Morgunblaðið - 21.09.1983, Blaðsíða 10

42
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 21. SEPTEMBER 1983
Jón I>. Árnason:
Spurningin er: Hvenær má búast við, að „vel-
ferðar“-borgara Vesturlanda taki að gruna, að
skuldasöfnun hins opinbera er fyrirframálagðir
skattar?
— Lífríki og lífshættir XCII.
Vesturlandabarn, er fyrst sér
dagsins ljós árið 1983, verður 17
ára, ef himneskt alræði lofar, ár-
ið 2000. Á öld barnaverndar,
ónæmislyfja, alhliða heilsugæzlu
og hollustuhátta í fæði og klæði,
ætti með allmiklum líkum að
mega ætla, að langflestum lýta-
lausum ungbörnum hlotnaðist
þessi náð án teljandi áfalla í
bernsku og æsku.
Aðstandendur hins nýja
heimsborgara ættu ennfremur
að geta gert sér góðar vonir um
efnahagslega afkomu hans. Að
því tilskildu þó, að einhver fótur
hefði reynzt eða reyndist fyrir
síendurteknum fyrirheitum
velmegunartrúaðra um stig-
magnaðan hagvöxt, sem þeir
telja ekki neitt sérstakt afrek að
auka um ríflega 4% á ári.
Áleitnar efasemdir
Foreldrunum myndi því reyn-
ast auðvelt að reikna út, að erf-
inginn myndi geta haft um 100%
hærri fjárhæð úr að spila á 18.
aldursári sínu en hvort þeirra
um sig hafði haft, þegar hann
fæddist. Eða, ef hans náð sýndist
svo, þyrfti ekki að vinna nema
50% af tíðkanlegum vinnutíma
til að geta búið við sambærileg
kjör og algengust voru fyrir 17
árum, og voru ekki að öllu leyti
umkvörtunarefni.
Ýmislegt þykir benda til, að
lífið á jörðinni um komandi ár-
þúsundamót muni verða með
talsvert öðrum og kjararýrari
hætti en sölumenn á lýðræðis-
legum atkvæðamarkaði hafa
heitið. í rauninni ber flestum
ábyrgum framrýnum saman um,
að með öllu sé óvíst, hvort
nokkru lífi, sem líf getur kallazt
eða svipuðu því, sem nú er lifað,
verði til að dreifa jafnvel á næst-
unni. Þeir telja ugglaust, að þeg-
ar á næsta leiti bíði eins okkar
og allra saman margs konar
ógnir, sem flestum er enn um
megn að gera sér grein fyrir, ef
nokkra, einkum sökum þess að
fordæmi skorti.
Fyrir því hefir fjöldi merkra
lærdóms- og vísindamanna leit-
azt við af alvöruþunga, en með
fátæklegum árangri, að opna
augu samtíðarinnar fyrir fáein-
um öðrum feigðarboðum en
þeim, er liggja í augum uppi af
völdum (1) mannfjölgunar-
sprengjunnar, (2) náttúrurán-
skapar og (3) kjarnorku-, eitur-
efna- og sýklastyrjaldar.
Þannig hafa þeir vakið athygli
á, að fjöldatortíming gæti verið
skammt undan, og reyndar þeg-
ar orðin áþreifanleg sums stað-
ar, sökum (a) eitrunar and-
rúmsloftsins, (b) spillingar
drykkjarvatns og vatnsskorts,
(c) örfoks og eyðingar ræktunar-
lands og gróðurs, (d) útrýmingar
dýra- og jurtategunda, (e) hirðu-
leysis við matvælaframleiðslu,
({) geislunaráhrifa, (g) matvæla-
skorts, (h) hrapi gervihnatta og
geimfarartækja, og brotaregns
úr þeim, og (i) bílaplágu og um-
ferðaröngþveitis.
Ekki þarf að efa, að flestir
myndu fremur kjósa að kveðja
þennan heim með náttúrlegum
hætti, t.d. vegna sjúkdóma, far-
sótta eða ellihrumleika, heldur
en að falla í valinn fyrir áhrif
hinna óhjákvæmilegu og ban-
vænu fylgikvilla, er svokallaðar
framfarir með „velferðina" sína
í eftirdragi hafa þvingað yfir
þorra mannkyns.
Tvenns konar rán
Þótt enginn framantalinna
„velferðar“- eða hagvaxtarsjúk-
dóma yrði til að myrkva framtíð
óskabarns ársins 1983, væri
samt sem áður ærin ástæða til
að taka ítrekuð loforð „stjórn-
málamanna" um, að þegnar lýð-
ræðisheimsins þurfi aðeins að
þola vissar þrengingar „í bili“,
með tilhlýðilegri varúð. Því hétu
atvinnulýðræðismenn Brasilíu
kjósendum sínum fyrir 3 árum
ekki síður en kollegar þeirra
annars staðar.
