Morgunblaðið - 16.11.1989, Qupperneq 1

fktaOpifiiItibiftUÞ

PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS FIMMTUDAGUR 16. NÓVEMBER 1989 ' BLAÐ
FRAMKVÆMDIR NESJAVALLAVEITU Á LOKASTIGI
Um 20% viðbót við jarðhita-
afl Hitaveitu Reykjavíkur
Möguleiki
á hag-
kvæmu raf-
orkuveri
■ Fyrst var landið
keypt.
■ Síðan varjarðfræði
þess könnuð.
■ Næst var hannað og
skipulagt.
■ Núna standa fram-
kvæmdir yfir - og
eru raunar langt
komnar.
■ Bráðum verður veit-
an prófuð.
■ Kemur ekki alltaf
nóg heitt vatn úr
krananum? Eru
íbúðir borgarinnar
ekki nógu vei kynt-
ar? Eru ekki sund-
laugar í Reykjavík?
Er þetta ekki sæmi-
lega ódýrt? Líklega
svörum við þessum
spurningum jákvætt
og teljum það svo
sjálfsagt að það
þarfhist engrar um-
hugsunar. En á bak
við þetta er meira
en sýnist.
itaveita
Reykjavíkur
stendur fyrir
framkvæmd-
unum á Nesja-
völlum í Grafn-
ingi sem miða
að því að
tryggja Reykvíkingum viðbótar-
varma næstu árim.Frá vordögum
árið 1987 hafa framkvæmdir staðið
linnulítið og hefur Árni Gunnarsson
yfirverkfræðingur hjá Hitaveitunni
yfirstjórn þeirra með höndum. Árni
fylgdi Morgunblaðsmönnum um
Nesjavelli bjartan haustdag nýverið
og sagði frá gangi mála.
Landið
Nesjavellir, sem eru hluti af
Hengilssvæðinu, er eitt stærsta há-
hitasvæði landsins. Jarðhitasvæðin
á höfuðborgarsvæðinu eru lághita-
svæði þar sem hiti er undir 150
gráðum og vatnið notað beint til
húshitunar og þvotta. Á háhita-
svæðum er vatnið mun heitara - frá
200 og upp í 400 gráður - og það
er ríkt af gasi og steintegundum.
Þess vegna verður það ekki notað
beint heldur er varminn nýtilegur
til að hita upp ferskt vatn til hús-
hitunar. Á Nesjavöllum er sem sagt
virkjuð gufa til að hita kalt vatn
eða grunnvatn sem síðan er flutt
til notenda í Reykjavík. Þetta virðist
auðleyst mál en það þarf líka að
virkja ýmsa tækni- og verkkunnáttu
til þess að gera þetta mögulegt.
-Það var mikil framsýni hjá þá-
verandi hitay.eitustjóra, Jóhannesi
Zoega, að stuðla að því að land
Nesjafalla skyldi keypt þegar árið
1964, segir Árni. -Kaupin voru
umdeild á sínum tíma og það er
kannski fyrst núna sem allir hljóta
að sannfærast um að hér var rétt
á málum haldið. Hitaveita
Reykjavíkur þarf alltaf að skipu-
leggja vatnsöflun sina langt fram í
tímann því jarðhitinn á hverju svæði
dugar ekki í það óendanlega. Hér á
Nesjavöllum er sem sagt verið að
reisa virkjun sem fullbúin á að gefa
að minnsta kosti 300 megawött af
varmaafli (MWv). í fyrsta áfanga
verða virkjuð 100 MWv með mögu-
leika á að nýta 100 MWv til við-
bótar án þess að reisa nema lítið
eitt af nýjum mannvirkjum - aðeins
þarf að bæta við tækjabúnaði.
Til samanburðar má nefna að í
Reykjavík er virkjað afl jarðhita-
svæðanna nú um 500 MWv auk 100
MWv sem við höfum til viðbótar i
olíukyndistöð. Mesta álag í kulda-
köstum á veturna er talið geta orð-
ið um 600 MWv. Hitaveitan þjónar
um 130 þúsund manna byggð í
Reykjavík og nágrannasveitarfélög-
um. Með tilkomu Nesjavallaveitu
eykst jarðhitaaflið um 20%. Með því
að keyra hana sem grunnafl skap-
ast langþráður möguleiki á því að
hvíla hin þrautpíndu lághitasvæð í
Reykjavík.
