Morgunblaðið - 28.06.1974, Qupperneq 18

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 28. JUNl 1974
Utgefandi hf. Arvakur, Reykjavík
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson,
Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla Aðalstræti 6, sími 10 1 00.
Auglýsingar Aðalstræti 6. sími 22 4 80.
Áskriftargjald 600,00 kr. á mánuði innanlands
í lausasölu 35,00 kr. eintakið.
r
Olafur Jóhannesson,
forsætisráðherra, lýsti
því yfir skýrt og skilmerki-
lega í sjónvarpsumræðum í
fyrrakvöld, að markmið
hans væri að mynda nýja
vinstri stjórn að kosn-
ingum loknum, og jafn-
framt bætti hann þvi við,
að það gæti hugsanlega
gerzt með nýjum liðsstyrk
og átti þá bersýnilega við
hugsanlega aðild Alþýðu-
flokksins að nýrri vinstri
stjórn. Formaður Alþýðu-
flokksins mótmælti því
ekki í sjónvarpsumræðun-
um, að til greina gæti
komið, að Alþýðuflokkur-
inn hlypi undir bagga með
núverandi stjórnarflokk-
um í þessum efnum. Nauð-
synlegt er, að kjósendur
taki rækilega eftir þessu.
Markvisst er stefnt að því
að mynda nýja vinstri
stjórn að kosningum
loknum.
En hvað þýðir ný vinstri
stjórn fyrir landsmenn? 1
fyrsta lagi þýðir ný vinstri
stjórn, að varnarliðið
verður látið hverfa af landi
brott fyrir mitt ár 1976.
Þetta kom alveg skýrt fram
í sjónvarpsumræðunum.
Lúðvík Jósepsson beindi
þeirri fyrirspurn til sam-
ráðherra sinna Ólafs Jó-
hannessonar og Magnúsar
Torfa Ólafssonar, hvort
þeir væru tilbúnir til þess
að standa að undanbragða-
lausri framkvæmd þess
samkomulags, sem vinstri
flokkarnir hafa gert um
brottför varnarliðsins á
miðju ári 1976. Mennta-
málaráðherra svaraði með
því að lesa upp úr stefnu-
yfirlýsingu flokks síns þess
efnis, að næðist ekki sam-
komulag í samræmi við
umræðugrundvöll vinstri
flokkanna ætti að segja
varnarsamningnum upp og
vísa varnarliðinu úr landi.
Ólafur Jóhannesson kvaðst
sammála ummælum
menntamálaráðherra. Þess
vegna er Ijóst, að ný vinstri
stjórn þýðir, að ísland
verður orðið varnarlaust á
miðju ári 1976 eða eftir 24
mánuði.
í öðru lagi sýnir reynslan
að efnahagsstjórn eða öllu
heldur stjórnleysi vinstri
flokkanna, að ný vinstri
stjórn muni hafa í för með
sér fullkomið öngþveiti f
efnahags- og atvinnumál-
um landsmanna. Nú er svo
komið, að allir sjóðir eru
tómir, atvinnuvegirnir eru
að stöðvast, frystihúsin eru
að loka, skuttogararnir á
heljarþröm, og lífskjör al-
mennings versna frá mán-
uði til mánaðar. Vinstri
flokkarnir hafa ekki ráðið
við efnahagsmálin og at-
vinnumálin og ljóst er, að
ný vinstri stjórn skipuð
sömu mönnum og sömu
flokkum, e.t.v. með tilstyrk
Alþýðuflokksins mundi
ekki vera betur fær um að
takast á við þessi vanda-
mál, heldur en sú vinstri
stjórn, sem nú hrökklast
frá með skömm. Þess
vegna er ljóst, að kvíðvæn-
legt ástand mundi skapast í
efnahags- og atvinnumál-
um landsmanna, ef ný
vinstri stjórn kæmist til
valda að kosningum
loknum.
Ný vinstri stjórn mundi
lfka hafa í för með sér stór-
aukin afskipti hins opin-
bera af málefnum lands-
manna. í grundvallaratrið-
um er það stefna vinstri
flokkanna allra að taka
eins mikið fjármagn úr
höndum almennings eins
og mögulegt er og ráðskast
með það með ýmsum hætti.
Þessi þróun mundi halda
áfram með vaxandi hraða á
næsta kjörtímabili, ef
vinstri stjórn kæmist til
valda að kosningum
loknum.
Vinstri stjórnin missti
þingmeirihluta sinn á Al-
þingi vegna þess, að þeir
menn, sem stóðu að mynd-
un hennar, treystu sér ekki
til þess að veita henni
stuðning öllu lengur.
Vinstri stjórnin hlaut af-
dráttarlausan vantrausts-
dóm þjóðarinnar í byggða-
kosningunum 26. maí sl.
þegar Sjálfstæðisflokkur-
inn vann stórsigur. Það
liggur því alveg ljóst fyrir,
að landsmenn vilja ekki
vinstri stjórn. Landsmenn
vilja ekki, að varnarliðið
fari af landi brott. Samt
sem áður er það ásetningur
forystumanna vinstri
flokkanna að tjasla upp á
vinstri stjórnina á ný að
kosningum loknum, ef þeir
eiga þess nokkurn kost.
