Morgunblaðið - 07.04.1987, Qupperneq 10

10 B
/IÞROTTIR ÞRWJUDAGUR 7. APRÍL 1987
undirstada skokksins
Morgunblaðið/GÓI
sólans er illa leikinn stígur not-
andinn líklega ekki einungis
hælnum niður fyrst, heldur slær
hælum einnig saman. Hann ætti
því að leita sér fyrst og fremst
að skóm með þykkum aftursóla,
jafnvel aukafyllingu við miðsólann
undir hælnum og þéttri efnisfyll-
ingu neðst við hælinn.
Ef mesta slit sólans er að framan
og við ristina ætti notandi að leita
að skó með góðum sveigjanleika
í fremri hlutanum. Eins ættu
skokkarar reglulega að athuga
ástand miðsólans, því þegar hann
er orðinn harður og efnið farið
að molna er tími til að leggja
parinu. í slíku ástandi gera skóm-
ir hreint ógagn.
Sé málum á hinn bóginn þannig
háttað að viðkomandi er að byija
í skokkinu og á ekki gamla skó,
verður valið erfiðara. Reyndar
getur verið varasamt að ráðleggja
byijendum að leggja út í fjárfrek
kaup, þar sem margir endast því
miður ekki nema einn Miklatúns-
hring, þrátt fyrir góðan ásetning
og hafa því lítið við mörgþúsund
króna skokkskó að gera. Á hinn
bóginn kann það, að sitja uppi
með dýran útbúnað, að reka á
eftir mönnum að nota hann.
En sem sé, ef gamlir íþróttaskór
eru ekki fyrir hendi þá er þó eitt
gott ráð til - blautprófið. Það felst
einfaldlega í því að bleyta fætuma
og ganga yfír gólfflöt. Sporin sem
eftir sitja geta sagt talsvert til
um hvers kyns fætur er að ræða.
Ef t.d. myndast för eftir tær og
hæl en ekkert þar á milli þá em
á ferðinni fætur sem gefa lítið
eftir og hafa ekki mikinn sveigjan-
leika. Viðkomandi ætti að leita
sér að skóm með mikilli fyllingu
í sóla, bæði harðri og mjúkri,
þannig að skómir hjálpi upp á
sveigjanleikann. Ef allur fóturinn
hefur skilið eftir sig spor þá þarf
líklega að nota skó sem gefa mik-
inn stuðning við hælinn og stjóma
þannig sveigju fótarins. Ef fótur-
inn skilur eftir spor sem er
nokkum veginn mitt á milli þeirra
tveggja sem hér er lýst, þá er um
að ræða nokkum veginn eðlilega
fætur. Svo er ágætt að líta á
teikninguna hér til að átta sig á
því hvemig skómir em samsettir
og hvers ber á gæta þegar fjár-
fest er í undirstöðu þessarar
einföldu íþróttar. Þvínæst er bara
að hafa sig af stað.
ÞVÍ ekki að fara út að skokka
með hækkandi sól? Setningar
á borð við þessa koma sjálf-
sagt upp í hugum margra
þegar nær dregur sumri og
hópur þeirra sem skokka
reglulega fer vaxandi. Það er
tiltölulega auðvelt að hafa sig
af stað, útbúnaðurinn ekki
annað en þægilegur íþrótta-
fatnaður og skór. En það er
ekki sama hvernig skórnir eru
og það sem hentar einum
getur þvert á móti verið
slæmt fyrir annan.
Fólk skildi því hafa meira í
huga en góð vömmerki, þegar
farið er í skókaup fyrir skokkið
og vera reiðubúið að leggja út
allt frá rúmum
1000 krónum upp
í 5000 krónur fyrir
réttu gripina. Það
er hins vegar ekk-
Vilborg
Einarsdóttir
skrifar
ert til sem heitir „hentugir
hlaupaskór fyrir alla“ og leitin að
þeim sem henta viðkomandi
skokkara best getur útheimt tals-
verða snúninga. En að hveiju
þarf að huga?
Góðir íþróttaskór fyrir skokkara
em gerðir til að bæta upp mis-
fellur hjá notandanum, hvort
heldur er vegna fótaburðar,
líkamsþyngdar eða annarra hluta,
en þar sem mennimir em ekki
allir eins gérðir og fætur þeirra
því síður, getur kaupandi setið
uppi með skó sem em til þess
gerðir að leiðrétta vankanta sem
á fótum hans er alls ekki að fínna.
Því er mikilvægt að kaupandinn
átti sig sem best á sínum eigin
fótum og leiti sér upplýsinga hjá
fagfólki í íþróttaverslunum.
I grófum dráttum má segja að
flestir skokki þannig að hællinn
snerti jörðina fyrst, áður en allur
fóturinn er kominn vel niður. Þeg-
ar hælnum er svo lyft færist þungi
líkamans fram eftir fætinum. í
hvert sinn sem fæti er stigið niður
á jörð orsakar það talsverða hreyf-
ingu á líkamanum, en eftirgefan-
leg samskeyti við ökli, hné og
mjöðm, sem og bijósk við hnéð
og hryggjaliðir baksins taka við
stómm hluta álagsins sem mynd-
ast. Fóturinn fær það sem eftir
/er og því verður skór að vera
mjúkir og eftirgefanlegir. Svona
skokka flestir, en eigi að síður em
margir ekki með ofangreinda
hreyfíngu í fótunum og geta
ástæðumar m.a. verið misvægi í
vöðvum eða mislangir fætur ofl..
