Morgunblaðið - 16.07.1974, Page 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 16. JULl 1974
itk***** 'wlS
1 Grimmsœvintúri
HANS HEPPNI
„Ef yður lízt svona vel á kúna mína,“ svaraði
bóndi, „þá er ég til með að hafa skipti við yður á
henni og klárnum.“ Þessu boði tókHans fegins hugar
og fór bóndi á bak klárnum og reið á brott hið
bráðasta.
Hans rak nú kúna á undan sér f hægðum sínum og
þóttist hafa gert góð kaup. Nú þarf ég ekki að kaupa
annað til matar en brauð. Smjörið og ostinn fæ ég úr
kúnni. Og varla verð ég nokkurn tíma svo illa
staddur, að ég geti ekki aflað mér brauðs. Og sé ég
þyrstur, get ég mjólkað kúna mína og drukkið mjólk,
hvenær sem mig lystir. Hvers gæti ég svo sem óskað
mér frekar?
Hann kom nú að gistihúsi einu. Þar settist hann
fyrir og svo vel lá á honum yfir kaupskapnum, að
Hér kemur teikning, sem verður skemmtilegt að
lita. — En eins og vant er, er smávegis lausn á gátu,
áður en hægt er að byrja að lita. — Gátan er: Hve
mörg blóm eru á túninu hjá geitinni og kiðlingnum
hennar . . . uipjq nju:ja qijbas
hann át upp allt nestið sitt og keypti öl fyrir seinustu
skildingana, sem hann átti í eigu sinni. Hélt hann
síðan áfram ferðinni og rak beljuna á undan sér.
Eftir því sem á daginn leið, ágerðist sólarhitinn og
um hádegisbil var Hans staddur uppi á heiði. Var þar
að minnsta kosti klukkustundar gangur á milli bæja.
Gerðist hann nú mjög þyrstur, én vandalftið hugði
hann að bæta úr því böli og ætlaði nú að mjólka kúna
og fá sér að drekka. Batt hann beljuna við fúinn
trjábol, tók af sér skinnhúfuna og ætlaði að mjólka í
hana, því að enga hafði hann fötuna. En hvernig sem
hann hamaðist á spenunum náði hann ekkl nokkrum
mjólkurdropa úr kúnni, því að hún var steingeld. Og
svo klaufaleg voru handtökin hjá honum, að beljan
úr rotinu var hann alveg ruglaður og vissi ekkert,
hvar hann var. Til allrar hamingju bar þar að í
þessum svifum slátrara með ofurlítinn grís í
hjólbörum.
Hjálpaði slátrarinn Hans á fætur og spurði, hvað
um væri að vera, en Hans sagði honum eins og var.
Slátrarinn rétti nú Hans vasapelann sinn og sagði
honum að fá sér hressingu. „Aldrei færðu neina
mjólk úr beljunni þeirri arna. Hún er uppbornuð
með öllu og ekki á vetur setjandi.“
„Hverjum gat komið slíkt til hugar,“ mælti Hans
og strauk hendinni um höfuð sér. „Það er ekkert
lítilræði af kjöri, sem hún gæfi af sér, ef henni væri
slátrað! Annars gef ég lítið fyrir nautakjöt; mér
þykir það ekki nógu safamikið. En ég vildi ég ætti
svín eins og þetta, sem þú hefur þarna í hjólbörun-
um. Því að eitthvað er svínakjötið ljúffengara, að ég
nú ekki nefni svínapylsu."
„Heyrðu Hans minn!“ mælti slátrarinn. „Til þess
að þægjast þér ofulítið skal ég hafa skipti við þig á
svfninu og beljunni þinni. Hvernig lízt þér á það?“
„Guð launi þér góðvild þína,“ svaraði Hans, fékk
slátraranum kúna og tók grísinn úr börunum og
teymdi hann f bandinu, sem hann hafði verið bund-
inn með.
