Morgunblaðið - 28.02.1987, Page 53

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 28. FEBRÚAR 1987
53
Vinnumarkaður 3
Lög og réttur 3
Valgrein 3
— iðnaðarstefna
— fiskveiðistefna
Verkefni 9
30
3.4. Námsbrautí
sjávarútvegsfræði
Háskólanefnd Akureyrar leggur
til að tekið verði upp þriggja ára
nám í sjávarútvegsfræði við há-
skóla á Akureyri. Tillagan um
sjávarútvegsfræði byggir á þremur
meginforsendum:
a) Með tilkomu námsbrauta í mat-
vælafræði, iðnrekstrarfræði og
rekstrarhagfræði veitir stofnun-
in þegar kennslu í greinum sem
samsvara um 60% af greinum
sjávarútvegsfræðinnar eins og
hún er fram sett hér.
b) Okkar mikilvægustu atvinnu-
greinar, sjávarútvegur og fisk-
vinnsla þarfnast kunnáttufólks
og aukinnar þekkingar.
c) Eyjafjarðarsvæðið er eitt af mik-
ilvægustu útgerðar- og físk-
vinnslusvæðum landsins.
Sjávarútvegur á ísiandi stendur
nú frammi fyrir þeim vanda að
bætt afkoma fæst ekki með aukinni
sókn í hefðbundna fískistofna. Sókn
er nú takmörkuð í alla helstu físki-
stofna og er útlit fyrir að svo muni
áfram verða. Til þess að bæta af-
komu útgerðar og fískvinnslufyrir-
tækja er því ekki lengur hægt að
auka sóknina í von um aukinn afla
heldur verður að grípa til annarra
ráða ef ætlunin er að auka verð-
mæti sjávaraflans.
Þau ráð, sem nú eru kunn og
ljóst er að íslendingar verða að til-
einka sér í auknum mæli, má taka
saman í eftirfarandi atriði:
1. Að auka verðmæti sjávarafla.
a) betri nýting afla (slóg, bein,
skrapfískur)
b) aukin úrvinnsla fískafurða
c) framleiðsla nýrra afurða
d) vinnsla og notkun lífefna
e) auknar gæðakröfur í allri
meðferð sjávarafla
2. Að auka sjávarafla
a) fískeldi
b) nýting fleiri tegunda
3. Þjónusta og rekstur
a) aukin framleiðsla á rekstrar-
vörum fyrir sjávarútveg og
vinnslu.
b) aukin sérhæfing vinnslu-
stöðva.
Ýmsar fískveiðiþjóðir standa
okkur nú framar varðandi mörg
ofantalinna atriða. Ljóst er að auk
skorts á fjármagni háir takmörkuð
þekking okkur verulega hvað varð-
ar nýsköpun og þróunarvinnu í
sjávarútvegi og fiskvinnslu.
Það er því deginum ljósara að
hér á landi verður að auka verulega
menntun starfsfólks í sjávarútvegi
og fískvinnslu. í þeim tillögum að
sjávarútvegsfræði sem hér eru sett-
ar fram er gert ráð fyrir að námið
sé mjög almenns eðlis og opni
möguleika til sérhæfingar á ýmsum
sviðum að því loknu. Gert er ráð
fyrir að sjávarútvegsfræðingar hafí
að loknu náminu nokkuð víðtæka
menntun en ekki að sama skapi
sérhæfða. Námið á einkum að gera
þeim kleift að öðlast yfírsýn og
getu til að greina vandamál. Sjávar-
útvegsfræðingurinn á með hinni
breiðu menntun sinni að skilja í
hveiju úrlausnir vandamála felast
og geta leitað með afmörkuð efni
til réttra sérfræðinga s.s. fískifræð-
inga, líffræðinga, efnafræðinga,
kerfisfræðinga o.s.frv.
Auk almennra inntökuskilyrða
er lagt til að krafíst verði töluverðr-
ar starfsreynslu. Við sjávarútvegs-
skólann í Tromsö í Noregi er krafíst
18 mánaða starfsreynslu í útgerð-
ar- og/eða fískvinnslufyrirtæki, þar
af skal vera 9 mánaða samfelld
starfsreynsla. Nefndin telur rétt að
við endanlega mótun námsbrautar-
innar verði leitast við að byggja á
reynslu háskólans í Tromsö þar sem
um er að ræða nám sem um margt
svipar til þeirra tillagna sem hér
eru settar fram. Einnig ætti að leit-
ast við að skipuleggja námið þannig
að möguleikar gefist á framhalds-
menntun t.d. í Tromsö.
Á sama hátt og í rekstrarhag-
fræði er hér lagt til að fjöldi fyrir-
lestra verði takmarkaður við u.þ.b.
10 í viku hverri og að leitast verði
við að þjálfa nemendur í sjálfstæð-
um vinnubrögðum. Hér er gerð
tillaga að greinum og vægi þeirra
án frekari innihaldslýsingar.
