Alþýðublaðið - 21.09.1958, Blaðsíða 6

Alþýðublaðið - 21.09.1958, Blaðsíða 6
6 Alþýðublaðið Sunnudagur. 21. sept. 1958 Fimnítugur ,.ÞEGAR ég kom til Reykja-1 víkur árið 1909, var hér enginn iðnaður,“ sagði einn af kunn- ustu kaupsýslumönnum lands-; •ins við mig fyrir fáum dögum, og þannig var það lengi fram eftir árum. Við hið sama sat meira en áratug seinna og í raun og /eru var enginn iðnað- ur til á nútíma mælikvarðá fvn- en eftir 1930. — íslenzkur iðn- aður hefúr risið upp á tiítöiu- lega fáum árum með bátnandi hag þjóðarinnar, rýmra at- hafnafrelsi, rafvæðingu og öðr- um framförum, sem gáfu skil- yrði til nýrra landvinninga í at- vinnuiífi þjóðarinnár. Straumkastið hefur verið strítt síðustu tvo áratugina, — hraðinn mikill og umsvifin stór fengleg. Allt hefur fvigst að: umbætur á n-ser öllum sviSum, ný öld og nýtt fólk. „Fólfcið varð nýtt 1 gær“, sagði séra Sig- urður Emarsson í hátíðaljóðum sínurn árið 1930 .... Á þessum árum hafa stígiö fram margir menn nýrrar ald- ar, sem skapað hafa ný viðhorf, numið lönd og valdið æ sterk- ari og áhrifameiri straumkösí- um. Allt eru þetta tiltöiulega ungir menn, sem brjótast þær leiðir, sem forfeörurn okkar datt ekki í hug að hægt væri að fara — og byggðu þar, sem fortíðin sá enga undirstöðu . . . í dag ætla ég að minnast eins slíks manns, eins þeirra, sem af dugnaði, hugrekki og fvrir- hyggju hefur gerst landnáms- maður í atvinnulítinu og dreym ir stöðugt nýja drauma um landvinninga, einn þeirra manna, sem ósjálfrátt verða brautryðjendur, — 0g þola hvorki fjötra né höft á athöfn- umsínum. Þannig er þetta nýja fólk, hrautryðjendur dagsins í dsg í atvinnumálum. Og allt er það „self máde“, það er að segja, sprottið upp úr mölinni, sem feður þeirra börðust á, alls laust op ósérhlíft, hefur barist í sveit .og á sjó uppvaxtarár sín og þekkir af eigin raun strit og stríð alþýðufólksins. Þessí maður er Axei Kristj- ánsson, forstjóri í Hafnarfirði. Hann er fimmtugur í dag. Axel Kristjánsson fæddist hér í Reykjavík þennan dag árið 1908, sonur hjónanna Guðrún- ar Ólafsdóttur og Kristjans H. J. Kristjánssonar, síeinsmiðs. Guðrún er enn á lífi, en Knst- ÞAÐ: má ekkj minna vera en a-ð ég sendi Axel Kristjánssyni, á fimmtíu ára afmæli hans,' hug heilar kveðjur, árnaðaróskir cg Þakkir. — í nærri 20 ár höfuin við verið nánir samstarfsmenn, og hefði ég þar fáa, eða enga, getað hugsað mér honum betri né fremri. j Hann tók við stjórn Raf- tækjaverksmiðjunnar í Hafnar- firði, þegar hún var nýstofnuð, og hefur rekið hana síðsn með þeim myndarbrag, að hún er nú eitt stærsta og álitiegasta iðnfyrirtæki landsins. Undir hans stjórn hefur verk smiðjan þanist út, framleiðslan vaxið, b.æði að magni, fjöi- 1 breytni og gæðum og ný, skyld fyrírtæki eins og SteinuII, Raf- j mótor og Málmgluggar bætst j við. j Allt er þetta verk Axels Krist I jánssonar meira en nokkurs eins manns annars. Annað aðalstarf Axels hefur j verið á sviði kælitækni, við hraðírystihúsabyggingai- og ým 1 isfegt fleira í því sambandi. — j Hann hefur teiknað frýstihús Axel Krisíjánsson ján lézt árið 1932. Eins'og títt var í þá daga fór Guðrún í sveit með börn sín á sumrum og vann fyrir þeim. Dv.akij Axel oft í sveit í æsku, ba;Ö.i með móður sinni og án hennar. Þar