Morgunblaðið - 16.10.1981, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 16. OKTÓBER 1981
23
„Aukin frædsla auðveldar
ieiðina til kjarabóta
Rætt við Sigrúnu D. Elíasdóttur nýkjör-
inn formann Alþýðusambands Vesturlands
„ÉG VONAST til þess að kosning
konu til formennsku Alþýðusam-
bands Vesturlands verði því til
góðs. Sambandið er ungt að árum
og ekki fullmótað. Konur eru van-
ar að sjá um uppeldi ungviðisins og
því ef til vill ekki illa til fallið að
kjósa konu til að annast áfram-
haldandi uppbyggingu hins unga
Alþýðusambands Vesturlands,“
sagði Sigrún D. Klíasdóttir, hinn
nýkjörni formaður sambandsins.
Sigrún sagðist vera búin að
starfa í Verkalýðsfélagi Borg-
arness í 4 ár. Ahuga fyrir fé-
lagsmálum hefði hún fengið er
hún sótti Félagsmáiaskóla al-
þýðu í Ölfusborgum og eftir það
hefði hún farið á leiðbeinenda-
námskeið. Sagðist Sigrún hafa
verið í stjórn Verkalýðsfélags
Borgarness og gegnt þeim störf-
um sem til hefðu fallið þar.
Aðspurð kvaðst Sigrún leggja
mesta áherslu á launamálin.
Teldi hún einnig nauðsynlegt að
efla fræðslustarfsemina innan
Alþýðusambands Vesturlands,
því aukin fræðsla auðveldaði
kjarabaráttuna.
Sigrún býr í Andakílsárvirkj-
un þar sem maður hennar,
Bjarni Skarphéðinsson, er
starfsmaður. Þau hjón eiga fjög-
ur börn en þrjú þeirra eru upp-
komin. Sagði Sigrún, að þau 19
ár, sem þau hefðu búið í Anda-
Sigrún D. Elíasdóttir
kílsárvirkjun þá hefði fjarlægð
staðarins aðeins gert henni
mögulegt að fara í íhlaupavinnu.
Sagðist hún víða hafa tekið að
sér ráðskonustörf, þó einkum
hjá RARIK. Einnig hefði hún
starfað á Bændaskólanum á
Hvanneyri við ræstingar og
símavörslu og sitthvað fleira.
Annars er Sigrún fædd og uppal-
in á Drangsnesi í Strandasýslu
og því vön fiskvinnu og síldar-
söltun.
Sitt aðalstarf kvað Sigrún þó
vera húsmóðurstarfið. Yngsta
barn þeirra hjóna er 5 ára dóttir.
Sagði Sigrún að engin barna-
gæsla væri í sveitinni en fyrir
góða samvinnu heimilisfólksins
hefði hún getað sinnt félags-
störfum.
Aðspurð kvað Sigrún að aðal-
mál Alþýðusambands Vestur-
lands hefðu verið kjaramálin,
fræðslumál og öryggis- og heil-
brigðismál. Aðaláhersia hefði
verið lögð á að ná upp kaup-
mætti launa.
Þingið hefði talið að allar
raunhæfar aðgerðir til lækkunar
verðbólgu bæri að meta en Al-
þýðusamband Vesturlands mót-
mælti síendurtekinni íhlutun
ríkisvaldsins við gerð kjara-
samninga.
Tók þingið undir ályktun 54
manna nefndarinnar frá 31. ág-
úst 1981 þar sem segir að vegna
fenginnar reynslu hljóti verka-
lýðshreyfingin að krefjast þess
að ríkisvaidið ábyrgist þann
kaupmátt, sem samið verður um
í komandi kjarasamningum og
tryggi að sú launastefna, sem
verður mótuð, verði ekki brotin á
kostnað launafólks.
Taldi þingið ennfremur, að
jafna bæri aðstöðumun dreifbýl-
is og þéttbýlis svo sem í mennta-
málum, mun á raforkuverði,
kyndingarkostnaði íbúðarhús-
næðis, símakostnaði og fleiru.
Kartöfluuppskeran:
70.000 tunnum minni
- óhagstætt tíðarfar um allt land hamlaði vexti og upptöku
R/EKTIIN varðávaxla hefur í sumar öflur fvrir almennan markað eru samtals 176.000 tunnur á móti
RÆKTUN garðávaxta hefur í sumar
gengið mun verr en í fyrra og ef á
heildina er litið munar um 70.000
tunnum á kartöfluuppskerunni nú
og í fyrra. Þá eru kartöflur nú nokk-
uð smærri en í fyrra og má búast við
því, að bilið verði að brúa með inn-
flutningi á 10 til 15.000 tunnum, að-
allega af stærri kartöflum. Um gul-
rófnauppskeruna er svipaða sögu að
segja. Stafar þetta aðallega af
slæmri tíð, næturfrostum og kuld-
um.
