Tíminn - 22.08.1965, Blaðsíða 5

SUNNUDAGUR 22. ágúst 1965
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediiktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjómar: Tómas Karlsson Aug-
lýsingastj.: Steingrimur Gíslason. Ritstj.skrifstofur 1 Eddu-
húsinu, símar 18300—18305 Skrifstofur, Bankastræti 7 Af-
greiðslusími 12323. Auglýsingasími 19523 Aðrar skrifstofur,
sími 18300. Áskriftargjald kr. 90.00 á mán. innanlands — í
lausasölú kr. 5.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f.
Stjórnarandstaða
í stjórnarandstöðunni hefur Framsóknarflokkurinn
harizt hinni jákvæðu baráttu. Að barátta hans hefur
verið jákvæð sannast einfaldlega á því, að stjórnarliðið
liefur kallað stjórnarandstöðu Framsóknarflokksins
„óábyrg yfirboð og sýndarmennsku“-
Sterkur jákvæður flokkur er ekki áhrifalaus, þótt
hann sé í stjórnarandstöðu. Málefnabarátta Framsókn-
arflokksins hefur borið mikinn árangur, vegna þess,
hve sterkan hljómgrunn hún hefur fundið með almenn-
ingi í landinu og stjómin hefur neyðzt til að taka upp
mörg af baráttumálum Framsóknarmanna í einu eða
öðru forml
En menn munu minnast þess, hvernig Sjálfstæðisflokk-
urinn hagaði sér í stjórnarandstöðunni 1956—58, í hvert
sinn, sem Mbl. minnist á óábyrga stjórnarandstöðu
Framsóknarflokksins. Það hefur ekki staðið á liðveizlu
og samþykki Framsóknarmanna, er þau mál hefur borið
fyrir Alþingi, er til framfara mega horfa, og mætti þar
nefna mörg daémi til sönnunar. Hins vegar var Sjálf-
stæðísflokkurinn bókstaflega á móti öllum málum í
stjómarandstöðu 1956—58, en hafði ekkert jákvætt mál
fram að færa, svo menn muni. Hann var neikvæður í
orði og á borði, og mun enginn stjórnmálaflokkur á ís-
landi hafa barizt jafn óheiðarlegri baráttu.
Meðal stærstu mála, sem Sjálfstæðisflokkurinn beindi
sérstaklega geiri sínum að í stjórnarandstöðu, voru
þessi:
LandhelgismáliS: Sjálfstæðisflokkurinn neitaði alger-
lega að standa að útfærslu landhelginnar i 12 sjómíl-
ur. Skrifaði Mbl. undir ritstjórn Bjarna Benediktssonar
allt sumarið 1958 — er nota átti sérstaklega til að afla
útfærslunni fylgis meðal þjóða heims — þannig, að það
beinlínis sigaði brezkum herskipum á íslandsmið.
Raforkumálin: Sjálfstæðisflokkurinn beitti öl'lum
brögðum til að koma í veg fyrir, að íslenzka ríkisstjórnin
fengi hagstætt lán til að hrinda Efra-Falls-virkjun í
framkvæmd. Lét flokkurinn framámenn sína segja vest-
ur í Bandaríkjunum, að lán til íslenzku ríkisstjórnarinnar
jafngilti aðgöngumiða kommúnista að ráðherrastólum.
Kjaramálin: Sjálfstæðisflokkurinn tók upp heilaga
kjara- og verkfallsbaráttu og taldi atvinnuvegina geta
borgað miklu hærra kaupgjald, þótt staðfest væri 1
skýrslum alþjóðastofnana, að þá væru kjör launþega
betri hér á landi en í flestum nágrannalöndum, og
kaupmáttur tímakaupsins miklu meiri en hann er nú,
þrátt fyrir mikla framleiðsluaukningu síðustu ár vegna
óhemju aflauppgripa. Þessar kauphækkanir tók Sjálf-
stæðisflokkurinn strax aftur með lögum, þegar hann
komst til valda að nýju með aðstoð Alþýðuflokksins.
