Morgunblaðið - 23.07.1982, Blaðsíða 4

36
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 23. JÚLÍ1982

„Þetta er aö öörum þræöi mitt áhugamál, enda gæti maður ekki þrifist ísvona
starfi aö öörum kosti, “ sagöi Abbie Vischschoonmaker en hann hittum viö aö
máli fyrir skömmu þar sem hann var aö kynna og selja íslendingum þersnesk
tepþi. Vegna starfs síns hefur hann feröast víöar en flestir aðrir, sýningarsalir
fyrirtækis hans eru um heim allan eða í Hollandi, Englandi, Venezuela, Hawai
og Brasilíu, en alls hefur Abbie Vischschoonmaker komiö til 55 landa. Þaö er
ekki laust viö aö þessi lágvaxni hollendingur beri meö sér einhvern ævintýra-
Ijóma, aö útliti til gæti hann verið ættaöur frá svipuöum slóðum og teþpin sem
hann ferðast meö milli landa og selur fólki víös vegar um heiminn. En það er
Ifka eitthvaö ævintýralegt viö þessi teppi, sem fyrrum voru aöallega í eigu
konunga, stórgreifa og fursta, og voru þaö ekki Ifka þessi teppi sem í ævintýr-
unum flugu meö menn heimshornanna á milli? Hollendingurinn Vischschoon-
maker lætur sér þó nægja aö hafa teppin í farangrinum á feröalögum sínum
um heiminn og notar nútíma flugkosti.
Teppin eru ýmist ofin úr ull eða silkí eða blöndu
af þessu tvennu. Þessi litla motta er ofin úr silki.
„Jú, það eru töfrar i þessum
teppum," segir hann, en þeir eru
þó aðallega i sambandi viö lit,
munstur og áferö. Kaupendur mín-
ir vilja stundum fá aö sjá teppin í
dagsbirtu, en ég segi þá gjarnan
„á hvaöa tíma dagsins?" Staö-
reyndin er sú aö teppin breytast
mörgum sinnum á dag, og menn
eru alltaf að sjá eitthvað nýtt í
þeim, þau eru fólki ánægjuauki á
hverjum degi. Teppin eldast einnig
mjög vel, breyta aö vísu svolítiö
um lit fyrst í staö en halda síöan
litnum áratugum saman. Teppin
hafa einnig meira gildi eftir því sem
þau eldast og veröa fallegri eftir
því sem þau eru notuö meira."
Hann sagði ennfremur aö þaö
tæki 3—4 manneskjur nokkur ár
aö fullgera eitt teppi, en þau eru
aöallega ofin af Afgönum, Indverj-
„Vona að ég eigí eftir að koma aftur til islands og selja íslendingum
persnesk teppi," sagði Abbie Vischschoonmaker áður en hann hélt
aftur til Hollands.
um, Tyrkjum, Pakistönum og með-
al fleiri austrænna þjóöa, en yfir-
leitt geta sérfræöingar séö nokk-
urn veginn hvar þau eru unnin, þar
sem hver þjóö og hvert héraö hef-
ur sín séreinkenni.
„Þetta er ævaforn listvefnaöur,“
sagöi Vischschoonmaker „upp-
haflega voru teppin eingöngu not-
uö til persónulegra þarfa þeirra
sem unnu þau. Þaö voru ítalskir
kaupmenn sem fyrstir stóöu aö út-
flutningi þessara teppa, þeir komu
auga á sölugildi þeirra og taliö er
að þessi útflutningur hafi hafist ár-
iö 1451. En þessi iðnaður er nú aö
deyja út, næsta kynslóö mun ef-
laust fremur velja eitthvert þeirra
starfa sem aukin iönvæöing í aust-
urlöndum hefur í för meö sér.“
Vischschoonmaker hefur fariö í
söluferöalög um heiminn sl. tæp