Þess vegna verða kjós-
endur að taka málin í sínar
hendur og beita því valdi,
sem þeir hafa á sunnudag-
inn kemur til þess að
tryggja, að enginn grund-
völlur verði til myndunar
nýrrar vinstri stjórnar,
þegar upp verður staðið á
mánudaginn. Það er aðeins
með einu móti hægt að
koma f veg fyrir að ný
vinstri stjórn verði mynd-
uð, og það er að Sjálfstæð-
isflokkurinn verði efldur
svo mjög í þingkosning-
unum á sunnudaginn, að
vinstri flokkarnir treysti
sér ekki til að standa gegn
ótvíræðum dómi kjósenda.
Atkvæði greitt Alþýðu-
flokknum á sunnudaginn
er engin trygging fyrir því,
að ný vinstri stjórn komist
ekki til valda eins og orða-
skiptin í sjónvarpsþætt-
inum sýndu. Þetta eru
staðreyndir, sem hver ein-
asti kjósandi, hvar í flokki,
sem hann hefur fram til
þessa staðið, verður að
íhuga mjög rækilega, áður
en hann tekur endanlega
ákvörðun um með hverjum
hætti hann ver atkvæði
sínu á sunnudaginn.
Undanfarin 3 ár hafa
verið ár óróa og óvissu í
íslenzkum þjóðmálum, út á
við og inn á við. Það er tími
til kominn að skapa frið og
festu og öryggi á ný og það
vita allir landsmenn, að
Sjálfstæðisflokkurinn er
eini flokkurinn, sem er
þess megnugur.
Veruleg hætta á nýrri vinstri stjórn
Aslaug Ragnars:
Unga fólkið og
félagshyggian
Á tfmabili var það orðin
nokkurs konar þjððsaga hér, að
þorri ungs fðlks væri vinstri
sinnað „félagshyggjufðlk", sem
væri að hafna þvf þjððskipu-
lagi, sem við búum við, og
beindi f sfauknum mæli sjðn-
um sfnum til vinstri sinnaðra
flokka með „félagslegar um-
bætur“ á stefnuskrám sfnum,
eins og t.d. Alþýðubandalags-
ins.
Sagt var, að „breytt gildis-
mat“ réði mestu um afstöðu
þessa vinstri sinnaða unga
fðlks, það væri stðrhuga og
framsækið — ðháð fordðmum
og fhaldssemi þeirra, sem eldri
væru, og fullyrt, að það fyndi
hvergi vettvang fyrir skoðanir
sfnar nema innan Alþýðu-
bandalagsins. Ennfremur að
unga fðlið hafnaði þvf, sem
kallað var eiginhagsmuna-
stefna hægri flokkanna — það
vildi fyrir hvern mun „stuðla
að aukinni samneyzlu" og bæri
hagsmuni heildarinnar meira
fyrir brjðsti en aðrir hðpar
hefðu gert fram á þennan dag.
Hugsjðnir unga fðlksins áttu
— samkvæmt kenningunni —
ekki að geta náð fram að ganga
nema það fylkti sér um vinstri
flokkana, aðallega Alþýðu-
bandalagið, sem hin sfðari ár
hefur verið flokka iðnast við að
skreyta sig með heitinu
„félagshyggjuf!okkur“.
„Félagshyggjuflokkurinn"
hafði fögur orð um framkvæmd
stefnunnar, kæmist hann í
stjðrnaraðstöðu og fengi þann-
ig tækifæri til að ráða ferðinni.
Bæta átti kjör hinna lægst
launuðu, kaupmáttur launa
skyldi hækka um 20 prðsent á
tveimur árum, vinnutfminn
styttast svo um munaði og kjör
aldraðra skyldu stðrbætt.
Byggja átti kynstur af fbúð-
um „á félagslegum grundvelli“
handa unga fðlkinu til að búa f
fyrir vægt leigugjald, það átti
að einsetja alla skðla og gefa
börnum og unglingum að borða
þar f mötuneytum og svo átti
auðvítað að reisa dagvistunar-
stofnanir, að verulegu leyti á
kostnað rfkisins, svo að engin
Iftil börn f landinu þyrftu að
fara á mis við þá hamingju að
alast upp á félagslegum
stofnunum, raunar átti skðla-
skyldan helzt að hefjast strax
við tveggja ára aldur.
En hvernig fðr?
Allt f einu var „félagshyggju-
flokkurinn" kominn á sinn
langþráða valdastðl, og þá var
komið að efndunum.
Þá sögu þekkja allir meira
eða minna af eigin raun.
Munurinn á kjörum þeirra
lægst launuðu og hinna, sem
betur mega sfn, hefur aldrei
verið meiri en f tfð „stjðrnar
hinna vinnandi stétta“.
