Tíminn - 26.09.1965, Qupperneq 14

14
TIMINN
SUNNUDAGUR 26. september 1965
.fi.ilíi.
Þér gerið ekki betri kaup
23" sjónvarp me3 FM útvarpi og Stereo.
Bella Vista 1008 — borðtæki með hurðum úr tekki,
hnotu og palisander; ennfremur selt sem borð.
tæki án hurða undir söluheitinu Bella Vista 1007.
Bella Vista 1009, sjónvarp, útvarp og Stereo plötu-
spilari í skúffu, sem draga má út. Fæst í tekki#
hnotu og palisander.
Lítið inn í stærstu viðtækjaverzlun landsins og
fáið allar frekari upplýsingar. — Sendum mynda-
lista hvert á land, sem er. — Afborgunarskilmálar.
23” TV
Bella Vista
1008 og 1009
Bella Vista 1009 — sjón
varp, FM útvarp og Ster
eo plötuspilari allt í einu
og sama tækinu. Bella
Vista er tekið handa'
vandlátum hlustendum,
enda er hljómburðurinn
einstaklega góður.
Bella Vista 1008 — fram
úrskarandi sjónvarip í
fallegum skáp. Eins og
á öðrum sjónvörpum
má stilla Bella Vista á
bæði kerfin. FM útvarp
ið hefur frábæram hljóm
SL burð og ef Stereo plötu
^ spilara er bætt við getið
þér notið tónlistar, tals
,og sjónvarps.
B U O I N
Klapparstíg 26,
sími 19800.
WALLENBERG
Framhald af Dls. 9
ert um yfirheyrslur í Svíþjóð
með fjölda spurninga, sem fyr-
ir löngu hefði verið svarað
af hálfu Sovétstjórnarinnar.
Sovétstjórnin hefði gert um-
fangsmiklar rannsóknir varð-
andi Wallenbergsmálið og gef-
ið upp niðurstöður þeirra rann
sókna ljóst og skýrt, en sænska
ríkisstjórnin virtist ekki hafa
trú á þeim.
Erlander forsætisráðherra
sagðist hafa vakið máls á þessu
máli vegna þess að það hefði
mjöe mikla þýðingu varðandi
samskipti Sovétríkjanna og Sví
þjóðar. >
í viðræoum við Krustjoff
síðar kom Erlander oft að
Wallenbergmálinu og gerði
grein fyrir sjónarmiðum Svía.
Harmaði Erlander að sovézka
stjórnin skyldi ekki hafa í
höndum nein þau gögn, sem
gætu lokið þessu leiðindamáli
í samskiptum Sovétríkjanna og
SvíþjóSar.
21. Næstu mánuði eftir heim
sókn Krustjoffs voru gerðar
margar en árangurslausár til-
raunir til að koma á fundi
prófessors Svartz og rússneska
vísindamannsins.
22. í október 1964 tók Kosy-
gin við embætti forsætisráð-
herra í Sovétríkjunum. 11. febr
úar 1965 skrifar Erlander hon-
um bréf, þar sem hann bendir
á hina gagnstæðu vitnisburði
í Wallenberg málinu og óskaði
eftir því að ný rannsókn færi
fram og Svíum gefinn kostur
á að sannprófa öll gögn. þann-
ig að unnt yrði að komast til
botns í þessu máli.
Jarring ambassador Svíþjóð-
ar fékk áheyrn hjá Kosygin
22. marz sl. Kosygin tjáði hon-
um, að hann hefði lesið náið
öll gögn í Wallenbergmálinu
og það væri með öllu ókleift
að komast að annarri niður-
stöðu en þeirri einni, að Wall-
enberg hefði látizt í fangelsi
í Moskvu árið 1947.
Varðandi fullyrðingar pró-
fessors Svartz sagði Kosygin,
að rússneski vísindamaðurinn
hefði aldrei látið þau orð falla,
sem prófessor Svartz hermdi
upp á hann. Sagðist hann ekki
hafa neitt á móti því að amb-
assadorinn sjálfur ætti fund
með umræddu mvísindamanni
til að fá þetta staðfest.
