Morgunblaðið - 07.07.1976, Side 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, MIOVIKUDAGUR 7. JULI 1976
ÞESSA dagana cru bændur um
land allt að rýja fé sill og koma
því á afrétf. Ekki er þetta þó
algilt, því á síðustu árum hefur
mjög farið í vöxt að fé sé rúið
yfir vetrarmánuðina auk þess,
sem margir bændur hafa fé sitt
í heimahögum vfir sumarmán-
uðina. En hvað sem þessu líður
hefur vorsmalamennska, rún-
ingur og rekstur fjár á fjall
haft yfir sér ákveðinn blæ til-
hlökkunar og skemmtunar. Há-
punkturinn er þó jafnan, þegar
féð er rekið á fjall og víst er að
þeir. sem einu sinni hafa rekið
fé á fjall, glevma þeim atburði
seint. Tæknin og vélmenningin
hefur gripið inn I þessi störf
eins svo mörg önnur og er nú
óðum að ná vfirhöndinni, hvað
snertir rekstur fjár á fjall að
vori. Verulegur hluti bænda ek-
ur fé sínu til afréttar á bíl-
um eða heyvögnum, dregnum
af dráttarvélum. Blaðamaður
Mbl. var á ferð um uppsveitir
Arnessýslu sl. mánudag og hitti
þá fyrir nokkra bændur, sem
voru að sýsla við fé sitt.
Ekki verður annað séð en ærin, sem hún Eygló Jóhannesdóttir I
Asakoti er hér að rýja, felli sig fyllilega við klippurnar og sjálfsagt
hefur henni orðið hugsað til hlýrra sumardaga, sem — vonandi —
eru í nánd.
„Hjarðmennskan í
manni fær útrás
við þetta“
Það endar sjálfsagt með því
að við sem enn rekum verðum
safngripir," sagði Eyjólfur
Guðnason, bóndi í Bryðjuholti í
Hrunamannahreppi, er við hitt-
um hann skammt frá bænum
Tungufelli, þar sem hann var
að reka fé sitt á fjall við fjórða
tnann. „Það að menn reki á
fjall er alveg að leggjast af, því
eftir að vegur var lagður inn á
afréttinn vilja menn frekar aka
fénu inn eftir. Þetta er í 11
skiptið, sem ég rek en það er
eins og einhver hjarðmennska
fái útrás í manni við þetta og
ekki skemmir það yfir að ég
hef gaman af þessu,“ sagði
Eyjólfur.
Að sögn Eyjólfs lögðu þau
fimmmenningarnir upp með
safnið frá Bryðjuholti kl. 7 ár-
degis um morguninn, mánu-
dagsmorgun, og gerðu ráð fyrir
að komast inn í Svínárnes í
Þær eru ófáar ærnar, sem Jóhannes
Jónsson, bóndi f Ásakoti, hefur rúi<) á
sfnum 52 búskaparárum.
tiríkur Kristófersson á Grafarbakka var
að gefa fé sfnu inn ormalyf meðan við
stöldruðum við.
„Endar sjálfsagt með því að við
sem enn rekum verðum safngripir’’
„Ekki hækkun að
láta ullina hækka
en kjötið lækka“
A bænum Ásakoti í Biskups-
tungum var verið að rýja, þegar
okkur bar að garði. Fé var í rétt
og ungir sem aldnir kepptust
við að Ijúka rúningnum áður
en degi tæki að halla, þvf þá
þurfli að taka til við mjaltir.
Við tókum tali Jóhannes Jóns-
son, en hann býr ásamt s.vni
sínum, Kagnari, f Asakoti.
Jóhannes hefur búið f Ásakoti f
52 ár og við báðum hann að
segja okkur Iftillega frá þeim
breytingum, sem orðið hafa á
ullarverðinu til bænda frá þvf
að hann hóf búskap?