Að sögn Eðvalds B. Malmquist,
yfirmatsmanns garðávaxta, verð-
ur kartöfluppskera í Eyjafirði nú
um 12.000 tunnur, en í fyrra var
hún um 30.000 tunnur. Tíðarfar í
Eyjafirði var mjög kalt í sumar og
garðar varla orðnir algrænir fyrr
en í ágústbyrjun. Septembermán-
uður var svo mjög áfallasamur og
bændur og fleiri kartöflurækt-
armenn eiga nú allt að einum
fimmta af uppskerunni undir snjó
og er það undir veðráttu komið
hvort eitthvað af því næst upp.
Á Fljótsdalshéraði er ástandið
svipað, þar var metuppskera í
fyrra, en nú lítur út fyrir að hún
verði aðeins einn þriðji hluti upp-
skerunnar í fyrra. Slæm nætur-
frost komu þar 18. ágúst og víða
verður því ekki tekið upp úr görð-
um. Athyglisvert er þó, að gras
féll ekki hjá bændum í Fella-
hreppi og er uppskera þar í meðal-
lagi. Það getur sem sagt verið
mikill munur á því hvorum megin
Lagarfljótsins kartöflugras fellur.
Hvað varðar gulrófnarækt er það
að segja, að rófurnar liggja nú
undir snjó eins og víðast hvar
norðan- og austanlands.
Á Hornafirði og nærsveitum
mun uppskeran í ár vera um helm-
ingur miðað við síðastliðið ár, eða
um 1.700 tunnur. Svipað ástand er
í Öræfasveit, þar er uppskeran nú
1.500 tunnur en var 3.000 í fyrra,
en þetta er fimmta árið, sem kart-
öflur fyrir almennan markað eru
ræktaðar þar. Þá var tekin upp sú
nýjung á félagsbúinu Víðihlíð, að
sá gulrótum í rúman hektara
lands og þrátt fyrir að seint væri
sáð og tíðarfar óhagstætt, reynd-
ist uppskeran góð.
í Vestur-Skaftafellssýslu hefur
verið nokkuð um kartöfluræktun,
sérstaklega í Landbroti og Mýrdal
og þar er bezta útkoman á land-
inu, eða 2.500 tunnur, sem er svip-
að magn og fékkst i fyrra. Þess
skal þó getið að heldur meira var
sett niður nú en í fyrra.
Mikið var um kartöfluræktun í
Rangárvallasýslu og eins og und-
anfarin ár er það Djúpárhreppur-
inn (Þykkvibærinn), sem er
stærstur með 46.000 tunnur. Aðr-
ar sveitir í sýslunni eru með 2.600
tunnur. Þar var sett 1.000 tunnum
meira niður en síðastliðið ár og
má því segja að uppskeran nú sé
til muna lélegri en í fyrra, en þá
var hún 60.000 tunnur í allt. Hins
vegar hefur hagstætt tíðarfar á
uppskerutíma verið mjög til bóta
og hjálpað til við að ná kartöflun-
um ósködduðum upp og hafa þær
því meira geymsluþol.
I Árnessýslu var meira sett
niður en í fyrra og uppskeran því
nokkuð góð eða víða 10-föld, til
dæmis í Hrunamannahreppi. Hins
vegar væri nú mikið af guirófum
og gulrótum í frosinni jörð og gæti
orðið erfitt að ná þeim upp
óskemmdum. Á Snæfellsnesi og í
Borgarfirði hafa kartöflur verið
ræktaðar fyrir markað á nokkrum
stöðum og þar er sömu söguna að
segja, uppskera er mun minni en í
fyrra.
Þannig að heildarútkoman, að
sögn Eðvalds B. Malmquist, er sú
að heildaruppskera markaðs-
bænda nemur um 80.000 tunnum á
móti 116.000 tunnum í fyrra og
heimilisræktun aðeins um 25.000
tunnur á móti 60.000 í fyrra, eða
samtais 176.000 tunnur á móti
105.000 síðastliðið ár. Eðvald sagði
einnig, að nú væru kartöflur al-
mennt smærri en í fyrra og flokk-
uðust því verr, en þess bæri að
gæta að kartöflur eins og rauðar
íslenzkar væru alltaf smáar og
lentu því í 2. flokki, sem væri 25%
ódýrari, en þær væru samt sem
áður ákaflega góðar kartöflur. Þá
sagði hann að enn væri of snemmt
að spá nokkru um innflutning, en
sagðist búast við að flytja þyrfti
inn 10 til 15.000 tunnur til al-
mennrar neyzlu. Þá yrði einnig að
flytja inn kartöflur til vinnslu í
verksmiðjunni á Svalbarðseyri, en
þar væru gerðar franskar kartöfl-
SÍS afhendir styrki
úr menningarsjóði
NÝLEGA voru afhentir styrkir úr
Menningarsjóði Sambandsins er út-
hlutað var fyrr á árinu.
