Morgunblaðið - 29.03.1979, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 29. MARZ 1979
Hringvegur og vegur til þétibýlisstaða:
Fimmtán ára landsáætlun
um slitlag á vegakerfið
Tillaga sjálfstæðisþingmanna úr öllum kjördæmum
Svcrrir Ilermannsson (S) mælti í fyrradag í sameinuðu þingi fyrir
tillögu um að fella að nýrri vegaáætlun sérstaka 15 ára áætlun um
lagningu hringvegar og vcga til allra þéttbýlisstaða í landinu með
hundnu slitlagi. Hér á eftir er fyrst rakið, hvern veg framkvæmdum
skal hagað skv. tillögunni. sem byggð er á stefnuyfirlýsingu
Sjálfstæðisflokksins í vegamálum. síðan kemur framsaga Sverris
Hermannssonar orðrétt. Flutningsmenn tillögunnar sem eru úr öllum
kjördamum landsins, eru auk Sverris Hermannssonar (Austfirðir),
Ólafur G. Einarsson (Reykjanes), Matthías Bjarnason (Vestfirðir).
Lárus Jónsson (Norðurland eystra). Eyjólfur K. Jónsson (Norðurland
vestra) og Geir Ilallgrímsson (Reykjavík).
Framkvæmdum skal hagað þannig:
• 1. 1979-1984:
a) Þjórsá — Vík í Mýrdal.
b) Kjalarnes — Akureyri — Húsavík
c) Egilsstaðir — Eskifjörður — Fáskrúðsfjörður.
d) Höfn í Hornafirði — Flugvöllur
e) ísafjörður — Bolungarvík og ísafjörður — Súðavík.
f) Tenging við Akranes, Hvammstanga, Sauðárkrók, Dalvík,
Þorlákshöfn, Eyrarbakka, Stokkseyri.
g) Ólafsvík — Hellissandur.
• 2. 1984-1989.
a) Borgarnes — Stykkishólmur — Búðardalur að Þorskafjarðarheiði.
b) Patreksfjörður — Tálknafjörður — Bíldudalur.
c) ísafjörður — Flateyri — Þingeyri
d) Blönduós — Skagaströnd.
e) Sauðárkrókur — Siglufjörður.
f) Aðaldalur — Reynihlíð.
g) Egilsstaðir — Jökulsá á Dal.
h) Fáskrúðsfjörður — Höfn í Hornafirði.
i) Biskupsstungnavegur að Laugarvatni.
j) Skeiðavegur að Þjórsárdalsvegi.
• 3. 1989-1994.
Lokið hringvegi og allir þéttbýlisstaðir tengdir og auk þess byggðir
upp fjölförnustu dreifbýlisvegir eftir því sem fjármagn hrekkur til.
Framkvæmdir verði fjármagnaðarþannig:
• 1. Með happdrættisláni 2.000 millj. kr. á ári.
• 2. Með framlagi Byggðasjóðs 1.000 millj. kr. á ári.
• 3. Með umframtekjum af sérsköttum umferðarinnar frá og með næstu
áramótum þó eigi lægri fjárhæð en 2.000 millj. kr. á ári.
Allar framangreindar fjárhæðir halda raungildi sínu ár frá ári.
Sérstaklega verði athugað að stytta framkvæmdatímabil úr 15 árum í
10 ef þess er kostur.
Tekin verði erlend lán til framkvæmdanna þegar og ef þess er þörf í •
samræmi við lánsfjáráætlun hverju sinni, og einnig til eftirtalinna
verkefna:
• 1. Garður og brú yfir Botnsvog.
• 2. Lúkning Borgarfjarðarbrúar.
• 3. Göng í gegnum Breiðadalsheiði.
Hringvegur
með bundnu
slitlagi
Á þingskjali 156 flytja átta
þingmenn Sjálfstæðisflokksins úr
öllum kjördæmum tillögu til
þíngsályktunar um varanlega
vegagerð, þar sem lagt er til að
Alþingi álykti að fella að nýrri
vegaáætlun sérstaka 15 ára áætl-
un um lagningu hringvegar og
vega til allra þéttbýlisstaða í
landinu með bundnu slitlagi.
