Tíminn - 25.09.1965, Blaðsíða 5

LAUGARDAGUR 25. september 1965
TÍMINN
s
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson. Jón Helgason og IndriSi
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjómar: Tómas Karlsson Aug-
lýsingastj.: Steingrímur Gíslason Ritstj.skrifstofur i Eddu
húsinu, símar 18300—18305 Skrifstofur, Bankastræti 7 Af-
greiðslusimi 12323. Auglýsingaslmi 19523 Aðrar skrifstofur,
sími 18300. Askriftargjald kr. 90.00 á mán innanlands — í
lausasölu kr. 5.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.t
Einsdæmi Bjarna
Morgunblaðið heldur nú uppi þrotlausri viðleitni til
þess að setja kommúnistastimpil á Eystein Jónsson 1
tilefni af því, að hann þáði boð til Búlgaríu í sumar.
Svipuð boð hafa fjölmargir stjórnmálamenn vestan tjalds
þegið og talið það eðlilegt og sjálfsagt til þess að fá að.
stöðu til að kynnast viðhorfi og ástandi austan tjalds.
Hvergi er slíkt notað til að reyna að stimpla viðkomandi
menn kommúnista, heldur er þvert á móti hvatt til auk-
inna kynna milli vesturs og austurs. Eina undantekn-
ingin eru nátttröll eins og Goldwater, sem byggja póli-
tískan veg sinn á því, að kalda stríðinu linni ekki, heldur
verði það hert og aukið. í löndum Vestur-Evrópu eru
skrif eins og þau, sem Morgunblaðið hefur haldið uppi,
hrein undantekning..
En þetta er ekki eina undantekningin í sambandi við
afstöðu ráðamanna Morgunblaðsins til kommúnista. Á
sama tíma og þeir reyna að nota hin furðulegustu til-
efni til að klína kommúnistastimpli á andstæðinga sína,
eiga þeir í meira og minna makki við forsprakka kommún
ista, veita þeim margvíslega fyrirgreiðslu og þiggja end-
urgjald í staðinn. Augljósasta dæmið um þetta er það,
þegar Bjarni Benediktsson annaðhvort kaus sjálfur, eða
fyrirskipaði einhverjum flokksmanna sinna að kjósa
lista kommúnista margsinnis á Alþingi í vetur, og kom
þannig Einari Olgeirssyni 1 bankaráð Landsbankans og
Lúðvík Jósefssyni í bankaráð Útvegsbankans, rétt eftir
að þeir voru komnir úr hinni frægu Moskvuferð sinni.
Hér er um algert einsdæmi að ræða vestan tjalds.
Þess finnast ekki dæmi þar, að forsætisráðherra hafi
þannig komið andstöðuflokki sínum til bjargar og hjálp-
að honum til að ná mikilvægustu trúnaðarstöðum, —
og þó sízt af öllu, þegar hann í sömu andránni lætur
blað sitt telja viðkomandi flokk óalandi og óferjandi.
Á þessu sést bezt, hvílíkt skoðanalaust viðrini og
valdabrasksfyrirtæki Sjálfstæðisflokkurinn er. Morgun-
blaðsklíkan reynir að vinna flokknum fylgi með því
að skrifa gegn kommúnisma og stimpla frjálslynda and-
stæðinga sína kommúnista. Formaður flokksins er á
sama tíma í nánasta makki við forsprakka kommúnista
og lánar þeim þingmannsatkvæði sitt, eða einhvers
flokksmanns síns, til að koma þeim í mikilvægustu trún-
aðarstöður. Slíkt gæti hann ekki gert, ef kommúnista-
skrif Morgunblaðsins væru annað og meira en hræsni
og látalæti. En heilindi og skoðanir eru ekki til, þegar
valdabrask Sjálfstæðisforingjanna er annars vegar. Hjá
þeim er allt fyrir völdin. Til að halda þeim er hvers konar
áróður og hvers konar vinnubrögð leyfileg.
