Morgunblaðið - 17.06.1973, Blaðsíða 6

38
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 17. JUNI 1973
JCB-ævintýrið í Rocester
Sagt frá heimsókn í verksmiðju JCB í Englandi
1 brezknm viðsldptaheimi
hljómar sagan um J.C. Bam-
íord eins og ævintýri. Hann
er maðurinn sem byrjaði með
aðeins 50 shillingra og eitt gam
alt logsuðutæki, hóf að fram-
leiða litla dráttarvélavagna,
er þróuðust eftir því sem ár-
in liðu upp í í stór-
virkar þungavinnuvélar. Nú
kannast að minnsta kosti flest
ir við JCB skurðgröfurnar,
sem hérlendis má viða sjá við
vinnu í nýjum byggingahverf
um eða við framræslu mýra í
sveitum úti. I»essar vélar
eiga rætur sínar að rekja til
JCB-verksmiðjanna í Rocest
er í Staffordhéraði, þar sem
herra Bamford hefur hreiðr-
að um sig i frjósömu landbún
aðarhéraði.
Undirritaður átti þess kost
1 sl. mánuði að heimsækja
verksmiðjur JCB í fylgd með
fjórum löndum. Einka-
þota fyrirtækisins sótti okk-
ur til Reykjavíkur einn morg
uninn, og áður en við höfð-
um áttað okkur að fullu, vor
um við lentir á flug-
veilli skammt frá Derby.
Ferðafélagamir voru þeir
Ragnar Bemburg, fram-
kvæmdastjóri hjá Glóbus, um
boðsfyrirtæki JCB á íslandl,
tveir fulltrúar byggingafyrir
tækisins Breiðholts, þeir
Guðjón Pálsson og Hannes
Benediktsson, og Grétar Magn
ússon, skurðgröfustjóri frá
Selfossi. Hann hafði rautiar
þegar fóst káup á einni JCB-
skurðgröfu en fór út til að
kynnast henni nánar; Guðjón
og Hjalti ætluðu hins vegar
að kanna hvort þeir rækjust
ekki á tæki sem gæti hentað
við steypustöð Breiðholts.
Hinn næsta dag lá leiðin
til verksmiðjunnar í Rocest-
er. Hún stingur einkennilega
í stúf við það, sem við eig-
um að venjast af verksmiðj-
um. Umhverfið er friðsælt
land með grösugum hæðum,
sem taka við hver af annarri
svo langt sem augað eygir.
Verksmiðjan sjálf stendur á
sléttlendi miUi tveggja hæða,
og þess hefur verið gætt að
hún falli sem mest inn 1 um-
hverfið. Mikil umsvif og jarð
rask eiga sér stað þessa stund
ina kringum verksmiðjuna,
þvl að bæði er unnið
að stækkun verksmiðjuhúss
ins og verið að skipuleggja
verksmiðjusvæðið í heild
sinni. Hins vegar ferugurn við
að líta á likan af verksmiðju
svæðinu, eins og það mun líta
út að þessum framkvæmdum
loknum. Er þar sjón
sögu rikairi.
VeTksmið j ubyggingamar
eru fremur lágar og aUar á
lengdina til að valda ekki
raski í umhverfinu. Litlar
tjamir umlykja svæðið að
að hálfu, en síðan taka við
uppgræddir veilir. Ein tjöm
in er ættuð til sundiðkana
fyrir starfsfólk verksmiðj
unnar, önnur til siglinga á
litlum bátum. Nokkur hundr
uð metra frá svæðinu er síð-
an verið að gera flugvöll fyr
ir flugvélaflota JCB. Aug-
sýnilegt er að mikið er upp
úr því lagt að vericsmiðju-
svæðið og nsesta umhverfi
verði vistlegt og aðlaðandi,
enda sagði ieiðsögumaður okk
ar, Burt Bailin, sölu-
stjóri JCB í Evrópu, að mairk
miðið með þessu væri að vega
upp á mótl tilbreytingaleysi
fjöldaframleiðsluxHiar, sem
ræður rikjum í þessari verk-
smiðju sem öðrum af svipuðu
tagi-
Vöxtur og uppgangur JCB
hefur annars verið með óT3k-
indum þau rúmu 25 ár sem
Uðin eru frá stofnun þess.
