Morgunblaðið - 13.06.1973, Blaðsíða 15

MORGUINBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 13. J'ÚNÍ 1973
15
Fyrirlestrar um heil
brigðismál og eitur-
lyfjavandamál
DR. Karl Evang fyrrverandi
„helsedirektör" í Noregi dvelst
nii hér á landi i boði heilhrigðis-
eg tryggingamálaráðuneytisins
®g heldur á þess vegum tvo
fyrirlestra uni lieilbrigðisþjón-
ustu og eiturlyfjavandainál á
Norðurlöndum.
Dr. Evamg lauik læiknaprófi í
Osló 1929. Hamn hefur unmið
mitkið ao heilbri'gðismáliuin uim
ævina, var ,,helsedirektör“ á ár-
innium 1939—1972. Hanm sat
í borgarstjóm Osló 1938—1940,
og var formaður í Socialistiske
lægersforening frá stofnun þess
1931. Á styrjaldarárunum komst
dr. Evang i kynni við forystiu-
menri heilbrigðismála í Emglandi
og USA og undirbjó ásamit þeim
stofnun Alþjóða heiiibriigðismála-
sitofnunarinnar. Hann sat í
nefnd þeirri er samdi drög að
stofnskrá WHO, og var forseti
2. þings WHO 1949 og formað-
ur framkvæmdanefndar WHO
1966—1967.
Öll störf dr. Evang hafa mót-
azt af þeirri skoðun, að réttur
einstaklimgsins yrði að sitja í
fyrirrúmi og skipulag félags-
þjónustu ættu við það að miðast.
Hann hefur ritað margar bækur
um heilbrigðismál og á síðari
árum um eiturlyfjavandamál.
UPP úr miðjuni þessuni inán-
uði mnnu hefjast víðtækar
mannfræðirannsöknir á l»ing-
eyingum. Er þetta framhald
rannsókna, er gerðar vom í
fyrrasumar með styrk frá
norræna menningarmálasjóðn-
nni í samvinnti við erlemla vís-
fndamenn.
Mannfræðistofniunin í Reykja-
vik hefur skipulagt rannsóikna-
starfið i 'góðri samvimnu við
rannsóknastofu Háskóla Islands
í lífeðlisfræði og auglæknana
Kristján Sveinsson og Lotft
Magnússon, sem báðir munu
emd'urgjalldslaust rannsaka eink-
■um eldra fóik. Verður rann-
sóknamiðstöð komið upp aftur
í barmaskólanum á Húsavík og
að þessu sinni verður starfslið
þar aMt íslenzikt, að undantek-
inmi einni vísinda'komu frá
Bandarikjunum. Dr. Jens Páls-
son hefu.r yfirumsjón með rann-
sóknunium, eins og í fyrra.
. Islenzika mannfræðifélagið
hafði forgönigu um það að
stfofna til víðtækra mannfræði-
raninsókna á fólki í Þingeyjar-
sýstlum og Árnessýslu í sam-
vinnu við erlenda vísindamenn.
Markmið félagsims er m. a. að
vinna að þvi að slíkar ramn-
Jón á Litlu-
Strönd áttræður
ÁTTRÆÐIS AFM ÆLI átti hér
sfl. laugardag Jón Sigurðsson
fyrrum bóndi á Litlu-Strönd. Jón
brá búi fyrir allmörgum árum
og flutfi til Reykjavikur. Þar
vann hamn hjá Grænmetisverzl-
un landbúnaðairins um árabil.
Hann flutti aftur hinigað í sveit-
iina til dóttur sinnar Jónu og
tenigdasonar, sem búa í Vogum.
Þar hefuir hann verið að mestu
síðustu árin. Konu sína Védísi,
missti Jón íyrir nokkrum árum.
Védlis var dóttir Jórns Stefáns-
sonar, Þorgils gjallanda, rit-
hötfundar.
Mikill fjöldi heimsótti Jón á
atfthællisdaginn og þáði þar hin-
ar rausmarlegustu veitingar.
— Kristján.
Dr. Eivang teliur mengunar-
vandamálið í heiminum ógn-
vekjandi, en spáir því, að innan
10 ára verði komið á alþjóða-
lögum urn verndun umhverfis-
ins og takmörkun á losun úr-
gangsefna. — Það var i mann-
leigu valdi að orsaka mengunina,
o>g það er einnig í mannlegu valdi
að eyða henni, segir dr. Evang.
1 dag kl. 10.30 heldur dr. Ev-
amg fyrlrlestur í kennslustofu
Landspitalans um stöðu lækna
i stjórn heilbrigðismála. En sá
Framhald af bls. 1
urðiuim að hatfa hliðsjón af fyrri
siamiskiptum Gyðingaþjóðarinnar
og Þjóðverja og stöðugum mögu
leika á árásum ainaibisfcra hryðju-
verfcamanna,“ sagði talismaður
lögreglunnair.