Af frétt í „Frankfurter All-
gemeine Zeitung" hinn 7. þ.m.
má ráða að tekið sé að brydda á
óþolinmæði þarlendra út af því
að „bilið" sé orðið óþægilega
langt, en hún hljóðar svo:
„Fleiri hundruð íbúa í fá-
tækrahverfi einu í Rio de Jan-
eiro — þ.á m. börn og gamal-
menni — réðust til atlögu gegn
fjórum stórmörkuðum og létu
,Peningana eða lífið!
Viðjar vinstrimennsku
Auðvelt Atkvæði sífellt Billjón er
reikningsdæmi til leigu eða sölu milljón milljónir
greipar sópa. Hinir handteknu
báru fyrir sig, að þeir hefðu tek-
ið ákvörðun um ránin af því að
þeir hefðu ætlað sér að seðja
börn sín og væru líka sjálfir
hungraðir."
Blaðið birti þessa fregn í smá-
klausudálki og sýnist því ekki
hafa talið hana stórvægilega.
Eigi að síður gæti hún verið
vísbending um, hvers vænta má,
þegar sulturinn hefir gerzt
óbærilegur.
Á fjármálavígstöðvum hins
æðri hagvaxtarheims berast
daglega tilkomumeiri — og jafn-
framt uggvænlegri — tíðindi.
Ríkisskuldir keyra úr öllu hófi
fram, ekki aðeins ríkisskuldir
GULAG- og nýfrelsisríkja, held-
ur verður ekkert lát á kappi
stjórnvalda í frjálsræðislöndum
við að afgreiða pantanir félags-
hyggjufólks á peningum handa
þeim, sem eru staðráðnir í að
láta aðra borga fyrir óska-
drauma sína og vanhæfni. Ef
það er ekki gert, selja eða leigja
óreiðuatkvæðin sig þeim tungu-
mýkstu og vikaliprustu. Útkom-
an getur þar með ekki orðið
nema á einn veg — og óaðfinn-
anlega sósíalískan: Sparifé ráð-
deildarfólks og öðru því, sem til
næst, er sópað saman og stráð
yfir hópinn. Þegar það hefir ver-
ið skafið niður á klöpp, þá er tek-
ið til við að taka út í reikninga
ungra og óborinna.
Sá aldarandi, sem bauð fólki
að forðast í lengstu lög að stofna
til skulda nema vissa væri fyrir
um greiðslugetu á gjalddaga, er
fyrir löngu úr sögunni. Nú, eða
allt síðan vinstrimennska varð
ríkistrú og aðal alþýðu, þykir
ekkert áhorfsmál lengur að haga
lífsháttum einstaklinga og þjóða
eins og ekkert sé yndislegra en
að láta bruðllífi foreldranna
bitna á börnunum.
Drepþungir félagsmálapakkar
Þetta er ekki staðbundið við-
horf, ekki bara íslenzkt. Þetta
■ná heita alþjóðlegt fár, sem sízt
virðist í rénun. Það má m.a.
marka af sífellt hækkandi ríkis-
skuldum nálega alls staðar, eins
og hér að framan er drepið á.
T.d. má nefna, að á árunum
1976—1981 jukust ríkisskuldir
Bretlands, Hollands og Vestur-
Þýzkalands um 80%; Frakk-
lands, Ítalíu og Noregs um ná-
lægt 100%; og Austurríkis, Jap-
ans og Svíþjóðar um rösk 200%.
Að venju er allt mest í Banda-
ríkjunum, sem nú eiga ekki ann-
arra kosta völ en að jafna hinn
stjarnfræðilega fjárlagahalla
með lántökum á lántökur ofan.
Líkt og í öðrum lýðfrelsislöndum
nægir sparifjármyndun Banda-
ríkjamanna, aðeins 4% af þjóð-
artekjum, hvergi nærri til að
mæta kosningaloforðum og
óhjákvæmilegum ríkisútgjöld-
um. Af því leiðir, að Bandaríkin
lokka til sín erlent fjármagn
með einum eða öðrum hætti,
einkum þó með því að bjóða
girnilega aðhlynningu, svo sem
háa vexti.
Skuldasöfnun ríkja og stofn-
ana þeirra, þessi missirin
skuldaæðið bandaríska, er meg-
inorsök uppnáms og óreiðu á
gjaldeyris- og fjármagnsmörk-
uðum heimsins um þessar mund-
ir. Andspænis tálvöxtum og fjár-
magnsflótta í kjölfar þeirra,
standa Evrópuríkin og seðla-
bankar þeirra nær varnarlaus.
Búast má því við, að þau neyðist
til að hækka vexti hjá sér fyrr en
síðar. Þegar til þess kemur, get-
ur naumast brugðizt, að sitt
hvað óskemmtilegt verði upp á
teningnum, og má þó naumast
tæpar standa en þegar er komið.