átti hann kost á að kyrmast hörkulegrj lífsbaráttu, sem kom mjög við hann. Þegar hann hafði slitið barnsskónum fór hann að stunda allskonar vinnu: fór á síld og vann á eyrinni. Hann fór í vélsmiðjuna Hamar tii járnsmiðsnáms og var þar í þrjú ár og hafði í huga að verða vélstjóri, enda stóð hugur hans mjög til véla. Hann réðist sem kyndari á togara og varðskipin og stundaði þau störf í tvö ár, v e $ j a og verið ráðunautur um gerð þairra og rekstur, nú síðast íisk iðjuver Bæjarútgerðar Haínar- fjarðar, sem er eitt stærsta og nýtízkulegasta hús af því tagi hér á landi. Fyrir IV2 ári tók hann einnig við framkvæmda- stjórn Bæjarútgeröar Hafriar- fjarðar, á mjög erfiðurn tíma, og hefur tekizt að reka það stóra fyrirtæki, svo að orð fer af. Að fjölda mörgu öðru hef- ur Axel lagt gjörva hönd, sem ekki verður rtakið hér, og ég þekki minna til- Allsstaðar hafa komið fram sömu manndóms- einkennin, dugnaour, kjarkur, hagsýni og smekkvísi, 1 verk- um öllum, byggt á víðtækri þekkingu á því verkeíni, sem hann hverju sinni hefur haít með höndum. Þó að Axej þyki stundum •hrjúfur á yfirborðinu slær gott hjarta undir þeim harða stakki, sem raunverulega vili öllum vel. Ég þakka Axel Krisíjánssyni iiðin ár, ósk; honum langlífis og mikilla verkefna og honum og fjölskyldu hans gæ.fu og vel- farnaðar. Emil Jónsson. en las við Vélskólann og út- skrifaðist úr honum árið 1930. Árið eftir sigldi hann til Kaup- mannahafnar og hóf nám við Köbenhavns Maskin-teknikum cg las þar verkfræði í þrjú ár. Þaðan útskrifaðist hann árið 1934. Að því loknu réðist hann til Marinens flyvevesen, vann þá á teiknistofu Burmaisters & Wein og loks hjá Atlas maskin- fabrik. Þar kynntist hann mjög náið frystivélum og öilu þar að lútandi. Árið 1937 flutti Axej heim, enda var um það leyti að hefj- ast bylting í fiskiðnaðarmálum okkar með stofnun íiskimála- nefndar, er stefndi markvisst að því, að koma upp frystihús- um sem víðast á landinu. Vúdi hann gjarna fá tækifæri íil þess að starfa að'þeim málum, en það gekk illa tii að byrja með. Loks var hann þó ráðinn ráðunautur nefndarinnar í frystihúsmálum. Hann ferðað- ist þá hvað eftir annað hring- inn í kringum landið og kvnnti sér óskir manna, staðhætri fyr- ir frystihús og fletrs. Átti harin síðan aðild að byggingu og upp- setningu allt að fimmtíu frysti- húsa víðsvegar um land. Þá þeg ar komu fram hinir miklu for- ystuhæfileikar Axels, kunnátta hans og framsýni. Hann starf- aði að þessum málum í átta ár við vaxandi vinsældir yfirboð- ara sinna og traust þeirra manna, sem nutu starfs hans og leiðbeininga. Raftækjaverksmiðjan í Hafn arfirði — Rafha, hafði verið stofnuð árið sem Axe.l kom heim. Það var í mikið ráðist, en grundvöllurinn eins og eðli- legt var, lítt undirbúinn. Árið 1939, meðan Axel var enn starfsmaður Fiskimálanefndar, var hann ráðinn forstjórj Rafha, og gegndi hann báðum störfun- um þar til hann hætti hjá fiski málanefnd. Saga Rafha, undir íorvstu Axels Kristjánssonar, hefur oft verið sögð. — Hann ruddi brautina fyrir raftækja- iðnaðinn og vann af svo mikilli framsýni og jafnframt dyrfskn | os bjartsýni, að Rafha varð brátt öndvegisfyrirtæki ís. I lenzfcs iðnaðar og heldur enn því sæti, jafnvel þó að upp hafi risið síðan