Morgunblaðið - 09.02.1984, Síða 25

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 9. FEBRÚAR 1984
25
Mor{ninbladid/Rax
verða
þessu
Bogi Sigurðsson í FES: Ein kerling
kvartaði 74.
Helgi Gunnarsson háseti á Hugin: Allt
gengið upp hjá okkur.
mesti vandinn við veiðarnar væri að
vita hvar ætti að kasta, alls staðar
væri jafn mikið af loðnu.
Það var endalaus sunnudagur hjá
múkkanum, sem át grimmt úr nót-
inni hjá Víkingi AK. Aldrei höfðum
við séð svo marga máva í einu geri.
Það var heldur ekki beinlínis mánu-
dagur hjá höfrungavöðunni, sem lék
sér skammt undan, nóg að éta og
ekkert að veðri. Þetta var falleg
sjón, blessuð blíðan og fjöllin allt í
kring, landið raunar eins og sak-
leysisleg fermingarstúlka í hvíta
kyrtlinum.
En í höfninni í Vestmannaeyjum
var ekki sunnudagur og verður
varla að gagni fyrr en loðnuvertíð-
inni er lokið. Þar biðu bátar eftir
löndun „og það liggur ekki svo mikið
á,“ sagði Magnús Guðmundsson, 2.
stýrimaður á Heimaey VE, sem við
hittum í hópi skipverja um borð.
„Flestir eru heima hjá sér eða
eitthvað að flækjast í bænum enda
lítið að gera um borð á meðan beðið
er eftir löndun," sagði Maenús.
Fyrsti stýrimaður, Elías Jensson,
Þorkell Guðgeirsson, 2. vélstjóri, og
Óttar Egilsson, háseti, tveir þeir
síðarnefndu glaðlegir Árnesingar,
tóku allir undir með Magnúsi.
Heimaeyin kom úr róðri í gærmorg-
un með fullfermi, alltaf ein 500
tonn, sögðu þeir, sólarhring eftir að
lagt var út. „Við vorum tólf tíma að
fylla útaf Alviðrunni," sögðu þeir.
„Við erum búnir að fara í þrjá túra
og erum komnir með um fjórtán
hundruð tonn af þeim 6.600 sem við
megum taka núna. Fyrsta kastið
fengum við í austurkantinum á
Mýragrunninu, svo hefur hún verið
að færa sig vestur eftir. Ætli við
tökum hana ekki í hafnarkjaftinum
í næsta túr.“
Það yrði þá enn styttra að fara
með loðnu til Boga Sigurðssonar,
verkstjóra í FES. Hann var sæll og
glaður, enda með allar þrær fullar
en þótti „verst að bátarnir geti ekki
losað sig jafnóðum". En hann fékkst
ekki til að ljóstra upp hvenær hann
tæki á móti meiri loðnu. „Það er
mál loðnunefndar. Ég tilkynni þeim
á morgnana hvenær ég á von á að
þróarrými losni og svo gefa þeir út
til bátanna hvar þeir komist í lönd-
un. Annað væri ekkert vit, þeir
gætu þá bara legið við hafnarkjaft-
inn og smyglað sér inn,“ sagði Bogi.
Ein kerling kvartaði 74
Hjá FES eru í þessari lotu 26
verkamenn, þar af þrjár konur,
„sem standa sig bara andskoti vel,
stelpurnar. Þetta er eina bræðslan á
landinu þar sem ríkir jafnrétti
kynjanna," sagði Bogi og blikkaði
stúlku á lyftara.
Bogi Sigurðsson og hans menn
byrjuðu að bræða á sunnudaginn.
„Það hefði eiginlega átt að vera í
dag,“ sagði hann. „Það var full-
snemmt að byrja þá, hráefnið þarf
að fá að brjóta sig svolítið. Það má
náttúrlega ekki verða of mikið, því
þá versnar lýsið og próteinið dettur
niður.“
— Brjóta sig? Meinarðu rotna?
„Ja, allt að því. En það eru sett
rotvarnarefni í hráefnið um leið og
það kemur um borð og svo aðeins
hérna líka.“
— Hamingjan góða. Það fer lík-
lega að lykta hressilega ef það fær
að „brjóta sig“ ...