Rannsóknir
Árni segir að eiginlegar rann-
sóknir og boranir hafi byijað árið
1965 þegar hafist var handa við
borun á fimm holum og unnið við
það næstu sex árin Eftir nokkurt
hlé hófust boranir á Nesjavöllum
aftur árið 1982 og þá voru boraðar
13 holur fram til ársins 1987. Hrá-
varmaafl þeirra er um 750MWv og
geta þau því knúið varmaorkuver
af stærðinni 375 MWv.
-Með þessum borunum var verið
að leggja áherslu á frekari könnun
á útbreiðslu jarðhitans og um leið
fór fram ítarleg rannsókn á jarð-
hitakerfinu á Nesjavöllum. Notaðar
voru tiltækar aðferðir jarðfræði,
járðefnafræði og jarðeðlisfræði og
síðan voru gögnin skoðuð og túlkuð
saman. Sjóðandi vökvi streymir und-
an Hengli fram Nesjavalladal og er
hann sums staðar nærri yfirborði
en annars staðar neðan 1000 metra.
Dýpsta holan er rúmlega 2000 metr-
ar.
Þegar fyrstu niðurstöður lágu
fyrir var ljóst að hér myndi vera
hagkvæmur virkjunarkostur fyrir
Hitaveituna. Hér er gífurleg orka
fyrir hendi sem aðallega verður not-
uð til að hita vatnið sem leitt er tit
Reykjavíkur. Einnig nýtum við hana
fyrir litla rafstöð, 0,3 MWr sem
gangsett var árið 1980 þegar rann-
sóknir í tilraunastöð okkar hér hóf-
ust af fullum krafti. Síðan hefur hún
séð allri starfseminni hér fyrir ra-
forku og þannig höfum við verið
sjálfum okkur nóg og ekki háð að-
keyptri raforku.
Arni segir að ekki verði um frek-
ari raforkuframleiðslu að ræða í
fyrsta áfanga. En með tilkomu ann-
ars áfanga verður sett upp 8 MWr
gufuaftsstöð til að futlnægja ra-
forkuþörf sjálfrar virkjunarinnar.
Verði til dæmis af áformum um stór-
iðju er mögulegt að framleiða umtal-
svert rafmagn og selja samtals 35
MWr í tveimur fyrstu áföngum
virkjunarinnar. Hér er um mjög
hagkvæma raforkuframleiðslu að
ræða.
. Auk rannsókna á sjálfu jarðhita-
svæðinu hafa líffræðingar rannsak-
að náið lífríkið við útstreymisstaði
I affallsvatns virkjunarinnar. Er búið
að kortleggja það og eftir þessar
grunnrannsóknir má síðan fylgjast
með hugsanlegum áhrifum Nesja-
vallavirkjunar. Allt bendir til þess
að þau áhrif verði ekki neikvæð.
Hönnun
Eftir rannsóknatímabilið var
komið að þönnun Nesjavallavirkjun-
ar og er Ámi spurður hvernig stað-
ið hafi verið að henni:
-Starfsmenn Hitaveitunnar hafa
haft yfirumsjón með hönnun og
uppbyggingu virkjunarinnar. Ráðnir
voru fænistu ráðgjafar til verksins
en þeir eru: Verkfræðistofa Guð-
mundar og Kristjáns, VGK, sem var
falið að hanna það sem laut að véla-
kosti og annast heildarsamræmingu
verkþátta. Fjarhitun annaðist jarð-
vinnu og byggingarnar sem teiknað-
ar eru af Jósef Reynis arkitekt,
Rafteikning annaðist þátt raf-
magnsverkfræðinnar, Rafhönnun
allan rafeindaþáttinn og Reynir Vit-
hjálmsson hefur skipulagt allt útlit
svæðisins. Hönnuðir hafa síðan hver
á sínu sviði annast framkvæmdaeft-
irlit undir yfirstjórn VGK, sem Eg-
ill Jónsson staðarverkfræðingur hef-
ur annast. Auk þessara aðila höfum
við leitað til fjölda ráðgjafa á hinum
ýmsu sviðum við úrlausn verkefna
en oft langt mál yrði að telja þá
alla upp hér.
Mannvirkin á Nesjavöllum eru
stöðvarhús sem hýsir vélakost og
stjórnstöð, skiljustöð og ýmis konar
tengibúnaður og tagnir frá bor-
holum og siðan er sjálf aðveituæðin
til Reykjavikur. Vinnslurásin geng-
ur þannig fyrir sig (sjá skýringar-
myndina):
Gufa er. teidd frá borholum að
skiljustöð. Þar eru gufa og vatn