Þá er í tillögunni tilgreint all-
námkvæmlega hvernig haga skuli
framkvæmdum á árunum 15 frá
árinu í ár til ársins 1994. Þessi
tillaga var fram lögð á liðnu hausti
og því er sýnt, að eitt ár framan af
er glatað til framkvæmdanna
nema Alþingi bregðist þeim mum
fljótar við vegna þeirrar vegaáætl-
unar, sem nú er í aðsrögum fyrir
árið í ár.
I ályktuninni eru tillögur um
fjármögnun framkvæmdanna, svo
og að athugað verði sérstaklega
hvort stytta megi framkvæmda-
tímabilið úr 15 í 10 ár og í því
sambandi má minna á, að hæst-
virtur fjármálaráðherra lét í ljós
þá skoðun sína á síðasta aðalfundi
Félags ísl. bifreiðaeigenda, að
binda ætti slitlag á hringveginn og
leiðina til Vestfjarða á 10 árum
eða eins og hann sagði á árunum
1980-1990.
r I ályktuninni er einnig að finna
tillögur um framkvæmd sjö tiltek-
inna brýnna verkéfna, en þó ber
vitanlega að taka fram, að könnun
á arðsemi þeirra er misjafnlega á
vegi stödd, en hlýtur að ráða um
röðun framkvæmdanna.
I tillögunni segir síðan: Með
fjármagni á vegáætlun hverju
sinni skal leggja sérstaka áherzlu
á byggingu vega upp úr snjó, og
ennfremur hið fyrsta byggingu
átta tilgreindra snjóþungra og
lélegra vegakefla, þótt síðar yrðu
lagðir bundnu slitlagi.
Þjóðhagslega
hagkvæm og
arðbær
framkvæmd
Á undanförnum árum hefur
mikil umræða farið fram um
nauðsyn stórátaks í vegamálum,
utan Alþingis sem innan. Þeir sem
bezt hafa kynnt sér þessi mál eru
þeirrar skoðunar, að vart geti
þjóðhagslega hagkvæmari fram-
kvæmdir. Standi þar aðeins einn
málaflokkur jafnfætis þ.e.a.s.
orkumálin. Það virðist liggja fyrir
óyggjandi, að á hinu háa Alþingi
er mikill meirihluti hv. þingmanna
eindregið fylgjandi því að stórt
verði lagt undir í vegamálum. Ég
minni á þál. framsóknarmanna frá
því í haust, þar sem þeir skora á
hæstvirta ríkisstjórn að láta gera
áætlun um varanlega vegagerð,
raunar þess konar áætlun sjálf-
sagt, sem við sjálfstæðismenn
leggjum nú fram og mætti það þá
verða til að hraða undirbúningi.
Ég hef lesið ræðu hæstvirts sam-
gönguráðherra sem hann flutti á
11. landsþingi F.Í.B. s.l. haust. Þar
dregur hann ekki af ser í yfirlýs-
ingum sínum til stuðnings varan-
legri vegagerð.
Án þess að ég leggi héðan af
nein ósköp upp úr samstarfsyfir-
lýsingu núverandi stjórnarflokka
þá er þar þó komizt þannig að orði,
að sérstakt átak verði gert til að
leggja bundið slit lag á aðalvegi.
Allt bendir þess vegna til þess,
að nú séu þingmenn tilbúnir að
taka höndunrsaman og hrinda í
framkvæmd þessu brýna verkefni.
Því miður er það svo, þrátt fyrir
áhuga stjórnvalda í orði, að fram-
kvæmdir í vegamálum hafa oft
setið á hakanum á undanförnum
árum.
Ef litið er á aukningu í fjárveit-
ingum til vegagerðar milli ára, þá
varð hún mest, hina tvo síðustu
áratugina, á árunum 1964—1965
og 1966—1967 eða um 26%, en
langmest varð aukningin
1970—1971 eða 54%. Síðan seig á
ógæfuhliðina og varð minnkun
milli áranna 1973—1974 um 8% og
23% minnkun 1974—1975 og frem-
ur hafa málin gengið hrumult
síðan. T.d. ef borið er saman s.l. ár
og þetta sem er að líða, þá virðist
minnkun milli ára skv. fjárlögum
vera um 11% og hér gerður sam-
anburður á föstu verðlagi, enda
viðmiðun í krónutölu harla lítils
virði.
Samanburður
við hin
Norðurlöndin
Ég hefi aflað mér nokkurs sam-
anburðar við hin Norðurlöndin og
er hann fróðlegur á marga vísu:
1) Hundraðshluti vegakerfis
með bundnu slitlagi árið 1976.