Á lokaönn er gert ráð fyrir að
nemendur velji sér ákveðið svið og
vinni lokaverkefni í tengslum við
valfagið.
Sjávarútvegsfræði
l.ár Einingar
Skipulag/stjómun
sjávarútvegs 1
Stærðfræði 6
Tölfræði 2
Tölvunotkun 3
Efnafræði 3
Frumulíffræði 3
Auðlindalíffræði 12
— haffræði 3
— sjávarvistfræði 3
— sjávarlíffræði 3
— fiskafræði 3
IR
R
IR
M
M
2. ár
Fiskifræði
Veiðarfærafræði
Veiðitækni
Skipatæknifræði
Matvælafræði
Fiskvinnsla
Fiskeldi
Rekstrarhagfræði
Þjóðhagfræði
Rekstrartækni
— skipulagstækni
3
30
3
6
6 M
M
3
3 R
3 R
6 IR
— áætlanagerð
— verkefnalýsing
— gæðastýring
Framleiðsla 3 IR
Verksmiðjuskipul. 2 I
Bókhald 3 IR
Fiskihagfræði 2 R
Markaðsfræði 4 IR
Lög og réttur 1 IR
Valgrein 5
— útgerð
— fiskvinnslatækni
— fískv. matvælafr. M
— rekstur/markaðsmál IR
Verkefni 10
30
Skýringar:
I: Samnýting með iðnrekstrarfræði.
R: Samnýting með rekstrarhag-
fræði.
M: Samnýting með matvælafræði.
4. Áætlun um nemenda-
fjölda
4.1 .Matvælafræði
Aðsókn að matvælafræði við
Háskóla Islands hefur verið iítil
undanfarin ár og mun minni en
áætlað var við stofnun námsbraut-
arinnar. Nýinnritanir voru 9 árið
1985 og 14 árið 1986. Sú skoðun
er þó ríkjandi að með stofnun nýrr-
ar brautar sem leggur áherslu á
hagnýtara nám en boðið er upp á
í H.I. megi tryggja nægjanlega
aðsókn til að reka eina bekkjar-
deild. Hér er gert ráð fyrir að 20
nemendur innritist árlega í mat-
vælafræði og að kennsla hefjist
haustið 1988.
4.2.Iðnrekstrarfræði
í Tækniskóla íslands sækja ár-
lega um 80 manns um innritun á
fyrsta ár í iðnrekstrarfræði en ein-
ungis eru teknir inn um 30
nemendur. Það er því um mikla
umframeftirspum eftir þessu námi
að ræða og er lfklegt að stofnun
námsbrautar á Akureyri leiði til
aukinnar sóknar norðlenskra í nám-
ið þar sem það fellur mjög vel að
fomámi sem veitt er í Verkmennta-
skólanum á Akureyri. Hér er því
gert ráð fyrir mikilli aðsókn í iðn-
rekstrarfræði, en háskólanefnd
Akureyrar tekur undir tillögur
menntamálaráðuneytis um að ein-
ungis verði teknir inn 30 nemendur
í upphafí. Það er því gert ráð fyrir
einni bekkjardeild á hvoru ári og
að kennsla hefj'ist haustið 1987.
4.3 .Rekstrarhag-fræði
Nýinnritun í Viðskiptadeild Há-
skóla íslands var 293 nemendur
árið 1985 og 266 nemendur árið
1986. Hér er gert ráð fyrir að um
10% þessa Qölda sækist eftir námi
í rekstrarhagfræði við háskóla á
Akureyri eða u.þ.b. 30 manns, auk
þess er gert ráð fyrir að aðrir 30
sem ekki hafa áhuga á viðskipta-
fræði í H.í. múni sækja um inn-
göngu í rekstrarhagfræði. Gert er
ráð fyrir að námið hefjist haustið
1988 í tveimur bekkjardeildum.
4.4.Sjávarútvegsf ræði
í sjávarútvegsfræði er gert ráð
fyrir að kennt verði í einni bekkjar-
deild eins og í iðnrekstrarfræði en
ekki er reiknað með að eftirspumin
eftir þessu námi verði eins mikil.
Um 10 íslendingar sækja árlega
um sjávarútvegsfræði í Tromsö.
Hér er reiknað með að um 80%
þeirra muni sækjast eftir slíku námi
hér auk þess sem a.m.k. annar eins
fyöldi bætist við. Hér er gert ráð
fyrir 20 nemendum á fyrsta ári og
að kennsla hefjist hausið 1988.
4.5.Nemendafjöldi
einstök ár
Við mat á nemendafjölda hvert
ár em notaðar ofannefndar forsend-
ur um nýinnritanir og upphaf
kennslu auk þess sem gert er ráð
fyrir að að meðaltali hverfi 19%
nemenda frá námi á ári hveiju. Það
er því reiknað með að þriggja ára
námsbraut útskrifi um 55% þeirra
sem innrituðust á 1. ár.
Tafla 4.1.Nemendafjöldi í ein-
stökum greinum
l.ár 2.ár 3.ár Samt.