AliLs gætitu 500 öryggisverðir
Brandtis, þar atf 200 þrautireynd-
ir landaimseraverðiir, vopnaðir
vélbyssum og jafnvel eldvörp-
uim.
Pauil Frank, ráðuneytissitjóri
vestfur-þýzka utamrikiisráðuneyt-
isins, handleggsbrotnaðd í þyrlu-
óhappimiu. „Það er ómöguilegt að
vita hvað hefði getað gerzt,“
sagðd hann.
sófcnir verði framfcvæmdar um
ailt land undir stjórn isienzbrar
mannfræðistofnunar. Mannfræði
félagið heldur aðalfund sinn í
dag, 13. júnd, í fyrstu kennslu-
stofu háskóians kl. 20.30. Venju-
leg aðalfundarstörf verða á dag-
skrá.
fyririestur er einkum ætiaður
læknum. Aðspurður um aðalefni
íyrirlestursins sagði dr. Evang
að hann fjallaði um, hvernig
stéttir innan heilbrigðisþjónust-
unnar eigi að hafa áhrif á stjórn
mála. — Ekki er hæ>gt að gera
aMt, sem mögulegt er að gera,
vegna skorts á fjármagni, og
verður því að velja hentuigustu
leiðina. Spumingin er aðeins sú:
Hver á að velja og ákveða. —
Síðari fyrirlestur sinn heldur
dr. Evang í Norræna húsinu á
morgun, f.mmtudag, kl. 17.00,
um nútíma eiturlyfjavandamál á
Norðurlöndum, og er sá fyrirlest
ur ætlaður öllum sem áhuga
hafa. 1 síðari fyrirlestrinum ger-
ir hann greln fyrir þeirri stað-
reynd, að eiturlyfjanotkun sé
engin lausn á vandamálum fólks,
og hve hættuleg sú notkun er fyr
ir heilastarfsemina.
Aimenn ámeegja ríkir með
heimsókniina, bæðii i Ismael og
Vestur-Þýzkalandi.
- NATO
Framhald af bls. 1
Kaupmiannahöfn á fimmtudag.
Bredar hafa lýst þvi yfir að
þedr muni kalíla herskipin hedm,
ef Isdenddngar trygg.i að varð-
sikiiip þeirna liáitd brezka togara í
friði. Ísilendlingar hafa hins veg-
ar saigt að þedr miunii ekki ræða
nein mál, fyrr en hersfci pim séu
farin. HeimdJdiimar segja að
Luns hafi tjáð Bretum að von-
laust verði að leysa deiluna,
kalttii þeir herskdpin ekki heim.
Þá sögðtu heiimildlimar að hugs-
aniega geriisit eirtithvað, er þeir
Einar Ágúsitsson og sir Aiec
Dougilais-Hoime hiititast í Kaup-
mannahöfn, þó að engdnn fund-
ur hafi enn verið ákveðinn á
miilll'i þeirra. Luns og aðstoðar-
menn hans hafia neiitað að ræða
hvont eirtitihvað miiiðd í tiiraunum
þeima titt að miiðla málum.
Dagfinn VSrvik, utanríkisráð-
herra Noregs, sagði í dag að hann
myndi taka upp landheligismálið
á ráðherrafundi NATO í Kaup-
mannahöfn og lýsa stuðningi
Norðmanna við málstað Islend-
inga. Hann sagðist einníig búast
við stuðninigi Dana í þessu máli.
— Sæsfma-»
strengur
Framhald af bls. 32
sagði í viðtali við Mbl. í gær, að
hann teldi öllu líklegra að fyrir
valinu yrði að leggja sæsíma-
strenginn til Færeyja. Nú væri
nýlega lokið við lagnimgu sæ-
slmastrengs miltti Hjaltlands og
Færeyja, Shefa strenginn, og
ættu íslendingar hlut í honum,
sem samsvaraði 60 talrásum.
Það væri því að öllumn idkindum
mun hagkvæmari lausn að halda
sér við sæsímann. Kostnaðurimm
við að koma upp stöð, sem sinnti
fjarskiptum við gervihnetti, væri
gífurlegur, og mætti þar til
marks nefna, að Noregur, Sví-
þjóð og Danmörk hefðu sameim-
azt um eina slíka stöð vegna
kostnaðarins.
Nú er verið að taka í notkum
síðustu talrásirnar í Scottice
strengnum, en hann var lagður
árið 1961 og tekinm í notkum i
janúar 1962. Alls eru á honum
29 talrásir, þar af 16 beint til
Skotlands en hinar um Færeyjar.
Á Iceean eru 20 talrásir til vest-
urheims, þar af 8 um Græmland.