„Huh! Þetta er ágæt lykt,“ sagði
Bogi sposkur. „Við vitum að við lif-
um á fiski og skömmumst okkar
ekkert fyrir það hér í Eyjum. Sjáið
nú hvernig þetta er á öðrum stöð-
um, til dæmis í Keflavík. Þar kvart-
ar fólkið svo mikið yfir lyktinni að
það verður að loka verksmiðjunum.
Hér kvartar fólk ekki — og þó, ég
man eftir að það kvartaði einn kell-
ing yfir lyktinni 74 og svo kvartaði
önnur í haust. Ein kvörtun á tíu ára
fresti! Það sannar að Eyjamenn vita
hvað borgar í þá matinn."
Fjóra tíma að fylla
Skipverjar á loðnubátunum vita
líka að loðnan borgar launin þeirra
þessa dagana. „Ætli vikan sé ekki
búin að gera 40 eða 50 þúsund, án
þess að ég viti það fyrir víst,“ sagði
Helgi Gunnarsson, háseti á Hugin
VE. Hann var einn um borð enda
aðrir skipverjar heimamenn; Helgi
er Vestmanneyingur fluttur í Land-
eyjarnar. „Já, ykkur finnst það gott
kaup?“ bætti hann við þegar hann
sá að komumenn stungu saman
nefjum. „Þá megið þið ekki gleyma
því, að við höfum verið meira og
minna kauplausir síðan um miðjan
desember, ekki einu sinni haft
trygginguna.“
Hrginn fór á loðnumiðin klukkan
átta á þriðjudagskvöldið og var
kominn aftur inn um hádegi í gær,
miðvikudag. „Við vorum ekki nema
fjóra tíma að fylla okkur út af Al-
viðrunni, enda fengum við slatta úr
ísleifi, sem gat ekki tekið allt sem
hann var með í nótinni," sagði
Helgi. „Þetta hefur allt verið svona
hjá okkur — allt hefur gengið upp.
Við höfum verið heppnir, fórum út á
réttum tíma, veiðarfærin góð og
áhöfnin góð.“
Svo ríkir í Nor-
egi og Kanada ...
Frystihúsin bíða tilbúin eftir að
geta farið að frysta loðnu og verið
er að gera hrognaskiljurnar klárar í
bræðslunum svo hægt sé að verka
og frysta loðnuhrogn á japönsk
veisluborð. Ef Japaninn vill kaupa,
það er að segja. „Rétt er það, að
ætlunin er að selja á Japansmark-
að,“ sagði Bogi í FES, „en það munu
vera eitthvað slæmar horfur með
söluna. Norðmenn og Kanadamenn
sjá um það, enda eru þeir svo ríkir
að þeir þurfa ekki að reka sjávar-
útveg eins og við gerum hér. Það
skilja ekki allir íslendingar að þetta
er það, sem við lifum á.“
Engu að síður er ætlunin að byrja
að frysta hrygnuna eftir hálfan
mánuð eða þrjár vikur. Jafnvel um
eða eftir komandi helgi. „Magnið fer
eftir því hvað frystihúsin eru dugleg
að frysta fyrir okkur,“ sagði Baldur
í FÍVe. „Það gætu orðið tvö þúsund
tonn eða svo af frystri loðnu,
hrognaframleiðslan verður miklu
minni."
Á að giska 75 tonn af hrognum í
hverju frystihúsi, hélt Ingi Júlíus-
son, verkstjóri í Vinnslustöðinni,
sem var að gera klárt fyrir hrygnu-
frystinguna með sínu fólki. „Það er
óverulegt magn, nánast það sama
og fryst var á dag þegar ævintýrið
stóð sem hæst. Annars er eiginlega
ekkert hægt að segja um þetta enn-
þá,“ sagði hann, „því reglurnar eru
ekki komnar frá Sölumiðstöðinni.
Þeir gefa upp ákveðna hrognafyll-
ingu og stykkjafjölda í kílói og auk
þess hlutfall hrygna í magninu. Það
er auðvitað stílað á að hafa sem
mest af hrygnu, 90—100 prósent."
