Morgunblaðið - 20.07.1980, Side 36

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. JÚLI1980
36
Umsjón: Séra Jón Dulbú Hróbjatiason
Séra Karl Siyurbjörnsson
Siffurður Pdlsson
JL
Á U DROTTINSDEGI
Það hjálpar þeim í raun og veru
að vaxa,
og þau þykjast fullorðin
Setjum
(Kafli úr bók C.S. Lewis, Guð og
menn. i þýð. Andrésar Björns-
sonar. útg. Lilja 1947. Nokkuð
stytt.)
Má ég byrja á því að bregða upp
tveimur myndum eða öllu heldur
tveim sögum fyrir hugskotssjónum
ykkar? Önnur er saga sem þið
hafið öll lesið og heitir Stúlkan og
ófreskjan. Þið munið að stúlkan
mátti til að giftast ófreskju af
einhverri ástæðu. Og hún gerði
það. Hún kyssti hana eins og hún
væri maður. Og henni til mikils
hugarléttis breyttist ófreskjan í
raunverulegan mann, og allt fór
vel. Hin sagan segir frá manni,
sem varð að nota grímu, sem lét
hann sýnast miklu fallegri en hann
var í raun og veru. Hann varð að
nota hana árum saman. Og þegar
hann tók hana af sér, varð hann
bess vísari, að andlit hans hafði
lagað sig eftir grímunni. Hann var
nú raunverulega fallegur. Það sem
fyrst hafði verið dulargervi, var nú
orðið raunveruleiki. Eg held að
báðar þessar sögur geti, á tákn-
rænan hátt auðvitað, hjálpað
okkur til að skýra það, sem ég ætla
að tala um í kvöld. Hingað til hef
ég verið að lýsa staðreyndum, —
hvað Guð er, og hvað hann hefur
gert. Nú ætla ég að tala um
framkvæmdir, — hvað við eigum
að gera næst. Hvaða gagn er í allri
þessari guðfræði? Jæja, hún getur
farið að verka í kvöld. Ef þið hafið
áhuga á þessum erindum, þá hafið
þið sjálfsagt nógan áhuga til þess
að biðja bænirnar ykkar, og líklega
biðjið þið Faðir vor, hvað sem þið
segið nú umfram það.
Allra fyrstu orð þess eru: Faðir
vor. Sjáið þið nú hvað þessi orð
merkja? Þau þýða blátt áfram það,
að þið setjið ykkur í stað sonar
Guðs. I stuttu máli sagt, þið
dulhúið ykkur sem Krist. Þið eruð
að látast, ef ég má segja ykkur það.
Því að auðvitað gerið þið ykkur
ljóst óðar og þið aðgætið, hvað
orðin þýða, að þið eruð ekki synir
Guðs. Þú ert ekki vera lík Guðs
syni, en vilji hans og áhugamál eru
hin sömu og föðurins. Þú ert
dálítið knippi af sérgæðingslegum
ótta, vonum, græðgi, afbrýði og
sjálfsánægju. Allt er þetta dæmt
til dauða. A vissan hátt er því þessi
dulbúningur í gervi Krists hrotta-
leg ósvífni. En það skrítna er, að
hann hefur skipað okkur að gera
þetta. Hvers vegna? Hvaða gagn er
í því að látast vera það, sem maður
er ekki? Jæja, jafnvel á tilverustigi
mannsins eru til tvenns konar
látalæti. IIIs eðlis, þar sem yfir-
skinið er látið koma í stað hins
raunverulega, eins og þegar maður
lætur sem hann ætli að hjálpa þér
í stað þess að gera það í raun og
veru. En það er líka gott yfirskin,
sem leiðir til hins raunverulega.