Á Shefa-strengnum eru 480 tal-
rásir, og sagði Þorvarður að ef
farið yrði út í að festa kaup á
sæsímastreng, þá yrði hann að
öllum llíkindum af stærðinni 100
—200 talrásir.
Þorvarður sagði, að ekki væri
unnut að spá neinu fyrir um það,
hvemær farið yrði út í þessar
framkvæmdir, en benti jafn-
fram á, að frá því að sliíkur
strengur væri pantaður, og þar
tdi hann yrði tittbúimn til noktum-
ar, gætu liSið 2 til 3 ár.
Aðspurður sagði Þoi'vai’óur,
að gæði á símasamböndium um
gervihnött og um sæisímastrengi
væru svipuð. Miumiurimm lægi
helzit í þvi, að talið væri lengur
að berast á miltti, ef það faeri
um gervihnött. Radíöbylgjiurnar
færu með hraða ljóssins, en þar
sem gervihnettirnir eru í u. þ. b.
40 þúsund fcílómetra hæð yfir
jörðu, þá gæti munað allit að
háttlfri sekúndiu á hverju „hoppi“.
Ef talað væri um fleiri en einn
gervihnött, t. d. þegar fyrst væri
farið um hnött yfir Atiantshafi
og síðan Kyrrahafi, þá tvöfald-
aðist þessi tími.
Mjög mikil aukning hefur
verið á símtöhim við útJiönd á
undanförnum árum, og sýmir
þróunin, að búast má við að sú
aukning haldi áfram i vaxandi
mæli. Á Norðurlönduim er igert
ráð fyrir 15% autkningu á 4ri,
en þótt aðeins væri reiiknað með
6% aukningu á ári hér, þá
myndi það leiða rtil tvöföttdiumar
á 10 árum. í samræmi við þessa
þróun er nú stefnt að þvd að
koma hér upp sjáttfvirku sam-
bandi við útlönd á næstu árum,
þannig að símnotendur hér geti
sjáltfir valið símanúmer erlendis
á skífunni heima hjá sér.
Loks sagði Þorvarður, að ef
svo héldi fram sem horfði, þá
yrði Shefa-strengurinn að ölium
líikindum fullnýttur innan ná-
innar framtiðar, — því ef nokkr-
ir gætu slegið Isttendingum við
í notkun talsímans, þá væru það
Færeyingar. Samanlagtt ætti tal-
símanotkun þessara þjóða þvi
fljótlega að geta lagt undir sig
þessar 480 talrásir.
Einbýlishús 1 Hninariirði
Til sölu einnar hæðar 137 fm húseign við Háukinn
á Hvaleyrarholti með bílgeymslu og ræktaðri lóð.
Húsið er tvær samliggjandi stofur, skáli, 3 svefn-
herbergi, eldhús og bað og mikið geymslurými. —
Laust í september. Útb. kr. 2—21/2 millj.
ÁRNI GUNNLAUGSSON, HRL.,
Austurgötu 10, Hafnarfirði, sími 50764.
FASTEIGNAURVALIÐ
SÍM113000
TIL SÖLU
vandað skrifstofuhúsnæði á bezta stað í miðborg-
inni. Húsnæðið er 70—80 ferm., 3 stofur, rúmgóðar,
teppalagðatr, snyrtiherbergi og W.C. Innri gangur,
allt sér. Áhvílandi hagstæð lán.
Upplýsingar Auðunm Hermanmsson. Sími 13000.
Heima 13000.
Peugeot 504, órg. 1970
ekinn 44 þúsund kílómetra til sýnis og sölu.
HAFRAFELL HF.,
Grettisgötu 21.
Símar 23511 og 23645.
Útsala á garni
þessa viku vegna breytinga á búðinni.
Mikil lækkun. Notið tækifærið.
HOF, Þingholtsstræti 1.
Hraunbœr
Höfum til sölu 2ja og 3ja herb. íbúðir tilbúnar undir
tréverk og málningu i Hraunbæ. Ennfremur fullfrá-
gengnar 2ja og 3ja herb. íbúðir.
Mjög góðar eignir.
ÍBÚÐA-
SALAN
12 tonnn bútur til sölu
1 árs gamail til afhendingar strax. Rafmagnsfæri-
rúllur, um 30 bjóð og net fylgja með kaupunum.
Samkomulag með útborgun.
Konráð Ó. Sævaldsson hf.,
Fasteigna- og skipasala,
Hamarshús, Tryggvagötu 2.
Símar: 20465 og 15965.
INGÓLFSSTRÆTI
GEGNT
GAMLA BlÚt
StMI 12180.
Þingeyingar áfram
í þágu vísindanna
Framhald mannfræði-
rannsókna þar á næstunni
— Brandt