Danmörk 96%
Finnland 43%
ísland 1%
Noregur 47%
Svíþjóð 53%
Sverrir Hermannsson
Framsaga
Sverris
Hermanns-
sonar,
1. flm.
tillögunnar
2) Bifreiðaeign árið 1976.
Bifreiðar alls Fólksbifreiðar
Á 1.000 íbúa Á km. vegar Á 1.000 íbúa
314 24 264
250 16 218
329 6 295
290 15 254
372 25 350
3. Skattlagning bifreiða og
bifreiðaumferðar sem hundrað- hluti af rikistekjum árið 1976.
Danmörk 11%
Finnland 21%
Island 16%
Noregur 11%
(Arið 1975) Svíþjóð 7%
4. Útgjöld til vegamála sem
hundraðshluti af skattlagningu
bifreiða og bifreiðaumferðar.
Danmörk árið 1975 59%
Finnland árið 1976 45%
Island árið 1976 50%
Noregur árið 1975 107%
Svíþjóð árið 1976 56%
Ég vil geta þess, að ég átti þess
kost að ferðast um Færeyjar sum-
arið 1977. Hinir góðu vegir þeirra
vöktu sérstaka athygli mína. Heita
mátti að þar lægi blúndulagður
vegur fram á hvert fuglabjarg.
Heyrt hefi ég menn fara með það
flím, að Danir borguðu vegina
fyrir Færeyingana. Ég var við
setningu lögþingsins þetta sumar,
og fékk í hendur „Fryggjarlögin"
þeirra og mátti í þeim fjárlögum
lesa, að fjárveitingar til vegamála
var langstærsti liðurinn, eða þre-
falt hærri en sá næsti, sem var til
menntamála.
Avinningur í
minna vegaviðhaldi
Sérfræðingar hafa af alúð og
vandvirkni reiknað út á ýmsa vegu
hinn mikla hag, sem þjóðir hafa af
varanlegum vegum miðað við hina.
Ég útlista ekkert þau æðri vísindi í
matematík en vil ....“ til frekari
upplýsinga geta þess að kostnaður
við olíumöl og útlagninu hennar á
8,5 m breiðan veg með 6,5 m breiðu
slitlagi er 7 milljónir kr. á km á
verðlagi 1. júní 1978. Ef breyta á
góðum malarvegi í olíumalarveg
þá kemur til viðbótar jöfnun,
jöfnunarlag og slitlag á axlir og er
verðið þá um 11—12 millj. króna á
km.
Meðal annarra upplýsinga, sem
fást út úr útreikningunum er, að
olíumalarvegur með 1.000 bíla
ÁDU er á 9—10 árum 11 — 12
milljónum króna ódýrari í við-
haldi, en malarvegur með sömu
umferð eða sömu upphæð og það
kostar að setja olíumöl á malar-
veginn.
Ef nýr malarvegur er byggður
fyrir 1.000 bíla ÁDU, þá er hann á
5—6 árum um 7 milljónum króna
dýrari í viðhaldi, en olíumalarveg-
ur með sömu umferð eða þá upp-
hæð, sem olíumalarvegur hefði
verið dýrari í byggingu.
I þessum tveim dæmum er ein-
göngú tekið fyrir sparnaður Vega-
gerðarinnar á viðhaldi vega, en
ekki sparnaður vegfarendanna, en
hann er um 4 sinnum hærri.
Verndun og könnun á lífríki Breiðafjarðar:
Þingsályktunartil-
laga Friðjóns var
samþykkt samhljóða
Þingsályktunartillaga
Friðjóns Þórðarsonar (S)
um lífríki Breiðafjarðar
var samþykkt samhljóða
frá sameinuðu Alþingi í
síðustu viku.
Þingsályktunartiliagan, sem
nú hefur verið send ríkis-
stjórninni sem ályktun
Alþingis, er svohljóðandi:
„Alþingi ályktar að skora á
ríkisstjórnina að stuðla hið
fyrsta að því, að hið fjölþætta
lífríki Breiðafjarðar verði
kannað og verndað, eftir því
sem þurfa þykir, í samráði við
heimamenn og náttúru-
verndarsamtök."
Sem fyrr segir var tillagan
samþykkt samhljóða á Alþingi,
og lýstu þingmenn allra flokka
ánægju með tillögu Friðjóns.