Morgunblaðið - 18.09.1988, Blaðsíða 2

2 B
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 18. SEPTEMBER 1988
Rætt við Katrínu Hall ballettdansara
sem boðist hefur árssamningur hjá
dansflokki Kölnaróperunnar
Víða erlendis er ballett
afar virt listgrein.
Hér á landi hefur hon-
um aftur á móti aldrei
verið g'ert ngög hátt undir höfði
hver svo sem skýringin á því
lcnnn að vera. Það undrar því
ef til vill engan hve illa okkur
hefur haldist á okkar listdönsur-
um, sér í lagi karldönsurum, sem
bera fyrir sig verkefnaskort og
léleg laun. Af þeim sökum hafa
margir af fremstu ballettdöns-
urum okkar íslendinga haldið
utan og starfað með erlendum
dansflokkum, sumir hverjir nm
margra ára skeið. Og nú er einn
af meðlimum íslenska dans-
flokksins Katrín Hall á förum
til Þýskalands þar sem henni
hefur boðist samningur sem að-
aldansari hjá dansflokki Köln-
aróperunnar. Hún kveðst reynd-
ar ekki hafa i hyggju að Qengj-
ast þar ytra, segist reikna með
að ganga á ný tU iiðs við ís-
lenska dansflokkinn að ári. Og
þá vonandi reynslunni ríkari.
Stjómandi Tanz-Forum dans-
flokksins í Köln, Jochen Ulrich er
íslenskum ballettunnendum að
góðu kunnur en hann hefur sett
upp tvö dansverk með íslenska
dansflokknum, „Blindisleik" 1980
og á síðasta ári verkið „Ég dansa
við þig...“, eina vinsælustu dans-
sýningu flokksins frá upphafi.
Katrín er innt eftir tildrögum þess
að henni var boðinn samningur hjá
Tanz-Forum flokknum. „Ég kynnt-
ist Jochen Ulrich ágætlega þegar
hann setti hér upp f fyrra verkið
Ég dansa við þig...,“ segir hún. „Ég
tók reyndar þátt í sýningunni
Blindisleik fyrir átta ámm en þá
var ég svo ung og óreynd að það
tók held ég enginn eftir mér. Ég
hafði ekki heyrt orð frá Jochen
Ulrich í heilt ár þegar hann hringdi
til mín einn góðan veðurdag sl. vor
og viðraði við mig þá hugmynd að
ég kæmi til liðs við flokkinn í Köln
í eitt ár og hugsanlega lengur ef
mér líkaði vel. Jochen kvaðst hafa
fengið þessa hugmynd fyrir all-
löngu síðan en hinsvegar hefði ekki
losnað samningur hjá flokknum
fyrr en nú. Tilboð Jochens kom
nokkuð flatt upp á mig og því fékk
ég dálítinn umhugsunarfrest. Svo
velti ég þessu fyrir mér fram og
aftur. Miklaði það fyrir mér að
fara ein út og efaðist um að ég
væri starfinu vaxin. Á hinn bóginn
vissi ég að þama væri tækifæri sem
mér byðist ef til vill aldrei aftur
og líkast til myndi ég sjá eftir því
alla ævi ef ég færi ekki. Svo ég
hringdi út og sagðist vera á leið-
inni.“
Á vissan hátt kvíðin
Tanz-Forum flokkurinn í Köln
er nútímadansflokkur, einn af
mörgum í Þýskalandi og hefur
Sveinbjörg Alexanders starfað við
flokkinn um árabil, fyrst sem dans-
ari en síðar sem dansþjálfari.
Flokkurinn sem var settur á stofn
fyrir 15 árum telur um 22 dansara
og er því ekki stór á þýskum mæli-
kvarða. Engu að síður er hann einn
þekktasti nútímadansflokkurinn
þar í landi og nýtur virðingar með-
al dansara og dansunnenda jafnt
innan sem utan Þýskalands.
Katrínu hefur sem fyrr segir verið
boðinn samningur sem einn af að-
aldönsurum flokksins og kom það
henni að eigin sögn mjög á óvart.
„Ég varð auðvitað hissa þegar mér
var boðið starf hjá flokknum en
ég varð enn meira undrandi þegar
ég heyrði að um aðaldansarasamn-
ing væri að ræða. Á vissan hátt
kvíði ég fyrir því að byija. Fór
tvisvar til Kölnar í sumar sem ge-
stadansari og jafnframt til að
kynna mér aðstæður. Jochen Ulrich
sem einnig er aðaldanshöfundur
flokksins er harður stíómandi og
gerir miklar kröfur. Eg vona þó
að hann ætlist ekki til of mikils
af mér. Ég hef aldrei starfað með
erlendum dansflokki, hef ekki hlot-
ið sömu þjálfun og hinir dansaram-
ir og er skiljanlega ekki eins sviðs-
vön og þeir. Annars hef ég ekki
trú á öðru en að þetti eigi allt eft-
ir að ganga vel, ég ætla að minnsta
kosti að gera mitt besta."