Þegar þú finnur, að þú ert ekki
sérstaklega vingjarnlegur, en veist
að þú ættir að vera það, geturðu
mjög oft ekkert betra gert en að
gera þér upp vingjarnlegt viðmót,
og hegða þér eins og þú værir betri
maður en þú ert í raun og veru, og
það vitum við öll að eftir fáeinar
mínútur verðurðu raunverulega
vingjarnlegri í skapi en áður. Mjög
oft er það eina leiðin að öðlast
vissa eiginleika, að byrja að hegða
sér eins og maður væri búinn að fá
þá. Þessvegna hafa leikir barna
svo mikla þýðingu. Þau látast
alltaf vera fullorðin ... en þau eru
að herða vöðvana og skerpa skiln-
ingarvitin, svo að það hjálpar þeim
í raun og veru að vaxa, að þau
þykjast fullorðin.
Jafnskjótt og þér er þetta nú
ljóst: „Hér er ég í gervi Krists",
þori ég að veðja að þú munt á sama
andartaki sjá eitthvað, sem gerir
yfirskinið minna yfirskin og meiri
raunveruleika. Þú munt finna
margt í huga þínum, sem ekki
væri, ef þú værir sonur Guðs í raun
og veru. Þá skaltu stöðva þær
hugsanir. Kannski gerir þú þér
ljóst, að í stað þess að biðja
bænirnar þínar þá ættir þú að vera
á fótum og skrifa bréf eða hjálpa
konunni þinni að þvo upp. Farðu
þá og gerðu það.
Þú skilur hvað er að gerast.
Kristur sjálfur, sonur Guðs, sem er
maður (alveg eins og þú) og Guð
(alveg eins og faðir hans), stendur
í raun og veru við hlið þína og er
þegar á því augnabliki farinn að
breyta yfirskini þínu í raunveru-
leika. Þetta er ekki aðeins táknræn
aðferð til að segja þér hvað þú
eigir að gera. Ef þú spyrð aðeins
samvisku þína, verður árangurinn
einn, en annar, ef þú hefur hug-
fast, að þú ert að íklæðast Kristi.
Til er fjöldamargt, sem samviska
þín mundi ekki kalla beinlínis
rangt, (einkum ýmislegt í huga
þínum), en þú munt strax sjá, að
þú getur ekki haldið áfram með
það, ef þú reynir í alvöru að líkjast
Kristi. Því að nú ertu ekki aðeins
að hugsa um rétt og rangt, þú ert
að reyna að verða fyrir góðum
áhrifum frá persónu. Þetta er
líkara því að mála andlitsmynd en
að hlýða ákveðnum reglum. Og það
skrítna er, að þar sem þetta er að
einu leyti langtum erfiðara en
halda reglur, er það að öðru leyti
langtum auðveldara.
Hinn sanni sonur Guðs stendur
við hlið þína. Hann er að byrja að
breyta þér í sams konar veru og
hann er sjálfur. Hann er að byrja
svo að segja, að veita sínu lífi og
hugsun, sínu andlega lífi inn í þig
Sumum ykkar kann að finnast
þetta mjög ólíkt eigin reynslu. Þið
kunnið að segja: „Ég hef aldrei
orðið þess var, að ósýnilegur Krist-
ur hjálpaði mér, en aðrir menn
hafa oft hjálpað mér.“ Ef engin
hjálp kæmi frá Kristi, væri heldur
ekki um hjálp að ræða frá öðrum
mannlegum verum. Hann orkar
margvíslega á okkur, ekki aðeins
með því, sem við höldum að sé
„trúarlíf" okkar. Hann orkar á
okkur með náttúrunni, líkömum
okkar, bókum, stundum með
reynslu, sem virðist (meðan á
henni stendur) andkristin.
svo
Menn eru speglar eða flytjendur
Krists til annarra. Stundum án
þess að hafa hugmynd um það.
