Morgunblaðið - 18.03.1982, Side 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 18. MARZ 1982

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavik.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Að-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 110 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 7 kr. eintakiö.
Blendin Blöndumál
Stjórnarráðið er smám saman að breytast í einskonar „þjóðleikhús"
fyrir fjörbrot stjórnarsamstarfsins. Þegar aðför Svavars Gestsson-
ar, félagsmálaráðherra, og Hjörleifs Guttormssonar, iðnaðarráðherra,
að Ólafi Jóhannessyni, utanríkisráðherra, vegna Helguvíkurmála,
stendur sem hæst, fara orkuráðherra og formaður þingflokks Fram-
sóknarflokksins í hár saman um Blöndumál.
Steingrímur Hermannsson, formaður Framsóknarflokksins, segist
ekki „hafa haft hugmynd um“ undirritun Blöndusamninga. Hjörleifur
Guttormsson staðhæfir hinsvegar að Steingrími hafi verið fullkunnugt
um þann gjörning.
Engum, sem fylgst hefur með gangi Blöndumála, getur dulizt, að
undirritun samninga byggist á lokasamstöðu í ríkisstjórninni, þó að vafi
leiki á fullu samráði við þingflokka. Það kom líka á daginn, eftir að
Hjörleifur Guttormsson hafði undirritað samninga við fimm af sex
viðkomandi hreppum um virkjun Blöndu, samkvæmt virkjunarkosti 1,
að formaður þingflokks Framsóknarflokksins umturnast og ræðst með
heift mikilli að þremur ráðherrum í ríkisstjórninni vegna málsmeðferð-
ar: Hjörleifi Guttormssyni, Ragnari Arnalds og Pálma Jónssyni.
Páll Pétursson, formaður þingflokks framsóknar, segir Hjörleif Gutt-
ormsson kontórista fyrir Ragnar Amalds og Pálma Jónsson, „hann hafi
enga röggsemi til að kveða upp úr með, hvað eigi að gera, heldur láti
tuska sig til“. Þá sendir Páll samþingmanni sínum úr Norðurlands-
kjördæmi vestra, Pálma Jónssyni, kaldar kveðjur, og lætur liggja að því,
að landið hafa verið “landbúnaðarráðherralaust". Það er eftir þetta
skapvonzkukast þingflokksformannsins sem Steingrímur Hermannsson,
formaður Framsóknarflokksins, dregur í land og sver af sér alla vitn-
esku um undirskrift Blöndusamninga. Steingrímur hefur áður svarið af
sér vitneskju um framvindu mála. Hann kann þó flestum betur að erja
sinn pólitíska bakgarð.
Mergurinn málsins er sá, að gagnstæðar yfirlýsingar Hjörleifs og
Steingríms og blendnin í Blöndumálum sýna þjóðinni, enn og aftur,
óheilindin og tvískinnunginn í því stjórnarsamstarfi sem nú er í fjör-
brotum. Þessi fjörbrot geta enzt vikur og mánuði en lyktir þeirra eru
fyrirséðar.
Þrjár yfirlýsingar
forsætisráðherra
Umræður utan dagskrár á Alþingi um Helguvíkurmál leiddu í ljós þá
meginstaðreynd, að þrír þingflokkar standa heilshugar að baki
utanríkisráðherra. Þinglið allt, að þingmönnum Alþýðubandalags einum
undanskildum, telur utanríkisráðherra vera að framkvæma einróma
þingsályktun um flutning eldsneytisgeyma varnarliðsins og standa rétt
að framkvæmdinni. Þessi flutningur styðst við þríþrættan rökstuðning:
1) að forða vatnsbólum þéttbýlissvæða frá mengun, 2) að ná fram
skipulagsmarkmiðum viðkomandi sveitarfélaga og 3) búa þessum þætti,
í öryggissamstarfi okkar og bandalagsþjóða okkar aðstöðu á nýjum stað
innan varnarliðssvæða.
Gunnar Thoroddsen, forsætisráðherra, tók þrívegis til máls í umræð-
unni. í fyrstu tölu hans var meginpunkturinn sá, að ekki væri þörf
úrskurðar hans sem forsætisráðherra um það, hvaða ráðuneyti fari með
skipulagsmál á varnarliössvæðum. Kjarninn í annari ræðunni var sá, að
utanríkisráðherra hafi notið og njóti trausts forsætisráðherra. Þessi
svör vóru skýr og skiljanleg, þó skiptar skoðanir kunni að vera um
niðurstöðuna í hinu fyrra svarinu. Traustsyfirlýsingu á utanríkisráð-
herra, að gefnu tilefni árása ráðherra Alþýðubandalagsins á hann,
fögnuðu hinsvegar allir lýðræðissinar. Þriðja ræðan var tortryggileg og
sló á strengi efasemda í hugum almennings. Hún kallar fram áleitnar
spurningar, en þar gerir forsætisráðherra því skóna, „að leita þurfi
samkomulags“ innan ríkisstjórnarinnar um málið.
