Morgunblaðið - 11.10.1983, Blaðsíða 36

44
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 11. OKTÓBER 1983
„ \>ú qelur' urw<\b \>’er \rw\ \*5pú$. á \/)ki4
el )pú \/iniuir Oillflr 168 6tund\rr\ar."
Lech Walesa, fríðarverðlaun og fréttaskýringar:
Hví ekki að kalla hlut-
ina sínum réttu nöfnum?
Geir R. Andersen skrifar:
„Fáir munu hafa undrast, þegar
tilkynnt var, að Lech Walesa hefði
hlotið friðarverðlaunin í ár. Þessi
baráttumaður mannréttinda í Pól-
landi er um margt ólíkur starfs-
bræðrum sínum á vesturlöndum.
Hinn pólski ofurhugi er ekki
eins og „kollegar" hans hér og
annars staðar að berjast fyrir
styttri vinnuviku og launahækkun
eða bættri aðstöðu og frekari
kjarabótum „í fríðu", t.d. með
ókeypis ferðum og uppihaldi,
ásamt dagpeningum.
Lech Walesa er einfaldlega að
berjast fyrir því, enn um sinn
a.m.k., að verkalýðsfélög verði yf-
irleitt viðurkennd í landi hans.
Það er því einstaklega ósmekklegt,
þegar íslenskir fjölmiðlar eru á
harða hlaupum um allan bæ, til
þess að ná viðtali við þá verka-
lýðsrekendur, sem nú stunda það
helst sér til frægðar að safna und-
irskriftum launþega, gegn tilraun-
um ríkisstjórnar landsins við að
ná yfirhöndinni á verðbólgunni
svo að hér geti haldist full at-
vinna.
íslenskir verkalýðsrekendur
þykjast fagna því innilega, að
Lech Walesa fékk friðarverðlaun-
in. Gott og vel. Við munum þó enn,
að verkalýðsrekendur fóru héðan
til Póllands fyrir um tveimur ár-
um til að kynna sér ástandið. Það
var einmitt stuttu eftir heimsókn
þeirra þangað, sem Lech Walesa
átti einna erfiðast og var beittur
mikilli kúgun af hendi ráðamanna
í Póllandi. — Þá heyrðist lítið til
þeirra íslensku verkalýðsrekenda.
Það var einmitt um svipað leyti,
þegar viðamiklum sjónvarpsþætti
var hleypt af stokkunum, til þess
að sýna samstöðu með pólsku
þjóðinni. { þessum sjónvarpsþætti
komu fram frægir listamenn og
frammámenn ýmissa þjóðlanda
með Bandaríkjaforseta I farar-
broddi.
Þessi þáttur fékk mjög misjafna
dóma, svo ekki sé meira sagt, hjá
vinstri öflunum hér vestan járn-
tjalds. Vinstri pressan hér tók
auðvitað undir þá gagnrýni af
fullum krafti og kallaði sjónvarps-
þáttinn „pólitískt sjónarspil"!
Nú, þegar Lech Walesa hefur
fengið friðarverðlaunin, er látið að
því liggja í Póllandi og öðrum
Austur-Evrópuríkjum, að verð-
launin til Lech Walesa séu „póli-
tískt sjónarspiP. — Þetta eru
fyrirmælin frá Moskvu eins og all-
ir vita, en þar var formúlan fundin
upp, strax og tilkynnt hafði verið
um friðarverðlaun til hins pólska
verkalýðsleiðtoga.
Á meðan íslenskir verkalýðs-
leiðtogar hafa ekki áttað sig á því
að þeir verða fyrr eða síðar að
leggjast á sveif með vinstri öflun-
um í heiminum og fordæma verð-
launaafhendinguna, munu þeir
fagna ákvörðuninni, { orði. Það
hefur formaður Alþýðubandalags-
ins líka gert. En bíðum við.
Það verður stutt í það, að fjöl-
miðlar vinstri aflanna og verka-
lýðssinnar fari að matreiða frétt-
ina um friðarverðlaunin á sinn
sérstaka hátt. Það verður fróðlegt
að sjá, hvernig og hvenær fyrstu
merkin koma í ljós.
En það sem er þó átakanlegast
við friðarverðlaunin til hins kúg-
aða pólska verkalýðsforingja er
það, að manninum er ókleift að
láta aðra skoðun í ljós en þá, að
hann sé hrærður og verðlaunin
séu stuðningur við trúna á frelsið
og fleira í þeim dúr.
Fjölmiðlar láta þess ógetið, að
ástæðan fyrir því, að hann getur
ekki tekið á móti verðlaununum sé
sú, að hann fær ekki fararleyfi. Það
er hins vegar klifað á því dag eftir
dag, að Lech Walesa vilji ekki fara
úr landi vegna þess, að hann
óttist, að hann fái ekki leyfi til að
koma til baka til heimalands sins
Póllands! — Kona hans muni hins
vegar geta farið og veitt friðar-
verðlaununum móttöku!
í þessum löndum, sem eru afgirt
með gaddavir og lögreglu, er eng-
um hleypt úr landi, nema gull-
tryggum kommúnistum. Hjónum
er t.d. aldrei hleypt úr landi, báð-
um saman, hvað þá með börn með
sér (og aldrei öllum).
Raðamenn vita sem er, að ef svo
er linað á reglunum, að öll fjöl-
skyldan fer úr landi, þá kemur
hún einfaldlega ekki aftur.
Þetta er ástæða þess, að Lech
Walesa fer ekki til Oslóar að taka
við friðarverðlaununum. Hann
getur farið einn, eða sent konu
sína, en bæði fengju þau aldrei að
fara, og enn siður með alla fjöl-
skylduna. Yfir þessu er vandlega
þagað hér i fréttaskýringum. —
Hafa fjölmiðlar hér aldrei fengið
pata af þessu, — kannski aldrei
heyrt um slíkt?
Enga tilburði hafa fréttaskýr-
endur heldur uppi um að skýra,
hvers vegna Lech Walesa lýsir þvi
yfir, að hann hafi ákveðið að láta
verðlaunin, fjárupphæðina, renna
til stuðnings pólskra bænda.
Það má hins vegar auðveldlega
geta geta sér þess til, að þessi
ákvörðun hafi einnig verið sett
sem skilyrði þess, að verkalýðs-
leiðtoginn fengi yfirleitt að taka
við verðlaununum, — þau rynnu
ekki til hans sjálfs — að sjálf-
sögðu ekki — það skeður ekki i
austantjaldsríkjum, og ekki til
verkalýðsfélaganna, heldur til
bænda, sem stjómvöld í Póllandi
sjá hvað helst í gegnum fingur við.
— Hvi ekki kalla hlutina sínum
réttu nöfnum, og hví eru fyrirbær-
in ekki skýrð í réttu ljósi ?“
Hin sívaxandi umferð er mikið áhyggjuefni og ekki að
ástæðulausu, svo stórra fórna, sem hún krefst ár hvert bæði í
þéttbýli og úti á þjóðvegum. Árlega látast yfir 20 manns í
umferðarslysum og yfir helmingur þeirra á aldrinum 15—25
ára, auk þeirra hundruða vegfarenda sem slasast og sumir
hverjir svo alvarlega að ekki verður um bætt. Þetta eru stað-
reyndir, sem alla varða og látum þær verða okkur hvatningu
að auknu umferðaröryggi. Hér þarf átak, samstöðu og sam-
hug fjöldans, hvers eins einasta vegfaranda.