Þessa „góðu smitun“ geta þeir
borið, sem ekki hafa orðið fyrir
henni sjálfir. Fólk, sem ekki var
kristið sjálft, hjálpaði mér að
verða kristinn. En venjulega eru
það þeir sem þekkja hann, sem
flytja hann öðrum. Þessvegna er
kirkjan svo mikilvæg, samfélag
kristinna manna, þar sem hver
sýnir hann öðrum.
En gleymið ekki þessu. í fyrstu
er barninu eðlilegt að drekka
móðurmjólkina, án þess að þekkja
móður sína. Okkur er jafn eðlilegt
að sjá manninn, sem hjálpar okkur
án þess að sjá Krist á bak við
hann. En við megum ekki alltaf
vera börn. Við verðum að halda
áfram og þekkja hinn raunveru-
lega gjafara ... Við verðum að
vera þakklát öllu fólki, sem hefur
hjálpað okkur, við eigum að heiðra
það og elska það. En leggðu aldrei,
aldrei, allt traust þitt við nokkra
mannlega veru, ekki þótt hún sé
hin besta og vitrasta í öllum
heiminum. Það er hægt að gera
margt skemmtilegt með sandinum
en reyndu ekki að reisa hús á
honum.
Og nú förum við að sjá hvað það
er, sem Nýja testamentið er alltaf
að tala um. Það talar um að
kristnir menn „fæðist aftur", það
talar um að menn „íklæðist
Kristi", um að Kristur „myndist í
okkur", um það að við „fáum
hugarfar Krists“.
Leggðu alveg til hliðar þá hug-
mynd, að þetta sé bara likingamál,
sem segi, að kristnir menn eigi að
lesa það, sem Kristur sagði og
reyna að framkvæma það, — eins
og maður getur lesið það, sem
Platon eða Marx sögðu og reynt að
koma því í framkvæmd. Þessi orð
hafa miklu dýpri merkingu en svo.
Þau þýða, að raunveruleg persóna,
Kristur, hefur áhrif á þig hér og
nú, í herberginu, þar sem þú ert að
biðja bænir þínar. Hér er ekki um
að ræða góðan mann, sem dó fyrir
2000 árum. Það er lifandi maður,
sem er ennþá maður á sama hátt
og þú og ennþá Guð með sama
hætti og hann var, þegar hann var
skapaður í heiminn, hann kemur í
raun og veru og skiptir sér af
sjálfum þér, innsta eðli þinu,
drepur hinn gamla náttúrukjarna í
þér og setur í staðinn hinn sama og
hann hefur sjálfur. Fyrst aðeins
andartak í senn, síðar um lengri
tíma. Að lokum snýr hann þér að
fullu og öllu í aðra veru, ef allt fer
að óskum, breytir þér í nýjan,
lítinn Krist, veru, sem hefur sams
konar líf og Guð, þótt í smáum stíl
sé, veru, sem er hluttakandi í valdi
hans, gleði, visku og ódauðleika.
Segja má, að Guð sjái í raun og
veru fyrir sér manndýr, sem er
haldið af sérhyggju og græðgi,
önugt og uppreisnargjarnt. En Guð
segir: „Setjum svo, að þetta sé ekki
einungis dýr, heldur sonur vor. Það
er líkt Kristi að því leyti að það er
maður, því að hann varð maður.
Setjum svo að það sé einnig líkt
honum í anda. Förum með það,
eins og það væri það, sem það er í
rauninni ekki. Vér skulum látast,
til þess að gera yfirskinið að
raunveruleika." Guð lítur á þig
eins og þú værir lítill Kristur.
Kristur stendur við hlið þína til
þess að breyta þér í sig ... Er þetta
svo undarlegt sem það virðist í
fyrstu? Er það ekki svona sem hið
æðra reisir hið lága alltaf við?
Móðir kennir barni sínu að tala,
með því að tala við það eins og það
skildi hana, löngu áður en það
gerir það í raun og veru. Við förum
með hundana okkar eins og þeir
væru „næstum því mannlegir".
Þessvegna verða þeir líka í reynd-
inni „næstum mannlegir" að lok-
um.
