Morgunblaðið - 16.04.1980, Síða 11

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 16. APRIL 1980
11
Á síðastliðnu ári og það sem af
er þessu hefur Jan Mayen deila
Norðmanna og íslendinga verið
rækilega til umfjöllunar í fjöl-
miðlum.
Þessi umræða hefur sérstaklega
beinst að loðnuveiðum á þessu
svæði. Ég mun því hér á eftir
eingöngu fjalla um þann þátt í
þessari deilu og freista þess að
sýna fram á það, hvað loðnuveiðar
við Jan Mayen skipta litlu máli
fyrir Norðmenn.
Loðnuveiðar Norðmanna við
Jan Mayen hófust seinnihluta
júlímánaðar og stóðu í um mánuð.
Heildarveiðin varð tæp 130.000
tonn. Veiðarnar stunduðu 60—70
skip.
Það virðist vera hægt að reikna
með því að hvert skip hafi farið
tvær veiðiferðir á tímabilinu og
landað alls um 2000 tonnum.
Nú veit ég ekki nákvæmlega um
tekjur og gjöld norskrar útgerðar.
Ég miða því við úthald íslenzks
skips. Verð á loðnu frá 20. ágúst og
til loka haustloðnuvertíðar 1979
var kr. 20.40 hvert kg. Verðið
miðaðist við 16% fituinnihald og
15% fitufrítt þurrefni. Á því
tímabili sem veiðar Norðmanna
stóðu yfir við Jan Mayen var
fituinnihald loðnunnar um 11% og
fitufrítt þurrefni um 15%. Loðnu-
verð á þessum tíma var því um kr.
14,65 hvert kg. Til viðbótar greið-
ast 25% sem er olíugjald stofn-
fjársjóður o.fl. Heildarverð er því
kr. 18.31 hvert kg.
Tekjur hvers loðnubáts hafa því
orðið, afli 2000 tonn, verð pr. kg.
kr. 18.31 eða kr. 36.620.000.-
Hver er svo
tilkostnaðurinn?
Samkvæmt áætlun Þjóðhags-
stofnunar frá 20. ágúst 1979 voru
útgjöld loðnubáts á úthaldsdag
sem hér segir:
1. Aflahlutir 605.751-
2. Laun og tengd gjöld 25.455.-
3. Olíur 324.171,-
4. Veiðarfaeri 277.000.-
5. Trygging skips 57.787.-
6. Trygging afla og veiðarf. 2.033.-
7. Löndunarkostnaður 20.646-
8. Skrifstofukostnaður 7.812.-
9. Laun v/skrifstofu 11.410.-
10. Akstur, ferðakostn. o.fl. 8.346,-
11. Aðstöðugjald 5.063.-
12. Ýmsar rekstrarvörur 8.574.-
13. Viðhald 207.906.-
14. Endurmetnar afskr. 140.413-
15. Vextir (152.298.-)
Samtals kr. 1.854.655.-
Heildarútgjöld hvers loðnubáts
á mánuði eru þvi kr. 55.620.000.-.
Tap hvers báts er þá kr.
55.620.000.- + 36.620.000,- = kr.
19.000.000.-.
Nú hljóta eihverjir að spyrja.
Eftir hverju eru norskir útgerð-
armenn að sækjast þegar þeir
heimta auknar loðnuveiðar við
Jan Mayen:
Því er þá til að svara, að þeir
útreikningar sem gerðir hafa ver-
ið hér að framan, miðast eins og
áður segir við útgerð íslenzks
loðnubáts.
Eins og allir ættu að vita fær
sjávarútvegur þessa lands enga
styrki. I Noregi er þessu á annan
veg farið.
Arið 1979 námu styrkir til
sjávarútvegs í Noregi um 760
millj. N.kr. eða tæplega 64 millj-
örðum ísl. kr. Styrkir þessir voru
greiddir á margvíslegan hátt til
aðila í sjávarútvegi. Bæði til
vinnslu og veiða.
Það er því erfitt að henda reiður
á því, hvað fór hvert. Eftir því sem
ég kemst næst, munu loðnuveið-
arnar við Jan Mayen hafa verið
styrktar með a.m.k. 10 kr/kg.
Sé þetta rétt aukast tekjur
loðnubátsins um kr. 20.000.000-
Ólafur
Gunnarsson,
Neskaupstaö:
og rekstur loðnubátsins verður
hallalaus.
Raunverulegt aflaverðmæti
loðnu frá Jan Mayen-svæðinu er
þá u.þ.b. 2 milljarðar og 400 millj.
kr. Ríkisstyrkur vegna þessa er
samkvæmt framansögðu kr. einn
milljarður og 300 millj. kr. Norsk
— viðræður stjórn-
valda um Jan
Mayen ættu að snú-
ast um að Norð-
menn hætti að rík-
isstyrkja sjávar-
útveg sinn
stjórnvöld leggja því töluvert á sig
til þess að loðnuveiðar við Jan
Mayen geti átt sér stað.
Skynsamlegra fyrir
þá að nota féð á
annan hátt
En væri nú ekki skynsamlegra
að nota þetta fé á annan hátt. I
gjaldaliðum útgerðarinnar kemur
fram að laun áhafna á úthaldsdag
eru samkvæmt lið 1 og 2 kr.