23. Ambassadorinn Jarring
hitti rússneska vísindamann-
inn 11. maí sl. Viðstaddur var
fulltrúi sovézka utanríkisráðu-
neytisins. Vísindamaðurin
sagði Jarring, að hann hefði
átt langar viðræður við pró-
fessor Svartz 1961 um vísinda-
leg efni. Undir lok þeirra við-
ræðna hefði hún sagzt vilja
brydda upp á mannúðarmáli,
sem snerti sænskan mann, sem
haldið væri í fangelsi í Sovét
ríkjunum. Hefði hún beðið sig
um hjálp til að fá þennan
sænska mann lausan. Prófessor
Svartz hefði nefnt nafn manns-
ins, en vísindamaðurinn sagð-
ist þó aldrei hafa heyrt það
nafn og vissi ekkert, hvaða i
þýðingu það hefði. Hann hefði
ráðlagt prófessor Svarts að
snúa sér til utanríkisráðuneyt-
isins. Jarring minnti á, að frú
Svartz hefði sagt eftir hon-
um, að Wallenberg væri á lífi
en við lélega heilsu og dveld-
ist á sjúkrahúsi. Vísindamað-
urinn visaði því algerlega
á bug að hann hefði nokkru
sinni sagt nokkuð slíkt og
sagði að sér væri það með öllu
óskiljanlegt, hvernig prófessor-
Svartz hefði getað misskilíð
sig svo gersamlega. Kannski
væri þar um að kenna hinni
lélegu þýzku, sem hann talaði.
Jarring benti á að fram væru
komnir gagnstæðir vitnisburð-
ir í þessu máli. Hann sagði, at
hann teldi það hafa mikla þýð-
ingu, ef unnt myndi að koma
á fundi með prófessor Svartz
og vísindamanninum bar sem
Jarring yrði vitni að viðræð-
unum.
f hinni opinberu heimsókn
Erlanders til Sovétríkjanna 10.
—17. júní s.l. tók hann upp
málið og lagði áherzlu á þrjú
meginatriði:
a) í svari sovézku stjórnar-
innar 1957 hefði sagt, að mað
ur sem gengið hefði undir nafn
inu „Walenberg“ hefði látjzt í
júlí 1947 og ástæða væri til að
ætla að þar væri um Raoul
Wallenberg að ræða. f seinni
yfirlýsingum Sovétstjórnarinn-
ar virtist, sem þær iíkur, sem
voru fyrir hendi 1957, væru
orðnar að vissu. Sænska rikis-
stjórnin hefði mikinn áhuga á
að fá að sjá gögn um þær
rannsóknir á málinu, sem fram
hefðu farið á síðustu árum og
greinilega væru orsök þessar-
ar breytingar.
b) Hver séu sjónarmið So-
vétstjórnarinnar og hugsanleg
ar gagnsannanir í sambandi við
vitnisburði striðsfanga sem j
komið iiafa frá Sovétríkjunum 1
um að Wallenberg hefði verið
í fangelsi í Valdimir eftir 1947.
Þessir vitnisburðir hafa verið
grandskoðc.oir af sænskum sér-
fræðingum, sem hafi komizt að
þeirri niðurstöðu, að þótt
fullnægjandi sannanir lægju
ekki fyrir, sé þó mjög senni-
legt að Wallenberg hafi verið
á lífi a.m.k. i byrjun ársins
1950.
c) Sovétstjórnin segir, að
vitnisburður prófessors Svartz
sé byggður á misskilningi.
Þetta þurfi nánari skýringu
við. Kosygin hafi sagt að hann
hafi yfirfarið gögn í Wallen-
berg-málinu og fullvissað
sænsku stjórnina um að Wali-
enberg væri ekki á lífi, engin
frekari gögn e, upplýsingar
væri unnt að leggja fram Sov
ézk vitni fyrirfyndust engin.
Ef Wallenberg væri á lífi
myndi það taka Sovétstjórnina
stuttan tíma að hafa upp á
honum, en dauðar mann væri
ekki unnt að finna Kosygin
hefði lýst sig þess fúsan að
komið væri á fundi með pró-
fessor Svartz og sögumanni
hennar, rússneska vísinda-
manninum.
Erlander krafðist þess að
fram yrðu lögð gögn í málinu,
sem upplýstu það til fulls. Það,
sem fram væri komið teldi
sænska ríiksstjórnina alls ófull
nægjandi.
26.