Er forsætisráðherra með þessum orðum að gefa í skyn að knýja eigi
utanríkisráðherra til undanhalds í máli, sem styðst við einróma þings-
ályktun, yfirgnæfandi þingvilja, og fylgt hefur verið fram innan ótví-
ræðs valdsviðs utanríkisráðherra? Ekki er það „lögmál lýðræðis" að
ganga á svig við mikinn meirihlutavilja þings og þjóðar til að þóknast
minnihlutahópi kommúnista, sem stendur einn að sérstöðu í þessu máli,
jafnvel þó einhver „leynisamningur" lúti í þá veru. Hér er mál á ferð
sem hinn þögli meirihluti þjóðarinnar verður að gefa góðan gaum.
Löðurþáttur
ríkisstjórnar
Olafur G. Einarsson, formaður þingflokks sjálfstæðismanna, líkti
fjölmiðla- og fjölbragðaglímu einstakra fagráðherra um
Helguvíkurmál, flugstöðvarmál, flugskýlamál, Blöndumál o.fl. við „vit-
leysuna sem sýnd er í sjónvarpinu og nefnd er Löður", en þeir þætti enda
jafnan á spurningamergð.
Hvað gerizt í næsta Löðurþætti ríkisstjórnarinnar, spurði Ólafur:
Verður Olafur áfram utanríkisráðherra? Eta kommarnir aftur allt ofan
í sig? Hvaða ráðuneyti fer með skipulagsmál varnarliðssvæða? Ráða
Essó og kommarnir staðsetningu eldneytisgeyma — eða utanríkisráð-
herra í umboði Alþingis? Eru orð ólafs lög eða ekki? Verða Blöndu-
samningar staðfestir í ríkisstjórninni — eða var Hjörleifur aðeins að
stríða Páli á Höllustöðum? Hver ræður meira í þingflokki Framsóknar
nefndur Páll eða orkuráðherra?
Næsti Löðurþáttur ríkisstjórnarinnar verður mjög spennandi, sagði
Ólafur, en annað mál er, hvort ekki er senn tímabært, að slá botninn í þá
pólitísku Löðurendaleysu, sem ráðherrarnir hafa sviðsett.
Boðið til Spánar í sumar
A fjórða hundrað manns flytja
Mattheusarpassíu á föstudaginn langa
Pólýfónkórinn:
POLÝFÓNKÓRINN, Hamrahlíðarkórinn og Öldutúnskórinn flytja Mattheus-
arpassíu Bachs í heild á fostudaginn langa og er þetta í fyrsta sinn, sem þetta
mikla verk Barhs er flutt í heild á íslandi, en flutningur þess tekur þrjár og
hálfa klukkustund. Að flutningi verksins standa nokkuð á fjórða hundrað
manns og er þetta umfangsmesta tónverk, sem flutt hefur verið á íslandi fram
til þessa. Þetta kom fram þegar Morgunblaðið bað Ingólf Guðbrandsson stjórn-
anda Pólýfónkórsins frá upphafi, að skýra frá flutningi þessa verks. Það kom
einnig fram hjá IngólH Guðbrandssyni að Pólýfónkórnum hefur verið boðið til
Spánar i sumar og á kórinn að syngja þar á sex stöðum. í þessu skyni hafa
spönsk stjórnvöld veitt kórnum 100 þúsund króna styrk til ferðarinnar. Þann 8.
apríl næstkomandi eru liðin 25 ár síðan Pólýfónkórinn kom í fyrsta skipti fram
opinberlega á íslandi.
Ingólfur Guðbrandsson sagði að
Mattheusarpassía Bachs væri eitt
af öndvegistónverkum allra tíma,
en textinn væri úr Biblíunni.
Mattheusarpassían hefði aðeins
einu sinni verið flutt á íslandi og
hefði það verið á 15 ára afmæli
Pólýfónkórsins og verkið þá verið
flutt stytt.
„Nú eru 10 ár liðin síðan umrætt
tónverk var fyrst flutt hérlendis og
nú ætlar Pólýfónkórinn að minna
þjóðina á tilveru sína með því að
flytja þetta stórverk óstytt í tilefni
afmælisins. Verkið verður aðeins
flutt tvisvar sinnum í Háskólabíói,
en fleiri konsertum verður ekki
komið við. Þessa dagana er svo ver-
ið að gera athuganir á, hvort ekki sé
hægt að bæta hljómburð Háskóla-
bíós fyrir þetta tilefni," sagði Ing-
ólfur.
Pólýfónkórinn fékk til liðs við sig
tvo aðra kóra til að flytja Matthe-
usarpassíuna, hvorn á sínu sviði, er
það gert þar sem passían er samin
fyrir þrjá kóra, það er tvo blandaða
kóra og barnakór. Pólýfónkórinn
syngur aðalkórhlutverkið, Hamra-
hlíðarkórinn nokkru minna kór-
hlutverk. I inngangs- og lokakór
verksins bætist Oldutúnskórinn við.
