.í séffróðum tn.L
in ftÍfðiiÖÍ’/fSTd. ÍU' Tfi'Cf.'
í raoRÍntii tsvo v augrtíö um
að nú ö!S Ííít erígfen 1 ao M
skúít ekíd hiíib vsljö. Itmdi
fyrií löngtr.
Pyést i st&t féfS.'st .'á-ktd'cfti
vi. ð b$ fúllkomíiu áiþföfet-ns
sem þfcff&t erá kurin, svo séfr
Ido tg lHspétmií tti 'þótOs
brát j sjá að þsshig ýjr$i láttsn
in alársi ífchdíft. r.fés;
fékk fiafiíi við GiftB liontú
depi ikei'fi. þar sero Iivei
deplisárnstSða skjddí íáknt
e.itt salhþýðíngáTOtð I öllut®
röáhio. Enda þðtt éíikt
komfeí hjá því aS ksrfi þ&tta
vrði aiíflólið og semíasrt vaf
það. sþcr í ávt'". óvi ...
út frá viðureigninni við það
fann hann loks þá láusn, sem
hönum héfur nú tekizt að full-
komna Svö, að sérfróðir menn
telja hana þegar munu koma
að mildum notum sem bréfa-
skiptamál á milli manna er
rita á ólíkar þjóðtungur.
Þetta kerfi hans er í því
fólgið að hvert algengt orð er
tölusétt á sama hátt í öllum
viðkomandi tungum, og þannig
gefnar út sérstakar bréfaskipta
orðabækur, þar sem sérhvert
samþýðingarorð ber sömu tölu-
setningu. Við skulum taka sem
dæmi að orðið „sterkur“ sé
tölusett „63“ í íslenzkri orða-
bók en þá ber samþýðingar-
orð þess í ensku „strong“ og í
dönsku ,,stærk“ sömu tölu-
setningu í enskri og danskri
orðabók. Þegar íslenzkur bréf-
ritari skrifar þá tölu í bréf til
enskra eða danskra, finnur við
komandi enskur eða danskur
st.rax sammerking.u hennar í
sinni orðabók, og þannig verð-
ur það á öllum málum þegar
kerfi þetta hefur verið tekið
í notkun. Að vísu vérður þessi
aðferð aldrei, — eða sennilega
aldrei, — nothæf til bókmennta
legra samskipta, en öll almenn
bréfaskipti verða tiltölulega
97 - 475
9?

auðveld, auk þess flestar teg-
undir verzlunarbréfaskipta,
þótt hvorki bréfritarinn né
móttakandinn kunni annað
mál en sitt eigið. Þannig að
97-475-3997-97 ... allir geta
skrifað öbum . . .
betta hefur besar hlot
Dr. Binem við talnavélina.
ið sitt nafn, — Binemskerfið.
Endaþótt sonur læknisins, Bin-
em yngri, eigi sinn þátt í upp-
finningunni að sögn, ’er þetta
því sannnefni engu að síður.
Binem eldri er þó ekki ánægð-
ur með það nafn, — hann kall-
ar þetta talnamál sitt „Logo-
grafi“, og setur það heiti sam-
an, úr tveim forngrískum orð-
um, — ,.logo“ == orð og „grafi“
= skrift, — þar sem maður
skri-far í rauninni orðin en ekki
bókstafina. Með öðrum orðum,
— þetta er táknskrift á sama
hátt og kínverskan, þar ser<j.
Kínverjar höfðu vist tákn fý*%*
hvert orð, en ekki fyrir staií.
En Binem er Kínverjunum þaS
snjallari að velja auðveld tclu
tákn í stað flókinna teikni-
merkja.
En þótt dr. Binfem dytti sð’-
ferðin í hug var langt í lahd
að gera hana nothæfa. í fjögrir
ár samflevtt hefur hann únrjiö
að gerð orðahsta á helztu vesl
urlandamálum, prentað þpu
sjálfur meira að segja í Mtílli
handpressu, og má nærri -getk
hvílíka þolinmæði hefur þvjrft
til slíkra starfa. En dr. Binem
er gefin elja vísindamannsrrj^
í ríkum mæli. Hann hefur lagt
þau rúmiega tvö þúsund or'ð,
sem fj'rirfinnast í svonefnclri
stofnensku til grundvailár
þessum orðalistum gínum.
Eftir að málvísindameioi
komust á sn'oðir um þessa úp^-
finningu dr. Binems hafa þeir
reynt að komast fyrir hvort
nokkrum öðrum en honxtm
hafi komíð þessi aðferð í Hug
svo vitað sé. Þykjast þeir hfjf;).
komizt að raun um að munkur
einn danskur hafi fengizt vi'5
að tölusétja dönsk orð í kring
um 1660, en þó eingöngu dðnsk
og er ekki einu sinni vitað' u:ra
tilganginn. Þá mun og Sv’ú
nokkur hafa féngizt við' tákp-
skrift að kínverskri fyrirmyiid
um 1877. Enn sem komið' ér
verða því ekki færðar sönn'nr
á annað en að Binem sé fyrsí t
maður, sem dottið hefur þétia
einfalda snjallrseði í hug 03
gert tilraun tíl að gera jþaU
nothæft I framkvæmd. :».■
’ii
rifsfofusfulka.
Stundvís og ábvggileg stúlka, sem er vel að sér í reikn
ingi og þarf að geta unnið sjálfstætt að útreikningi vifmu
launa og fléiru, getur fengið vinnu strax.
Upplýsingáf um aldur, menötun og fyrri störf. sendist
bla'ðinu fýrir ríæst kornandi föstuda'g, -mekrt: ,.Sjálfstæð“.
Laugaveg 28.
I I á
eftir Bénedikt Gíslason frá Hofteigi.
Þetta er saga Eiga frá .fyrstu tíð með vafi af sögu Austfiarða og fleiri
landsfjórðunga, skrifuð af kunnáttu og list. Þá kemur saga Eiðaskóla
ásamt kennara og nemendatali.
Bókin er 512 bls., prentuð á vandaðan þapþír og prýdd fjölda mynda.
Eigasaga er saga hins stærsta og merkasta staðar á Austurlandi á þess
um tíma.
Þeir, sem gerast áskrifendur fyrir 1. sent. n.k. fá bókina á áskriftar
verði, kr. 259.00 ib. kr. 210.00 heft.
Undirrit........óskar, að sér verði send bókin Eiðasaga eftir Ben. Gisla isSlvSáS:"'
son frá Hofteigi. (innb., heft).
Nafn: ............................................................................
Heimilisfang: ....................................................................
Póststöð: ........................................................................
r._r-Jr..r,.r‘-r'‘.r''-r‘-r' -r ■ -r ‘>‘-r ■ -r ■> ‘ -r ‘ -r
v
>
ý ■
V'
V
s
V
>
X
s'
* t
■ > .
V
K
s
V
>;
V
l
$.
V,
V.
>
,.s
C1'
V
s
s