Allt í gleðskap
í besta bæ landsins
Hængurinn þekkist auðveldlega
frá hrygnunni. Hann er þykkari og
kemst ekki niður um ristarnar í
skiljuvélunum. „Svo er handtínt ef
með þarf — ætli við reynum ekki að
vinna þetta hægar og vandlegar en
þegar mest gekk á hér um árin, við
verðum lengur en daginn að klára
okkar 75 tonn. í pökkuninni sjálfri
verða um fimmtán manns, svo safn-
ast alltaf í kringum þetta véla- og
tækjamenn, verkstjórar og fleira
fólk, þannig að ég ímynda mér að
það gætu orðið 30—40 manns við
frystinguna allt í allt,“ sagði Ingi.
Hann tók undir það með öðrum
eyjaskeggjum, sem Morgunblaðs-
menn hittu að máli í gær, að mann-
líf þar er með allt öðrum og léttari
brag en var fyrir fáum dögum eða
vikum. „Þegar loðnan kemur fer allt
í gang hér og hvað rekur annað,"
sagði Ingi. „Rafvirkjar, járniðnað-
armenn og fleiri hafa skyndilega
meira en nóg að gera, verslunin tek-
ur kipp og allt iðar af lífi. En eins og
stendur er mesta lífið hérna hinum
megin við götuna, í bræðslunni."
„Ég skal bara segja þér það, góði
maður," sagði Baldur verkstjóri þar,
„að hér í bæ er allt í gleðskap þegar
svona stendur á. Það er allt annar
bragur á bænum — ekki þar fyrir,
að þetta er náttúrlega besti bær á
íslandi."
— En dregur ekki úr gleðskapn-
um þegar söluhorfur eru svona
óljósar?
„Söluhorfur? Ha ha. Nei, það
koma sko alltaf peningar út úr
þessu.“ — ÓV.
„Stórkost-
legur dagur“
sagði Jóhann Hjartarson
JÓHANN Hjartarson fékk veglegar
afmælisgjafir á 21. árs afmæli sínu í
gær. Hann varð alþjóðlegur skák-
meistari, tók forustu á skákmóti
Búnaðarbankans með því að leggja
tvo alþjóðlega meistara að velli, þá
de Firmian og Jón L. Árnason, og á
góða möguleika á að ná stórmeist-
araárangri á mótinu. „Já, þetta hef-
ur verið stórkostlegur dagur. í raun
hefur árangur minn á mótinu farið
fram úr mínum björtustu vonum og
komið mér verulega á óvart,“ sagði
Jóhann Hjartarson í samtali við blm.
Mbl. í gærkvöldi eftir að hafa unnið
biðskákir sínar við Jón L. og de
Firmian.
Islendingar í fjórum
efstu sætunum
Biðskákir í mótinu voru tefldar
í gærkvöldi á Hótel Hofi og fs-
lendingar raða sér nú í fjögur
efstu sætin. Jóhann Hjartarson
hefur tekið forustu á mótinu með
6'Á vinning, Helgi Ólafsson er í
öðru sæti með 5‘/fe og vænlega bið-
skák gegn bandaríska stór-
meistaranum Shamkovic, og Guð-
mundur Sigurjónsson og Margeir
Pétursson eru í 3—4. sæti með 5'A
vinning. Það sýnir styrkleika ís-
lenzkra skákmanna, að enginn
efstu manna hefur tapað skák
fyrir útlendingi — Jóhann, Helgi
og Margeir eru taplausir og Guð-
mundur Sigurjónsson hefur aðeins
beðið lægri hlut fyrir Jóhanni
Hjartarsyni.
Úrslit biðskáka í gærkvöldi
urðu:
Guðmundur Sigurjónsson —
Jón Kristinsson 1—0
Jón Kristinsson — Lev Alburt
'k-'k
Helgi Ólafsson — Pia Cramling
1-0
Jóhann Hjartarson — de Firmi-
an 1—0
Margeir Pétursson — Lev Al-
burt 'k — 'k
Pia Cramling — Lev Alburt
1-0
Sævar Bjarnason — Shamkovic
0-1.
Helgi ólafsson og Shamkovic
tóku til við biðskák sína seint í
gærkvöldi og var búist við að hún
stæði fram á nótt.