Matvælafræði 20 16 13 49
Iðnrekstrarfræði 30 24 54
Rekstrarhagfrasði 60 48 40 148
Sjávarútvegsfræði 20 16 13 49
SamtaLs 130 104 66 300
Tafla 4.2.Nemendafjöldi á ári
87/8888/8989/9090/91
Matvælafræði 20 36 49
Iðnrekstrarfræði 30 54 54 54
Rekstrarhagfræði 60 108 148
Sjávarútvegsfræði 20 36 49
Samtals 30 154 234 300
Ef miðað er við að í hverri bekkj-
ardeild séu ekki fleiri en 30
nemendur myndi skv. þessari áætl-
un verða 1 bekkjardeild skólaárið
1987/88, 6 deildir 1988/89, 10
deildir 1989/90 og 14 deildir
1990/91.
5. Starfslið
Á §órða starfsári skólans, þegar
starfsemin er komin á það stig sem
ofanrituð áætlun gerir ráð fyrir er
reiknað mcð eftirfarandi starfs-
mannaQölda.
rektor
4 deildarstjórar
15 aðrir kennarar
2 starfsmenn skrifstofu
námsráðgjafí
starfsmaður bókasafns
húsvörður
ræstingafólk (tvö ársverk)
Samtals 27 starfsmenn
í þessari áætlun er lagt til grund-
vallar að kennslustundir séu ein-
ungis 12 á viku hjá hverri
bekkjardeild. Samtals erþví um 168
fyrirlestra á viku að ræða. Gert er
ráð fyrir að deildarstjórar skili 50%
kennslu og eru því 10 fyrirlestrar
á viku metnir sem fullt starf hjá
kennara. Hafa ber í huga að um.
getur verið að ræða mun fleiri ein-
staklinga sem kenna við skólann
en samanlagt er deildarstjórn, vinna
fastráðinna kennara og vinna
stundakennara metin til 19 árs-
verka.
6. Stofnkostnaðar-
áætlun
Bæjarstjórn Akureyrar hefur fyr-
ir sitt leyti boðið afnot af kennslu-
húsnæði að Þingvallastræti 21 þar
sem Verkmenntaskólinn er nú til
húsa. Verkmenntaskólinn er að
flytja starfsemi sína úr húsinu í
áföngum. Nú þegar munu vera
lausar til afnota fyrir háskóla tvær
kennslustofur og næsta vetur mun
losna afgreiðslu- og skrifstofuað-
staða auk fleiri kennslustofa. Á
næstu 4—6 árum mun VMA að öll-
um líkindum ljúka við flutninga sína
úr húsinu. Verði þróun nemenda-
Qölda eitthvað nálægt þeirri áætlun
sem hér hefur verið sett fram virð-
ast aukin umsvif fyrirhugaðs
háskóla falla mjög vel að flutn-
ingsáformum Verkmenntaskólans.
Hús VMA við Þingvallastræti er
samtals 2.217 fm og mun húsrýmið
því vera um 7,4 fm á hvem nem-
anda við 300 manna skóla. Til
samanburðar má geta þess að hús-
næðið sem Háskóli íslands hefur
til umráða samsvarar um 7 fm á
hvem nemanda.
Þær áætlanir sem hér hafa verið
gerðar um nemendafjölda benda til
að húsnæðið við Þingvallastræti
henti tiltölulega vel fyrir væntan-
legan háskóla. Þá er ljóst að án
mikillar fyrirhafnar má endurbæta
húsnæðið þannig að viðunandi
vinnuaðstaða fáist fyrir nemendur
og kennara svo og rými fyrir kaffi-
stofu, bókasafn o.fl.
Hér er gert ráð fyrir að ríkissjóð-
ur leggi sinn hluta hússins fram
líkt og Akureyrarbær. Fyrir háskóla
á Akureyri er því ekki reiknað með
neinum verulegum stofnkostnaði
vegna húsnæðis, en að einhveijum
tíma liðnum munu væntanlega
verða gerðar verulegar endurbætur
á húsnæðinu og jafnvel byggt við
það, en viðbyggingarmöguleikar
em fyrir hendi.
Við mat á stofnkostnaði er hér
ekki tekið tillit til síðari endurbóta
á húsnæði, en einungis metinn sá
kostnaður sem nauðsynlegur er tal- .
inn til að hefja kennslu á fyrmefnd-
um fjórum námsbrautum.
Sjá næstu síðu
Heildsöluútsala á skóm
Lægra verð en á verksmiðjuútsölu. Gríptu tækifærið og keyptu
skó á heildsöluverði með afslætti.
Leðurfatnaður
í fjölbreyttu úrvali. Fallegir og vandaðir drengja- og stúlknaleð-
urjakkar, plls og buxur á frábæru kynningarverði.
Lítið við og skoðið úrvalið. (Varist ítalskar eftirlíkingar).
Greiðslukjör (~
Opið í dag til kl. 16.
SÍÐUMÚLA 23, SÍMI 84131