Tíminn - 22.05.1965, Blaðsíða 11

LAUGARDAGUR 22. maí 1965
TÍMINN
hötuðu Nippana, en hefðu verið neyddir til þess að fylgja
þeim að málum. Við létum þetta ekki á okkur fá. Hefðu Nipp-
arnir verið í þann veginn að bera sigi'? ú: bítum, hefði
hljóðið verið allt annað. Þessir Kóreumenn höfðn verið reglu-
lega andstyggilegir við okkur og við gátum ekki gleymt því.
Að lokum tók bíladeildin til starfa. Tæknimennirnir, „bíla-
málararnir" þeir, sem áttu að skipta um hjól, og nokkrir
bifreiðastjóranna mynduðu vinnuflokka. Þeir urðu að fara
til Tangjong Priok dag hvern og yfirgáfu búðirnar klukkan
6 að morgni. Sérstök lest fór með þá frá Batavíu til hafnar-
innar, þar sem þeir unnu í samsetningarverksmiðju General
Motors. Vinnudagurinn var langur, og þeir fengu aðeins
eina klukkustund til hádegisverðar og stutt hlé síðdegis, en
vinnan var fólgin í því að gera við japanska fiutningabíla og
breyta öðrum bílum í létta liðsflutningabíla, hið síðarnefnda
var gert með því að rífa sundur húsin fyrir aftan bílstjóra-
sætin og koma þar fyrir viðarbekkjum fyrir átta menn. Nokkr
ir skínandi fínir nýir Packards voru á meðal bílanna, sem
fengu þessa útreið, og þrátt fyrir það, að hér væri verið
að fara skammarlega með góða bíla nutu fangarnir þess að
framkvæma þetta v.erk, því það var aðeins til þess að valda
Nippunum tjóni.
„Hinir tæknilærðu11 fengu hálfan mánuð til þess að læra
meðferð alls kyns véla og verkfæra, og með því að afsaka
sig með fáfræði og reynsluleysi gátu þeir skemmt töluvert
bæði af hvoru tveggja. Þeir, sem ekki voru „tæknilærðir“
voru látnir vinna við viðgerðir á gömlum bílum og trukkum
undir stjórn höfuðsmanns eins frá Valles, sem Ashe hét. Það
var fjörlegur leikur.
Hver sá bíll, sem gekk ekki var tekinn, vélin tekin í sund-
ur, hver einasta skrúfa og smástykki tekið úr henni og fægt,
hreinsað og lagt á gólfið. Þegar því var lokið, var öllum
vélarhtutunum. raðað vandvirknislega saman aftur, og vélin
send til kínverskra bifvélavirkja, sem unnu í verfegmiðj-
unum. Ef bíllinn gekk, sendu Kínvérjarnir hann aftur til okk-
ar, og sögðu, að hann væri ekki í lagi. Þá varð að byrja á
öllu frá upphafi, og heil vika fór til einskis. Ef bíllinn var
ekki í fullkomnu lagi, gerðu Kínverjarnir smávegis við hann,
þannig, að hann átti að geta enzt í nokkra daga og sögðu
.svo, að hann væri í lagi. Og áður en vikan var liðin, kom
bíllinn til baka, og við hófumst handa á nýjan leik.
í lok fyrstu vinnuvikunnar hafði verið gert við fimm
bíla. Tala hækkaði upp í átta næstu viku, en þar af voru
fjórir þeir sömu og viku á undan þurftu endurskoðendun
ar við. Samt sem áður virtust Nipparnir ánægðir með þetta
allt saman, og við komumst að raun um, að Bandoeng stjórn-
arliðið fékk hrós fyrir, að hafa sent jafn góðan mannskap og
við vorum. Batavíu-stjórnendunum var einnig hrósað, og þá
aðallega fyrir að hafa skipulagt svona árangursríka viðgerðar-
áætlun, og komið henni í framkvæmd, og Nipparnir, sem
stjórnuðu okkur, fengu hól fyrir sinn hlut. Jafnvel stríðs-
föngunum var sagt, að þeir hefðu unnið mjög vel. Hér voru
allir að bjarga heiðri sínum, og það gekk svo langt, að hið
sanna í málinu hvarf algjöríega 1 skuggann. Þetta var eins
japanskt og það gat verið, og það minnir mig á annnan frá-
leitan hlut, sem kom fyrir. Það brást aldrei, að okkur barst
eins konar viðvörun í formi smáathugasemdar frá einhverj-
um varðanna, ef von var á Kempetai í skyndirannsókn,
og útvörp og aðrar bannvörur voru fljótar að hverfa. Kempé-
tai leitaði síðan og fann ekkert, sem gat vakið grunsemdir, og
vörðunum var hrósað fyrir, hve góða stjórn þeir höfðu á
öllu. Á hinn bóginn myndu fangaverðirnir hafa glatað and-
litinu. og lent í vandræðunum, ef rannsóknin. hefði leitt
í ljós ólögmæta hluti í vörzlum okkar Aldrei kom til mála,
að samvinna gæti verið á milli Kempetai og varðanna. Greini-
lega var miklu auðveldara að hafa þetta öðruvísi.