30 ár. „Mér finnst gaman aö ferö-
ast enda gæti ég varla veriö í
þessu aö öörum kosti. Síöustu ár
hef ég þó verið aö velta því fyrir
mér að minnka þetta eitthvaö, en
ferðalögin eru eflaust oröin þaö
stór hluti af mér að ég get ekki
hætt, að minnsta kosti ekki enn
sem komið er. Mín bíður alveg
nægileg vinna heima í Hollandi, en
maður veröur aö velja og hafna.
Þessum feröalögum fylgja margir
kostir, maöur kynnist mörgu fólki
víöa um heim og margvíslegum
lifnaöarháttum fólks. Maöur lærir
eitthvaö nýtt á hverjum degi, ég
hef aldrei getaö nema vorkent fólki
sem vaknar dag eftir dag, án þess
aö sjá fyrir sér annað en einn til-
breytingarlítinn dag í viöbót, mér
er einhvern veginn nauösynlegt aö
búa viö meiri spennu og þurfa aö
hafa áhyggjur í ákveðnum mæli.
En þetta hefur auövitaö ókosti í
för meö sér líka, kemur niður á
einkalífi manns, „but that is the
price you have to pay.“
Hollendingar hafa löngum verið
þekktir fyrir ferðalög víöa um
„Teppin breytast
mörgum sinnum á
dag“ sagdi Abbie
Vischschoonmak-
er sem kynnti
persnesk teppi
fyrir skömmu hér á
landi
heim, og hér áður sigldu hollenskir
landkönnuðir og sjómenn til allra
heimshorna. Amsterdam var á 17.
öldinni stærsta vörumiöstöö í
heimi og i dag stendur Holland aft-
ur í fremstu röö í viðskiptalífinu.
„Feröalög virðast vera okkur í blóö
borin,“ segir Vischschoonmaker
„enda er landið fremur lítiö, eöa
um ’/a af íslandi og fólkiö margt
eöa um 14 milljónir.“
Og hvernig kann svo hollending-
urinn viö sig á Islandi?
Heimilishorn
Bergljót Ingólfsdóttir
„Aö fæöast meö
sílfurskeiö í munni“
í tungumálum næstu négranna
okkar er talað um, að menn fæðist
með silfurskeið í munni og
merkingin, eins og kunnugt er, er
sú að börnin séu afkomendur ríkra
foreldra eða fjölskyldu. Þetta orð-
tak hefur verið yfirfært é okkar
tungu og þé sömu merkingar, þaö
hefur sést é prenti þó ekki finnist í
orðabókum.
Þetta er þó hálfgert öfugmæli,
svona snúiö á íslensku, eigendur silf-
urskeiöa hérlendis eru ekki endilega
efnaö fólk, heldur hefur þaö veriö
siöur langa hriö aö gefa litlum börn-
um silfurskeiö viö fæöingu eöa skírn.
Og þessar skeiöar hafa svo veriö
notaöar af viökomandi dags daglega
allan uppvöxtinn, eins og sjálfsagt
margir kannast viö af eigin reynslu.
E.P.N.S. (Electro platet
nickel silver) munir
Silfurskeiö og ríkidæmi fer því
ekki endilega saman í okkar þjóðfé-
lagi, þar erum viö í sérstööu eins og
á fleiri sviöum, silfurhnífaparaeign er
hér óvenju mikil eins og fram kom
fyrir skömmu í viðtali viö forstööu-
mann þess fyrirtækis, sem smíðar
nær allan slíkan boröbúnaö hérlend-
is. Það kemur í Ijós að smíöaöur hef-
ur verið silfurboröbúnaöur fyrir alla
þjóöina og þau eru áreiöanlega ekki
mörg heimilin, þar sem ekki má
finna eins og eina silfurskeið í skúffu.
Eins og kunnugt er eru fluttir alls-
kyns silfurmunir til landsins og seldir
hér í verslunum. Á þeim eru ýmis
merki til auökenningar sem áreiðan-
lega vefjast fyrir mörgum. Til að fá
nokkra leiðsögn um þessi mál, leit-
aöi umsjónarmaöur Heimilishornsins
til Loga Magnússonar, sem rekur
fyrirtækiö Silfurhúöunin, Brautar-
holti 6 hér í borg. En þaö mun vera
eina fyrirtækiö, sem nú er starfrækt
og tekur aö sér silfurhúöun á grip-
um.
Þaö er ekki langt síöan aö skálar,
bakkar, könnur, kertastjakar og aör-
ir gamlir munir voru seldir fyrir fáeln-
ar krónur á fornsölum aöeins vegna
þess aö munirnir voru úr nýsllfri
(plett) og oft kallaö fátækra manna
silfur. En nú er oröin breyting þar á,
því bæöi hefur áhugi manna aukist á
þessum munum og verögildi þeirra
aukist batnaðar fyrir eigendurna. Oft
eru munirnir illa farnir og þarfnast
lagfæringar t.d. silfurhúöunar, en
silfurhúðin slitnar og hverfur aö lok-
um fyrir atbeina slípimassa er finnst
í öllum fægilegi, þaö er því mikiö
atriöi að fægja silfurplettmunina sem
allra sjaldnast.
Nýsilfur (nickel sílver).
Nýsilfur er ekki nýr málmur, því aö
um miöja 18. öld uppgötvuðu menn
aö það væri hægt aö rafhúöa málma
meö öörum málmi t.d. silfri, var þá
farið að smíöa hluti úr nýsilfurblöndu
en hún inniheldur 50%—70% kopar
10%—20% nikkel og 5%—3% zink,
og húöa þá síöan meö silfri.
Fór þáð hiö ódýra nýsilfur aö
breiöast um lönd og eignuöust
margir „silfurmuni“ fyrir viðráöanlegt
verö, en um leiö notfæröu sér
óprúttnir náungar nýungagirni fólks-
ins og feröuðust um til aö selja nýtt
silfur er mátti greiða með gömlu silf-
ri, og vegna þess aö ýmsir framleið-
endur geröu jafnvel nýju munina
eins í útliti og þá gömlu, átti fólk i
erfiöleikum með aö sjá hvaö var
ekta silfur eöa óekta. Komu þá fram
í dagsljósið ýmsir stimplar er geröu
fólki hægara um vik aö átta sig á
hlutunum.
3