6. júlí í sumar er komið á
fundi í Moskvu með prófessor
Svartz og sögumanni hennar.
voru Jarring ambassador Sví-
þjóðar og tveir fulltrúar so-
vézka utanríkisráðuneytisins.
Þeim fundi lauk þannig, að
fullyrðing stóð gegn fuílyrð-
ingu um efni samtalsins 1961.
Þetta er í mjög stuttu máli
það, sem rakið er í hinum 26
köflum hvítbókar sænsku ríkis-
stjórnarinnar um Wallenberg-
málið. Af þessu sést að sænska
ríkisstjórnin hefur sýnt aðdá-
unarverða þrautseigju í þessu
máli og er hreint ekki á þvi
að gefast upp, þótt ekki blási
byrlega.
Á blaðamannafundi, sem Er
lander hélt, er hvítbókin kom
út, sagði hann að afstaða rúss-
nesku stjórnarinnar gæfi
ekki ástæðu til mikillar bjart-
sýni, en málinu væri ekki lok-
ið. Gagnsöfnun verður haldið
áfram og ríkisstjórnin mun
leita samvinnu við stjórnarand
stöðuna um þær leiffir, sem
reyndar verða til að brjótast í
gegnum hið rússneska NJET.
Wallenbergmálið er mikil
sorgarsaga, sagði forsætisráð-
herrann. Málið hefur tekið mik
ið á okkur alla, sem höfum
haft með það að sýsla. Allar
þær tilraunir, sem gerðar hafa
verið innblásnar þeim anda
mannúðar, sem hafi lýst sér
í störfum Raouls Walienbergs
á stríðsárunum, þegar hann
setti sjálfan sig í mikla hættu
við að bjarga nauðstöddu og
ofsóttu fólki. Lýðræðislandi á
hver einstakur borgari líka að
geta treyst því að samfélagið
mun ekkert til spara honum
til bjargar, ef hann verður
svipuðum örlögum að bráð og
Wallenberg.
Prófessor Nanna Svartz, að
alvitnið í hvítbókinni, hafði
einnig fund með blaðamönn-
um. Frú Svartz var fyrsta
sænska konan, sem varð pró-
fessor í læknisfræði í Svíþjóð
Hún er nú 74 ára. Hún á að
baki merkt vísindastarf og var
kjörinn formaður í alþjóðasam
tökum lækna 1952 Prófessor
Svartz sagði á blaðamannafund
inum, að með öllu væri útilok
ing hafi verið að ræða í sam-
talinu við rússneska vísinda-
manninn 1961 og ég er alger-
lega sannfærð um að Raoul
Wallenberg var á lífi árið 1961.
Þessi rússneski vísindamaður
stendur mjög framarlega á
sínu sviði og ég hef þekkt
hann frá árinu 1950 og við
höfum aldrei átt í nokkrum
erfiðleikum með að skilja
hvort annað. Við töluðum bæði
hæga og skýra þýzku. Mér
hafði skilizt, að hann væri þá
einkalæknir Nikita Krústjoffs.
Er ég hitti hann aftur í marz
1961 og hann neitaði að hann
þekkti nokkuð til Wallenbergs
og sagði að um misskilning
væri að ræða, sagði hann mér
þó, að Krustjoff hefði kallað
á sig og tjáð sér að hann hefði
frétt af samtalinu við mig í
gegnum sænsk stjórnarvöld.
Hefði Krustjoff verið mjög æst
ur og eftir því, sem ég hef
frétt síðar, hefur þessi rúss-
neski koliega minn átt
miklum erfiðleikum upp á
síðkastið, sem sennilega má
rekja til þessa máls.
Tjeká.
TRUL0FUNAR
HRINGIR
AMTMANN SSTIG 2
HALUDOK KKISTINSSON
gullsminm — Slmi 1K979
STÚLKA ÓSKAST
óskast til heimilisstarfa hálfan daginn. Til greina
kemur að leigja 2ja herbergja íbúð.
Upplýsingar í síma 36-1-69 eftir kl. 7.
ÞAKKARÁVÖRP
Öllum þeim, seq^ glöddu mig með skeytum, heim-
sóknum, gjöfum og annarri vinsemd á fimmtugsaf-
mæli mínu, sendi ég alúðarþakkir og vinarkveðjur.
Andrés Kristjánsson.