Morgunblaðið - 03.06.1984, Page 38

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 3. JÚNl 1984
38
Tekjutap ríkissjóðs frá 1982:
Tæpir 4 milljarðar
Lagaákvæði frá 13. öld enn í gildi
★ Heildarútgjöld ríkissjóðs voru
áætluð 12.970 milljónir króna í
fjárlögum 1983.
★ Endurskoðuð áætlun í maímán-
uði 1983 hækkaði þessa tölu held-
ur betur eða í 15.600 m. kr.
★ Þegar upp var staðið í árslok voru
heildarútgjöld 3.290 m. kr. eða
25,4%umfram áætlun fjárlaga.
★ Ríkissjóðsgjöld jukust á sl. ári
um taepar 7.000 m. kr. eða um
74% frá fyrra ári en ríkissjóðs-
tekjur um 58%.
Orsakir fjár-
lagahallans
Framangreindar tölur eru úr
skýrslu fjármálaráðherra um
ríkisfjármál 1983, samkvæmt
bráðabirgðatölum ríkisbókhalds í
árslok 1983.
f reikniforsendum fjárlaga fyrir
árið 1983, sem voru siðustu fjárlög
fyrri ríkisstjórnar og Ragnars
Arnalds sem fjármálaráðherra,
var gert ráð fyrir tilteknum verð-
lags-, launa- og gengisbreytingum
á fjárlagaárinu, sem ekki stóðust.
Reiknað var með 14,5% veginni
meðalhækkun launa, sem reyndist
32%. Byggt var á 39% áætlaðri
hækkun meðalgengis, sem síðan
varð 89%. Almennt gerðu forsend-
ur fjárlaga 1983 ráð fyrir 42%
hækkun innlends verðlags frá
meðalverðlagi 1982 til meðalverð-
lags 1983. Framfærsluvísitala
mældi hinsvegar 84% hækkun
milli þessara ára.
Verðlagsforsendur fjárlaga sl.
árs stóðust engan veginn. Það var
önnur meginorsök fjárlagahall-
ans. Hin var sú að ríkisútgjöld
hafa hækkað mjög mikið sem
hlutfall af þjóðarframleiðslu á sl.
árum. Árið 1971 námu ríkisútgjöld
24,6% af vergri þjóðarframleiðslu.
Þetta hlutfall var komið upp í
30,7% á sl. ári.
Forsendur fjárlaga 1984 vóru
um flest traustari en fjárlaga lið-
ins árs. Engu að síður sýndi
endurskoðun, eftir fyrsta ársfjórð-
ung, að fjárlagahalli myndi að
óbreyttu reynast mun meiri en
fjárlagaáætlun stóð til.
Meginorsakir ríkissjóðshalla
1984 eru þrjár:
• 1. Ríkissjóðsútgjöld hafa
hækkað verulega á næstliðnum
árum.
• 2. Skattar vóru lækkaðir all-
nokkuð eftir stjórnarskipti á sl.
ári. Sjá meðfylgjandi skýr-
ingamynd um tekjutap ríkis-
sjóðs vegna lækkunar og niður-
fellingar skatta 1983—1984.
• 3. Ríkissjóður hafði óhemju-
miklar tekjur af eyðslu þjóðar-
innar umfram tekjur á liðnum
árum (tollar, vörugjöld og sölu-
skattur). Viðskiptahalli, borinn
uppi af erlendri skuldasöfnun,
er ekki lengur sá „skattstofn"
sem hann var fyrri fjármála-
ráðherra.
Minni þjóðarframleiðsla og
lægri þjóðartekjur segja að sjálf-
sögðu til sín í tekjutapi ríkissjóðs.
Þegar dregið er úr þjóðareyðslu til
samræmis við lægri þjóðartekjur
lækka „eyðsluskattar", sem eru
rúmlega 80% af skattheimtu rík-
issjóðs.
Meirihluti fjárhags- og við-
skiptanefndar efri deildar orðaði
framangreint svo I nefndaráliti
rétt fyrir þinglausnir:
„Væru þjóðartekjur þær sömu
og árið 1982 að raungildi og sama
hlutfall af þjóðartekjum tekið í
skatta til ríkissjóðs þá næmu
skattar á yfirstandandi ári milli
3,5—4 milljörðum króna hærri
fjárhæð en ný tekjuáætlun ríkis-
sjóðs gerir ráð fyrir. Þetta er meg-
inorsök vandans í ríkisfjármálum.
Ljóst var að sú stefnubreyting,
sem ákveðin var með ráðstöfunum
ríkisstjórnarinnar fyrir tæpu ári,
að hætta eyðslu umfram efni þjóð-
arbúsins, mundi koma þungt niður
Ríkisútgjöld námu 24,6% af þjóðarframleiðslu 1971. Þetta hlutfall fór upp
í 30,5% 1982 og 30,7% 1983. Samkvæmt fjárlögum 1984 fer það aftur niður í
27%.
Ef þjóðartekjur væru þær sömu 1984 og 1982 og ríkissjóðstekjur sama
hlutfall af þeim, þ.e. 30,5%, hækkuðu þær um 3,5—4 milljarða króna og
„fjárlagagatið“ fylltist svo út úr flóði.
Tekjur ríkissjóðs eru fyrst og fremst eyðsluskattar, eða rúmlega 8 af
hverjum 10 skattkrónum. Þegar þjóðartekjur dragast saman um 12% af
þremur árum, viðskiptahalla er eytt, hægt á erlendri skuldasöfnun og veltan
(eyðslan) dregst saman, minnka veltuskattar (eyðsluskattar) að sama skapi.
Til viðbótar samdrætti í eyðslusköttum ákvað ríkisstjórnin í upphafi ferils
síns, 1983, að lækka almenningsskatta nokkuð. Meðfylgjandi skýringar-
mynd tíundar tekjutap ríkissjóðs 1983 og 1984 vegna þessara skattalækkana.
Líkams- og heilsuræktin
Borgartúni 29,
sími 28449
__ Hin geysivinsæla
Lisser Frost-Larsen
er komin aftur
Lisser sem talin er ein af sex bestu vaxtarræktarkonum heims mun vera til
staðar í Líkams- og heilsuræktinni, Borgartúni 29, dagana 3. til 7. júní nk. og v
leiöbeina meðlimum stöövarinnar í líkams- og heilsurækt.
Einnig mun Lisser veita aöstoð í sambandi viö megrunarfæöi, þeim sem á því
þurfa aö halda, og eru aö hugsa um línurnar fyrir komandi sumarfrí, en á því
sviöi er hún talin meö þeim bestu sem völ er á.
Lisser var hér á landi í febrúar sl. og sannaöi þá óumdeilanlega hæfni sína og
naut um leiö mikilla vinsælda fyrir alúölega framkomu. Þeir sem hún hjálpaöi
þá, hafa lýst því yfir, aö færari leiöbeinanda, hvort heldur í æfingum eöa
samsetningu mataræöis, hafi þeir aldrei kynnst.
Þá daga sem Lisser veröur hér, mun hún, ef næg þátttaka fæst halda fyrirlestra
og svara fyrirspurnum um líkams- og heilsurækt.
Þessir fyrirlestrar verða kl. 10.30 á morgnana og kl. 19.30 á kvöldin. Jafnframt
mun hún sýna vaxtarræktar-stellingar (pósur.) ef tækifæri gefst til.
Muniö stærstu Ijósabaðstofu bæjarins, sem jafnframt er sú ódýrasta
Líkams- og heilsuræktin, Borgartúni 29, sími 28449. Stööin sem lætur sér annt um viöskiptavini sína.