Enn sem komið er hefur
rfkisvaldið ekki lagt til eyri f
byggingu dagvistunarstofn-
ana f þéttbýli og strjálbýli svo
sem boðað var með laga-
setningu eftir að stjðrnin tók
við, einsetning skðlanna, sem
auðvitað er keppikefli allra, er
enn lengra undan en f upphafi
valdatfma núverandi rfkis-
stjðrnar, kaupmáttur launa
hefur rýrnað um 12% frá 1.
marz sl. síðan gylliboðastjðrnin
tðk við, kjarabætur gamla
fðlksins voru snarlega af þvf
teknar með skattlagningu elli-
launa, hið „félagslega“ leigu-
húsnæði unga fólksins er enn f
skýjaborgum „félagshyggj-
unnar“ jafnframt þvf sem kjör
húsbyggjenda hafa verið skert
stðrlega, en f tfð vinstri stjðrn-
ar hefur byggingarkostnaður
hækkað um 102%, auk þess
sem hlutfall úr opinberum
lánasjóðum til húsbygginga
hefur lækkað úr 58% eins og
það var á árinu 1971, f 32%. Þar
að auki geta sjððirnir nú ekki
greitt út þau lán, sem heitið
hafði verið, og er þeim, sem nú
standa f byggingaframkvæmd-
um, verulegur vandi á höndum
um þessar mundir.
En skoðum nánar þetta orð
„félagshyggja". t hverju er fé-
lagshyggja fðlgin?
Er hún fólgin f þvf að láta
tekjur manna renna f sameigin-
legan sjðð, sem sfðan er
skammtað úr samkvæmt kerfi
þeirra, sem þjððfélaginu ráða
hverju sinni?
Ef svo er, hlýtur félags-
hyggja einungis að felast f mið-
stýringarstefnu Alþýðubanda-
lagsins og fylgiflokka þess.
Eða er félagshyggjan f þá
veru, að einstaklingurinn f
þjððarheildinni eigi sem
minnst áhrif að hafa á eigin
afkomu? Hans sé aðeins að
vinna að þvf, sem kerfið býður,
að hagkvæmast sé fyrir það á
hverjum tfma og afla þannig
þjððarbúinu tekna, en láta
sfðan hið opinbera vald um að
ráðstafa þessum tekjum.
Ef svo er, er Alþýðubanda-
lagið sannarlega félagshyggju-
flokkur.
Þessi fáu dæmi, sem hér hafa
verið tínd til, skýra að nokkru
hvers vegna glamuryrði sjálf-
nefndra félagshyggjumanna
eiga nú ekki hljómgrunn hjá
ungu fðlki fremur en þvf, sem
eldra er að árum og rfkara að
reynslu.
Þegar núverandi vinstri
stjðrn komst til valda árið 1971
hafði mikill hluti þess fðlks,
sem nú er f blðma Iffsins, ekki
haft neina reynslu af vínstri
stjðrn, þvf að það var einfald-
lega ekki komið til vits og ára,
þegar sfðasta vinstri stjðrn
hrökklaðist frá völdum árið
1958. Sú vinstri stjðrn átti sér
svipaða sögu og sú, sem nú er
að hverfa af sjðnarsviðinu.
Fyrri vinstri stjðrnin sat að
völdum f tæp þrjú ár eins og
þessi, þannig að nú sannast
öðru sinni það, sem virðist vera
lögmál hér á landi — vinstri
stjðrn getur ekki setið eitt kjör-
tfmabil.
Á sunnudaginn mun sjást
svart á hvftu, að ungt fðlk lætur
ekki blekkjast, þegar það er
orðið reynslunni rfkari.
Ungt fólk vill jafnvægi og
öryggi — það vill ekki þurfa að
hlaupa f kapp við verðbðlguna
og kærir sig ekki um að þjást
til lengdar af „velmegunar-
sjúkdómi“ Magnúsar Kjartans-
sonar eða verða fyrir barðinu á
bðkhaldsskekkjum hans öðru
sinni.
Ungt fðlk er heldur ekki svo
afvegaleitt, að það aðhyllist
kenningar þeirra félaga Marx,
Engels, Lenins eða Trotskýs og
gangi þannig á vald mestu
afturhaldsöflum, sem uppi
hafa verið.
Á sfðastliðnum vetri hitti ég
að máli tvo sanntrúaða bylt-
ingarsinna, dyggilega starfandi
fyrir trú sfna undir kjörorði
kommúnista „stétt gegn stétt“.
Við ræddum nokkuð um
stöðu öreiga f veröldinni, sem
við bárum öll vitanlega um-
hyggju fyrir. Þegar mér varð á
að spyrja, hvort þeim væri
alvara með, að hér á íslandi
væri til kúgaður og þrúgaður
öreigalýður, sem gæti ekki
leitað réttar sfns öðruvfsi en
með blððugri byltingu, kváðu
þeir já við.
Þá spurði ég hvernig þeir
skilgreindu orðið „öreigi“.
Það stðð ekki á svarinu:
„Öreigar eru þeir, sem eiga
ekki sjálfir atvinnutækin, sem
þeir vinna með“.
„Er ég þá öreigi samkvæmt
þessari kenningu?" spurði ég
og benti á ritvélina á borðinu
hjá mér.
Þeir horfðu á mig hugsi, þar
til annar þeirra svaraði:
„Nei, þú ert ekki öreigi — þú
ert stéttleysingi".