Morgunblaðið - 20.07.1980, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. JÚLÍ 1980 1 5
Hún segir:
„Hvað var það í fari og karakter
karlmanna, sem gerði að verkum
að þeir gátu skrúfað frá tilfinn-
ingum sinum — og svo fyrir þær
eins og ekkert væri? Eins og þeir
hefðu aðskilin sjálf, hluta sem
væru ekki tengdir hvor öðrum,
þótt þeir héldu til í sama líkama.
Annar var þrunginn þrá og blíðu,
viðkvæmur og þurfandi. Eða full-
ur af bræði, sem vakin var við
minnstu ögrun. Og annar sem var
klæddur í skyrtu og buxur og með
hálsbindi og stundum meira að
segja í vesti — þurrlegur, óper-
sónulegur, albúinn að takast á við
dagsins önn ... Líkami og sál í
einkennisklæðum ... Sjálf hafði
hún bara eitt herbergi... hún var
sú hin sama hvað sem hún gerði
... já, hefði hún þurft að fara á
fund, hefði hún að sjálfsögðu gert
það. En fyrst hefði hún hlúð að
honum með atlotum, fullvissað
hann um kærleika sinn og hversu
leiðinlegt væri að fara frá honum,
og hún hefði sagt honum frá
sektartilfinningunni ...
Það var lóðið, fjárakornið.
Nei, víst ekki. Það gekk lengra
en sektin. Það var sprottið af því
að hugsa um aðra — ekki allar
stundir né alltaf á undan sjálfri
sér, en að hún hugsaði yfirleitt um
aðra, sem karlmenn gerðu ekki.
þeirri niðurstöðu, að elskhugar
hennar hafi yfirleitt verið að leita
einhvers í henni sem hún megnaði
ekki að rísa undir. Að gefa enda-
laust. Leika mömmu þeirra,
barnapíu, hjúkku, áheyranda, sem
stöðugt hlustaði en fékk aldrei að
segja neitt sjálf. Varð að dylja sig,
dylja reiði sína. Og í hvert skipti
Og Victor.
Ja, það er ekki auðvelt, en það er
ekki dautt. Það er ekki rútína. Og
verður aldrei. Því lýkur eftir árið.“
Dolores og Victor ákveða að
eyða saman jólunum og hún fer til
hans í London. Þau upplifa und-
urfagra daga, hveitibrauðsdaga,
en Dolores gerir sér grein fyrir því
að þessir dagar væru ekki svona,
ef þau vissu að þau ættu að vera
saman allar tíðir. Einmitt sakir
þess, að þau vita að sambandi
þeirra muni ljúka, framkallast í
þeim angist og elska, sem vekur
það bezta í þeim.
Eins og elskenda er siður eru
þau haldin óslökkvandi þörf fyrir
að tjá hvort öðru um fortíð sína.
Þær frásagnir og upprifjanir eru
hvorugu sársaukalausar, bæði
hafa gengið í gegnum eld og
brennistein.
Mér þótti afar vel lýst hjá
Marylyn French, þegar Victor
byrjar á að segja henni frá
hjónabandi sínu. Það var aldrei
meiningin að kúga Edith, né
svívirða á neinn hátt. En niður-
staðan er jafnan hin sama, hann
skildi hana aldrei, skildi ekki
viðbrögð hennar né hin ósögðu
orð. Ekki vegna skepnuskapar,
heldur vegna þess að hún gaf
honum aldrei færi á að skilja neitt
og kom því heldur ekki drengilega
fram. Að því kom að henni fannst
hún síðan verða að hefna sín og
það hefur hún gert og sú hefnd var
grimm.
Traustabresturinn í bókinni
finnst mér tvímælalaust vera upp-
rifjun Dolores á hjónabandi sínu
og Anthony, sem er að vísu löngu
lokið. Anthony er óþverri frá
byrjun til enda, það er óskiljanlegt
hvernig í ósköpunum hún gat búið
með þessu ódói í ótal ár. Og það er
líka skrítið að höfundurinn sem
leggur sig fram um að sýna
sanngirni og sjá fleiri hliðar en
eina skuli gerast sekur um þetta.
Bókin er löng og er orðmörg, en
hún er læsilegri, manneskjulegri
N ALLTAF MISBJÓÐA KONUM?
Hún hefði mátt vita, að það særði
að vera skilin eftir og hún hefði
sagt upp á mínútu, stað og stund
hvenær hún kæmi aftur. Og allan
tímann, myndi hún hafa áhyggjur
af því að verða of sein. Svo kæmi
hún þjótandi. Og hann væri ekki
einu sinni á staðnum. Þar sem
hann hafði engar sérstakar
áhyggjur af því þótt hann stæði
ekki við sín orð, vænti hann þess
sýnilega ekki að hún gerði það
heldur...
Var það virkileiki að ástin væri
þungamiðja í lífi kvenna, en ekki
karla? Ást hafði ekki verið mið-
punktur lífs hennar svo árum
skipti. En nú, á því augnabliki,
sem hún hafði hleypt að tilfinn-
ingum, var hún dottin í sama
drullufenið og á árum áður.
Karlmenn bjuggu þannig um
hnútana, að þeir vernduðu sjálfa
sig. Konur bjuggu þannig um
hnútana, að þær vernduðu aðra.
Það var gróflega óréttlátt og
auðvitað þurfti hún ekki nema
hætta þessu ... „En ég veit ekki
hvernig. Auk þess er ég ekki viss
um að mig langi til þess. Það sem
mig langar er að karlmenn séu
líkari konum."
Og alltaf þegar miður gengur
milli Dolores og Victors brýtur
hún heilann um, hvernig hún,
vitsmunaveran, yfirveguð, hafi
flækzt í þessu neti. Eftir að hafa
lifað þessu ágæta og áreynslu-
lausa, kynlausa lífi kemst hún að
sem samband endaði, sagði hún
við sjálfa sig „aldrei aftur" og það
varð lengra og lengra á milli
elskhuga. Þar til það voru engir
elskhugar. Þangað til nú.
„Og þetta var undirgefni við
líkamann, hvötina. Konur þarfn-
ast þó ekki karlmanns fyrst og
fremst vegna kynlífsins. Þær gátu
gert það fullt eins vel sjálfar. Það
var eitthvað annað, þessi þörf
fyrir líkama, sem stæði að baki
þeim ... svo að þær gætu hallað
höfðinu að honum ... að finna
einhvern sem vildi vera hjá þeim.
Hlýjan. Góðan. Auðvitað hafði
hver sínar þarfir hver á sinn hátt.
Hvað hana snerti, Dolores, gat
hún ekki talið það þess virði að
búa í innantómu hjónabandi. Ekk-
ert gat réttlætt að búa með
einhverjum í dauðri rútínu. Ekk-
ert.

er Ijóst að Dolores — fulltrúi
konunnar — reynir verulega á
þolrif Victors — fulltrúa karl-
mannsins. — Hún er aukin heldur
fulltrúi þeirra sem hafa öðlazt
ákveðið sjálfstæði, þeirrar gjörðar
sem konur sem búa einar og
pluma sig á annað borð, geta einar
náð og eru ekki reiðubúnar að
afsala sér. Konan er kannski sá
aðilinn sem sterkari er, þrátt fyrir
allar tilfinningar.
Lok bókarinnar eru spurningar-
merki. Árið sem þau áttu saman
er á enda og það er ekki víst að
þau sjáist aftur. Þó að Victor sé
búinn að taka ákvörðun um að
fara frá konu sinni, er ekkert víst
að hann geri það, og það er
ólíklegt að Dolores sé tilbúin að
hefja sambúð með honum.