Menningarsjóðurinn var stofn-
aður á aðalfundi Sambandsins ár-
ið 1919. Sjóðurinn veitir árlega
styrki til ýmissa aðila er vinna að
menningar- og velferðarmálum, í
samræmi við það markmið sam-
vinnuhreyfingarinnar, að efla
menningarlíf í landinu.
Að þessu sinni nam styrkfjár-
hæð samtals 105.000 kr. og hlutu
eftirtaldir aðilar styrki:
Gigtarfélag íslands 25.000 kr.,
Sjálfsbjörg, félag fatlaðra á Akur-
eyri 25.000 kr., Styrktarfélag van-
gefinna 25.000 kr., ICYE — Al-
þjóðleg kristileg ungmennaskipti
15.000 og Flugbjörgunarsveitin
15.000.
Valur Arnþórsson, stjórnarfor-
maður Sambandsins, afhenti full-
trúum þessara aðila styrkina í
höfuðstöðvum Sambandsins að
viðstöddum forstjóra Sambands-
ins og Eysteini Jónssyni fulltrúa í
stjórn sjóðsins.
(FréU fr» SÍS.)
Þorsteinn Pálsson:
Samningar gildi
frá undirskrift
eins og venjulega
TVÖ AF þeim fjórum félögum,
sem kynnt hafa vinnuveitendum
kröfur sínar, Félag bókagerðar
manna og Blaðamannafélag ís-
lands, gera kröfur um að samning-
ar gildi frá 1. nóvember hvenær
svo sem samið verður. Morgun-
blaðið bar þessa kröfu undir
l»or.stein Pálsson, framkvæmda-
stjóra Vinnuveitendasambandsins,
og sagði hann að slíkt kæmi ekki
til greina.
„Samningar munu eins og
venjulega gilda frá undirskrift-
ardegi. Ég tel fráleitt, að þeir
verði látnir gilda frá 1. nóvemb-
er ef samið verður síðar, sagði
Þorsteinn Pálsson.
„Við höfum engin afskipti af
innanbúðarvandamálum Al-
þýðusambandsins," sagði Þor-
steinn er hann var spurður álits
á því að samflot aðildarfélaga
ASÍ hefur nú riðlast og er ekki
hið sama og áður. Þá var hann
spurður hvort minnkandi sam-
flot hefði ekki áhrif á samninga-
gerðina og kallaði á aukna
vinnu. „Svo þarf ekki að vera og
við erum reiðubúnir til að leggja
þá vinnu á okkur," sagði Þor-
steinn Pálsson.
I síðustu kjarasamningum
rauf Rafiðnaðarsamband ís-
lands samflotið. Það hyggst
halda óbreyttri stefnu og fleiri
iðnaðarmannasambönd hafa
tekið upp þessa stefnu og verður
því tæpast um neitt ákveðið
samflot að ræða nema hvað
varðar verðbótaákvæði. Aðeins
Verkamannasambands íslands
og Landssamband verzlunar-
manna hafa ályktað um ákveðið
samflot.
Sendi engum boðskort
- segir Veturliði um sýningu sína að Hverfsigötu 32
VETURLIÐI Gunnarsson sýnir um
þessar mundir í nýjum sýningarsal
að Hverfisgötu 32 í Reykjavík. Á
sýningunni eru 47 olíukrítarmyndir
og eru þær allar til sölu. Blm. tók
Veturliða tali og spurdi hvernig að-
sókn að sýningunni væri.
„Jú, hún er ágæt. Ég er þegar
búinn að selja 11 verk. Annars
angrar það mig mest í augnablik-
inu að sýningin opnaði ekki með
pomp og prakt eins og vant hefur
verið hjá mér. Mínir ágætu gömlu
viðskiptavinir og félagar mega
ekki misvirða það við mig, því ég
sendi engum boðskort að sýning-
unni, hafði reyndar hvorki til þess
tíma né peninga. Það er nú alltaf
meiri stemmning að opna sýn-
ingar svolítið eftirminnilega, fólk
skartar gjarnan sínum bestu
klæðum og hittir hvert annað en
af þessu gat þó ekki orðið hjá mér
núna.“
Hvað er langt síðan þú hélst
sýningu síðast?
„Ætli það séu ekki um 4 ár,
myndirnar sem ég sýni eru allar
fremur nýjar, en þessar myndir
eru nú raunar skissur að stærri
málverkum."
Ertu farinn að undirbúa aðra
sýningu?
„Já, það er óhætt að segja það.
Ég ætla að sýna stór olíumálverk
á Kjarvalsstöðum í febrúar á
næsta ári. En hvað snertir sýning-
una hjá mér núna á Hverfisgöt-
unni vil ég leggja áherslu á að all-
ir eru velkomnir þangað, það kost-
ar ekkert inn, nema náttúrulega
að menn falli fyrir myndum mín-
um og geti ekki farið af sýning-
unni án þess að taka þær með sér,“
segir Veturliði og hlær. Sýningin
er opin alla daga frá kl.14—22
tvær næstu vikur.