631.196.-. Aðrir liðir sem skipta
mestu máli svo sem olíur, veiðar
færi, viðhald o.fl. þarf ekki að
greiða, ef loðnubátarnir eru við
bryggju í Noregi.
Sé með aðstoð styrkja um halla-
ólafur Gunnarsson fram-
kvæmdastjóri Síldarvinnslunnar
á Neskaupstað. Ljósm. Mbi. r.a.s.
lausan rekstur að ræða, fær út-
gerðin nokkra upphæð til greiðslu
á fastakostnaði eins og afskrift-
um, vöxtum o.fl.
Ég áætla að þessi upphæð nemi
kr. 300.000.- á úthaldsdag.
Laun eru þá 65 skip í 30 daga kr.
631.196.- á úthaldsdag eða í allt
kr. 1.230.832.000.-. í fastakostnað
útgerðar hefur greiðst: 65 skip í 30
daga kr. 300.000- á úthaldsdag
eða í allt kr. 585.000.000.-. Samtals
kr. 1.815.832.000.-. Það vantar því
aðeins kr. 515.832.000 - upp á það
að ríkisstyrkirnir nægi til greiðslu
á aflahlut sjómanna og fasta-
kostnaði útgerðarinnar.
Ef Norðmenn hafa ekki efni á
að greiða þessa upphæð legg ég til
að við Islendingar bjóðumst til að
gera það fyrir þá.
Auðvitað geta loðnuveiðar
Norðmanna við Jan Mayen orðið
þeim eitthvað hagkvæmari á
þessu ári. Þær geta líka orðið mun
óhagkvæmari. Það má því búa til
margvísleg dæmi með áætluðum
tekjum og gjöldum.
Ég hef hér á undan reynt að
velja þær stærðir sem mér finnast
skynsamlegastar og byggjast á
veiðum árið 1979. Heildarafla-
verðmæti Norðmanna var árið
1979 um 250 milljarðar króna.
Verðmæti loðnuaflans frá Jan
Mayen er því aðeins um 1% af
heildaraflaverðmætinu. Það er nú
allt og sumt.
íslenskur sjávarút-
vegur í samkeppni
við „þurfaling“
Líkur eru á því að ríkisstyrkir
til sjávarútvegs í Noregi nemi á
þessu ári a.m.k. N.kr.
1.500.000.000.- eða um 126 millj-
örðum ísl. kr.
Islenskur sjávarútvegur ef í
samkeppni við þennan „þurfaling"
Norðmanna á öllum mörkuðum.
Engin erlend þjóð á meiri þátt í
því en Norðmenn með þessu hátta-
lagi að halda niðri lífskjörum á
íslandi. Engin þjóð hefur selt
okkur eins mörg fiskiskip og
Norðmenn. Þeir hafa aftur á móti
svo til ekkert keypt af okkur.
Viðræður stjórnvalda þessara
„frændþjóða" ættu því að snúast
um það að Norðmenn hætti að
styrkja sinn sjávarútveg og auki
jafnframt kaup sín hér á landi.
Mál, sem skiptir
Norðmenn engu
Hitt að eyða tíma þessara aðila
í viðræður um mál sem skiptir
Norðmenn engu tekur ekki nokkru
tali. Það hvað Norðmenn hafa
blásið þetta ómerkilega mál upp
sýnir vel afstöðu þeirra í sam-
skiptum þessara „frændþjóða".
Eins og ég nefndi í upphafi er
hér eingöngu fjallað um loðnu-
veiðar. Hagsmunir Norðmanna
varðandi aðra þætti þessarar deilu
geta verið meiri. Nú standa yfir
viðræður við Norðmenn um loðnu-
veiðar við Jan Mayen.
Ég trúi því ekki að norski
utanríkisráðherrann hafi áttað sig
á því að hann er að ferðast á milli
landa með fjölmennt fylgdarlið til
þess að tala um nokkur hundruð
milljóna króna viðbótastyrki til
loðnuveiða fyrir Norðmenn á
sama tíma og heildarstyrkir til
sjávarútvegs þeirra nema á annað
hundrað milljörðum ísl. króna.
Ólafur Gunnarsson
Neskaupstað.
Norsk útgerð á
stórfelldum ríkisstyrk
Philips
fermingar
Æ>i • áP •
Segulband fyrir rafhlöður.
Innbyggður hljóðnemi.
Verð kr. 54.560,-
Utvarpstæki LB og MB.
Aðeins fyrir rafhlöður.
Verð kr. 14.217.-
Sambyggt útvarp og segulband, fyrir rafhlöðu
og rafmagn. LB, MB og FM.
Innbyggður hljóðnemi. Verð kr. 134.704,-
Segulband fyrir bæði rafhlöður og rafmagn.
Innbyggður hljóðnemi.
Verð kr. 62.240,-
Plötuspilari með innbyggðum magnara
Hátalarar fylgja. Verð kr. 120.215.-
Morgunhani með LM, MB og FM.
Gengur alveg hljóðlaust.
Verð kr. 37.780,-
Útvarpstæki LB MB og FM.
Bæöi fyrir rafhlöður og rafmagn.
Verð kr. 36.336,-
heimilistæki hf
HAFNARSTRÆTI 3 — 20455 — SÆTÚN 8 — 15655
Hárburstasett með 4 fylgihlutum. 800 W.
Verð kr. 28.900.-