„Fyrst er það að þegar ég
byrja búskap var hlufi af ull-
inni alltaf tekinn frá og það
unnið f lopa, sem notaður var í
sokkaplögg og annan fatnað.
Þetta gekk fram að strfðinu en
þá bre.vttist þetta eins og ann-
að. Farið var að selja ullina
óþvegna til ullarþvottastöðva
en verðið var Ifkt og verið hef-
ur, þar til því var breytt f vetur.
Þó ullarverðið hafi eki verið
svo mjög lágt f byrjun, hefur
v.
það ekki fylgt breytingum á
Jkaupgjaldi og síðustu ár hefur
ekki svarað kostnaði að rýja en
það er hins vegar nauðsynlegt
að rýja vegna fjárins.“
Eins og þú bentir á var ullar-
verð hækkað á sl. ári. Teiur þú
að með þeirri hækkun hafi ver-
ið tekin upp rétt stefna?
„Það er mfn skoðun að hver
vörutegund eigi að hafa sitt
rétta verð en ekki eigi að vera
að jafna á verðinu á milli vöru-
tegunda. Eg get ekki talið það
hækkun að hækka ullina en
lækka kjötið, sem fæst af kind-
inni. Ef ullin hefði hækkað og
^ kjötið haldið sínu verði, hefði
gegnt öðru máli.“
Heldur þú að þessi breyting á
ullarverðinu verði til þess að
betri skil verði á ullinni frá
bændum?
„Eg á ekki von á að menn fari
að rýja vegna hennar einnar. í
fyrra fengu menn 100 krónur
fyrir kílóið af óþveginni ull og
uppbót eftir gæðum, sem eng-
inn veit enn hvað verður. Nú
fást að meðaltali 380 krónur
fyrir kílóið af óhreinni ull. Það
er Ifka annað að nú er orðið það
fámennt á stórum svæðum í
landinu s.s. á Vestfjörðum og
Austfjörðum að ekki er mann-
skapur til að smala og það hlýt-
ur að hafa áhrif á ullarmagnið,
sem fram kemur“.
fyrsta lagi kl. 10 á þriðjudags-
kvöld en þangað ætluðu þau að>
reka féð. Vegalengdin, sem þau
þurfa að fara er um 53 km og
eftir að búið er að reka féð í
Svfnárnes fer einn dagur í að
ríða heim aftur. Eyjólfur sagði
að á þessu vori yrðu það aðeins
átta bændur f Hrunamanna-
hreppi, sem rækju fé sitt á f jall
en helmingur bænda f sveitinni
hefur fé sitt í heimahögum.
Aðrir bændur sem hafa fé aka
því á bílum eða vögnum.
„Afrétturinn er að sögn
þe?rr>i, sem um hann hafa farið
mjög gó'<ur en mikill snjór var
yfir öllu lengi frameftir og því
er mikið í ám,“ sagði Eyjólfur
að lokum. Jarm lamba, sem
höfðu orðið viðskila við mæður
sínar, rauf kyrrðina og við
óskuðum ferðalöngunum góðr-
ar ferðar.
„Flokkun á ullinni
er nokkuð handa-
hófskennd“
Við bæinn Foss f Hruna-
mannahreppi mættum við fjár-
rekstri en þar var á ferð Þor-
geir Sveinsson, bóndi á Hrafn-
Með þrjá til reiðar rckur Þor-
geir Sveinsson á Hrafnkelsstöð-
um fé sitt á f jall.
Við kvöddum fólkið f Ásakoti
en þvf má að síðustu bæta við
að þeir Jóhannes og Kagnar
voru á sl. vetri með um 200 ær á
vetrarfóðrum en þeir feðgar
eru með blandaðan búskap.
Eyjófur Guðnason f Bryðjuholti, annar frá vinstri, f ánfngarstað ásamt fólki
sfnu. Sá yngsti f hðpnum er 11 ára en hann ætlaði þó aðeins að fara hluta
leiðarinnar. Ljósm. Mbl. t.g.