Heilaþvottur
Morgunblaðið spyr að því, hvort Eysteinn hafi verið
heilaþveginn, þar sem hann hafi ekki í grein sinni um
Búlgaríuferðina skýrt frá öllum ,,hreinsunum“ í Búl-
garíu. í framhaldi af þessum umræðum Morgunblaðs-
ins, mætti spyrja, hvort Emil Jónsson hafi verið heila-
þveginn í Sovétríkjunum, eða Gylfi Þ. Gíslason í Tékkó-
slóvakíu, þar sem þeir hafa ekki gefið neinar skýrslur um
„hreinsanirnar“ þar eftir heimkomu sína. í grein Ey-
steins Jónssonar var hins vegar lýsing á því, hvernig
flokkarnir í Búlgaríu hafa verið bundnir í einsflokkskerfi.
En síðast en ekki sízt er þó ástæða til að spyrja:
Hvernig tókst Einari Olgeirssyni að heilaþvo Bjarna
Benediktsson svo rækilega, að hann kaus kommúnista
i hinar æðstu trúnaðarstöður á seinasta þingi?
Grein úr „The Economist":
Hefur loks tekizt að ná sam-
komulagi um frið í Yemen
Batnar nú sambúðin milli Egyptalands og SaudrArabíu?
Uppreisnin i Yemen hófst
aðfaranótt 26. sept. 1962. Her
menn undir stjóm Abdul el-
Sallal ofursta ráku Imam
konungsfjölskylduna á burt
og tóku við stjórnartaumun
um í Saana. Imam Badr leit
aði á náðir konunghollra ætt-
bálka og bað einvaldana í
Jordaníu og Saudi Arabíu að
aðstoða sig með vopnum og
fé. Konungamir Hussein og
Saud bm.gðu svo skjótt og vel
við, að konunghollu ættbálk
amir vora orðnir hinir öflug
ustu innan hálfs mánaðar.
Abdulla al-Sallal ofursti
skelfdist og bað Nasser um
hjálp. Tveimur dögum síðar
var flogið með 6000 egypska
hermenn til Yemen. Þessi
herstyrkur var smátt og
smátt aukinn, unz hann nam
orðið 50 þús. manns, sem
höfðu til umráSa rússnesk
vopn, skriðdreka, sprengju-
flugvélar og MIG orrastuflug
vélar. Kostnaður Egypta við
þetta úthald hefir numið yfir
500 þús- dollurum á dag.
Tilgangur Nassers með að-
stoðinni var í upphafi að ná
fótfestu á Arabíuskaga sunn
anverðum og gera Saudi Ara
bíu skráveifur, þar sem þeir
neituðu að viðurkenna hann
sem leiðtoga Arabalandanna.
Hann mun einnig hafa gert
sér vonir um að ná valdi yfir
Rauðahafinu, en um það fara
fram vöruflutningar að og
frá Jórdaníu og Saudi Ara
bíu. — Tvisvar hefir verið
samið um vopnahlé, en samn
ingar farið út um þúfur í
bæði skiptin.
NASSER forseti Egyptalands
og Feisal konungur í Saudi Ara
bíu undirritðuðu í Jeddah 24.
ágúst samkomulag um að binda
endi á stríðið í Yemen. Sam-
komulagið gerir ráð fyrir, að
friði verði komið á hægt og
hægt. Fyrst á að gera vopna
hlé, en síðan á Saudi Arabía
að hætta aðstoð sinni við
konungssinna. Á tíu mánuð
um eiga Egyptar að hverfa
smátt og smátt á burt með
þá 50 þús. hermenn, sem þeir
hafa sent á vettvang til liðs við
lýðveldissinna. Mynduð verður
til bráðabirgða ríkisstjóm, sem
„ráðstefna allra þjóðhollra
afla og valdamanna" tilnefnir.
Þjóðaratkvæðagreiðsla á svo
að skera úr um, hvers konar
stjórnarform Yemenbúar velja
sér, en hún á ekki að fara fram
fyrri en í nóvember 1966.
Önnur atriði samkomulagsins
eru óljós. Ekki liggur ljóst fyr
ir .hvort hinir voldugu semj
endur hafa haft umboð skjól
stæðinga sinna til samning-
anna, þeirra Imam Badr, leið-
toga konungssinna, og lýð-
veldissinna Abdulla el- Sallal
forseta. Er einkum efazt um
vilja hins síðamefnda, en fregn
ir frá Jeddah herma, að vitn
ast hafi frá herbúðum konungs
sinna, að þeir ætli að halda
friðinn.
IMAM EL BADR
EN er þetta Þá raunveruleg
ur friður?