Stundum leit helzt út fvrir, að Japanirnir væru tröllheimsk
ir — þeir virtust ekki. geta skilið hið einfalda og augljósa.
Eitt sinn fann Kempetai sex skotfærahylki hjá einum Ástra-
líubúanum og verðirnir urðu skelfingu lostnir. Illilegir
Kempetai-Ieynilögreglumenn snuðruðu um allar búðirnar og
leituðu ; dvrum og dyngjum að byssunni Þeir rifu sundur
dýnurnar og köstuðu öðru dóti út um allt, en árangurslaust.
Ástralíumaðurinn sagðist hafa afhent byssuna, þegar hann
var tekinn höndum fyrir þremur árum. en hafði aðeins geymt
skotfærin í pokanum sínum, og þar hofðu þau verið, og ein-
hvern veginn sloppið fj*am hjá öllum rannsóknum til þessa.
Þeir köstuðu manninum inn í klefa og yfirhgyr,ð,\i„,Jiann
hvað eftir annað,je.n,haiinJiélt fast.yið.isínaiíiögu og að.lQkum
ákveðu þeir að senda hann aftur til búðanna. Staðreyndin
var hinsvegar sú að byssan var saumuð inn í beltið hans aftan
tvisvar og Gösta kastaði byssunni
á borðið, snerist á hæli og gekk
út með mig í kjölfarinu.
Hann virtist vera hinn ánægð-
asti með sjálfan sig og ég hefði
ekki brjóst í mér til að skyggja
á gleði hans. En ég var langt frá
að vera ánægð. Það var Ijóst, að
Burger skildi allt. Hann vissi að
skjölunum hafði verið komið til
mín, áður en Karl dó. Hann vissi
að skjölin voru í mínum fórum
— þótt hann fyndi þau ekki.
Hann mundi nú aldrei gefast upp,
þegar við höfðum gefið honum
sérstaka ástæðu fyrir utan skyldu-
störfin. Hvað svo sem gerðist, í
hve mikla tvísýnu sem hann yrði
að leggja sig, þá héldi hann áfram
og léti mig aldrei komast af landi
brott.
Lyftan kom og við stigum inn.
Litli lyftudrenguinn frá því um
nóttina var enn á vakt og ég
brosti til hans og sagði við Gösta:
— Geturðu gefið mér fimmtíu
mörk?
Hann rétti mér peningana og
þegar við stigum út úr lyftunni
laumaði ég seðlinum að piltinum.
Hann deplaði til mín augum, en
sagði Gösta, — þetta var nú það,
og mér þykir byrjunin á vinnu-
deginum hin bærilegasta. Ég verð
að fara á þennan fund, en ég vona
að við sjáumst um hMegið.
Hann var komiruí langleiðina
út, þegar ég nrópað; á hann.
— Hvað er það, Ann?
— Tennurnar, sagði ég.
Hann hió
— Æ, já, ekki má gleyma þeim.
Hann gekk inn aftur og lagði
góminn á borðið hja hótelverðin-
um.
— Ég fékk þetta lánað hjá feit-
um raanni með svarta barta, sagði
hann. — Þér vilduð kannski vera
svo elsku'egur að koma því aftur
upp tii hans og þakka hjartalega
! fyrir lánið.
HótelvÖrðurinn var maður þjálf
aður 1 starfi, svo að hann virtist
alls ekki undrandi, en ég held
nú samt að hann hafi verið það.
— Hvaða herbergi herra for-
stjóri?
— Það var ekki númerað, en
ég hugsa að þér vitið hvar það
er. Það er herbergi, þar sem
et iniðstöð njósna tiotelsins. þar
se.n er hlustað á samtö) gesta og
horft á þá. þegai þeii afklæða
sig.
— Hvað á forstjórinn við'' Sagði
hótelvörðurinn reyndi að setja
upp undrunarsvip, sem vai ekki
mjög sannfærandi.
— Nei. Yður er náttúrulega
ekki kunnugt um það?
— Alls ekki. Hérna á hótelinu?
Hérna á hótelinu. En nóg
um það — gleymið bara ekki
tönnunum.
— Já, herra forstjóri, ég hef
satt að segja ekki hugmynd um
— Nei, nei, þá megið þér eiga
góminn sjálfur. Sama er mér.
Heil Hi. Og síðan gekk hann rak-
leitt út í bjartan Vínarmorgun-
inn.
IX
Ég hef verið áður i Vín, en
þótt mér virðist götulífið fá-
skrúðugra en áður var, fannst
mér það gæti verið skemmtilegt
að fá sér gönguferð og skoða borg,
með heilum húsum, sem var hægt
að búa í. Svo að ég gekk að lyft-
unni til að fara upp og sækja káp-
una mína og hinn ungi vinur
minn frá nóttunni áður opnaði
dyrnar með breiðu brosi og upp
héldum við.
f þetta sinn var það ég, sem
deplaði augum til hans og sagði:
— Takk fyrir.