fyrirmyndar-iðnað- arstofnanir í öðrum greinum. Hefur brautryðjandastarf Ax- els á' þessu sviði haft mi.kla þýðingu fyrir íslenzku þjóðina, auðveldað henni hraðfara raf- j væðingu og sparað henni stórar ! fjárupphæðir í erlendum gjald- eyri. Ljúka allir upp einum munni um það, að raftækin hjá | Raíha standist fvllilega sam- ! anburð við beztu erlendar vör- ur í sömu grein og snmar fram- j ar, eins og t- d. eldavélarnar. — j Hefur Axel Kristiárisson nú j starfað sem forstióri B,afha í j t-æpa tvo áratugi. Þá var hann l eftirlitsmaður flugvéla í 12 ár. j Loks skal þess getið síðasi en ekki sízt, að fyri.r rúmu ári var | hann ráðinn forstjóri Bæjarút- : geðar Hafnarfjarðar. — Hann hafðj teiknað og skipriagt | væntanlegt frystihús Bæjarút- j gérðarinnar — og nú var að ! reisa það. Það er komið upp og hefur tekið til starfa fyrir nokkru. Hafa erlendir sérfræð- inga sagt mér, að það sé svo vel gert, nákvæmlega skipulagt og öllu svo haglega fyrirkomið, að það standi eins framarlega og fullkomnustu frystihús er- lendis. — 1 samtölum iðnaðar- manna hefur Axel tekið mikinn þátt og átt sæti árum saman í félagi íslenzkra iðnrekenda. Um öll þessi störf Axels Krist jánssonar væri hægt að skrifa langt mál ,en ég sleppi því. En upptalningin hlýtur að sýna mönnum dugnað mannsins og ósérplægni. Menn treysta hon- um til mikilla afkasta, enda mun hann ekki hafa brugðist þvj trausti. Sumir segja að hann sé ráðríkur og óbilgjarn, en Þannig eru aLir dugnaðar- menn. Hann er aíltaf með nýj- ar hugmyndir á prjónunum, og hann er einn þeirra manna, er lætur sér ekki nægj a að tala um þær. Hann vill framkvæma þær — og engan þekki ég eins óþolinmóoan og hann. Ég lái slíkum mönnum ekki.þó að þeir snúist fcart við þegar á að fjötra þá með iangvarandi bollalegg- ingum, hugieysi og vangavelt- um, rjúka upp á fundum og segi: „Eg nenni ekki að sitja yfir þessum vangaveltum. Ég er farinn“. Margir 'eita til Axels Krist- jánssoriar og h3nn leysir vand- ræði Þnarxa og það er því líkast, sem hann viti ekki af því. Axex Klstjárisson er tvíkvænt ur. Með fyrri konu sinni, Rósu ÉríeridsSóttur átti hann fjögur börn, en með síðari konu sinni i Sigurlaugu Arnórsdóttur á j hann tvær dætur. | Ég kynntist Axel Kristjáns- : syni fyrst um 1924, en löngu j síðar urðum við vinir- Hann er \ alltáf að flýta sér. Það sópar að hcnum, enda er hann mq,ð stærstu mönnum, — og þannig er hann líka í skaphöfn við framkvæmdir á thmmi mikilla og stórdíenglegra framfara með al ungrar þjóðar, sem beið svo lengi í keppunni, að hún vill j gera a!it í einni svipan .... Axei Kristjánsson er afsprengi þeirrar miklu framkvæmda- byltingar, sem við nú lifum í, , eitt gleggsta dæmið um ein- stakiinga sem ryðja henni braut. ‘ VSV. Nýjustu íízkusnið frá París og New York, m. ?. Empirekjólar, Chemisekjólar, Balloon- kjólar. Laogavegi 89 Það tilkynnist hér með að Brezka sendiráðið er flutt úr Þórshamri og eru skifstofur þess nú að Laufásvegi 49. r Sportskyríur á kr. 75,00 Vinnuskyrtur á kr. 75,00 Vaíteraðir unglingajakkar á kr. 200,00 Gallaðar kvenbuxur á kr. 15,00 Háhælaðir kvenskór á kr. 60,00 Kvarthælaðir kvenskór á kr. 60,00 IVé m fram á hverjui S¥Í eicki a' glafirsisr tfmszil J

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.