Eins og fyrr segir, þá koma nokk-
uð á fjórða hundrað manns við sögu
við flutning Mattheusarpassíu. í
Pólýfónkórnum eru um 140 söngv-
arar, um 80 í Hamrahlíðarkórnum,
sem Þorgerður Ingólfsdóttir hefur
æft frá upphafi og kom hún sér-
staklega til íslands frá Þrándheimi
til að æfa kórinn og þá eru um 40
börn í Öldutúnskórnum, en stofn-
andi hans, Egill Friðleifsson, æfir
kórinn fyrir flutning passíunnar.
Samtals koma því 260 kórfélagar
fram og að auki 10 einsöngvarar og
tvær hljómsveitir með um 45
hljóðfæraleikurum. Konsertmeist-
arar verða Rut Ingólfsdóttir og
Þórhallur Birgisson og leika bæði
einleik með hljómsveitunum. Kem-
ur Þórhallur gagngert til íslands
frá New York í þessu skyni, en þar
hefur hann leikið sem einleikari í
vetur.
Helstu einsöngvarar í Mattheus-
arpassíu verða Michael Goldthorp,
tenór, en hann fer með hlutverk
guðspjallamannsins, en það gerði
hann líka þegar Pólýfónkórinn
flutti passíuna fyrir 10 árum, en þá
kom hann hingað í forföllum Sig-
urðar Björnssonar. Þá má nefna
Ian Caddy, bassa, sem fer með hlut-
verk Krists, Sigríður Ella Magnús-
dóttir kemur heim frá London og
fer hún með alt-hlutverkið, Elísa-
bet Erlingsdóttir fer með sópran-
hlutverkið og Kristinn Sigmunds-
son syngur bassaaríur. Allir ís-
lensku söngvararnir voru áður fé-
lagar Pólýfónkórsins.
„Æfingar kórsins vegna flutnings
Mattheusarpassíu hófust um miðj-
an janúar og er unnið af miklu
kappi innan kórsins við undirbún-
ing flutnings Mattheusarpassíu.
Það er mikil vinna lögð á flytjendur
og ekki síst stjórnanda við flutning
svona viðamikils tónverks og fólk
kemur úr öllum áttum til að flytja
það, og til dæmis koma 16 manns
erlendis frá. Það er séð að útlagður
kostnaður vegna hljómleikahalds-
ins, en hann er margvíslegur, verð-
ur um 450 þúsund krónur, en há-
markstekjur af aðgöngumiðasöl-
unni eru 270 þúsund krónur. Það á
hins vegar eftir að sjá hvernig á að
brúa bilið. Það er því við ramman
reip að draga og fyrirgreiðsla hins
opinbera er til dæmis ekki ýkja ríf-
leg. Það gleymist alveg að viður-
kenna, hvað þá að meta hið ómet-
anlega framlag þess fólks, sem
vinnur jafnvel ár eftir ár að svona
listastarfsemi, ekki bara fyrir sjálft
sig heldur einnig þjóðfélaginu til
vegsauka," sagði Ingólfur.
„Pólýfónkórinn hefur þekkst boð
um að koma fram í 6 borgum á
Spáni á komandi sumri,“ sagði Ing-
ólfur. „Hefst ferðin hinn 1. júlí
næstkomandi og stendur í tvær vik-
ur. Verður sungið í borgum í Anda-
lúsíu og kemur kórinn meðal ann-
ars fram á tónlistarhátíðinni í
Granada, sem er ein af virtustu
tónlistarhátíðum í Evrópu. Einnig
verða tónleikar kórsins tengdir
þeim heimsviðburði, sem heims-
meistarakeppnin í knattspyrnu er,
en Spánverjar tengja margvíslega
menningaratburði við heimsmeist-
arakeppnina og hafa Spánverjar
veitt Pólýfónkórnum 1 milljón pes-
eta eða 100 þúsund ísl. krónur í
styrk til þessarar ferðar og nú er að
sjá hvort íslensk yfirvöld láti sinn
hlut eftir liggja," sagði Ingólfur að
lokum.
Hefur enga þýðingu,
er alveg út í bláinn
- segir Olafur Jóhannesson um ásökunarbréf Svavars
„í GÆR, mánudaginn 15. mars, gaf
utanríkisráðherra út reglugerð um
skipulagsmál á varnarsvæðum.
Félagsmálaráðuneytið heyrði fyrst
af þessari reglugerð daginn sem hún
var gefin út.
Eins og kunnugt er, fer félags-
málaráðherra með yfirstjórn
skipulagsmála.
Af þessu tilefni vill félagsmála-
ráðuneytið taka fram, að það telur
mjög óviðeigandi að nú skuli sett
reglugerð á vegum utanríkis-
ráðuneytisins um skipulagsmál
innan „varnarsvæða", þegar tekið
er tillit til þess, að hinn 8. mars sl.
gaf skipulagsmálaráðherra, Svav-
ar Gestsson, út reglur fyrir sam-
vinnunefnd um sxipulagsmál á
Suðurnesjum. í reglum þessum er
gert ráð fyrir því, að samvinnu-
nefnd um skipulagsmál á Suður-