— Sjálfþakkað, svaraði hann og
skyndilega hélt hann á litium
blómvendi. Ég varð snortinn. Þið
vitið, hvernig svoleiðis blómvend-
ir líta út eftir að hafa legið um
hríð í buxnavasa og síðan verið
klemmd í þvalri og feiminni
drengjahendi en eg var samt sem
áður ákaflega glöð. Þetta voru
bara fjögur eða fimm blóm, en
konur kunna vel að meta slíka i
riddaramennsku fyrripart dags- j
ins.
— Eru þau handa mér? sagði |
ég. Kærar þakkir. Þau eru falleg.!
— Þetta er Edelweiss, sagði j
hann.
Aha, þannig átti ég að skilja
hanri Auðvitað hafði ég heyrt um
Edeiwéiss og ég varð strax var-
kárari. Édelweiss höfum við heyrt
nefnt býsna oft síðustu árin -r
það' á að vgrg nafnið á au$turrísk
um samtökum sem hafa það að
stéfnúmiði að steypa nazistum og
frelsa landið — en margir eru
þeirrar skoðanir að þetta sé ein-
tómt svindl og uppfynding nazist
anna sjálfa.
— Jæja. Edelweiss, sagði ég.
— Þau visna víst fljótt?
— Ekki þessi, sagði hann ör-
uggui í bragði.
— Og það eru víst ekki mikið
um þau á þessum árstíma?
— Miklu fleiri en þér haldið.
Lyftan var komin upp og hann
opnaði dyrnar:
— Hefur frúin hugsað sér að
fara út?
— Já, agði ég.
Hann varð mjög alvarlegur á
Isvip og hvarflaði augum inn eftir
:anginum áður en nann talaði’
— Það er hvasst úti frú. Ef 6g
I væri í yðar sporum mundi ég
ihalda mig inni. Ég mundi bíða,
Rest best koddar
Endurnýjum gömlu sængurnar,
eigum dún og fiðurheld ver,
æðardúns og gæsadúnssængur
og kodda af ýmsum stærðum.
- PÓSTSENDUM —
Dún- og
fiðurhreinsun
Vaúnsstig i — Simi 18740.
1 (Örfá skref frá Laugavegi).
þangað til eiginmaður frúarinnar
kemur aftur.
— Hm, sagði ég. — Kannski.
Þökk fyrir.
Svo fór hann aftur niður og ég
hugsaði um ráðleggingu hans og
komst að þeirri niðurstöðu að hún
væri góð.
Þeir sem búið hafa í Beriín í
stríðinu vita, að það er alvara og
eru ekki svo vitlausir að gleyma
því. En ég hef líklega orðið fyrir
áhrifum af Gösta. Hann leit ber-
sýnilega á Gestapo eins og ömur-
legt fávitahæjj, sem mæi,U,afgreiða
með yfirlætisfullu ’kæruleysi
og velvöldum skammáryrðum. *-dð
borgaði sig ekki að ég Íéti blekkj-
ast af því líka.
Því meira sem ég hugsaði um
hinn fyrirliugaða göngutúr, því
brjálæðislegri virtist hann mér.
Ég væri sennilega varla komin
hundrað metra þegar einhver kurt
eis herra maður byði mér að stíga
inn í bifreið. Ég mundi undir öll-
um kringumstæðum gera það, ann
að hvort með fætur eða höfuð u
undan, það færi eftir smekk hins
kurteisa herramanns. Og síðan
fengi Gösta að leita að mér fra;u
á elliár, án þess að yfirvöldin
gerðu annað en' fullvissa hann um
að enginn hefði minnstu hugmynd
um málið.
Eg gekk inn á herbergi mitt,
sótti prjónadótið mitt og síðan
fór ég niður aftur, snæddi morg-
unverð og valdi mér sæti í pálma
garðinum og sagði við sjálfa mig,
hér verður þú hvað sem fyrir kem-
ur og upp á hverjue sem þeir finna
til að lokka þig héðan.
. Ég skal játa að prjónaskapur
er gkki uppáhaldsiðja mín, en það
var eitthvað heillandi við að
prjóija þessa sokka. Þeir voru
lángt komnir og ég hugsaði
með mér, að ef ég væri nú reglu-
lega dugleg gæti ég kannski gefið
Gösta þá í brúðargjöf eftir
nokkra daga. Ég held, að Karl
hljóti að hafa skemmt sér vel þeg-
ar hann fékk þessa hugmynd og
það var greinileg að hann hafi tek
ið þann möguleika með í reikn-
inginn, að einhver mundi ganga
út úr landinu á með leyndarmáls
sokkana á fótunum. Því að punkt-
arnir og strikin voru ekki áhæl-
unum og framleistanum, þar var
garnið einlitt og óspennandi. Karl
hafði tryggt sig gegn þeim mögu-
leika að einhver mundi slíta gat á
skeytið hans.
Nú, já, ég prjónaði sem sagt
af kappi og lét hugann reika, en
ég stöðvaði hann í hvert skipti,
sem hann léitaði til framtíðarinn
ar. Ég hélt hugsunum mínum á
hlutlausum grundvelli og hug-
leiddi bara allt það dásamlega.