Gott, sem sagt, gott
Mbl. telur lýsingu Eysteins Jónssonar á efnahagsá-
standinu ranga. Eysteinn sagði m.a., að upplausnar-
ástand rikti í efnahagsmálum vegna þess að verðbolgu-
framkvæmdir soguðu skipulagslaust til sín fjármagn
og vinnuafl frá atvinnuvegunum, sem væru í úlfakreppu
vegna rekstrarfjárskorts, gætu ekki vélvæðzt né hækk-
að kaup sem þyrfti, né keppt um nauðsynlegt vinnuafl.
Mbl.-menn ættu að lesa ályktanir samtaka atvinnuveg-
anna, sem komast að sömu niðurstöðu í meginatriðum
og Eysteinn Jónsson. Mbl. segir hins vegar: Þetta er
gott, svona á það að vera-
TÍMINN___________________
Áhrif stjórnarkreppunnar
í Grikklandi á NATO
Konstantín konungur ræddi fyrlr skömmu vinsamlega við blaSa-
menn. Hér er hann ásamt nokkrum stjórnmálamönnum. Tsirimokos
mun standa hægra megin við hann.
HUGSANLEG áhrif stjómar
kreppuimar í Grikklandi á
Atlantshafsbandalagið era með
al hinna óheillavænlegri hliða
hennar. Austurarmur banda-
lagsins hafði áður orðið fyrir
alvarlegri lömun vegna átak
anna milli Grikkja og Tyrkja
út af Kýpur. Nú er forsætis
ráðherra TyrWands í heimsókn
í Rússlandi í fyrsta sinni síð
an árið 1931 og er einmitt að
reyna að bæta sambúðina milli
landanna. Samtímis ætlar
gríska þjóðin að sundrast
vegna pólitískra átaka.
Þetta eykur enn á þá upp-
dráttarsýki, sem gert hefir
vart við sig í Atlantshafsbanda
laginu síðan Stalín féll frá.
Heita má, að Frakkland sé
orðinn óvírkur þátttakandi.
Bretar eru svo illa staddir fjár
hagslega, að þeir eru farnir að
hugleiða að leggja minna af
mörkum en áður. Portúgal er
á öndverðum meiði við banda
menn sína í nýlendumálum og
hefir þegar sent mikið af
sínum litla herafla t.il Afríku.
Nú er svo að sjá sem aust
ur armur bandalagsins sýni
enn meiri veiklunarmerki en
áður. Tyrkir virðast líta svo
á, að takast ætti að gera ein-
hýéfá’ kbnar samninga við
Rússa ti*l þéss að tryggja sér
stuðníng þeirra í deilunni um
Kýpur. Grikkir óttast þessa
tilraun að sjálfsögðu, en þeir
sjálfir virðast ekki einu sinni
færir um að koma í veg fyrir
sína eigin eyðileggingu.
ÁTÖKIN í Grikklandi hafa
nú staðið í rúman mánuð. Þau
hófust út af gríska hemum, en
í honum hefir allt fram að
þessu ríkt góður agi og traust
stjórn. Samsæri meðal hers-
höfðingjanna og mótbrögð gegn
þeim ullu átökum milU Kon
stantíns konungs, sem vill
halda hemum ópólitískum, og
George Papandreou, sem er
óvenjulega vinsæll stjórnmála
maður, en hann vildi „hreinsa
til“ meðal hershöfðingjanna og
treysta fylgi þeirra við „lýð-
ræðíð'.
Allt fram að þessu má heita
að herinn hafi verið eina at-
kvæðamikla stofnunín í Grikk
landi, sem ekki hefir átt í
illvígum og lamandi innbyrð
is deilum. En ef verulega illa
tekst til, getur svo farið, að
herinn hafi enga rikisstjórn að
verja og þjóðin öU verði sjálfri
sér sundurþykk. Eíns og málin
horfa við þegar þetta er skrif
að, virðist gríski herinn naum
ast geta komið að gagni til
annars en að verja Konstantín
konung og fylgismenn hans
gegn vaxandi ógnun múgstjórn
ar.