Biblíu-
lestur
vikuna 20. —26. júlí
Sunnudagur 20. júlí
Mark. 8: 1—9
Mánudagur 21. júlí
Mark: 8: 13—21
Þriðjudagur 22. júlí
Jak. 3: 1—10
Miðvikudagur 23. júlí
I. Kor. 6: 19—20
Fimmtudagur 24. júlí
Mark. 9: 43—50
Föstudagur 25. júlí
Róm. 12: 1—2
Laugardagur 26. júlí
I. Kor. 9: 24—27
á Jesúm Krist.... sem getinn
er af heilögum anda. fæddur
af Mariu mey.
Fáar greinar trúarjátn-
ingarinnar hafa orðið mönnum
meiri ásteytingarsteinn en
þessi. Hvernig dettur nokkrum
heilvita manni í hug að bjóða
upplýstu fólki upp á svona
nokkuð! Eins og maður viti
ekki hvernig börnin verða til!
Og svo er blínt á ómöguleika
þess að Jesús kunni að hafa
verið getinn af heilögum anda
og lítið gert úr þeim mönnum
sem færðu þessa játningu í
letur rétt eins og þeim hafi í
fávísi sinni verið ókunnugt um
hvernig börnin verða til!
Væri ekki ráð að hugleiða
stundarkorn hvað þessi hluti
hinnar postullegu trúarjátn-
ingar felur í sér? í kristinni
guðfræði er talað um hold-
tekju, á erlendum málum in-
karnation. Hugtakið felur í sér
þá sannfæringu kristinna
manna að í Jesú Kristi gerist
Guð maður. Atburðurinn er
einstæður, á sér enga hlið-
stæðu í fortíðinni og mun
aldrei endurtaka sig. Skapar-
inn gengur inn í hinn skapaða
heim í Jesú Kristi. í trúar-
bragðafræði sinni kallar G.
van der Leeuw gyðingdóminn
„trú viljans og hlýðninnar", en
kristindóminn „trúarbrögð
kærleikans". Kærleikur Guðs
birtist í holdtekjunni. Þar gef-
ur Guð mönnunum sjálfan sig
fullkomlega. Holdtekjan felur
það í sér, að það sem hér á sér
stað er hið fullkomna, hér er
ekkert að draga frá og engu að
bæta við (Kól. 1,19). Kristur er
sá sem koma á og einskis
annars að vænta (Matt. 11,3).
Hann boðar ekki aðeins sann-
leika um Guð, sem kemur til
viðbótar við annan sannleika,
heldur er hann sjálfur sann-
leikurinn (Jóh. 14,6). Holdtekj-
an er ekki aðeins mörkuð af
fæðingu Jesú heldur allri veru
hans og ekki síst þjáningu
hans og dauða og upprisu. Sé
þetta allt skoðað í samhengi
verður á vegi manns nóg af
undrunar og ásteytingarefnum
„sem ekki þýðir að bjóða upp-
lýstu fólki“. Þetta á ekki síst
við um sjálfan hornstein krist-
innar trúar, upprisu Jesú
Krists frá dauðum.
Þessi játning: getinn af heil-
ögum anda fæddur af Maríu
mey, felur ekki aðeins í sér
játningu trúar á hið einstæða
við fæðingu Jesú Krists heldur
einnig játningu trúar á hið
einstæða við alla veru Jesú
Krists. Hér var heilagur andi
Guðs að verki frá upphafi til
enda. Hér var Guð sköpunar-
innar. Þess vegna er hér ekkert
svigrúm til dýrkunar á hinni
blessuðu móður Guðs, Maríu
mey. Hér er aðeins svigrúm
fyrir lotningarfulla tilbeiðslu
heilags anda. Hér, sem í allri
veru Jesú Krists, lífi dauða og
upprisu var að verki heilagur
andi Guðs föður, skapara him-
ins og jarðar.