Morgunblaðið - 17.08.1983, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 17. ÁGÚST 1983

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Aúglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 230 kr. á mánuöi innanlands. I lausasölu 18 kr. eintakiö.
Verðbólga og
vinnumarkaður
99
Hlutverk launþegasam-
taka er að sjá til þess
áð meðlimir þeirra fái hlutdeild
í þeirri verðmætaaukningu sem
er fyrir í þjóðfélaginu hverju
sinni. Slík verðmætaaukning
fyrirfinnst ekki í þjóðfélaginu í
dag nema síður sé — því miður
— og því er ekkert sem getur
réttlætt verkfallsaðgerðir til að
knýja fram launahækkanir sem
þjóðarbúið getur engan veginn
staðið undir nú.“ Þessi er meg-
inniðurstaða í grein sem Jó-
hanna E. Sveinsdóttir, stjórnar-
maður í VR, reit í Morgunblaðið
sl. laugardag.
Hannes H. Garðarsson,
starfsmaður SVR, leggur
áherzlu á það forgangsverkefni
— í grein í Mbl. sama dag — að
vinna þjóðarbúið út úr þeim
vanda, sem við er að etja, og
varar við ótímabærum aðgerð-
um, „sem bitna verst á okkur
sjálfum og seinka enn frekar
þeim kjarabótum sem við eigum
svo sannarlega inni“, eins og
greinarhöfundur kemst að orði.
íslenzkur þjóðarbúskapur er í
öldudal, sem fyrst og fremst á
rætur I rangri stjórnarstefnu
1978—1983 — en jafnframt í
aflasamdrætti og rýrnandi
þjóðartekjum. Staða hans við
stjórnarskiptin bar þessi höfuð-
einkenni:
• Undirstöðuatvinnuvegir
höfðu verið reknir með vaxandi
halla um árabil, gengið á eigið
fé og safnað skuldum, bæði
hérlendis og erlendis.
• Fjölmörg ríkisfyrirtæki og
þjónustustofnanir höfðu einnig
breytt vaxandi rekstrarhalla í
innlendar og erlendar skuldir.
• Fjárlög 1983 vóru byggð á
42% verðhækkun 1982—1983 í
helmingi hærri verðbólgu. Þetta
kallar á stórfelldan rekstrar-
halla ríkissjóðs í ár.
• Aflasamdráttur rýrir út-
flutningstekjur þjóðarinnar
1983 um nálægt einn milljarð
króna. Þjóðhagsstofnun spáir
12% rýrnun þjóðarframleiðslu
á hvern vinnandi mann 1982 og
1983, með tilheyrandi skerðingu
þjóðartekna og lífskjara.
• Viðskiptahallinn við útlönd
óx mjög, einkum á sl. ári, og
verður fyrirsjáanlega nokkur
1983.
• Löng erlend lán ukust
ógnvekjandi, enda taprekstri
atvinnuvega og opinberra stofn-
ana, sem og almennri eyðslu
þjóðfélagsins umfram tekjur,
safnað í erlent skuldalón.
Greiðslubyrði erlendra skulda
verður á bilinu 20—25% af út-
flutningstekjum 1983. Þessi
þróun hefur rýrt lánstraust
okkar erlendis og stefndi efna-
hagslegu sjálfstæði í hættu.
• Ríkisumsvifin hafa vaxið
jafnt og þétt. Skattar til ríkis-
ins hækkuðu um sem svarar
5,7% af þjóðarframleiðslu frá
1977-1983 (úr 25% í 30,7%).
• Verðbólgan stefndi í 140%
1983, samkvæmt spá Þjóðhags-
stofnunar, án viðnámsaðgerða,
sem hefði þýtt stöðvun fjölda
fyrirtækja og víðtækt atvinnu-
leysi, sem var raunar farið að
segja til sín.
Það var við þessar aðstæður
sem ný ríkisstjórn greip til við-
námsaðgerða. Höggvið var á
sjálfvirkt víxlgengi verðlags og
kaupgjalds og stefnt að því
marki að ná verðbólgu niður í
um 30% áður en árið er allt.
Óðaverðbólga kemur verst við
þá lægst launuðu. Það er því
vert nokkurra tímabundinna
fórna, ef tekst að ná verðbólgu
úr 140% niður í 30% fyrir árs
lok. Forystumenn verkalýðs-
hreyfingarinnar hafa og löng-
um lýst því yfir, að meta beri
lækkun verðbólgu til kjarabóta.
Aðgerðir ríkisstjórnarinnar
hafa hinsvegar þrengt hag
heimilanna, enda erfitt að
sporna gegn því að rýrnun þjóð-
artekna kæmi með einum eða
öðrum hætti fram í almennum
lífskjörum. Engin þjóð getur til
langframa lifað upp á erlenda
krít. Búvöru- og þjónustuhækk-
anir, sem komu í kjölfarið,
gerðu hinsvegar illt verra fyrir
almenning.
Launafólk væntir þess af for-
sjármenn ríkisbúskaparins geri
sömu kröfur til hans og heimil-
anna í landinu. Það verður að
höggva á sjálfvirkt víxlgengi
ríkisútgjalda, rétt eins og það
víxlgengið, sem laun varðar.
Þegar þjóðartekjur dragast
saman verður skattahlutur
ríkisins að lækka samsvarandi.
Landsmenn vilja gjarnan sjá
gleggri merki þess en nú eru
áþreifanleg, að sú hjöðnun verð-
bólgu, sem þeir telja sig vera að
kaupa með nokkurri kjara-
skerðingu, verði að veruleika.