Katrín hefur starfað með ís-
lenska dansflokknum í sex ár. Seg-
ir hún starfsandann i flokknum
einstaklega góðan þó að oft hafi
ýmislegt bjátað á. „Við stelpumar
í flokknum emm mjög góðar vin-
konur og hittumst oft utan vinn-
utíma. Eg veit því að ég á eftir
að sakna þeirra mikið. Að sjálf-
sögðu emm við allar mjög metnað-
arfullar en í flokknum er þó ekki
sama samkeppnin og harkan og
hjá dansflokkum erlendis. Enda
kannski skiljanlegt þar sem við
emm svo fáar. Samt sem áður
hlakka ég mjög til að vinna með
nýju fólki þar sem samkeppnin er
meiri og allt lagt í sölumar til að
fá sem best hlutverk. Ég veit að
dvölin úti á eftir að verða mjög
lærdómsrfk og ég lít svo á að það
eigi ekki eingöngu eftir að koma
mér til góða síðar heldur einnig
Íslenska dansflokknum því vonandi
get ég miðlað þeirri reynslu sem
ég öðlast I Þýskalandi."
Þreytandi að vinna mest
fyrir framan spegilinn
œti þurft aÖ lœra
á viku og því gera dansaramir
aðeins léttar æfingar á daginn til
að eiga einhverja orku eftir í sýn-
ingar. Þegar ég var í Köln í vor
var ég því litin homauga í tímum
þar sem ég púlaði eins og ég var
vön hér heima á meðan að allir
aðrir tóku því rólega! Þetta á auð-
vitað eftir að breytast þegar ég er
komin inn í hlutína og þann starf-
sanda sem ríkir hjá flokknum."
Hún segist óhrædd við að fara
að dansa nútímaballett þó að hér
hafi öll áhersla verið lögð á
klassískan dans. „í íslenska dans-
flokknum er öll þjálfunin klassísk
og flest verkin sem við höfum sýnt
hafa verið byggð á klassískum
grunni þó sum hafí verið með nút-
ímalegu ívafí. Ég er hrifnust af því
þegar nútímaballett og klassískur
eru látnir mætast f einu og sama
verki eins og Jochen Ulrich hefur
t.d. einbeitt sér að. Mér fannst ég
reyndar ógurleg „ballerína" þegar
ég sá hina dansarana í Köln og
þarf einbeita mér vel að nútíma-
dansinum þegar ég byija að æfa f
haust." Katrín er hrifin af því hve
Jochen Ulrich leggur mikla áherslu
á leikræna tjáningu dansaranna,
sem ballettinn kreQist en oft sé of
lítil áhersla lögð á. „Jochen er mjög
skapandi og hugmyndaríkur og fái
hann einhveija hugdettu varðandi
dansinn þá framkvæmir hann
hana, sama þó að hún sé óvenjuleg
og oft illframkvæmanleg. Hann
beitir líka öðrum aðferðum við val
á dönsurum en tíðkast í öðrum
flokkum. Einblfnir ekki aðeins á
danstækni heldur leggur jafnframt
mikla áherslu á rétta manngerð og
góða sviðsframkomu. Ég gæti
þurft að læra ýmislegt meira en
dans hjá honum, dansaramir í
flokknum hafa tekið tíma í söng,
hnefaleikum og ýmsu öðru. Svo ég
verð við öllu búin!“ ,
Vandi íslenska
dansflokksins
íslenski dansflokkurinn hefur átt
við ýmis vandamál að etja frá því
að hann var stofnaður fyrir 15
árum. Má þar helst nefna flárs-
kort, húsnæðiseklu og þörf á karld-
önsurum. Sfðastliðið haust var Hlíf
Svavarsdóttir ráðin listdansstjóri
við Þjóðleikhúsið í stað Nönnu Ól-
afsdóttur og gengu þær manna-
breytingar ekki átakalaust fyrir
sig. í sumar kom svo upp það mál
að segja átti nokkrum dönsurum
upp störfum án lítíls fyrirvara en
síðar kom í ljós að fyrirhugaðar
uppsagnir voru ólögmætar og mál-
ið því látið niður falla. Katrín er
innt eftir þeim vanda sem íslenski
dansflokkurinn virðist nú eiga við
að etja.
