Morgunblaðið - 17.09.1982, Qupperneq 2

34
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 17. SEPTEMBER 1982
TANNSKEMMDIR
Rætt við Sigurjón Benediktsson tannlækní, sem lagt hefur stund á nám í
fyrirbyggjandi tannlækningum í Bandaríkjunum. Hér segir hann skoðun
sína á þessum þætti heilbrigðisþjónustunnar.
Hér á landi hefur lítið verið fjallað
um fyrirbyggjandi tannlækningar,
en þessum þætti er sífellt meiri
gaumur gefinn í nágrannalöndum
okkar. Þegar við fréttum af ungum
tannlækni, Sigurjóni Benediktssyni,
sem er nýkominn heim frá námi í
þessum frædum, þá ákváðum við
að spyrja hann nánar um hvað hór
væri að ræða. Sigurjón dvaldist eitt
ár við háskólann í Alabama í Birm-
ingham-borg í Bandaríkjunum, þar
sem hann kynnti sér hvað væri efst
á baugi hvað varðar tannvernd og
tók þátt írannsóknum áþvísviði.
Sigurjón starfar sem tannlæknir á
Húsavík eins og hann gerði áður en
hann hélt til þessa náms.
skemmdri tönn, sem fyrir augu
þeirra ber.“
í hverju felast fyrirbyggjandi
tannlækningar?
„Áöur en ég vík aö því hvaö
tannvernd er, þá er ágætt aö
minnast þess aö tannleysi veldur
dauöa hjá öllum skepnum jaröar-
innar, nema hjá mönnum og má
þakka þaö tannlæknum, svo langt
sem þaö nær.
En móöir náttúra hugsar lika um
sína. Þaö ætti því ekki aö vera
neinum undrunarefni, aö þeir
sjúkdómar, sem valda tanntapi,
eru fyrirbyggjanlegir. Þessir sjúk-
dómar eru tannholdssjúkdómar og
svo tannáta. Tannáta er aöalorsök
tanntaps hjá ungu fólki. En til þess
aö tannátan komi upp, þarf þrennt
til. í fyrsta lagi þarf auövitaö tenn-
ur, í ööru lagi þarf sýkla og svo í
þriöja lagi næringu fyrir sýklana.
Fyrirbyggjandi tannlækningar
felast í því aö koma í veg fyrir aö
samspil þessara þátta leiöi til tann-
átu. Sumir rjúfa þetta samspil meö
því aö láta fjarlægja tennurnar,
þetta er einfalt en heimskulegt.
Tannáta orsakast af því aö sýkl-
ar, sem lifa á tönnum og viö þær,
mynda sýru, sem leysir upp gler-
ung tannarinnar. Nú þegar er vitaö
um áhrif flúors til aö styrkja tenn-
urnar gegn sýruárás sýklanna,
einnig er hægt aö fækka sýklunum
á tönnunum meö tannhreinsun
eöa svipta sýklana næringunni,
sem er aöallega sykur.
Einn er sá þáttur, sem nútíma-
maöurinn bíður eftir í ofvæni, en
þaö er ónæmisvörn gegn tannátu.
Þetta er nú ekki komiö lengra en
svo, aö hægt er aö minnka tannátu
hjá rannsóknarstofurottum. En
þaö gagnar blessuöum rottunum
lítt, því þær fá ekki tannátu nema á
rannsóknarstofum í nálægö viö
manninn. Tilraunir á mönnum eru
rétt á byrjunarstigi og óg hygg að
mjög langt sé í land aö vit veröi í
því aö bólusetja gegn sjúkdóml,
sem hægt er aö koma í veg fyrir á
miklu einfaldari og hættulausari

Hildur Einarsdóttir
Viö spurðum Sigurjón
fyrst aö þvi af hverju
hann hefði ákveöiö aö
kynna sér nánar fyrir-
byggjandi tannlækn-
ingar.
„Eftir aö hafa stundaö almennar
tannlækningar í þrjú ár, þá fannst
mér tími til kominn aö sjá hvort
ekki væri eitthvaö fleira til ráöa, en
þaö sem taliö hefur veriö gott og
gilt í þessum efnum fram til þessa
hér á landi. En aöferöir og skipulag
fyrirbyggjandi tannlækninga hefur
einfaldlega ekki veriö fyrir hendi
hér. Tannlæknar hoppa nefnilega
ekki hæð sína í loft upp yfir hverri
hátt, þaö er aö segja meö fyrir-
byggjandi aögeröum."
Eru fyrirbyggjandi tannlækn-
ingar þá þaö sem koma skal?
„Því miöur hefur hingaö til ríkt
sú skoöun, aö ódýrara sé aö láta
barnið detta ofan í brunninn í stað
þess aö byrgja hann. Þess vegna
verðum viö nú árið 1982 aö segja:
„Þetta er þaö sem koma skal,“ en
heföum betur gert þaö áriö 1962,
því allan þennan tíma hafa veriö
þekktar lágmarksaöferöir til varn-
ar tannátu, en lítið veriö gert í því
aö halda þeim frammi. Ég vil í
þessu sambandi minna á aö í öll-
um nágrannalöndum okkar, sem
og í Bandaríkjum Noröur-Ameríku,
hefur tíöni tannátu minnkaö til
muna tvo síöustu áratugi."
Hvar erum viö íslendingar á vegi
staddir varöandi fyrirbyggjandi
tannlækningar?
Samapil þriggja þitta, aam valda tannitu.