A.m.k. seir Arno Surminski í
grein sinni í efnahagsmálahluta
„Frankfurter Allgemeine Zeit-
ung“ hinn 5. þ.m.:
„Vestræn ríki stefna að
sjálfskyrkingu með skuldasöfn-
unarpólitík sinni. Nú vita allir,
að hið opinbera, frá Bonn til
Washington gæti ekki greitt
laun, ef engin lán væru tekin."
Á stefnubreytingu örlar hins
vegar ekki. Samkvæmt nýjustu
3kýrslu bankasamsteypunnar
Morgan Guaranty í New York
mun halli á fjárlögum Banda-
ríkjanna fjárhagsárin 1983 og
1984 nema $ 200.000.000.000
hvort ár. Upp í þennan vinstri-
rekstur ársins 1983 tekur Wash-
ington- stjórn á milli 70 og 80%
alls sparifjár einstaklinga, en
það kallar Morgan Guaranty
„þjóðnýtingu sparifjár" í skýrslu
sinni, sem og sést af OECD-
hagskýrslum, er sýna að slík
meðferð á sér ekki hliðstæðu í
alþjóðlegum samanburði.
Næstu 5 fjárhagsár er talið, að
hallinn verði aldrei undir $
200.000.000.000 á ári, ef þjóð-
þingið brestur kjark til sparnað-
ar eða skattahækkana, og muni
því skuldabyrði rfkisins tvöfald-
ast á tímabilinu og verða komin
í $ 2.000.000.000.000 - tvær billj-
ónir dollara —.
Dr. Ingo Klausen
„í Vestur-Þýzkalandi er líka
farið með svimandi háar tölur.
Þar námu ríkisskuldirnar DM
545.000.000.000 í árslok 1981
(skv. Renate Marklein: „Die
Deutschen werden ármer", Rein-
bek bei Hamburg 1982), og sam-
anlagðar skuldir einkafyrir-
tækja og einstaklinga á sama
tíma DM 2.007.000.000.000 —
tveim billjónum og sjö milljörð-
um þýzkra marka — samkvæmt
nýjustu útreikningum Deutsche
Bundesbank.
Og enn fara báðir þessir
skuldabálkar vaxandi, enda
ríkja allt önnur viðhorf þar síð-
an enduruppaldir Vestur-Þjóð-
verjar tóku við af stríðskynslóð-
inni.
Eigi að síður veldur vinstri-
mennskan mörgu fólki, sem enn
hugsar fram í tímann, þungum
áhyggjum, og það spyr æði oft,
hvert stefni í þessum efnum.
Því svarar Paul C. Martin,
hagfræðingur og rithöfundur, er
reglulega birtir hugleiðingar
sínar um efnahagsmál í „Welt
am Sonntag" — og fyrir 6 vikum
sendi frá sér 2. metsölubók sína,
„Sachwert schlágt Geldwert" —
í þætti sínum hinn 4. þ.m.
í grein sinni rekur Martin að
nokkru feril 2ja vikna gamals
kornabarns, er hann nefnir Ingo,
til ársins 2013, þegar Ingo litli
stendur á þrítugu, duglegur og
gáfaður, hefir lokið herþjónustu,
háskólanámi og tekið doktors-
gráðu: Dr. Ingo Klausen.
Árið 1013 er dr. Ingo Klausen
orðinn „þátttakandi í atvinnulíf-
inu“ eins og það heitir á hátíð-
legu máli. Á 1. launagreiðsluyf-
irliti hans, segir Paul C. Martin,
eru eftirtalin gjöld færð til frá-
dráttar mánaðarlaununum:
O DM 5.000 félagsmálaframlag;
af því að hann Ingo þarf nú að
sjá 2 gamlingjum farborða
(„þér og mér til dæmis", segir
Martin).
O DM 7.000 almennur tekju-
skattur; af því að árið 2013
þarf velferðarnetið ennþá
meiri viðhaldskostnað en nú.
O DM 8.000 ríkisskattar; af þvf
að vinstraríkið þarfnast stöð-
ugt hærri upphæða til að
standa undir vöxtum, afborg-
unum, framlengingarkostnaði
og lántökugjöldum vegna
gamalla og nýrra lána ríkis,
fylkis og borgar.
„20.000 mörk á mánuði lág-
mark. Það eru örlögin, sem blasa
við Ingo litla. Ekkert getur forð-
að honum frá að vaxa upp í
skuldaþrældóm, þann versta, er
nokkru sinni hefir hent mann-
eskju," segir Paul C. Martin.
Rétt er og sanngjarnt að bæta
því hér við, að drápsklyfjar Ing-
os eru að hluta til svona þungar
vegna þess að Vestur-Þjóðverj-
um fækkar, og gamlingjafram-
færi kemur því þyngra niður en
víða annars staðar.
Vegna þess að allir lesendur
„Morgunblaðsins" kunna pró-
sentureikning og vaxtavaxta-
reikning, þarf að öðru leyti engu
við að bæta, enda flestir farnir
að kenna „velferðar“-verkja.