Hans hélt nú áfram leiðar sinnar og dáðist að því í
huganum, hversu allt gengi sér að óskum. Því að þótt
eitthvað bjátaði á í svipinn væri þvf jafnharðan
kippt í lag. Hann gekk nú fram á unglingspilt, sem
bar fallega, drifhvíta gæs undir hendinni. Þeir buðu
hvor öðrum góðan daginn og Hans sagði pilti þessum
frá þessari einstöku heppni sinni í viðskiptum. En
pilturinn sagði honum, að hann væri sendur með
■•■•■•■•■•■•■•■•■•■•■•■•■•■•■•■•■•■•■•■•■•■
ANNA FRÁ STÓRUBORG - SAGA FRÁ SEXTÁNDU ÖLD niuít
allir, að þá mátti heita, að engin kristni væri í Skálholts-
stifti. Gömlu prestamir voru í raun og veru allir afsettir,
nema þeir vildu flytja hixm nýja boðskap, sem þeir kunnu
ekki sjálfir. Flestir þeirra kusu heldur að leggja niður embætti
sín. Fengust þá engir til að taka þau upp. Bændur og lið-
léttingar voru vigðir, ef þeir aðeins voru bænabókarfærir, —
gátu stafað sig fram úr Cormim-postillu prentaðri í kirkjun-
um. Lakast gekk að fá almenning til að sýna þessum nýgræð-
ingum kirkjunnar sæmilega lotningu.
Klaustrin voru nú á kóngs valdi, og munkar og prestar áttu
sér hvergi öruggt athvarf. Sumir munkamir vom á flækingi.
Samt áttu þessir gömlu latínusönglarar enn þá allmikil ítök
í hugum manna, og helzt vom það þeir, sem héldu þó enn í
hemilinn í fólkinu — og skákuðu þeim gamla.
En í norðrinu dró upp dimmar blikur. Norðlingar vom
enn þá gamla siðnum tníir, og þar sátu menn að völdum,
sem ekki gáfu Sunnlendingum eftir í ójöfnuði og yfirgangi.
Það dró til stórtíðinda, — stórtíðinda, sem einmitt dundu yfir
á þeim árum, er saga þessi gerist.
2. FÓSTURSONURINN
Anna var yfir þrítugt, en Hjalti fimmtán ára.
Það, sem til hafði verið stofnað af glettni og ertni við
heimafólkið, var orðið að brennandi ást, — óslökkvandi eldi.
Þannig var það ætið hjá þessari ætt. Hún gekk fram af
öllum, bæði í gáskanum og alvörunni. Engu var þar stillt
í meðalhófið.
önnu nægði ekki að ganga fram af heimafólki sínu í eitt
skipti, — einn einasta morgun. Hún varð að halda því áfram.
Einhver meðfædd hvöt til þrjózku og lítilsvirðingar á al-
menningsálitinu knúði hana, einhver sjálfræðisfýsn og upp-
reistargimi.
Hún lét gera Hjalta hvílu í svefnloftinu hjá sjálfri sér.
Hún lét gera honum góð klæði, gefa honum það bezta úr
matnum, lét hann lifa og láta eins og hann vildi og vinna
það eitt, sem honum sjálfum sýndist.
Og hún naut með ánægju þeirrar undrunar og gremju,
sem þetta vakti hjá heimafólkinu.
Jafnframt varð henni Hjalti kærari með hverjum degin-
um, sem leið.
Hún kenndi honum að lesa og skrifa. Það kunni enginn
á heimilinu nema hún sjálf. Hún kenndi honum allt, sem
hún kunni, sagði honum allt, sem hún vissi, og dáðist hjartan-
lega að því, hve greindur og námfús hann var.
Hún elskaði hann með allri þeirri ákefðarástriðu, sem

ITkÍimorQunkQffiflu
— Þetta er skrftið . . .
allir horfnir????
— Þú misskilur mig
sonur sæll . . . ég átel
þig ekki, þótt þú eyðir
tfmanum í konur, vín og
gleði ... ég öfunda
t>ig • • •
— Ég vil fá ferð á bað-
strönd þar sem er fullt
af ungum og myndar-
legum mönnum, sem
aðeins vilja eitt . . .