Þeir munu því fylgjast grannt
með þróun búvöru- og fiskverðs,
sem og gengisskráningu, þá
manuði sem eftir lifa ársins,
þ.e. á tímabili 4% hækkunar
taxtakaups. Sú framvinda verð-
ur afgerandi um, hvort boðuð
vaxta- og verðbólgulækkun
næst fram.
Við núverandi aðstæður þolir
enginn átök á vinnumarkaði,
ekki þjóðarbúið, ekki atvinnu-
vegirnir, ekki launafólk. Sú
meginniðurstaða er rétt hjá
þeim talsmönnum launþega,
sem fyrr var vitnað til. Vísitala
framfærslukostnaðar í byrjun
ágúst, 117% á ársgrundvelli, er
að vísu mestpart arfur frá fyrri
stjórn, en sýnir öngvu að síður,
að allnokkuð skortir í endamark
fyrirheita, sem bundin vóru við
áramót. Það er allra hagur að
ríkisstjórnin nái þessum
markmiðum. Til þess þarf hún
að fá starfsfrið og eðlilegan um-
þóttunartíma.
Nokkrir aðstandendur Iðnsýningarinnar. Frá vinstri talið: Bjarni Þór Jónsson, framkvæmdastjóri
sýningarinnar, Jónas R. Sigfússon, tæknilegur framkvæmdastjóri, Gunnar Bjarnason leikmyndateikn-
ari, en hann sér um hönnum sýningarinnar, og Sigurjón Jóhannsson blaðafulltrúi. í baksýn má sjá
upphækkaðan pall í smíðum, en meiningin er að öll skemmtiatriði fari þarna fram. MorgunbiaAií/KEE.
's
„íslensk framtíð i
Hallarinnar.
Undirbúningur Iðnsýningarir
UNDIRBÚNINGUR Iðnsýningarinnar ’83, sem hefst nk.
föstudag í Laugardalshöll, er í fullum gangi og miðar
verkinu vel áfram að sögn forráðamanna. Smiðir, málar-
ar og aðrir handverksmenn vinna hörðum höndum að því
að reisa skilrúm og bása fyrir þau 116 fyrirtæki og 5
stofnanir sem taka þátt 1 sýningunni. Verður hver afkimi
Hallarinnar gjörnýttur og mörg fyrirtæki munu sýna á
útisvæði. Iðnsýningin er haldin í tilefni 50 ára afmælis
Félags íslenskra iðnrekenda og er kjörorð sýningarinnar
„íslensk framtíð á iðnaði byggð“.
Jónas R. Sigfússon, tæknilegur framkvæmdastjóri
Iðnsýningarinnar, sagði í spjalli við blaðamann í gær, að
hann væri ánægður með gang mála, og engir erfiðleikar
yrðu á því að hafa allt klappað og klárt á tilskildum tíma.
Undirbúningur hefur staðið í marga mánuði, en verklegar
framkvæmdir innanhúss í Höllinni hófust þó ekki fyrr en
áttunda þessa mánaðar.
Sýningin opnar, sem fyrr segir, á föstudaginn kl. 18, og
verður opin um helgar frá 13—22, en frá 15 til 22 á virkum
dögum.
Unnið að uppsetningu sýningarbása í Höllin
Sjálfboðaliðar í
stígalagningu í
Krísuvík um helgina
UM næstu helgi fer af stað
sjálfboðaliðastarf við stígal-
agningu í þjóðgörðum. En á
föstudag koma Bretar frá Brit-
ish Trust for Conservation Vol-
unteers til landsins og munu
kynna slíkt starf starf á vegum
Náttúruverndarráðs. Verður
byrjað í Reykjanesfólkvangi
með því að leggja stíga í kring-
um hverasvæðið í Krísuvík,
þar sem fjöldi fólks kemur
daglega en erfitt er að komast
um. Verður byrjað á laugardag
um hádegi og haldið áfram
sunnudag og mánudag.
Stjórn Reykjanesfólk-
vangs og Hafnarfjarðarbær
leggja til efnivið, en Bretarn-
ir og fólk frá Náttúruvernd-
arráði stjórna verkinu. En
Einar Sæmundsen,
landslagsarkitekt, hefur gert
uppdrætti að stígunum, sem
liggja upp í brekkuna og
milli hveranna, en víða verð-
ur að leggja trébrýr.
Þetta er fyrsta tilraun til
að koma á sjálfboðastarfs-
emi af þessu tagi á svipaðan
hátt og tíðkast í Bretlandi.
Bretarnir hafa mikla þjálfun
í að leggja slíka stíga í
blautu landi og bratta, svo
þeir endist, og telur Náttúru-
verndarráð mikinn hag af
því að læra af þeim. Þeir
munu dvelja í skáta-
skálanum í Krísuvík, og þeir
sem vilja geta tjaldað og
dvalið um kyrrt eða ekið
daglega á þeim. Níu sveitarf-
élög standa að fólkvanginum
og áhugafólk úr þeim hvatt
til að koma og leggja lið um
leið og efnt er þannig til út-
iveru og samveru, að því er
Elín Pálmadóttir formaður
fólkvangsstjórnar sagði.
Æskilegt er að menn til-
kynni sig til Náttúruvernd-
arráðs, en einnig er hægt að
koma beint á laugardag,
sunnudag eða mánudag í
Krísuvík.
Breskir sjálfboóaliðar leggja göngustíg í brekku
tilraun til slíks sjálfboðaliösstarfs í Krísuvík um 1