Þetta er í þriðja sinn, sem
Nasser forseti og Feisal kon
ungur koma sér saman um að
hætta aðstoð sinni til þess að
binda endi á styrjöldina. Báðar
fyrri tilraunirnar fóru út um
þúfur. Nokkur munur er þó
óneitanlega á þeim og þessu
nýja samkomulagi.
Sameinuðu þjóðirnar gengust
fyrir fyrri tilrauninni, sem
gerð var árið 1963, en hin til-
raunin var gerð á árinu sem
leið og aðrir leiðtogar Araba
ríkja knúðu hana fram. Þessi
nýja tilraun er gerð af sjálfs
dáðum, leiðtogarnir tveir hafa
Skrifað undir samning sinn og
enginn annar hefir lagt þar
hönd að. Þeir munu einir sam
einast um að aðstoða Yemen
búa við að koma á friði. Nýj-
ung verður að telja að Egypta
land og Saudi Arabía vinni
saman. Enn eftirtektarverðara
er Þó það atriði hins nýja sam
komulags, að forustumenn þess
ara landa beggja skuli viður-
kenna, að Yemenbúar eigi sjálf
ir að velja sér það stjórnar
form, sem þeir æskja.
Með þessu er loks viður-
kenndur sá sannleikur, sem orð
ið hefir smátt og smátt ljósari
í hinni blóðugu borgarastyrj
öld í Yemen, sem staðið hefir
í þrjú ár: Yemenbúar vilja
sjálfir samkomulag. Fyrir tæpu
ári laumuðust nokkrir lýðveldis
sinnar og konungssinnar til
Erkwit í Súdan og gengu þar
frá drögum að sams konar sam
komulagi og leiðtogar Egypta
lands og Saudi Arabíu hafa nú
undiritað. Síðan. þessi för var
farin hefir samkomulagsumleit
unum ætíð verið að aukast
fylgi.
NASSER hafði æma ástæðu
til að reyna að draga úr þeirri
skuldbindingu, sem hann hafði
gengist undir í Yemen. Kostn
aðurinn við að halda uppi 50
þús. manna her í Yemen var
farinn að segja óÞægilega til
sín heima fyrir. Óánægjan í
hernum jókst og hinir þolin
móðu Egyptar voru að verða
þreyttir á að herða sultarólina
til þess að draga úr fjárhags
erfiðleikum landsins vegna
þessa braðls með erlendan
gjaldeyri.
Forsetinn átti einnig erfitt
með að þráast við að framfylgja
stefnu, sem hindrað gat sölu á
amerísku hveiti til landsins, en
þörfin fyrir það aldrei brýnni
en nú. Auk þess vildi hann
greiða úr nokkru af erfiðleik
um sínum áður en hann færi
til Moskvu, meðal annars til
Þess að biðja um meira lán.
Umfram allt vildi hann þó
koma í veg fyrir að flækjur
hans í Yemen yrðu hafðar í
flimtingum á ráðstefnu þeirri,
sem leiðtogar Arabaríkjanna
ætla að fara að halda og sam-
an kemur í Casabanca 13. þessa
mánaðar.
Takist Egyptalandi og Saudi
Arabíu að koma í sameiningu
á friði í Yemen kann svo að
fara, að Arabíuskaginn allur
hafi af því hag. Sundur þykkja
Araba er hvað mest áberandi
þama suður frá, þar sem
Saudi Arabía er miðdepillinn,
en norðanverð Arabalönd hafa
möndul sinn í Kairó. Draga
verður smátt og smátt úr sund
urþybkjunni. Það hefir sann
ast bezt f Yemen að ekki er
unnt að svipta fólki í einu vet
fangi úr myrkri miðalda inn í
nútímabirtu, hversu góður til-
gangurinn kann að vera.
Lánist hins vegar að fá leið
toga Egyptalands og Saudi
Arabíu til að finna til sameigin
legrar ábyrgðar yrðu umbætur
í svipuðu formi og fyrirhugað
ar eru í Yemen ef til vill
mögulegar.
ENN veit enginn hvort
Egyptar ætla að auka árásir
sínar á Aden til þess að bæta
sér upp undanhaldið í Yemen.
Ekki eru þó horfur á Því eins
og er. Að undanfömu hefir
heldur dregið úr hermdarverk
Framhald á bLs. 12.