Því þarf að kanna vel á hvemig
fætur verið er að versla. Besta
leiðin til að komast að því er að
taka upp gamalt par af skokks-
kóm og skoða þá vel. Athuga
sólann og sjá hvaða hluti hans er
mest eyddur - sem segir til um
hvaða hluti fótarins snertir jörðina
fyrst, hælinn, miðfóturinn eða
fremsti hluti hans. Ef afturhluti
ÁTJÁIM ATRIÐI UM ÍÞRÓTTASKÓ
1 ■ Ristargrisja er utan á skón-
um og gefur aukastuðning ofan
með yfirleðrinu, sem eykur stöð-
ugleika miðsólans og styður
langsum við ristina.
2. Hælkraginn er úr bólstmðu
efni, yfírleitt svampi og gerður
til að styðja vel við öklann.
3« Hælhlífín hylur hælkapp-
ann og er yfírleitt úr rúskinni.
4. Hæikappinn er yfirleitt úr
mjúku plastefni sem styður vel
við fótinn að innan sem utan
og gefur hælnum mikinn stuðn-
ing.
5. Hæltappinn kemur ofan á
hælkappann. Ef hæltappi er
mjög harður getur hann valdið
óþægindum við hásinina. Til-
gangurinn með hæltappa er að
hann veiji þann viðkvæma blett
sem hann umlykur og viðhaldi
stuðningi við öklann.
6. Sokknum er komið fyrir
inni í skónum og oft er hægt
að fjarlægja hann. Sokkurinn
er oftast gerður úr EVA, sama
efni og oftast er f miðsólum, en
þar að auki er í honum ofíð efni
sem þjónar þeim tilgangi að
vinna gegn blöðmm og öðmm
þessháttar óþægindum. Algengt
er að sokkurinn sé gerður til að
mótast af fæti notanda. Hann
er stundum mótaður til að gefa
aukastuðning við hæl og undir
ristina.
7. Yfirleitt er mismunandi
hversu þröngt á að reima skokk-
skór og ekki óalgengt að
framleiðendur útbúi skóna
þannig að notendur velji sjálfír
hversu mörg göt þeir nota. Betra
er að reimamar fari um litla
málmhringi en göt í efninu, því
það kann að teygjast á þeim.
8. Það er ekki stuðningsplata
í öllum skóm, en sé hún fyrir
hendi, er um að ræða plötu sem
nær yfír um 2/3 hluta sólans,
frá hæl og frameftir. Því meira
efni sem er á milli fótar og jarð-
ar, því minni sveigjanleiki, en
með stuðningsplötu og yfírskó
sem tengist miðsólanum beint
að framan, þá helst nauðsynleg-
ur sveigjanleiki, þó stuðningur
aukist þar sem mest hreyfíngin
er, við hælinn.
9. Miðsólinn liggur á milli
undirsóla og efri hlutans og
þjónar þeim tilgangi að taka við
álagi og höggum sem myndast
við skokkið. Miðsólinn er. loft-
kenndur, mismunandi mikið þó,
en því meira loft sem er í efni
hans, því mýkra verður það og
öfugt. Góður miðsóli er mjög
stórt atriði í íþróttaskóm.
10. Hreyfístýririnn er aftan,
á mótum hæls og miðsóla og til
þess gerður að stýra sveigjan-
leika á fætinum, þannig að hann
sveigist hvorki of mikið eða lítið.
11. Sá hlutinn sem snertir
jörðina er ytri sólinn, oftast
gerður úr koleftiishertu gúmmí-
efni til að auka endingu, eða
þá úr mýkra gúmmúefni og þá
sveigjanlegri.
12. Sólinn er takkaskorinn til
að gefa bæði gott grip og við-
nám. Skurðurinn er misjafn eftir
þvl hvaða eiginleika skórnir eiga
að hafa.
13. í íþróttaskóm er tungan
oftast vel bólstruð, þar sem hún
bæði vamar því að reimar kom-
ist inn í skóinn og að reimamar
og samskeytin særi notandann.
14. Partur af efri framhlut-
anum er með einskonar haki
sem tengir sveigjanleika fram-
hlutans við stuðning frá sólan-
um.
15. Framhlutinn nær allt frá
reimum og yfír það svæði sem
hylur tæmar og styður við fram-
hluta fótarins. Sérstök fylling
er oftast sett yfír tæmar til að
vama því að þær nuddist í gegn-
um efnið.
16. Ysta efnislag á íþrótta-
skóm er gert úr ýmsum efnum,
t.d. næloni og svínsleðri, eða þá
næloni, rúskinni og/eða öðm
leðri.
17. Ristarleður er sett á þann
hlutann sem hylur fótinn að
framan, yfírleitt úr næloni og
þá með loftkenndri grisju, þann-
ig að húðin geti andað.
18. Sólafleygur er þetta
þykka miðsólastykki kallað, sem
sett er undir hælinn til að auka
sveigjanleika.