„Vandi flokksins er margþætt-
ur,“ segir hún. „Húsnæðisskortur-
inn hefiir hijáð okkur lengi en ekki
hefur fengist bót á því máli. Þá
vantar okkur tilfinnanlega karl-
dansara og það háir okkur held ég
meira en nokkuð annað. Síðastliðið
haust kom svo nýr listdansstjóri
Hlíf Svavarsdóttir til starfa. Vildi
hún hleypa nýju blóði í flokkinn
og fá nýja og yngri dansara til liðs
við hann. Við það er ekkert að at-
huga enda nauðsynlegt frá list-
rænu sjónarmiði að endumýja í
dansflokkum, annars hættir þeim
til að staðna. Hins vegar var að
mínum dómi ekki farin rétta leiðin
í þessu máli þegar tilkynnt var
ætlunin væri að segja upp þrem
til flóram dönsuram í flokknum án
nokkurra skýringa og með litlum
fyrirvara. Starfsaldur ballettdans-
ara er sem kunnugt er mjög stutt-
ur. Þegar við látum af störfiim era
okkur ekki tryggðar neinar „eftir-
launagreiðslur" og skiljanlega get-
um við ekki lifað á loftinu frekar
en aðrir. Þessi mál viljum við fá
leiðrétt þannig að afkoma okkar
sé tiyggð eftir að við hættum dans-
inum.“
„Að sjálfsögðu þarf að end-
umýja í dansflokknum,“ heldur
Katrín áfram, „það vitum við allar.
Hins yegar finnst mér ekki rétt að
segja nokkram dönsuram með 15
ára reynslu að baki upp störfum
og ráða unga óreynda dansara úr
ballettskólanum í þeirra stað. Það
er ekki hægt að ætlast til þess að
stelpumar geti stokkið beint inn í
floldcinn og upp á svið. Að mínu
mati væri miklu nær að bæta nýj-
um dönsuram við sem gætu lært
af þeim eldri. Þeir myndu svo láta
af störfum þegar rétti tíminn væri
kominn. Þannig væri hægt að við-
halda eðlilegri þróun innan flokks-
ins og janframt stækka hann sem
er bráðnauðsynlegt.
Uppsagnimar innan íslenska
dansflokksins reyndust ekki vera
lögmætar þegar betur var að gáð
eins og okkur i flokknum hafði
reyndar granað og þvi vora þær
dregnar til baka. Þetta vakti skilj-
anlega óánægju í dansflokknum {
fyrstu en ég vona heilshugar að
málið sé nú úr sögunni. Eg hef
mikla trú á Hlíf Svavarsdóttur,
finnst hún mikill listamaður og hún
getur gert mikið fyrir íslenska
dansflokkinn svo og listdansskól-
ann sem hún hefur í hyggju að
byggja upp frá granni. En hún
getur litiu áorkað ein, Þjóðleik-
húsið og ríkisvaldið verða að koma
til móts við hana svo hægt verði
að koma á einhveijum breytingum.
Ég vona að hún fái tækifæri til að
koma sínum hugmyndum í fram-
kvæmd áður en langt um líður."
Verð vonandi alltaf
viðloðandi leikhús
Katrín hefur sem fyrr segir ver-
ið ráðin til eins árs hjá Tanz-Foram
flokknum en fær samninginn hugs-
anlega framlengdan ef henni likar
vei og allt fer að óskum. Skyldi
hún geta hugsað sér að flengjast í
Köln? „Veistu það ég ætla alveg
að láta það ráðast,“ segir hún án
nokkurrar umhugsunar. „Ég fékk
ársleyfi frá íslenska dansflokknum
og því er ég nokkuð bundin hér
heima. Annars er aldrei að vita
hvemig ég myndi bregðast við ef
mér byðist gull og grænir skógar
í útlöndum." Nú hlær hún dátt.
„Nei svona í alvöra talað, ég tek
mig ekkert óskaplega hátiðlega og
hef ekkert gffurlegt sjálfstraust.
Þvi fer ég ekki út með því hugar-
fari að verða eitthvað númer. Ég
er fyrst og fremst að láta gamlan
draum um að vinna með erlendum
dansflokki rætast. Ég veit að það
verður erfítt en ég vona að ég eigi
eftir að öðlast reynslu í Þýskalandi
sem ég á eftír að búa að ævilangt.
Og vonandi á hún eftir að koma
fleirum til góða en mér. Leikhús-
störf hafa alltaf heillað mig og þó
að ég hætti að sjálfsögðu að dansa
þegar fram líða stundir þá vona
ég að ég eigi eftir að verða viðloð-
andi leikhús á einn eða annan hátt
í framtíðinni. Ég held að ég gæti
ekki hugsað mér að starfa við ann-
að.“
Viðtal: Bergijót Friðriksdóttir.
Katrín segist hlakka til þess að
koma reglulega fram í sýningum
en þær verði mun tíðari í Köln en
hún hafi átt að venjast í íslenska
dansflokknum. „í flokknum hér
heima snýst allt um æfingar, sýn-
ingar era svo örfáar á ári að þær
verða hálfgert aukaatriði í hugum
okkar. Maður verður skiljanlega
leiður á því að vinna mest fyrir
fram spegilinn í æfingasalnum og
fá aðeins örsjaldan að sýna afrakst-
ur æfinganna. Úti er þessu öfugt
farið. Þar era oft nokkar sýningar
„Tek mig ekkert óskaplega hátíðlega."
Morgunblaðið/KGA