Ævintýrið hófst árið 1946 þeg
ar JC. Bamford smíðaði sjálf-
ur og seldi fyrsta dráttar-
vélavagninn, sem bar hans
nafn. Á næstu ánun færði
hann smám saman út kvíarn-
ar, hótf að framJeiða ámokst-
urstæki á dráttarvélar, jatfn-
vel heyvinnutæki og enn sáð
ar vökvadrifnar skurðgröfu-
bómur á dráttarvélar. Nú er
hins vegar svo komið að I
JCB-verksmiðjunni í Rocest-
er eru fjórar framleiðsluMn-
ur og þungavinnutækin sem
þaðan koma, eru að öllu leyti
hönnuð og simðuð þar í veric
smiðjunni nema hvað vélar
eru aðkeyptar. Framieiðsian
grundvallast á skurðgröfum
og ámokstu rstækjum ellegar
vélum sem eru irvort tveggja
í senn — með skurðgröfu-
bómu að aftan og ámoksturs
tæki að framam.
JCB-fyrirtækið er enn al-
gjörlega í eigu Bamfordfjöl-
skykiunnar, og raunar má
segja að í Rocester sé herra
Bamford sannkallaður kóng
J.C. Bamford.
ur í riki séiu. Hann á þar
gífuriegt landflaani, heilú
þorpin eru byggð aí starfs-
fólki verksmiðjunnar, sjálf-
ur á hann og refcur þar
nokkrar landbúnaðarjíirð-
ir og áhrifa hans virðist gæta
í öllu starfi og ffifi ibúa Roc-
ester.
J.C. Bamford hefur orðið
auðugur maður af vélum sín-
Verksmiðjusvæðið í Kocester.
um og auður hans eykst með
hverju árinu sem líður sam-
fara auknum vexti fyrirtæk-
isins. Á sl. ári framleiddi
JCB-verksmiðjan alls 6 þús-
und þungavinnuvélar og sala
þeirra nam samtals um 33
milljónum punda eða um 7,6
milljörðum króna. Hlutdeild
þessa eina fjölskyldufyr-
irtækis í heildar framleiðslfu-
verðmæti brezka þunga-
vinnuvélaiðnaðarins á sl. ári
var um 11% en það nam sam-
tals um 300 milljónum
punda, sem var algjört metár
þar i landi.
BaUin tjáði mér, að stefnt
væri að því að auka fram-
leiðsluna upp í 8 þúsund véi
ar á þessu ári og síðan upp
í 12 þúsund vélar á næsta
ári. Allar áætlanir fyrirtæk-
isins gera ráð fyrir verulegri
framleiðsluaukningu á ári
hverju og þvi er nú ráðizt í
að stækka verksmiðjuna þann
ig að framleiðsluiínum fjölgi
um helming. Nú eru fram-
leiddar 36 vélar á dag á fram
le i ð slulín unum fjórum en
þeim ætti því að hafa fjölgað
um helming eftir 2—3 ár. Sem
stendur getur verksmiðj-
an hvergi nærri amnað alliri
eítirspurninmi og eru all-
ar vélar seldar um leið og
þær koma út af framleiðslu-
línunmi.
Alls starfa nú um 1200
manns hjá JCB-verksmiðj-
unni — um 800 manns áð
sjálfri framleiðslunni en um
400 manns við skrifstofu
hald, söludeild, verk-
fræðideild, eftirlitsdeild og
varahlutadeild. Starfsfólki
mun einnig fjölga sam-
fara stækkun verksmiðjunm
ar, en er því verki lýkur
verður þessi verksmiðja ein
hin fuilkomnasta í Evrópu,
enda mun kostnaðurinn við
stækkunina nema um 2,3 millj
örðum króna. Hins veg-
ar sagði Ballin mér, að ekki
yrðu nein vandkvæði á því
að fá menn til starfa I verk-
smiðjummi, þar eð mikil eft-
irspum væri eftir störfum
hjá fyrirtækinu. Bru startfs-
menn JCB einnig talsvert bet
ur launaðir en aðrir verk-
smiðjustarfsmemm í Englandi,
auk þess sem þeir njóta marg
víslegra hlunninda og láns-
fjárfyrirgreið.slu fyrir milli-
göngu Bamfords sjálfs. Eru
þanmig verkföll nánast
óþekkt hjá fyrirtækinu.
JCB rekur öflluga sölusíairf
semi um allan heim, en meiri
hluti framleiðsliunnar fer þó
á heimamarkað. Um þessar
mumdir er hlutur JCB
á heimamarkaði nálægt 60%.

..x'
v
JCB-vél sýnir listir sínar.
Hér er drátta rvélavagn in n sem varð upphafið að JCB-ævin-
týrinu.