ENDATAFLIÐ í skák þeirra Helga
Ólafssonar og Piu Cramling bjó yfir
meiri hættum fyrir Piu en nokkurn
hefði órað fyrir. í biðskákinni sem
tefld var í gær, þjarmaði Helgi jafnt
og þétt að sænsku stúlkunni og að
lokum varð hún að gefast upp í 75.
leik.
Skákin tefldist á þessa leið eftir
bið:
Svart: Pia Cramling
Hvítt: Helgi Ölafsson
41. - Kf7
Biðleikur Piu. 41. — Rc2-, 42.
Kdl — Rxa3? gekk auðvitað ekki
vegna 43. Rxa3 — Hxa3, 44. Hb7
og hvítur vinnur mann.
42. Kdl - Ke6, 43. Kcl - f5?!
Pia leitar eftir mótspili, en með
þessum leik veikir hún peðið á e5.
Þetta veldur henni vandræðum í
framhaldinu.
44. Be3 — h5, 45. Kb2 — Bd8, 46.
Kc3 — Bc7, 47. Kd3 — Kf6, 48. Hb2
— Ke6
Pia finnur enga leið til að bæta
stöðuna, og því grípur Helgi tæki-
En gefum manni mótsins — Jó-
hanni Hjartarsyni orðið á ný:
„Biðskákirnar við Jón L. og de
Firmian voru mjög erfiðar. Þetta
voru langar skákir; og þó ég hefði
betra, þá var sigur engan veginn
vís. Ég var raunar dauðhræddur
um að klúðra unnum stöðum. Ég
hef æft mjög vel að undanförnu og
teflt mikið. Tefldi í Gausdal í Nor-
egi þar sem mér tókst að verða í
éfsta sæti ásamt Margeiri Pét-
urssyni og í öðru sæti í Hamar.“
— Nú átt þú möguleika á að ná
áfanga að stórmeistaratitli.
„Já, en ég hugsa ekkert um
stórmeistaraárangur. Alþjóðlegu
meistararnir okkar hafa brennt
sig illa á að teygja sig eftir áfanga
— og fyrir vikið misst af af lest-
inni. Ég tel ekki vinninga fyrr en
þeir eru í höfn.“
Jóhann mætir Helga í dag
— Nú mætir þú Helga ólafs-
syni í dag og báðir eygið þið mögu-
leika á stórmeistaraáfanga.
„Já, það verður erfið skák. Það
er aldrei hægt að spá neinu fyrir-
fram — í skák er ekkert öruggt.
Fyrirfram sætti ég mig vel við
jafntefli gegn de Firmian, en
skákin þróaðist þannig að ég náði
undirtökunum og mér tókst að
vinna. Ég er ekki frá því, að það sé
besta skák mín á mótinu til
þessa," sagði Jóhann Hjartarson.
færið og kemur riddurum sínum
vel fyrir.
49. Rbl! — Ba5, 50. Bd2 — Bxd2,
51. Rbxd2 — Ke7, 52. Rbl! — fxe4,
53. fxe4 — Ke6, 54. Rc3 — Ha8, 55.
Hb7 — Hb8, 56. Hxb8 — Rxb8, 57.
Re3 — Kd6, 58. Re4- — Ke6, 59.
Ra5 — Rd7?
Slíkar stöður með fjórum ridd-
urum eru mjög erfiðar viðfangs og
hér missir Pia þráðinn og leyfir
Helga að loka kóng sinn úti frá
drottningarvængnum. Nauðsyn-
legt var 59. — Kd6.
• b e d • f 9 h
60. Rb7! — g5, 61. a4 — g4, 62. a5
— Rb8
Þar með gefur Pia peð og eftir
þetta getur hún aðeins vonast eft-
ir því að fá að fórna riddurum sín-
um á öll hvítu peðin,
63. Kc4 - h4, 64. Kxc5 - Kf7, 65.
Kd5 — h3, 66. gxh3 — gxh3, 67. Kd6
— Kg6, 68. Kc7 — Rdc6, 69. a6 —
Kg5, 70. Rd3 - Rxa6-, 71. Kxc6 —
Kg4, 72. Kb7 — Kf3, 73. Kxa6 —
Kg2, 74. Kb5 — Kxh2, 75. Rf2 og
svartur gafst upp.