HRYGGILEGT er, en satt
engu að síður, að herír Tyrkja
og Grikkja hafa að undan-
förnu miklu fremur verið bún
ir undir stríð hvor við annan
en stríð við einhvern hugsan
legan óvin Atlantshafsbanda-
lagsins. í sumar sem leið
rændu tyrkneskar árásarsveit-
ir stöðvar grískra Kýpurbúa á
eynni. Þá munaði mjög litlu að
Grikkir færu í stríð við banda
þjóð sína Tyrki.
Enn er of snemmt að spá,
hvernig grísku stjómarkrepp
unni ljúkí. Ólíklegt virðist þó,
að henní geti lokið á annan
veg en þann, að miður horfi,
séð frá sjónarhóli stuðnings-
manna Atlantshafsbandalags-
ins. Óennilegt virðist, að Pap-
andreou nái aftur völdum, en
fari svo virðist einsýnt, að
hann víki mbörgum herforingj
um frá störfum og byrjaðí í
herforingjaráðinu. Hann myndi
síðan skipa í stöðurnar frjáls
lynda ef ekki vinstri-sinnaða
menn, sem styddu stefnu hans.
Ganga mætti út frá því sem
gefnu, að aðgerðir Papandreou
spilltu aga og stjórn í hern
um.
Verði raunin aftur á móti
sú, að takast megi að mynda
stjórn, sem aðhyllist hinar
kunnu aðferðir konungsins, er
alvarleg hætta á, að til of-
beldisátaka dragi innan lands
og herinn kynni að neyðast til
að kveða Þau niður. Annar
kosturinn er spilltur hgr, en
hínn er beiting hervalds gegn
pólitískum deiluaðilum.
í TYRKLANDI hefir eins
konar hlutleysisstefna verið að
búa um sig smátt og smátt
síðan Bandaríkin lögðu niður
eldflaugastöðvar sínar þar í
landi. Svo hefir virzt sem
stefna þessí snérist framar
öðru um Kýpur, en afleiðing
anna á eftir að gæta víðar en
þar. Nú virðist enn ákveðnari
hlutleysisstefna vera í uppsigl
ingu meðal margra stuðnings-
manna Papandreou, og þeir
hafa mikinn hug á áð fjariægja
þá herforingja, sem eru á önd
verðum meiði.
Færa má að því nokkur rök,
að rangt hafi verið i öndverðu
að gera Grikki og Tyrki að-
ila að Atlantshafsbandalaginu,
þar sem hvorugir geta svo
mikið sem látizt vera „Norð-
ur-Atlantshafsþjóð‘. Auk þess
eru báðar þjóðirnar frá fornu
fari fullar tortryggni ef ekki
haturs hvor í annarrar garð.
Engu að síður lánaðist þetta
þolanlega allt fram að því, að
Kýpur-meinið tók að grafa um
sig. Meðal annars voru í báð
um löndunum mjög hentugir
staðir fyrir stöðvar flugflota,
herskipaflota og eldflauga, og
sú aðstaða styrkti til muna
hindrunarmátt Atlantshafs-
bandalagsins.
EN nú orðið má heita að
áhrifin af aðild þessarra
tveggja þjóða að Atlantshafs-
bandalaginu séu orðin nei-
kvæð. Hvorki Grikkir né Tyrk
ir hafa fengizt til að þoka um
þumlung í Kýpurdeílunni og
báðir reynast jafn ófúsir á
að ganga til samninga vegna
alhliða hagsmuna Atlantshafs
bandalagsins. Báðar þjóðimar
búa heri sína miklu fremur
undir átök þeírra sín í milli en
varnir gegn hugsanlegum ó-
vini Atlantshafsbandalagsins
úr norðri.
Og nú hefir gríski herinn
gegn vilja sínum sogast inn
í pólitískt rifríldi, sem tví-
mælalaust ræður meiru eða
minnu um öriög hans sjálfs.
Hvernig svo sem Þessu þrefi
kann að lykta má efalaust gera
ráð fyrir, að afleiðingar þess
veiki gríska herinn að mun,
að minnsta kosti um óákveðinn
tíma, og Atlantshafsbanda-
laginu yrði minni stoð að
honum en ella, ef það þyrfti
til hans að grípa.